عدم تأثیر حکومت نظامی بر روند تحرکات مردمی
رژیم بعد از واقعه 17 شهریور در اکثر شهرهای بزرگ به طور رسمی اقدام به برقراری حکومت نظامی کرد ولی از آنجا که پیش از آن نیز مقررات حکومت نظامی به صورت غیررسمی در تعدادی از شهرهای مهم ایران اعمال می شد و دیدن تانکها و نیروهای تا دندان مسلح برای مردم عادی شده بود، اعلام رسمی حکومت نظامی هم نتوانست تأثیر قابل توجهی در روند مبارزات و فعالیتهای مردمی برجای بگذارد. به عنوان نمونه در تبریز بعد از قیام 29 بهمن سال 56 علی رغم حضور تانکها و نیروهای نظامی در خیابانهای شهر و فعالیت شدید ساواک، هیچ گاه تحرکات انقلابیون از قبیل تظاهرات و پخش و توزیع اعلامیه فروکش نکرد. در 18 اردیبهشت 57 یعنی حدوداً دو ماه بعد از قیام 29 بهمن تبریز و در پی تبلیغات وسیعی که رژیم به راه انداخته بود تا مسائل را وارونه جلوه داده و این حرکت و قیام ناب مردمی را به عوامل بیگانه نسبت بدهد، دانشجویان دانشگاه تبریز برای خنثی نمودن تبلیغات نادرست رژیم، تظاهراتی را در خود دانشگاه برپا کردند و جمعی از مردم نیز به آنها پیوستند و رژیم برخلاف تمام ادعاهایی که در جهت حفظ حریم دانشگاه داشت و از ورود نیروهایش به محیطهای دانشگاهی و علمی جلوگیری می کرد، این بار نیروهایش را به دانشگاه تبریز گسیل کرد که بر اثر درگیری مأموران با دانشجویان دو تن از آنها به شهادت رسیدند که این عمل برای رژیم خیلی گران تمام شد و صدمه زیادی به حیثیتش وارد آورد. بعد از این واقعه نیز باز حرکتهای مردمی ادامه یافت و اوج بیشتری گرفت که اجتماع و تظاهرات مردم تبریز در شب نیمه شعبان که موجب سردرگمی مأموران امنیتی گردید از آن جمله است. در قم نیز از اواخر سال 56 مأموران دولتی به همراه تانکها و نفربرها حضوری مستمر در خیابانها بخصوص مراکز حساس شهر داشتند ولی این مسأله، مانع فعالیت و تحرکات مردم انقلابی قم نمی گردید. به عنوان مثال بعد از قیام 29 بهمن و کشتار مردم تبریز، دروس حوزه علمیه قم به مدت یک هفته به نشانه عزاداری و اعتراض به رژیم پهلوی
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 445
تعطیل گردید و بعد از تعطیلی و هنگام شروع دوباره درسها، طلاب و روحانیون و سایر قشرهای مردم به خیابانها آمدند و تظاهرات عظیمی را به راه انداختند و بدون واهمه از مأمورین رژیم و تانکهایشان به چندین بانک حمله کردند و شیشه های آنها را شکستند و پس از آن دامنه تظاهرات روز به روز گسترش یافت و هر شهیدی که می دادیم آتش انقلاب شعله ورتر می شد. رژیم که از تحرکات انقلابیون بشدت در هراس بود در کوچه صدوق از طرف دور شهر که از مراکز مهم تجمع و تظاهرات جوانهای انقلابی قم به شمار می آمد، یک تانک و تعدادی نیرو مستقر کرده بود؛ ولی با وصف حال، مردم آن منطقه دست از تظاهرات برنداشتند و در همان ایام بر اثر تیراندازی مأموران رژیم جوانی به نام رضا به شهادت رسید که تأثیر زیادی در افزایش تحرکات انقلابیون برجای نهاد. با توجه به آنچه گذشت باید گفت که حکومت نظامی که بعد از 17 شهریور به طور رسمی برقرار شد به جهت عدم ترس مردم و عادی شدن این نوع کارها، کوچکترین تأثیری در مردم نگذاشت بویژه که رژیم نهایت قساوت و وحشیگری اش را در روز 17 شهریور به نمایش گذاشته بود و طبق شایعاتی که آن زمان در میان مردم دهان به دهان نقل می شد پانزده هزار نفر در یک روز به شهادت رسیده بودند. بنابراین اگر مردم از کشته شدن و شهادت می ترسیدند می بایستی بعد از آن روز دست از تظاهرات و فعالیتهای انقلابی برمی داشتند در حالی که چنین نشد و بعد از اعلامیه امام و تجلیل و تقدیر ایشان از حماسه آفرینان یوم الله 17 شهریور تظاهرات مردم بیشتر شد و حکومت نظامی هم نتوانست کاری از پیش ببرد؛ همان طوری که چهره خشن دولت ازهاری که بعد از شریف امامی روی کار آمد نتوانست رعبی در دل مردم ایجاد کند و رژیم به ناچار از بختیار به عنوان یک مهره ای که سابقه ملی گرایانه داشت استفاده کرد؛ ولی این ترفند هم چندان کارساز واقع نشد و با استمرار حضور مردم در صحنه و با هدایتها و رهبریهای حضرت امام تومار سلطنت پهلوی در هم پیچیده شد.
کتابخاطرات آیت الله سید حسین موسوی تبریزی (دفتر اول)صفحه 446