فصل دهم:عوامل شتابزای انقلاب اسلامی

حکومت شبه نظامی در تبریز

حکومت شبه نظامی در تبریز

‏البته از آنجا که تا آن روز در هیچ یک از شهرهای ایران، اعلام حکومت نظامی نشده بود،‏‎ ‎‏در تبریز هم بعد از ماجرای بیست و نهم بهمن، رسماً حکومت نظامی اعلام نشد؛ ولی تا‏‎ ‎‏مدتها، سربازان و نیروهای ارتشی در تمام خیابانهای شهر مستقر بودند. موج حادثۀ‏‎ ‎‏تبریز در تمام ایران تأثیر گذاشت و به دولت حاکم شوک وارد کرد و به یک معنا، این قیام‏‎ ‎‏از حادثۀ قم مؤثرتر و دارای ابعادی وسیعتر بود. این حرکت در خارج از کشور هم بازتاب‏‎ ‎‏گسترده ای داشت و ادعای شاه را که همه مردم ایران تابع ما هستند و مخالفین به چند‏‎ ‎‏طلبه در قم اختصاص دارند، نقض کرد؛ چرا که در ماجرای تبریز که خبرنگاران خارجی‏‎ ‎‏هم از آن فیلم و گزارش تهیه کردند، شاید در هر هزار نفر، تنها یک طلبه به چشم‏‎ ‎‏می خورد. روی این حساب دولت شاه تلاش کرد که تظاهرکنندگان تبریز را مشتی‏‎ ‎‏کمونیست که از آن سوی مرزها آمده اند، جلوه دهد.‏‎[1]‎‏ حتی در جلسۀ علنی مجلس،‏‎ ‎‏نمایندگان تبریز به دادن فحش و بد و بیراه به تظاهرکنندگان پرداختند و گفتند: اینها‏‎ ‎‏تبریزی نیستند و آبروی تبریز و آذربایجان را با این کار بردند! دولت شاه در یک اقدام‏‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 413
‏دیگر، به تشکیل شورای امنیت در درون نظام دست زد تا به بررسی دقیق قضیه بپردازند‏‎ ‎‏و در آنجا از اطلاعات ضعیف خود در پیش بینی حادثۀ تبریز، و نیز از برخورد ضعیف با‏‎ ‎‏ماجرا و حتی بستن مسجد میرزا یوسف توسط مأمورین که به نوعی مسبب وقوع این‏‎ ‎‏ماجرا بود، انتقاد کردند. بعد از آن بود که به تعویض استاندار و رئیس کلانتری شش اقدام‏‎ ‎‏کردند. اقدام دیگری که کردند، این بود که در خلال بیست روز پس از این ماجرا، شایع‏‎ ‎‏شد که قرار است آقای شریعتمداری به این شهر سفر کند. این خبر در روستاهای اطراف‏‎ ‎‏تبریز پخش شد و مردم دسته دسته سوار ماشین شدند و به شهر هجوم آوردند. جمعیت‏‎ ‎‏انبوهی در میدان ساعت (شهرداری) جمع شدند. ناگهان مردم مشاهده کردند که به جای‏‎ ‎‏آقای شریعتمداری، جمشید آموزگار ـ نخست وزیر وقت ـ ظاهر شد! مردم مشتاق و‏‎ ‎‏متعصب فریاد اعتراضشان بلند شد و گردانندگان جلسه ناچار شدند فوراً سر و ته قضیه‏‎ ‎‏را هم بیاورند و چندان در این حرکت توفیقی نداشتند. فراموش نکرده ایم که بعد از‏‎ ‎‏ماجرای 19 دی هم در قم تظاهراتی راه انداختند که در طی آن کارگران و کشاورزان و‏‎ ‎‏کارکنان آموزش و پرورش، مسیر خیابان صفاییه تا حرم را طی کردند و به قول خودشان،‏‎ ‎‏حادثه 19 دی را محکوم کردند.‏

‎ ‎

کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 414

  • . که اگر هم این مسأله صحت داشت، حکایت از ضعف و بی عرضگی رژیم در کنترل سرحدّات می کرد.