بلاد کبیره (سؤالهای 1960ـ2049)

‏‏[سؤال 1960]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 7403‏

‏‏2. در صورتی که شخصی در شهری نظیر تهران از محل کارش یا منزل باید‏‎ ‎‏فاصله ای بیش از نیم فرسنگ را طی کند آیا روزه اش قبول است یا باید از آخرین نقطه‏‎ ‎‏که فاصله بیش از رسیدن صدای یک خروس است تا 4 فرسنگ محاسبه شود که در‏‎ ‎‏شهری نظیر تهران ممکن است حتی به فاصله از منزل تا محل کارش به بیش از هفتاد‏‎ ‎‏کیلومتر هم برسد.‏

‏‏بسمه تعالی، در تهران مبدأ مسافت از منزل حساب می شود و در شهرهای‏‎ ‎‏عادی از آخر شهر.‏

‏‏[سؤال 1961]‏‏ ‏ ‏ 871‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در بلاد کبیره، مبدأ و منتهای سفر درب خانه است؛ در صورتی که مسافر به بلاد‏‎ ‎‏کبیره باز گردد و وارد محدودۀ محله (برای ساکنین بعد از کبیره شدن) یا محدودۀ تهران‏‎ ‎‏قدیم (برای ساکنین قبل از کبیره شدن) شود، ولی به درب خانه نرود و مجدداً به سفر‏‎ ‎‏جدیدی عازم شود، تکلیف شرعی او چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبدأ را از همان نقطه ای که شروع به سفر جدید کرده قرار دهد.‏

‏‏[سؤال 1962]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 7094‏

‏‏2. از فردای روزی که به این منزل آمدیم، در محل کار خود حاضر شدیم و قهراً‏‎ ‎‏این مورد هر روز ادامه داشته و دارد. جهت استحضار اضافه می نماید که مسافت محل‏‎ ‎‏کار هر یک از اهل خانواده تا منزل، حدود 17 الی 20 کیلومتر می باشد. از طرفی هر‏‎ ‎‏جمعه جهت اقامۀ نماز جمعه به دانشگاه عزیمت نموده ایم که مسافت آن تا منزل،‏‎ ‎‏حدود 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏21 کیلومتر است. اخیراً که فتاوای حضرت عالی در رابطه با بلادکبیره ـ در‏‎ ‎‏روزنامه ها و مجلات ـ انتشار یافت، موضوع را با بعضی علما مطرح نمودیم. عده ای‏‎ ‎‏فرمودند که می بایست ده روز قصد کرده و در منزل بمانید و به محل کار و نماز جمعه‏
‏‎

‎‏حاضر نشوید؛ و عده ای دیگر فرمودند که چون از حد ترخص خارج نشده اید اشکال‏‎ ‎‏ندارد. وظیفه چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر تهران وطن شما نیست، بدون قصد اقامت ده روز در یک‏‎ ‎‏محله، حکم مسافر دارید و پس از تحقق قصد اقامت ده روز، تا سفر‏‎ ‎‏شرعی پیش نیامده، حکم اقامت به قوّت خود باقی است.‏

‏‏[سؤال 1963]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4045‏

‏‏3. اگر کسی منزلش در شرق تهران باشد و مجبور است که هر روز، حدود 8‏‎ ‎‏کیلومتر از شرق به غرب و 8 کیلومتر از غرب به جنوب و 8 کیلومتر از جنوب به‏‎ ‎‏منزلش برود، نماز و روزه اش چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مسیر ذکر شده را بدون عبور در اثنا به منزل می پیماید در‏‎ ‎‏فرض مرقوم، در مسیر راه حکم مسافر دارد.‏

‏‏[سؤال 1964]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4045‏

‏‏4. افراد غیر ساکن تهران که می خواهند مدتی در تهران باشند، چه باید بکنند که‏‎ ‎‏نماز را تمام خوانده و روزه هم بگیرند؟‏

‏‏بسمه تعالی، می توانند با قصد اقامت ده روز در یک محله، نماز را تمام‏‎ ‎‏بخوانند و روزه بگیرند.‏

‏‏[سؤال 1965]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4045‏

‏‏5. افراد غیر تهرانی که می خواهند چند سالی موقتاً در تهران باشند و هر روزه برای‏‎ ‎‏کارشان بدون قصد مسافت، حدود 7 ـ 8 کیلومتر از منزل خارج و برمی گردند، وضع‏‎ ‎‏نماز و روزۀ آن ها چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد اقامت ده روز در یک محله، نماز و روزه شان قصر‏‎ ‎‏است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1966]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4045‏

‏‏6. افراد غیر ساکن تهران که چند سالی در تهران می خواهند بمانند، اگر در محلۀ‏‎ ‎‏خود قصد عشره کرده و همان جا بمانند بعد از اتمام ده روز، اگر کمتر از 22 کیلومتر در‏‎ ‎‏تهران در روز ایاب و ذهاب کنند، نماز و روزۀ آن ها چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا سفر شرعی جدید پیش نیامده، نماز و روزه شان تمام‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 1967]‏‏ ‏ ‏ 872‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مبدأ مسافت در شهر تهران از کجا حساب می شود و نمازهایی که قبل از فهمیدن‏‎ ‎‏حکم خوانده شده چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبدأ مسافت در بلاد کبیره مثل تهران منزل است، و کسی که‏‎ ‎‏تهران وطن او نیست و هر روز از محل سکونت و حدود آن خارج می شود‏‎ ‎‏برای کار، نمی تواند قصد اقامت نماید و حکم مسافر را دارد و چنانچه بر‏‎ ‎‏خلاف وظیفه عمل کرده، باید قضا نماید.‏

‏‏[سؤال 1968]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 4428‏

‏‏5. بلاد کبیره در ایران کدام شهر است، شایع است که حد ترخص را در آن از درب‏‎ ‎‏خانه معیّن فرموده اید، صحیح است یا نه؟ متمنی است فتوای مبارک را مرقوم و به مهر‏‎ ‎‏شریف ممهور فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، تهران از بلاد کبیره است و مبدأ مسافت در آن منزل است و‏‎ ‎‏حد ترخّص ندارد، ولی در محلّه باید احتیاط مراعات شود.‏

‏‏[سؤال 1969]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 5498‏

‏‏2. با توجه به نظر امام در عروة الوثقی مبنی بر این که تقلید در استنباطات‏‎ ‎‏عرفیه  جایز نیست، آیا تقلید از امام در این مسأله که تهران، بلاد کبیره است‏
‏‎

‎‏واجب  است یا جایز است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تهران، از بلاد کبیره است و تشخیص با عرف است.‏

‏‏[سؤال 1970]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 5498‏

‏‏3. با توجه به این که بلاد کبیره تعریف مشخصی ندارند، لذا دانستن نظر عرف در‏‎ ‎‏مورد کبیره بودن یک شهر، بسیار مشکل است و عرف تنها می تواند بزرگ و کوچک‏‎ ‎‏بودن آن را و آن هم به صورت نسبی مشخص کند و نه کبیره بودن آن را. تکلیف در‏‎ ‎‏این گونه موارد چیست؟ (برای مثال، در مورد شهرهای مشهد و تبریز و غیره).‏

‏‏بسمه تعالی، میزان نظر عرف است.‏

‏‏[سؤال 1971]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 3165‏

‏‏8. اگر کسی از حد ترخص گذشت و به محل کار خود رسید و کار را انجام داد و‏‎ ‎‏بعد به شهر بازگشت و فاصله اش تا منزل از حد ترخص کمتر بود، حکم چیست؟‏‎ ‎‏حکم نمازهای قبلی که خوانده چیست؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در مثل تهران، از منزل تا محل کار اگر در مجموع رفت و‏‎ ‎‏برگشت، به مقدار مسافت شرعی باشد، حکم مسافر دارد. ‏

‏‏[سؤال 1972]‏‏ ‏ ‏ 873‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که تهران ـ که از بلاد کبیره است ـ وطن او نیست و محل کار و اقامت او در دو‏‎ ‎‏محله تهران است، با چه شرایطی می تواند قصد اقامت ده روزه نماید و نماز را تمام‏‎ ‎‏بخواند و روزه بگیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یکی از دو محل، حکم مسافر‏‎ ‎‏دارد و چنانچه فاصلۀ دو محل، کمتر از 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏22 کیلومتر است و در یکی از‏‎ ‎‏دو محل قصد اقامت کند و بماند، تا زمانی که مسافرت جدید نکرده است،‏‎ ‎‏رفت وآمد بین آن دومحل اشکال ندارد و نماز او تمام و روزه صحیح است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1973]‏‏ ‏ ‏ 874‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 1 / 1362‏

