رحلت حاج آقا مصطفی نقطه عطفی در تاریخ انقلاب
درباره اینکه چه عاملی در شتاب بخشیدن به حرکت انقلابی مردم و رسیدن به پیروزی نقش مؤثری داشته و به اصطلاح نقطه عطف مهمی محسوب می شود اختلاف نظرهایی وجود دارد. عده ای فضای باز سیاسی کشور را که در سال 56 که توسط امریکایی ها به رژیم ایران دیکته شده بود، نقطه عطف مهمی می دانند. جمعی نیز رحلت دکتر شریعتی را از عوامل مؤثر و شتاب دهنده به حرکت انقلابی برمی شمرند. بعضی هم وقایعی همچون فاجعه نوزدهم دی در قم را از نقاط عطف مهم و سرنوشت ساز تاریخ انقلاب محسوب می کنند. ولی به نظر من اگرچه فضای باز کشور نقش زیادی در افزایش تحرکات انقلابیون داشت همان طوری که حضرت امام در همان سال در اطلاعیه ای با
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 380
اشاره به فضای باز سیاسی کشور از تمام گروهها و سازمانهای مبارز و انقلابی خواست که دست در دست هم داده و با استفاده از فرصت، با اقداماتی محکمتر و منسجمتر به مبارزه با رژیم بپردازند و در سایه همین فضای باز بود که جمعیت حقوق بشر در ایران تأسیس شد و به دنبال تلاش و کوشش این جمعیت بود که جمعی از زندانیان سیاسی مثل آقای محمدجواد حجتی، آقای کروبی و آقای انواری که مدت مدیدی را در زندانها به سر برده بودند آزاد شدند و موجب تقویت روحیه انقلابیون گردیدند و باز به خاطر همین فضای باز بود که وضع زندانها بهتر شد و ملاقات با زندانیها به سهولت انجام گرفت و اجازه بازدید از زندانها و زندانیان به نمایندگان صلیب سرخ جهانی داده شد. ولی با وصف حال، فضای باز، میدان عمل عده خاصی از روشنفکران و افراد مطلع از مسائل سیاسی را باز می کرد و مهمترین کار این افراد هم در چنین فضایی تشکیل همان جمعیت حقوق بشر و شکایت به مجامع بین المللی و کارهایی از این دست بود که تأثیر خیلی کمی در بین عامه مردم داشت همچنان که رحلت مرحوم دکتر شریعتی نیز بیشترین تأثیر را در میان قشر دانشگاهی و تحصیلکرده و روشنفکران برجای گذاشت و در میان قشرهای دیگر جامعه بازتاب چندانی نداشت اما رحلت مرحوم حاج آقا مصطفی را در واقع می توان نقطه عطفی مهم در تاریخ انقلاب به شمار آورد چون واقع مطلب این است که یکی از مهمترین ارکان انقلاب اسلامی، همان حرکت عمومی قشرهای مختلف مردم به زعامت روحانیت و برمبنای تعالیم دینی و اسلامی بود و این
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 381
حرکت مردم بعد از سالیان سال برای اولین بار خودش را در رحلت حاج آقا مصطفی نشان داد و رحلت ایشان زمینه حرکتهای بعدی را فراهم کرد. با رحلت آن بزرگوار بود که روحانیت دوباره انسجامش را به دست آورد؛ چون پیش از آن به خاطر دسیسه های ساواک و غائله های متعددی که به بهانه های گوناگونی همچون کتاب شهید جاوید و مسأله دکتر شریعتی و قتل مرحوم شمس آبادی به وجود آمده بود متشتت و دسته دسته شده و هر دسته زیر پرچم مرجع و بزرگی رفته بودند و علیه گروه و دسته دیگر فعالیت می کردند. البته در این میان عده ای نیز از ترس، صحنه مبارزه را ترک گفته بودند ولی رحلت حاج آقا مصطفی دوباره دلها را به هم نزدیک کرد و شکافهای بین روحانیت را کم و کمتر نمود و عده ای از روحانیون که بعد از واقعه 17 خرداد 54 و عدم حمایت علنی و عمومی مردم از انقلابیون گمان می کردند مردم از انقلاب و مبارزه رویگردان شده اند و حضرت امام دیگر نفوذی در بین مردم ندارد، با رحلت حاج آقا مصطفی و حضور عظیم مردم در صحنه مبارزه دوباره امیدوار شدند و دریافتند که هنوز زمینه برای مبارزه مؤثر وجود دارد و باید از این نیروی عظیم مردمی به خوبی بهره برداری نمود. در همین زمان بود که فکر احیای جامعه مدرسین قم در بین جمعی از علمای انقلابی دوباره بعد از سالها تعطیلی قوّت گرفت و مدرسین قم با همین عنوان فعالیتشان را از سر گرفتند همچنان که در تهران هم جمعی از روحانیون انقلابی مانند شهید مطهری، شهید بهشتی و آقای مهدوی کنی تصمیم گرفتند جامعه روحانیت مبارز تهران را که بعد از سال 42 فعالیت چندانی نداشت دوباره فعال کنند.
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 382