فصل هشتم: حسینیه ارشاد و برنامه های آن

درخواست دکتر شریعتی برای تصحیح کتابهایش

درخواست دکتر شریعتی برای تصحیح کتابهایش

‏به هر حال کشمکش و درگیریها در بین مخالفان و طرفداران دکتر سالهای سال به صورت‏‎ ‎‏حاد وجود داشت تا اینکه با شهادت مرحوم حاج آقا مصطفی و اوج گرفتن شعله انقلاب‏‎ ‎‏این اختلافات تا حدود زیادی فروکش کرد و با توجه به پیامهای متعدد حضرت امام مبنی‏‎ ‎‏بر کنار گذاشتن اختلافات جزئی و مدنظر قراردادن هدف اصلی یعنی مبارزه با رژیم،‏‎ ‎‏احساس می شد که نیروهای مبارز و انقلابی به هم نزدیکتر شده اند و همه به دنبال یک‏‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 358
‏آرمان و هدف می روند. با این وصف به نظر می رسید که باز دستهایی در کار است تا به‏‎ ‎‏بهانه دکتر شریعتی در بین صفوف انقلابیون ایجاد اختلاف کند و بدیهی بود که در آن‏‎ ‎‏مقطع اگر اختلاف و تفرقه بین نیروهای انقلابی به وجود می آمد می توانست ضربه‏‎ ‎‏سهمگینی بر نهضت وارد سازد و مانع رشد و شکوفایی مبارزه و انقلاب مردم شود؛‏‎ ‎‏به همین جهت دو تن از شخصیتهای برجسته علمی و سیاسی و صاحب نفوذ در حوزه و‏‎ ‎‏دانشگاه و در میان انقلابیون یعنی مرحوم شهید مطهری و مرحوم مهندس بازرگان در‏‎ ‎‏آذرماه 56 با یک اقدام مهم تاریخی و سیاسی گام بسیار بلندی در جهت آرام کردن فضای‏‎ ‎‏موجود بین طرفداران و مخالفان دکتر برداشتند و آن کار این بود که این دو شخصیت‏‎ ‎‏مقبول و موجّه و مورد اعتماد قشرهای تحصیلکرده جامعه با انتشار اطلاعیه مشترکی به‏‎ ‎‏اظهارنظر درباره دکتر پرداختند.‏‎[1]‎‏ قبل از بیان بعضی از جزئیات آن اطلاعیه باید‏‎ ‎‏خاطرنشان کنم که مرحوم دکتر شریعتی در اواخر عمرش به جناب آقای محمدرضا‏‎ ‎‏حکیمی وکالت داده بود‏‎[2]‎‏ که آثار ایشان را بررسی و در صورت نیاز به اصلاح، آن را‏‎ ‎‏تصحیح کند و یا ایشان این کار را به مرحوم شهید مطهری و مرحوم بازرگان واگذار کرده‏‎ ‎‏بود و اینها نیز با توجه به احساس مسئولیتی که در قبال این قضیه داشتند آن اطلاعیه را‏‎ ‎‏منتشر کردند و با بیان این مطلب که دکتر شریعتی از شخصیتهای علمی و مبارز دوران ما‏‎ ‎‏بود، از نقش وی در هدایت و جذب جوانان و بخصوص دانشگاهیان به سوی دین و‏‎ ‎‏مذهب تجلیل کردند و در ادامه با ذکر این نکته که در میان آثار و سخنان دکتر مطالبی‏‎ ‎‏مطرح گردیده است که در تخصص ایشان نبوده و بعضاً ناشی از عدم اطلاع آن مرحوم از‏‎ ‎‏این مسائل بود به همین خاطر است که می بینیم گاهی خود دکتر شریعتی در طی زمان با‏‎ ‎‏مطالعات بیشتر و عمیق تری که در مسائل اسلامی انجام می داد نسبت به مطالبی که قبلاً‏‎ ‎‏طرح کرده اظهار تردید می کرد؛ به همین جهت به یکی از نزدیکانش وکالت می دهد که‏‎ ‎
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 359
‏آثار ایشان را مطالعه کرده و در صورت وجود خطا و اشکال تصحیح نماید.‏

‏     این اطلاعیه واقعاً تأثیر زیادی در بین دو طرف برجای گذاشت. مخالفان دکتر بویژه‏‎ ‎‏روحانیون با توجه به اطمینانی که به مراتب علمی و عملی شهید مطهری داشتند وقتی‏‎ ‎‏متوجه شدند که قرار است اصلاحاتی در آثار مرحوم دکتر شریعتی زیر نظر ایشان انجام‏‎ ‎‏شود از شدت مخالفتهایشان کاستند. از آن طرف بعضی از علاقه مندان افراطی دکتر‏‎ ‎‏با عنایت به نظر مرحوم بازرگان مبنی بر وجود اشکالاتی در میان آثار دکتر شریعتی‏‎ ‎‏تا حدودی دست از آن مطلق نگری به دکتر برداشتند و منتظر نتیجه اصلاحات‏‎ ‎‏وعده داده شده در آثار دکتر شریعتی شدند و به این ترتیب دامنه این مخالفتها و درگیریها‏‎ ‎‏فروکش کرد. اگرچه بعضی از مغرضین در دو طرف تا پیروزی انقلاب جهت ایجاد‏‎ ‎‏شکاف و اختلاف در میان مردم مبارز و طرفدار حضرت امام دست از عناد برنداشتند.‏‎ ‎‏البته باید یادآوری کنم که وعده اصلاح آثار دکتر که توسط صاحبان این اعلامیه مشترک‏‎ ‎‏داده شد عمدتاً به خاطر جریانات حساس انقلاب که پی درپی فرا می رسید هیچ گاه جامه‏‎ ‎‏عمل به خود نپوشید.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 360

  • . جهت اطلاع بیشتر از متن نامه ر.ک. به: انتشارات صدرا؛ سیری در زندگینامه استاد مطهری؛ ص 217 ـ 218.
  • . بعضی نقل کردند که به آقای محمدرضا حکیمی وکالت داده بود تا اصلاح کتابهای او را به عهده بگیرد ولی آقای سیدمحمدتقی آل غفور رئیس مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم قم نقل کرده اند: «آقای محمدرضا حکیمی به خود من گفت دکتر به من وکالت داده است ولی بنده خودم کتابهای بیشماری دارم که توان چاپ و تصحیح آنها را ندارم چه رسد به کتب دکتر شریعتی.»