‏‏سلام علیکم، ما جمعی از پرسنل استخدامی ارتش جمهوری اسلامی ایران جهت‏‎ ‎‏انجام فرائض دینی (نماز و روزه) دچار اشکالاتی شده ایم که لازم شد به عرض امام‏‎ ‎‏برسانیم و کسب تکلیف کنیم.‏

‏‏ما به یکی از قسمت های ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران منتقل‏‎ ‎‏شده ایم، که حد فاصل منزل تا محل کارمان کمتر از 22 کیلومتر می باشد، ولی هر روز و‏‎ ‎‏یا اکثر روزها از محل کار به مأموریت در سطح شهر تهران می رویم و بنا به ضرورت‏‎ ‎‏شغلی برایمان مشخص نیست که چند کیلومتر در شهر راه می رویم. با توجه به این که‏‎ ‎‏ما بنا به تشخیص مسئولین بالاتر از خود، به این قسمت آمده ایم و نمی دانیم تا چند‏‎ ‎‏وقت در این قسمت انجام وظیفه می کنیم (شاید تا آخرین سال خدمت در این قسمت‏‎ ‎‏باشیم و شاید هم به جای دیگری منتقل شویم) بر فرض این که تهران محل سکونت‏‎ ‎‏دائمی ما باشد، نماز ما شکسته است یا تمام؟‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که می دانید از منزلتان به مقدار مسافت می روید و‏‎ ‎‏در خارج محدوده ای که وطن شما است، خواهید رفت در خارج وطن باید‏‎ ‎‏شکسته بخوانید.‏

‏‏[سؤال 1974]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1129‏

‏‏3. کسانی که داخل تهران هستند و مجبورند هر روز در محل کار خود،‏‎ ‎‏که  فاصله اش از منزلشان بیش از چهار فرسنگ شرعی است، حاضر شوند با در‏‎ ‎‏نظر  داشتن اجبار برای کار، آیا باید نمازشان را تمام بخوانند و روزه بگیرند‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در محل کار، در فرض سؤال، روزه صحیح نیست و نماز‏‎ ‎‏شکسته است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1975]‏‏ ‏ ‏ 875‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم عالی قدر، حضرت امام خمینی، دام ظله‏

‏‏محترماً؛ بدین وسیله مسأله ذیل از نظر نماز و روزه برای این جانب مطرح است: ‏

‏‏این جانب ساکن تهران، میدان شوش و محل کارم کیلومتر 10 جادۀ ساوه،‏‎ ‎‏چهار  دانگه است و مدت 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏6 سال است که در آن محل، کار می کنم و هر روز صبح‏‎ ‎‏ساعت 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏6 صبح به کار می روم و ساعت 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏3 بعد از ظهر برمی گردم؛ منتها صبح ها‏‎ ‎‏هنگامی که از درب منزل سوار بر سرویس کارخانه می شوم، چون سرویس برای سوار‏‎ ‎‏کردن سایر کارگران در شهر مسافت بیشتری را طی می کند، مسافت رفت 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏22‏‎ ‎‏کیلومتر می باشد (خیابان های میدان شوش، میدان خراسان، خیابان خراسان، میدان‏‎ ‎‏قیام، میدان امام خمینی، چهارراه حسن آباد، دروازه قزوین، سرپل امامزاده معصوم،‏‎ ‎‏قلعه مرغی، زهتابی، جاده ساوه، چهاردانگه) لیکن بعد از ظهرها هنگام برگشت، چون‏‎ ‎‏از مسیر دیگری بر می گردد (خیابان های جاده ساوه، فلاح، سرپل امامزاده معصوم،‏‎ ‎‏میدان راه آهن، خیابان شوش، میدان شوش) 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏18 کیلومتر می باشد، خواهشمند است‏‎ ‎‏بفرمایید نسبت به نمازهایی که تا کنون خوانده و روزه هایی که گرفته ام و نماز و‏‎ ‎‏روزه هایی را که از این به بعد باید انجام دهم چه وضعیتی دارم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مجموع رفت و برگشت به مقدار هشت فرسخ شرعی‏‎ ‎‏نیست حکم مسافر مترتب نیست.‏

‏‏[سؤال 1976]‏‏ ‏ ‏ 876‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم رهبر عالی قدر ‏

‏‏محترماً معروض می دارم: فاصلۀ محل کار ما تا منزل 29 کیلومتر است؛ ولی فاصلۀ‏‎ ‎‏محل کارمان تا ابتدای شهر 15 کیلومتر می باشد و شغل ما پلیس است که 24 ساعت در‏
‏‎

‎‏منزل هستیم و 24 ساعت در محل کار می باشیم؛ تکلیف نماز و روزه هایی که در محل‏‎ ‎‏کار می باشیم را بفرمایند. ‏

‏‏خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی، خمینی را نگهدار؛ از عمر ما بکاه و بر عمر او بیفزا.‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر تهران، اگر از آخر شهر تا محل کار به مقدار مسافت‏‎ ‎‏شرعی نباشد، حکم سفر مترتّب نیست.‏

‏‏[سؤال 1977]‏‏ ‏ ‏ 877‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏بنده از فتوای آن حضرت مبنی بر این که «بایستی حتماً در بلاد کبیره، یک محله را‏‎ ‎‏وطن قرار داد» خبر نداشتم، لذا نماز و روزه ام را در این جا (تهران) درست می خواندم‏‎ ‎‏(البته مبدأ را خانه ای قرار دادم که در آن زندگی می کردم؛ یعنی اگر 22 کیلومتر از این‏‎ ‎‏خانه دور می شدم نمازم را شکسته می خواندم) تا اخیراً که از فتوای آن حضرت مبنی‏‎ ‎‏بر این که «بایستی حتماً محله ای را مشخص نمود، با شرط این که مطمئن باشم که‏‎ ‎‏می توانم تا آخر عمر در این محل بمانم»، چون این شرط را دارا نمی باشم، چون ممکن‏‎ ‎‏است بعد از اتمام اجارۀ این خانه، از این محله بروم، لذا مردد مانده ام که چه کار بکنم؟‏‎ ‎‏در ضمن، شغلم پاسداری است و فاصلۀ بین خانه و محل کارم بیش از 22 کیلومتر‏‎ ‎‏است و مجبورم هر روز این مسافت را بروم و به خاطر موقعیت کاری ام برایم مقدور‏‎ ‎‏نیست ده روز مرخصی بگیرم و در خانه بمانم یا ده روز را در محل کارم بمانم تا بتوانم‏‎ ‎‏جهت گرفتن روزه قصد کنم (یعنی این که به من چنین مرخصی داده نمی شود) لذا‏‎ ‎‏سؤال می کنم: اوّلاً در محل اول؛ یعنی شهرک پارچین (البته هنوز از آن جا اعراض‏‎ ‎‏نکرده ام و گاه گاهی، یعنی هر دو هفته یک بار، به آن جا می روم) وضع من چگونه‏‎ ‎‏است؟ و در این خانه که در تهران زندگی می کنم وضعم چگونه است؟ و به علت‏‎ ‎‏این که ماه رمضان امسال مأموریت بودم و نتوانستم روزه بگیرم وضع روزه های قضایم‏‎ ‎‏چطور می شود؟‏

‏
‏‎

‎‏ضمناً در شهرک پارچین نمازم را کامل و در خانۀ فعلی شکسته می خوانم، اگر‏‎ ‎‏اشتباه بوده، نمازهای خوانده شده را چه کار کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، حکم مسافر دارید و روزه ها را بین سال بنا بر‏‎ ‎‏احتیاط، باید قضا کنید و برای این کار لازم است در محلی قصد ده روز‏‎ ‎‏کنید.‏

‏‏[سؤال 1978]‏‏ ‏ ‏ 878‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 4 / 1361‏

‏‏حضور مبارک مسئولان دفتر امام سلام عرض می کنم.‏

‏‏بعد از سلام خدمت شما، عرض می کنم که این جانب کارگر ماشین سازی ایران‏‎ ‎‏ناسیونال هستم؛ من در ماه مبارک رمضان 15 روز صبح کار و 15 روز بعد از ظهر کار‏‎ ‎‏هستم؛ ساعت کار صبح، ساعت 4 الی 12 ظهر و ظهر نمی توانم در کارخانه نماز‏‎ ‎‏بخوانم ولی کار بعد از ظهر ساعت 12 الی‏‏  19 می باشد؛ وضع نماز و روزۀ من‏‎ ‎‏به چه صورت است؟ لطفاً توضیح فرمایید. ‏

‏‏من از یکی از روحانیون سؤال کردم، گفت: بعد از ظهر روزۀ شما درست است ولی‏‎ ‎‏نمازت باید شکسته شود.‏

‏‏مساحت به کیلومتر از درِ خانه تا کارخانه، رفت و برگشت 70 کیلومتر است.‏

‏‏بسمه تعالی، در مسیر و محل کار حکم مسافر دارید و نماز در سفر شکسته‏‎ ‎‏می شود و اگر قبل از ظهر به وطن برسید و یا آن که بعد از ظهر از وطن‏‎ ‎‏خارج شوید روزۀ آن روز صحیح است.‏

‏‏[سؤال 1979]‏‏ ‏ ‏ 879‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏ایران، نظر به فتوای حضرت عالی مبنی بر انجام نماز و سایر فرائض دینی در تهران،‏
‏‎

‎‏اینک سؤال ذیل از نظر این جانب مطرح و لازم شرعی می باشد:‏

‏‏1. آیا شخصی که در یک نقطه از تهران بزرگ، مثلاً در شهر ری، سکونت دارد تا‏‎ ‎‏چه حد مسافت می تواند از منطقۀ محل سکونت خویش خارج گردد تا نماز و روزۀ‏‎ ‎‏وی درست محسوب شود و شکسته نباشد؟‏

‏‏2. با توجه به این که مناطق مختلف تهران به همدیگر پیوسته می باشد، برای رفت و‏‎ ‎‏آمد در داخل شهر ـ مثلاً نماز جمعه و سایر امور شخصی و اجتماعی ـ چه تکلیف‏‎ ‎‏شرعی لازم الاجرا می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، شهر ری جزو تهران محسوب نیست. اگر از آخر شهر تا محل‏‎ ‎‏کار در داخل تهران به قدر مسافت شرعی باشد و یا آن که در صورت‏‎ ‎‏سکونت در تهران، اگر از منزل تا محل کار به قدر مسافت شرعی باشد،‏‎ ‎‏حکم مسافر دارد.‏

‏‏[سؤال 1980]‏‏ ‏ ‏ 880‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 9 / 1360‏

‏‏پس از سلام وآرزوی سلامت و طول عمر آن حضرت از ایزد متعال و سپاس به‏‎ ‎‏درگاه باری تعالی؛ غرض از مزاحمت، درخواست پاسخ یک مسأله شرعی بود که ما‏‎ ‎‏پس از تماس های مکرر با دفتر امام (تهران) و دفتر پاسخ به مسائل شرعی در قم و‏‎ ‎‏تماس حضوری با بعضی از اهل علم، به علت جواب های مختلف، نتوانستیم صحیح‏‎ ‎‏این مطلب را دریابیم.‏

‏‏کسی که در تهران برای چند سال، موقت ساکن است و قصد اقامت دائم ندارد و‏‎ ‎‏هر روز برای انجام کارهای اجرایی از محدودۀ محل منزل خویش خارج می شود،‏‎ ‎‏حکم نماز و روزه اش به چه شکل است؛ یعنی چه مقدار (دقیقاً) فاصله گرفتن از منزل،‏‎ ‎‏نماز وی را شکسته و روزه اش را ساقط می سازد؟ تقاضامندیم برای رفع شبهۀ شدید‏‎ ‎‏در این باب، مسأله را به مرحمت و لطفتان مرتفع سازید.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر قصد ماندن ده روز در محله ای که منزلش در آن است،‏‎ ‎‏ندارد و می خواهد هر روز از آن جا خارج شود باید نماز خود را شکسته‏‎ ‎‏بخواند. بلی اگر به قصد ده روز در محلۀ مزبور بماند، تا به حد مسافت‏‎ ‎‏شرعی نرفته نمازش تمام است.‏

‏‏[سؤال 1981]‏‏ ‏ ‏ 881‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 3 / 1361‏

‏‏مرجع عالی قدر، امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏ما عده ای از کارکنان پارس الکتریک در زمان رسیدن ماه مبارک رمضان، مسائل و‏‎ ‎‏مشکلاتی راجع به روزه برایمان پیش آمده که خدمتتان عرض می شود:‏

‏‏وضع کارخانه طوری است که کارگران و کارکنان مجبورند از صبح ساعت شش تا‏‎ ‎‏سه بعد از ظهر در کارخانه باشند و با احتساب وقت آمد و شد، حدود ساعت پنج‏‎ ‎‏صبح  از خانه بیرون آمده و ساعت چهار بعد از ظهر به محل اقامت خود برگشت‏‎ ‎‏می نمایند. بعضی از کارگران، خانه هایشان در تهران و شاید فواصل خانۀ آن ها تا محل‏‎ ‎‏کارخانه، بیش از 24 کیلومتر می شود، آیا نماز و روزۀ آن ها شکسته است یا خیر؟‏‎ ‎‏(با  توجه به این که اذان صبح در منزل خود و اذان ظهر در کارخانه و اذان مغرب در‏‎ ‎‏خانه هستند).‏

‏‏بسمه تعالی، کسانی که در تهران هستند و برای رفتن به محل کار، هر‏‎ ‎‏روز  مسافت شرعی را طی می کنند، در بین راه و محل کار، حکم مسافر‏‎ ‎‏دارند.‏

‏‏[سؤال 1982]‏‏ ‏ ‏ 882‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏بنده وطن اصلی ام شهرستان بوده است و هم اکنون مدت چهار ماهی است که‏
‏‎

‎‏در  تهران شاغل می باشم و نمی دانم که آیا به وطنم باز می گردم یا نه؛ ولی میل دارم‏‎ ‎‏که  برگردم. روزها که در این جا هستم صبح بر سرکارم می روم و بعد از ظهر‏‎ ‎‏ساعت  30‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏2 به خانه برمی گردم. خانه ام در حوالی شوش (ارج) است و محل کارم‏‎ ‎‏توپ خانه است.‏

‏‏1. آیا می توانم قصد ده روز بکنم؟ و به این ترتیب که صبح بروم سر کارم و بعد از‏‎ ‎‏ظهر برگردم، نماز و روزه ام درست است یا شکسته؟‏

‏‏2. تا چند یا چه مدتی باید در تهران بمانم تا وطنم محسوب شود؟‏

‏‏3. آیا بعد از این که ده روز قصد کردم، می توانم بعد از ظهر، یعنی نماز ظهر که به جا‏‎ ‎‏آوردم، به مسافرت بروم؟ و آیا روزه ام درست است؟‏

‏‏بقای عمرتان را از خداوند متعال تا انقلاب مهدی خواهانم.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، در تهران حکم مسافر دارید و اگر قصد‏‎ ‎‏جدی نمایید، بدون خارج شدن از محلۀ محل سکونت ده روز در آن جا‏‎ ‎‏بمانید و با چنین قصدی لااقل یک نماز چهار رکعتی خوانده باشید، تا سفر‏‎ ‎‏جدید پیش نیامده نماز و روزه تمام است و در غیر وطن اصلی تا قصد‏‎ ‎‏ماندن دائمی نداشته باشید وطن شما حساب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 1983]‏‏ ‏ ‏ 883‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که در سال های اخیر که تهران از بلاد کبیره شده است به تهران آمده و قصد‏‎ ‎‏دارد در این شهر زندگی کند، با چه شرایطی تهران وطن او محسوب می شود؟ و آیا‏‎ ‎‏داشتن خانۀ ملکی یا استیجاری، دخالتی در این جهت دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه در یکی از محله های تهران قصد سکونت دائم کند،‏‎ ‎‏همان محله وطن او محسوب می شود و فرقی بین داشتن خانۀ ملکی و یا‏‎ ‎‏استیجاری نیست. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1984]‏‏ ‏ ‏ 884‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که از سال های قبل تهران وطن او بوده است، اکنون که تهران از بلاد کبیره‏‎ ‎‏شده، چه محدوده ای وطن او محسوب می شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، محدودۀ قبل از کبیره شدن، وطن او محسوب می شود. ‏

‏‏[سؤال 1985]‏‏ ‏ ‏ 885‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 2 / 1362‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی‏

‏‏پس از عرض سلام و تقدیم احترامات بی حد به حضور آن امام بزرگوار، سؤالاتی‏‎ ‎‏داشتم که با کسب اجازه از محضر مبارک به عرض می رسانم.‏

‏‏1. دانشجویی که برای ادامۀ تحصیل به تهران می آید و قصد دارد که بیش از ده روز‏‎ ‎‏در این شهر بماند، تکلیف نماز و روزه اش چه می شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ده روز در خصوص یک محلۀ تهران، حکم مسافر‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏2. در صورتی که بر خلاف آن دستور عمل کند و نداند که حکم شرعی در مورد تهران و غیر آن فرق‏‎ ‎‏می کند، آیا آن اعمال گذشته باطل هستند؟ چگونه باید آن ها را جبران کرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اعمالی که بر خلاف وظیفه انجام داده را، باید قضا کند.‏

‏‏[سؤال 1986]‏‏ ‏ ‏ 886‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسانی که از شهرستان ها برای ادامۀ تحصیل یا کارهای دیگر به مدت چند سال به‏‎ ‎‏تهران منتقل می شوند و محل سکونتشان با محل کار یا تحصیل آنان در دو منطقه‏‎ ‎‏مختلف تهران باشد و هر روز این فاصله را طی می کنند، آیا نمازهایشان شکسته است‏‎ ‎‏یا تمام؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر وطن آن ها نیست و وقتی به تهران رسیدند قصد دارند هر‏‎ ‎‏روز این فاصله را بروند، نماز ایشان شکسته است.‏

‏‏[سؤال 1987]‏‏ ‏ ‏ 887‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. در تهران اگر کسی قصد ماندن ده روز یا بیشتر دارد ولی این مدت را در یک‏‎ ‎‏محله نمی ماند بلکه هر روز می خواهد از این محله به محله دیگری از تهران برود که به‏‎ ‎‏حد مسافت فاصله دارد با این وضع اقامه محقق می شود یا خیر و آیا فرقی بین فاصله‏‎ ‎‏به اندازه حد مسافت و بین کمتر از مسافت هست یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله قصد اقامه محقق نیست.‏

‏‏2. اشخاصی که کارگر بوده اند و از مزد کارگری زمینی برای زراعت خریده اند و به تدریج پول او را‏‎ ‎‏داده اند ولی تا حال حساب خمس نداشته و نداده اند، فعلاً زمین مذکور را به قیمت خرید باید تخمیس‏‎ ‎‏کنند یا قیمت فعلی؟‏

‏‏بسمه تعالی، قیمت فعلی.‏

‏‏[سؤال 1988]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1577‏

‏‏3. در تهران اگر کسی مسافر بود و وارد تهران شد ـ که تهران وطن او است ـ وارد‏‎ ‎‏منزل که شد نمازش تمام است یا وارد محله که شد ـ ولو اول محله ـ کافی است که‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند؟‏

‏‏و نیز اگر از اهل تهران، منزلش آخر محله واقع شده که از منزل که خارج شد‏‎ ‎‏ـ  به  قصد رفتن مسافت شرعی ـ محله هم تمام شد، این شخص همین که از منزل‏‎ ‎‏خارج شد، نمازش را باید قصر بخواند یا مقداری که از محله دور شد، نمازش قصر‏‎ ‎‏می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، با ورود به محله، حکم سفر قطع می شود و با خروج از محله،‏‎ ‎‏حکم سفر مترتّب می شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1989]‏‏ ‏ ‏ 888‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به چه شهرهایی بلاد کبیره گفته می شود؟ و آیا در ایران به جز تهران، شهری‏‎ ‎‏از بلاد‏‎ ‎‏کبیره محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، به شهرهایی که از نظر عرف بسیار بزرگ و خارق العاده هستند‏‎ ‎‏مانند تهران فعلی، بلاد کبیره گفته می شود؛ و در حال حاضر در ایران، فقط‏‎ ‎‏تهران از بلاد کبیره محسوب می شود.‏

‏‏[سؤال 1990]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 2147‏

‏‏3. شما در فتوا فرموده بودید که در بلاد کبیره ـ مانند تهران ـ میزان مسافت شرعی‏‎ ‎‏(رفت و برگشت، هشت فرسخ شرعی)، از درب منزل حساب می شود و در فتوای‏‎ ‎‏دیگری فرموده اید: از موقعی که این بلاد، صغیره بوده اند، از آن محدوده حساب‏‎ ‎‏می شود. خواهشمند است که فتوای صحیح را بفرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، مسافت، از منزل حساب می شود؛ ولی کسانی که تهران قبل از‏‎ ‎‏کبیره شدن وطنشان بوده، در صورتی نمازشان شکسته می شود که از‏‎ ‎‏محدوده بیرون روند و از مبدأ مسافت ـ که منزل است ـ طی مسافت شرعی‏‎ ‎‏نمایند.‏

‏‏[سؤال 1991]‏‏ ‏ ‏ 889‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 9 / 1360‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏شخصی قصد می کند که بیش از ده روز در شهر خارق العاده ای مانند تهران اقامت‏‎ ‎‏نماید. لطفاً توضیح بفرمایید: برای انجام کارهای روزمره تا چه حدی از منزل محل‏‎ ‎‏قصد، مجاز به رفت و آمد می باشد و وضعیت نماز او به چه صورت خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی نماز او تمام است که قصد کند از محله ای که منزل‏‎ ‎‏در آن است تا ده روز خارج نشود و اگر قصد دارد از آن جا خارج شود و‏
‏‎

‎‏رفت و آمد داشته باشد، قصد او محقّق نمی شود.‏

‏‏[سؤال 1992]‏‏ ‏ ‏ 890‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏مسائل ذیل برای دانشجویان این مؤسسه کمال ضرورت را دارد. متمنی است‏‎ ‎‏پاسخ مرقوم فرمایند:‏

‏‏1. اگر مسافری وارد تهران شود و از اول قصد داشته باشد که در محلات مختلف‏‎ ‎‏داخل شهر ـ مثلاً بازار و دانشگاه ـ رفت و آمد کند، آیا با این فرض اصولاً قصد اقامت‏‎ ‎‏متمشّی است یا نه ؟‏

‏‏بسمه تعالی، قصد اقامت به نحو مزبور صحیح نیست.‏

‏‏[سؤال 1993]‏

‏‏2. در صورتی که تعدد محلات و مناطق، مخل به قصد اقامت باشد، ملاک در‏‎ ‎‏تشخیص تعدد چیست؟ آیا صرف اسامی عرفی خیابان ها و کوچه ها موجب تعدد‏‎ ‎‏است یا مثلاً مناطق و نواحی شهرداری ملاک است؟‏

‏‏بسمه تعالی، میزان، نظر عرف است.‏

‏‏[سؤال 1994]‏

‏‏3. خروج از محل اقامت ـ مثلاً از دانشگاه به بیمارستان شهدای تجریش به منظور‏‎ ‎‏خدمت به مصدومین ـ در صورتی که حدود 12 ساعت طول بکشد، آیا ناسخ حکم‏‎ ‎‏اقامت است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از اول، قصد خروج از محل اقامت به مدت مذکوره را‏‎ ‎‏نداشته و بعد از قصد اقامت و خواندن حداقل یک نماز چهار رکعتی پیش‏‎ ‎‏آمده، مضر به حکم قصد اقامت نیست، در صورتی که به مقدار مسافت‏‎ ‎‏نباشد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 1995]‏‏ ‏ ‏ 891‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر استفتای امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏به خدا قسم فکر می کنم در بیابانی ظلمانی حرکت می کنم و البته سرگردان و ره گم‏‎ ‎‏کرده ام و هر کسی مرا به راهی که به نظر خودش صراط مستقیم است می خواند و هم‏‏ۀ‏‎ ‎‏این راه ها با هم تناقض دارد؛ از شما خواهشمندم تو را به فاطمه زهرا علیهاالسلامهمان طور که‏‎ ‎‏هم‏‏ۀ‏‏ کارهایتان برای خداست، این مشکلات و مسائل مرا هم طبق فتاوای امام امت‏‎ ‎‏حل نمایید و این مخلوق خداوند را از این سرگردانی نجات دهید. خداوند توفیقتان‏‎ ‎‏دهد. مشکلات من در رابطه با بلاد کبیره بودن تهران است؛ لطفاً هرچه زودتر توجه‏‎ ‎‏کافی مبذول دارید.‏

‏‏تهران از چه سالی جزو بلاد کبیره شده؟ لازم به تذکر است که من سال 1340 در‏‎ ‎‏تهران متولد شدم؛ آیا شامل زمان تولد من می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، از اهل اطلاع تحقیق کنید.‏

‏‏[سؤال 1996]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1292‏

‏‏3. فاصلۀ چهار فرسنگ شرعی برای شهرهایی که به علت توسعه نزدیک شده اند،‏‎ ‎‏ابتدای مسافرت، از منزل محسوب می شود یا آخرین دیوار شهر؟ و انتها، اولین دیوار‏‎ ‎‏شهرِ مقصد می باشد یا محلی که کار دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر شهرهای بزرگ خارق العاده، از انتهای شهر تا ابتدای‏‎ ‎‏شهر حساب می شود.‏

‏‏[سؤال 1997]‏‏ ‏ ‏ 892‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ دهم ذی القعده 1402 ق‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله الوارف‏

‏‏السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته، وأمّا بعد:‏

‏
‏‎

‎‏شخصی از ده خود به قصد کاری در یکی از شهرها حرکت می کند، مسافت‏‎ ‎‏فی ما بین ده و اولین ساختمان های شهر از 20 کیلومتر تجاوز نمی کند ولی مقصد اصلی‏‎ ‎‏او اواسط شهر است و کل مسافت تا محل مقصد 23 یا 24 کیلومتر می باشد؛ حکم نماز‏‎ ‎‏او از نظر قصر و اتمام چیست؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، حکم سفر مترتّب نیست؛ مگر آن که مقصد‏‎ ‎‏محل کار، از شهرهای بزرگ خارق العاده مانند تهران باشد.‏

‏‏[سؤال 1998]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1049‏

‏‏2. در مکان های وسیع، همان طور که ساختمان های آن جا ملاک برای قصد اقامه و‏‎ ‎‏ملاک در مبدأ مسافت است، آیا در انتهای سفر هم ملاک مسافت شرعی را همان جا‏‎ ‎‏قرار دهد یا درب ورودی محل را؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که مثل شهرهای بزرگ خارق العاده نباشد، ملاک،‏‎ ‎‏رسیدن به محل اقامت است نه منزل.‏

‏‏[سؤال 1999]‏‏ ‏ ‏ 893‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 5 / 1361‏

‏‏پیشگاه مبارک زعیم عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏‏اماما! ما عده ای از اهالی شهرستان گناباد، روستای سنو در تهران سکونت داریم و‏‎ ‎‏همگی از جناب عالی تقلید می نماییم. تا این تاریخ نماز و روزه مان را طبق مسأله‏‎ ‎‏شماره 1332 به جا آورده ایم، ولی در تاریخ اسفند ماه 1360 مسأله ای در مجلۀ پاسدار‏‎ ‎‏اسلام شماره سه به چاپ رسیده است مبنی بر این که کسانی که از شهرستان ها به تهران‏‎ ‎‏می آیند و محل کارشان در تهران می باشد نمازشان را باید شکسته بخوانند و ما در‏‎ ‎‏حدود 10 تا 15 سال است که در تهران سکونت داریم، ولی اگر فردا دولت جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی به ما در شهرستان که وطنمان است کار بدهد، ما به شهرستان می رویم؛ چون‏‎ ‎‏تصمیم نداریم برای همیشه در تهران بمانیم. ولی از مجبوری که کاری در شهرستان‏
‏‎

‎‏نداریم، به تهران آمده ایم. حال از محضر زعیم عالی قدر، رهبر کبیر انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏ایران تقاضا داریم برای ما اهالی شهرستان اعلام فرمایند که آیا نماز و روزه مان شکسته‏‎ ‎‏است و روزه مان باطل است یا خیر؟ اگر چنین است، دستور فرمایید مسأله را طی‏‎ ‎‏نامه ای برای این انجمن اسلامی اعلام نمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، حکم مسافر دارید و بدون قصد اقامت ده‏‎ ‎‏روز در یک محل، نماز قصر است و روزه صحیح نیست و اعمال گذشته‏‎ ‎‏چنانچه مخالف وظیفه انجام گرفته باشد قضا دارد.‏

‏‏[سؤال 2000]‏‏ ‏ ‏ 894‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، سلام علیکم ‏

‏‏ضمن سلام، چند سؤالی پیش آمده؛ از محضر مبارک تقاضای راهنمایی داریم،‏‎ ‎‏امیدواریم ان شاء الله‌ ما را یاری فرمایید.‏

‏‏1. پارسال این جانب سؤالی را به این عنوان از محضر مبارک مطرح نموده بودم که‏‎ ‎‏ما عده ای از کارکنان صنایع نظامی دفاع مهمات سازی، صبح ها با سرویس ماشین‏‎ ‎‏تقریباً در حدود بیست و چهار کیلومتر عرفی راه می رویم به سر کار، و بعد از ظهر به‏‎ ‎‏منزل باز می گردیم. نماز و روزۀ ما آیا شکسته است یا باید درست به جا آوریم؟ یعنی‏‎ ‎‏مسافت از پادگان جی تا خیابان پاسداران شمیران است. حضرت امام جواب فرموده‏‎ ‎‏بودند: نماز شکسته و روزه افطار شود و قضای روزه بعداً به جا آورده شود. اخیراً‏‎ ‎‏شخصی از همکاران می گوید: بنا به قول شخصی از دفتر امام در جماران، مسأله بالا‏‎ ‎‏شامل حال کسانی که 10 سال قبل در تهران بوده و تهران را وطن دائمی قرار داده اند‏‎ ‎‏نمی شود؛ چون بعد از آن، تهران از طرف امام بلاد کبیره اعلام شده؛ یعنی کسانی که‏‎ ‎‏قبل از 10 سال در تهران بودند، این مسافت 24 کیلومتر عرفی به نماز و روزۀ آنان لطمه‏‎ ‎‏نمی زند؛ آیا این نقل قول صحت دارد؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، حکم مسافر پیدا می کنید و چنانچه تهران،‏‎ ‎‏قبل از کبیره شدن آن وطن شما بوده، در محدودۀ تهران سابق نماز شما‏‎ ‎‏تمام است.‏

‏‏2. سؤال دیگر دربارۀ خود سازمان صنایع دفاع ملی می باشد. از زمان رژیم سلطنت ملعون پهلوی در‏‎ ‎‏این سازمان رسم بود ـ البته با رضایت کارکنان ـ از روز پیشنهاد تا آخر خدمت سی سال، هر ماه از‏‎ ‎‏حقوق کسانی که داوطلب بودند مبلغ صد تومان به عنوان پس انداز کم می کردند و بعد از سی سال،‏‎ ‎‏آخر خدمت، به هر صد تومان پس انداز صد تومان هم دولت اضافه می کرد و به صاحب پول بر‏‎ ‎‏می گرداند؛ البته با سود چند درصد. در زمان دولت موقت ـ بعد از انقلاب ـ هم همین عمل تکرار‏‎ ‎‏می شد و اکنون هم ادامه دارد. پارسال حضرت امام در جواب این سؤال فرموده بودند: حرام است؛ ولی‏‎ ‎‏سیاسی ایدئولوژیک سازمان اکنون می گوید که آقای صفایی با امام در میان گذاشته و حضرت امام‏‎ ‎‏فرموده: حرام نیست و اشکال ندارد. خواهشمندیم ما را راهنمایی فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از حقوق و مزایا می دهند اشکال ندارد؛ ولی بهرۀ پول ربا و حرام است و نباید‏‎ ‎‏بگیرند.‏

‏‏3. اخیراً این جانب به طور تکرار ـ یعنی از افراد مردم ـ می بینم و می شنوم که‏‎ ‎‏بعضی از مردم پول های‏‎ ‎‏سک‏‏ۀ‏‏ پنج تومانی را جمع آوری می کنند. حتی از زبان خود مردم شنیدم که بعضی صد سکه، بعضی ها‏‎ ‎‏دویست سکه و بعضی ها سیصد تا الی هزار سک‏‏ۀ‏‏ پنج تومانی جمع آوری کرده در خانه نگه می دارند و‏‎ ‎‏این عمل افراد، لطمه به وضع اقتصاد پولی و بانکی می زند. البته سکه ها مربوط به الآن می باشد ـ بعد‏‎ ‎‏انقلاب ـ آیا این عمل حرام است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موجب لطمه به اقتصاد دولت اسلامی است جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 2001]‏‏ ‏ ‏ 895‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 3 / 1361‏

‏‏حضور محترم رهبر عالی قدر و مرجع عظیم الشأن شیعیان جهان‏

‏‏این جانب پس از تقدیم عرض سلام به حضور مبارکتان، پیروزی و سرافرازی‏‎ ‎‏اسلام را خواستارم. بنده در مورد روزه و نماز شبهه ای برایم ایجاد شده است و‏‎ ‎‏نمی دانم که آیا این نماز و روزه ای که می گیرم درست است یا نه؛ چون کار دائمی من‏
‏‎

‎‏در جادۀ ساوه و منزلم در مجیدیه می باشد و این مسافت، در حدود 25 کیلومتر‏‎ ‎‏می باشد و مدت 12 سال است که مشغول کار می باشم و از ساعت 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏6 صبح تا ساعت‏‎ ‎‏5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏3 بعدازظهر در سر کار حضور دارم و من تا به حال از چند روحانی پرسیده ام و هر‏‎ ‎‏کدام جواب متفاوتی به من داده اند؛ لذا از حضور محترم آن جناب می خواهم که‏‎ ‎‏جواب صحیح را عرضه دارید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، در بین راه و محل کار، حکم مسافر دارید و‏‎ ‎‏همچنین در منزل اگر وطن شما نباشد و قصد اقامت ده روز در آن نکرده‏‎ ‎‏باشید.‏

‏‏[سؤال 2002]‏‏ ‏ ‏ 896‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که تهران وطن او است و هر روز بدون آن که از شهر خارج شود چهار‏‎ ‎‏فرسنگ شرعی یا بیشتر راه می رود؛ آیا چنین شخصی مسافر محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، با پیمودن مسافت شرعی ولو در داخل شهر، حکم مسافر‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 2003]‏‏ ‏ ‏ 897‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی، سلام علیکم‏

‏‏حقیر مدت سیزده سال است که کارمند دولت می باشم و مدت ماندن این جانب در‏‎ ‎‏تهران معین نیست و در جنوب شهر تهران مستأجر می باشم؛ فاصلۀ منزل من تا محل‏‎ ‎‏کارم که در شمیران است، در حدود 24 کیلومتر است. نماز من در محل کارم و در منزل‏‎ ‎‏چه کیفیتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، در غیر وطن حکم مسافر دارید و فرقی بین‏‎ ‎‏منزل و محل کار نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 2004]‏‏ ‏ ‏ 898‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏وطن شخصی تهران است، منزل مسکونی اش میدان آذری و محل کارش نارمک‏‎ ‎‏است. مسافت بین منزل و محل کارش، چهار فرسخ شرعی است، شایع است که‏‎ ‎‏فتوای جناب عالی جمع بین ادا و قضا است زیرا از شهر خارج نشده؛ آیا صحیح است؟‏

‏‏از طرفی منزل مذکور اجاره ای است، امکان تغییر منزل نیز به منطقۀ دیگر شهر‏‎ ‎‏هست. تکلیف چیست؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته ‏

‏‏بسمه تعالی، جمع احوط است؛ اگر چه حکم مسافر دارد. ‏

‏‏[سؤال 2005]‏‏ ‏ ‏ 899‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ پانزدهم ذی الحجه 1401 ق‏

‏‏قبلاً اشخاصی که مقیم یا اهل تهران هستند اگر از منزل خود در تهران به محله‏‎ ‎‏دیگری که به حد مسافت بود می رفتند مرقوم شده بود که در غیر منزل خودشان باید‏‎ ‎‏نماز را جمع بخوانند اخیراً در جواب یکی از استفتا کنندگان مرقوم شده که قصر است.‏‎ ‎‏آیا اشخاصی که از خارج تهران وارد تهران می شوند تا به منزل خودشان نرسیده اند در‏‎ ‎‏داخل تهران باید نماز را قصر بخوانند یا این که در این صورت مثل سابق که فرموده‏‎ ‎‏شده بود جمع بخوانند باید جمع بخوانند و همچنین اشخاصی که به قصد مسافرت‏‎ ‎‏خارج تهران از منزل خود حرکت می کنند تا از تهران خارج نشده اند اگر در خارج‏‎ ‎‏منزل نماز بخوانند قصر است یا جمع؟‏

‏‏بسمه تعالی، اقوا قصر و احوط جمع است.‏

‏‏[سؤال 2006]‏‏ ‏ ‏ 900‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 2 / 1361‏

‏‏محضر امام امت و رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران ‏

‏
‏‎

‎‏سلام علیکم، سلام بر تو ای مرد خدا، سلام بر تو که با قیام خداییت سی و پنج‏‎ ‎‏میلیون مرده را زنده کردی، سلام بر تو ای نایب امام زمان، امیدوارم که سلام گرم مرا از‏‎ ‎‏راه دور پذیرا شوی.‏

‏‏اما بعد، مشکلی پیش آمد کرده بود که باعث شد من در بسیاری از اعمال عبادی‏‎ ‎‏خود شک کنم من متولد آبادان هستم بعد از این که دوره تحصیل خود را در این شهر‏‎ ‎‏سپری کردم برای ادامه تحصیلات عالیه در دانشگاه به تهران آمدم، و از مسأله بلاد‏‎ ‎‏کبیره و احکام آن اطلاعی نداشتم و در تهران قصد اقامت ده روز می کردم و نماز را‏‎ ‎‏کامل می خواندم، محل تحصیل من دانشگاه پلی تکنیک از محل زندگی ام در نظام آباد‏‎ ‎‏دور بود و هر روز این مسافت را طی می کردم و روزه را هم می گرفتم، تا این که مدتی‏‎ ‎‏بعد یکی از برادران به من گفتند فتوای جناب عالی در مورد بلاد عظیم این است که حد‏‎ ‎‏ترخص از منزل شروع می شود و در چهار فرسخی شرعی (5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏22 کیلومتر) مسافر‏‎ ‎‏محسوب می شوید، مشکل و سؤال من این است که: تکلیف نمازها و روزه های من‏‎ ‎‏(یک سال و نیم نماز و دو ماه روزه) که از این حکم اطلاعی نداشتم چه می شود، آیا‏‎ ‎‏باید دو ماه مبارک را روزه بگیرم، باید قضای آن را تا رمضان سال دیگر بگیرم، به این‏‎ ‎‏ترتیب حکم من در این مورد چیست؟‏

‏‏از امام امت تقاضا دارم که به عنوان هدیه به این حقیر با دست خط مبارک چند‏‎ ‎‏سفارش و نصیحت بفرمایید تا در دستورالعمل خود قرار دهم.‏

‏‏بسمه تعالی، شما بدون قصد اقامت ده روز در یک محله تهران حکم‏‎ ‎‏مسافر دارید.‏

‏‏[سؤال 2007]‏‏ ‏ ‏ 901‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏ایران، دام مجده العالی‏

‏‏با عرض سلام احتراماً، با توجه به این که حضرت عالی حومه های شهرستان را‏
‏‎

‎‏همانند شمیران، جماران، شهر ری و... جزء تهران نمی دانید آیا قصد توطن در حومه‏‎ ‎‏تهران همانند شهر تهران باید در محله مسکونی انجام بگیرد، یا این که قصد توطن در‏‎ ‎‏مطلق شمیران، جماران، شهر ری و یا دیگر جاهای حومه کفایت می کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در شهر و محل و روستایی که جزء تهران محسوب نیست،‏‎ ‎‏حکم بلاد متعارفه را دارد.‏

‏‏[سؤال 2008]‏‏ ‏ ‏ 902‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که تهران وطن او است، ولی محل کار و منزل او در دو محله تهران می باشد،‏‎ ‎‏تکلیف نماز و روزۀ او چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه تهران، قبل از کبیره شدن وطن او بوده، اگر از منزل تا‏‎ ‎‏محل کار به حد مسافت شرعی است، در خارج محدودۀ قبل از کبیره شدن‏‎ ‎‏حکم سفر مترتّب می شود؛ و چنانچه بعد از کبیره شدن تهران، یکی از‏‎ ‎‏محلات را وطن قرار داده، اگر از منزل تا محل کار به حد مسافت شرعی‏‎ ‎‏است، وقتی که از محله خارج شد حکم سفر مترتّب می شود؛ و در هر دو‏‎ ‎‏صورت، اگر از منزل تا محل کار در حد مسافت نیست، حکم سفر مترتّب‏‎ ‎‏نمی شود. ‏

‏‏[سؤال 2009]‏‏ ‏ ‏ 903‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 11 / 1361‏

‏‏رهبر عالی قدر و مرجع معظم، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت‏‎ ‎‏افاضاته، سلام علیکم‏

‏‏بر حسب حکم بلاد کبیره بودن تهران و تبیین های مختلف این حکم از طرف‏‎ ‎‏علمای محترم، در مورد وضعیت برپایی نماز و روزه هایم مشکلاتی پیش آمده که‏‎ ‎‏نمی دانم تکلیفم چیست؛ ولی فعلاً مدتی است نمازها را شکسته می خوانم، لذا‏
‏‎

‎‏خواهشمند است با توجه به شرایطی که ذیلاً خواهد آمد، پاسخ لازم را مرقوم فرمایید‏‎ ‎‏تا در علم به حکم و انجام تکلیف در آن، ایقان حاصل آید.‏

‏‏الف. از شهرستان خلخال به تهران آمده و متوالیاً 9 سال و با محاسبۀ سال های قبل‏‎ ‎‏مجموعاً 12 سال است که در این شهر بزرگ زندگی می نمایم.‏

‏‏ب. از زادگاه خودم که در یکی از روستاهای آن شهرستان می باشد اعراض‏‎ ‎‏نموده ام.‏

‏‏ج. در تهران ازدواج کرده و به خاطر مسائل خانوادگی، تهران فعلی را محل‏‎ ‎‏سکونت انتخاب کرده ام.‏

‏‏د. در تهران مشغول به کار هستم و به این علت، تهران فعلی را محل کار و محل‏‎ ‎‏سکونت خودم انتخاب کرده ام. فعلاً نیز مستأجر هستم؛ اگر جای بهتری سراغ داشته‏‎ ‎‏باشم که متناسب با وضعیت اقتصادیم باشد، یا می خرم و یا باز اجاره می کنم و ترجیح‏‎ ‎‏می دهم این اجاره و یا خرید، در همین محله و یا نزدیک به این محله ای باشد که فعلاً‏‎ ‎‏هستم و یا نزدیک به محل کارم بوده و در غیر این صورت، خانه ای که پیدا شده، اگر‏‎ ‎‏تفاوت قیمت زیادی داشته و در محله های دیگری باشد، مسأله ای نخواهد بود.‏

‏‏ه. اگر زمین بدهند ـ که یقیناً در اطراف تهران و غیر از محلۀ فعلی خواهد بود ـ‏‎ ‎‏گرفته و خواهم ساخت.‏

‏‏و. محل کارم با محل سکونتم، در دو ناحیۀ مختلف تهران قرار گرفته، ولی‏‎ ‎‏فاصله اش در یک بار رفتن، 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏22 کیلومتر نمی شود.‏

‏‏ز. ان شاء الله‌ به طور حتم محل کارم همین تهران بوده و فعلاً جایی منتقل نخواهم‏‎ ‎‏شد.‏

‏‏بنا بر شرایط یاد شده، سؤالات ذیل مطرح می شود:‏

‏‏1. آیا می توانم تهران فعلی را وطن خودم بدانم؟‏

‏‏بسمه تعالی، با وضع مرقوم، تهران وطن شما نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 2010]‏

‏‏2. آیا می توانم فعلاً با توجه به نیات یاد شده، در آن جا که سکونت دارم، توطّن‏‎ ‎‏اتخاذ کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ماندن همیشه در آن محل، وطن نمی شود.‏

‏‏[سؤال 2011]‏

‏‏3. آیا نیت توطّن مثل نیت نماز می ماند که همراه با ایقان قلبی باشد؟اگر همین که‏‎ ‎‏بگویم می خواهم وطن باشد، کافی است؟ (بدون ایقان قلبی)‏

‏‏بسمه تعالی، کافی نیست و بدون یقین به ماندن همیشه، قصد توطن ممکن‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 2012]‏

‏‏4. حکم نماز و روزه ام چگونه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ماندن ده روز در یک محله، حکم مسافر دارید.‏

‏‏5. اگر نمازم شکسته است، در مدتی که تمام خوانده ام تکلیفم چیست؟‏

‏‏6. اگر نمازم را باید تمام بخوانم، در مدتی که شکسته خوانده ام تکلیفم چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، 5 و 6، نمازهایی که برخلاف وظیفه عمل کرده اید را باید قضا نمایید.‏

‏‏[سؤال 2013]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 836‏

‏‏2. وضعیت نماز و روزه در قسمت های مختلف تهران با توجه به این که منزلی در‏‎ ‎‏تهران نداشته ولی قصد اقامه هست و انصراف هم نیست، چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون تعیین محله ای برای سکونت دائم، حکم وطن مترتّب‏‎ ‎‏نمی شود.‏

‏‏[سؤال 2014]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 836‏

‏‏3. زمانی که در طول روز برای انجام کارهای مختلف اداری و غیر اداری به نقاط‏‎ ‎‏دور تهران رفته، تکلیف نماز و روزه چیست؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر رفت و برگشت به مقدار مسافت شرعی باشد در غیر‏‎ ‎‏وطن، حکم مسافر دارند.‏

‏‏[سؤال 2015]‏‏ ‏ ‏ ‏‏----> 1380‏

‏‏3. اگر کسی تمام شرایط مرا داشته باشد، با این تفاوت که در تهران متولد شده و‏‎ ‎‏حدود 11 سال در این جا بوده، ولی حالا پدر و مادرش در شهرستان هستند و فقط‏‎ ‎‏خودش مثل من در تهران است، سؤالات اول و دوم در مورد ایشان چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، کسانی که قبل از خارق العاده شدن تهران، در تهران متولد‏‎ ‎‏شده اند، تمام محدودۀ تهران در زمان تولد، وطن آن ها محسوب است و اگر‏‎ ‎‏بعد از کبیره شدن تهران متولد شده، تنها همان محله وطن حساب می شود‏‎ ‎‏بنا بر احتیاط و نماز تمام و روزه صحیح است؛ مگر سفر شرعی بنماید.‏

‏‏[سؤال 2016]‏‏ ‏ ‏ 904‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به نام الله‌، پاسدار حرمت خون شهیدان، دفتر استفتائات حضرت امام خمینی،‏‎ ‎‏روحی فداه ‏

‏‏ضمن عرض سلام و آرزوی نصرت اسلام و مسلمین، مسائل زیر را از آن دفتر‏‎ ‎‏محترم استفتا می نمایم.‏

‏‏1. تهران چند سال است که از بلاد کبیره شده است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تعیین آن، موکول به نظر عرف و اهل اطلاع از تاریخ گسترش‏‎ ‎‏خارق العاده شهر است.‏

‏‏[سؤال 2017]‏

‏‏2. کسی که تهران، قبل از این که از بلاد کبیره شود وطن او بوده، اکنون فقط محله ای‏‎ ‎‏که در آن بزرگ شده وطن او است یا آن قسمت تهران کوچک که قبل از بلاد کبیره‏‎ ‎‏شدن، تهران نامیده می شده، تمامش وطن او حساب می شود؟‏

‏
‏‎

‎‏در صورت دوم، حدود تهران را قبل از بلاد کبیره شدن مشخص بفرمایید که از کجا‏‎ ‎‏تا کجا را شامل می گردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تمام محدودۀ سابق شهر که در آن زمان از بلاد کبیرۀ‏‎ ‎‏خارق العاده شمرده نمی شده، وطن او محسوب است.‏

‏‏[سؤال 2018]‏‏ ‏ ‏ 905‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. در شهرهای بزرگ، وطن کل شهر است یا محله ای که انسان برای توطّن انتخاب‏‎ ‎‏کرده است؟‏

‏‏بسمه تعالی، محله است.‏

‏‏[سؤال 2019]‏

‏‏2. کسی که در محله ای از تهران، متولد و یا بزرگ شده و وطن اصلی او است،‏‎ ‎‏چنانچه به محلۀ دیگری برود، آیا آن محله نیز وطن او محسوب می شود؟ و اگر کسی‏‎ ‎‏از بدو تولد در تهران تا کنون چندین محله عوض کرده باشد، آیا تمام آن محلاّت،‏‎ ‎‏وطن او حساب می شود. (1. مشروط بر این که در تمام آن محلاّت، قصد توطّن کرده‏‎ ‎‏باشد) (2. نکرده باشد)‏

‏‏بسمه تعالی، غیر محله ای که در آن متولد شده بدون قصد توطّن وطن‏‎ ‎‏نمی شود؛ بلی اگر قبل از این که تهران از بلاد کبیره شود تهران وطن او بوده،‏‎ ‎‏همان قسمتی که وطن او بوده، به حکم وطن باقی است.‏

‏‏[سؤال 2020]‏

‏‏3. کسی که منزل اجاره ای دارد، آیا می تواند قصد توطّن کند؟ (تهرانی و غیر‏‎ ‎‏تهرانی)‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 2021]‏

‏‏4. کسی که منزل اجاره ای دارد و با توجه به امکانات خود و شرایط خانۀ اجاره ای،‏‎ ‎‏امکان توطّن در محله ای را نمی دهد یعنی احتمال این را می دهد که هر چند سالی را در‏‎ ‎‏محله ای باشد، تکلیف نماز و روزه اش چیست (افراد تهرانی؛ افراد غیر تهرانی)‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر محله ای که در آن متولد و بزرگ شده، حکم مسافر‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 2022]‏

‏‏5. در شهرهای بزرگ مثل تهران آیا حومۀ آن نیز جزو شهر محسوب می شود یا‏‎ ‎‏حومۀ شهر، حکم شهر کوچک را دارد؟ مثلاً در مورد شهر ری، شمیران، جماران و...‏‎ ‎‏آیا مبدأ سفر، آخر شهر ری و شمیران و جماران است یا منزل؟‏

‏‏بسمه تعالی، حومۀ تهران، جزو تهران نیست و حکم جاهای دیگر را دارد‏‎ ‎‏و مبدأ مسافت در آن، آخر حومه است.‏

‏‏[سؤال 2023]‏

‏‏6. در شهرهای بزرگ حد ترخص، منزل است یا محله؟ (با توجه به این که مبدأ‏‎ ‎‏مسافرت، منزل می باشد)‏

‏‏بسمه تعالی، مبدأ مسافت در شهرهای بزرگ، منزل است و تا از محله‏‎ ‎‏خارج نشده، حکم سفر مترتّب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 2024]‏

‏‏7. در شهرهای بزرگ، حدود محله چه مقدار است؟‏

‏‏بسمه تعالی، عرفی است.‏

‏‏[سؤال 2025]‏

‏‏8. در شهرهای بزرگ گاهی چند محله، جزو محلۀ دیگری محسوب می شوند؛ آیا‏
‏‎

‎‏محلۀ کوچک یا محلۀ بزرگ را می توان برای خود وطن قرار داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر چند محله است به نظر عرف، حکم محله های متعدد را‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 2026]‏

‏‏9. کسی که منزل اجاره ای دارد و در نظر دارد که در صورت امکان از آن محله‏‎ ‎‏خارج نشود. آیا می تواند در آن محله، قصد توطّن نماید؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ماندن همیشه، وطن محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 2027]‏

‏‏10. شرط توطّن در شهرهای بزرگ چیست؟ و آیا ممکن است در یک شهر بزرگ،‏‎ ‎‏انسان چند وطن برای خود اختیار کند؟ (مثلاً یکی خانه پدری؛ دیگری خانه ای که مثلاً‏‎ ‎‏پنج سال در آن بوده؛ دیگری خانه ای که الآن در آن است)‏

‏‏بسمه تعالی، درباره اتخاذ وطن در شهرهای بزرگ، هر محله، حکم‏‎ ‎‏شهرهای متعارف را دارد.‏

‏‏[سؤال 2028]‏

‏‏11. آیا بلاد کبیره در ایران، فقط تهران است؟ و معیار اصلی در این زمینه چیست،‏‎ ‎‏حدود جمعیت یا حدود وسعت؟‏

‏‏بسمه تعالی، عجالتاً تهران از بلاد کبیره است و میزان، نظر عرف است.‏

‏‏[سؤال 2029]‏

‏‏12. آیا کسی که در تهران متولد شده و در آن زندگی می کند، تمام تهران وطن او‏‎ ‎‏است، یا تمام تهران، قبل از این که این قدر بزرگ شود وطن او است، یا محلاتی که در‏‎ ‎‏آن زندگی کرده و می کند وطن او است؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم این مسأله گذشت.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 2030]‏

‏‏13. آیا کسی که تهرانی نیست و قصد توطّن در تهران می کند، باید قصد توطّن در‏‎ ‎‏محلۀ خاصی بکند یا در کل تهران؟‏

‏‏بسمه تعالی، گذشت که در محله باید قصد کند.‏

‏‏14. آیا کسی که گشت، شغلش است، مصداق کسی که شغلش سفر است می باشد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در مسافت شرعی می گردد، حکم کسی که شغلش سفر است را دارد.‏

‏‏15. آیا کسی که شغلش تعقیب و مراقبت است، مصداق کسی که شغلش سفر است می باشد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد.‏

‏‏16. کسی که بخشی از کارش، گشت یا تعقیب و مراقبت است، و بخشی از کارش کار دیگری است چه‏‎ ‎‏حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در حین اشتغال در هر بخش، حکم مخصوص آن را دارد.‏

‏‏[سؤال 2031]‏

‏‏17. برای این که کسی مسافرتش را در شهرهای بزرگ تمام کند، باید داخل‏‎ ‎‏محله اش شود یا داخل منزل یا درب منزل؟‏

‏‏بسمه تعالی، وقتی به محله رسید حکم سفر قطع می شود؛ هر چند آخر حد‏‎ ‎‏سفر منزل است.‏

‏‏[سؤال 2032]‏

‏‏18. حرکت های مارپیچی اگر به 8 فرسخ رفت و برگشت در شهرهای بزرگ برسد،‏‎ ‎‏سفر محسوب می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، سفر محسوب است.‏

‏‏[سؤال 2033]‏

‏‏19. حرکت های رفت و برگشتی در مسیر خاص یا تا نیمه مسیر، جزو مسافت‏‎ ‎‏مسافرت محسوب است یا خیر؟ (در شهرهای بزرگ) توضیح این که از منزل، هم‏
‏‎

‎‏مقصد اول و هم مقصد دوم، مدّ نظر است؛ مانند کروکی مقابل:‏

‏‏                                                                                     ‏‏مقصد دوم‏

‏‏                                                                 2 فرسخ            ‏

‏‏     مقصد اول               2 فرسخ                                             5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏1 فرسخ‏

‏‏                                             3 فرسخ                         منزل‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏ ‏ مجموع حرکت مثلاً 5‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏8 فرسخ است‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مطابق شکل حرکت می کند و از اول قصد آن را داشته،‏‎ ‎‏حکم مسافر دارد؛ ولی اگر روی همان خط که به مقصد اول رفته برگردد، در‏‎ ‎‏فرض سؤال، مسافت شرعیه محقّق نیست.‏

‏‏[سؤال 2034]‏

‏‏20. کسی که در تهران متولد شده و قبل از این که تهران جزو شهرهای بزرگ شود‏‎ ‎‏(مثلاً حدود ده سال قبل) چندین محله عوض کرده و در هر کدام، چندین سال زندگی‏‎ ‎‏کرده، آیا تمام آن محله ها وطن او محسوب می شوند؟ و آیا در تمام آن محله ها الآن‏‎ ‎‏می تواند اگر اجاره نشین به طور موقت هم باشد، نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، گذشت که همۀ تهران سابق، وطن او محسوب است.‏

‏‏[سؤال 2035]‏

‏‏21. کسی که در تهران متولد شده و در محله ای زندگی کرده (با پدر و مادرش) ولی‏‎ ‎‏حالا که تشکیل خانواده داده در محله ای دیگر، نزدیک محلۀ پدری خود خانه ای‏‎ ‎‏اجاره کرده و قصد ماندن در آن محله را نیز ندارد، وضعیت نماز و روزه اش چیست؟‏‎ ‎‏در ضمن، محلۀ پدری و محلۀ ما فاصله اش کمتر از 4 فرسخ است.‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر محل تولد، حکم مسافر دارد.‏

‏‏22. کسی که دو محل کار دارد و چندین بار بین این دو محل در هر روز رفت و آمد می کند و صبح که از‏‎ ‎‏منزل حرکت می کند می داند که اول به مقصد اول می رود، بعد به مقصد دوم و چند بار رفت و آمد بین‏
‏‎

‎‏این دو محل کار را انجام می دهد که در مجموع، مسافت از خانه به محل اول و چند بار رفت و برگشت‏‎ ‎‏و بازگشت به خانه، بیش یا اقلاً هشت فرسخ می شود، حکم نماز و روزه اش چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، مسافت محقّق نیست.‏

‏‏23. آیا مطلق خانۀ پدری انسان، وطن انسان حساب می شود یا آن خانه ای که در آن زندگی کرده؟ و اگر‏‎ ‎‏مدت زندگی کردن او در آن خانه کوتاه باشد (مثلاً یکی دو سال) آیا باز هم وطنش محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر محل تولد خود او باشد و در آن جا رشد کرده، وطن اصلی محسوب می شود.‏

‏‏[سؤال 2036]‏

‏‏24. اگر قصد کند در محله ای از بلاد کبیره انسان بماند، ولی مثلاً پس از یکی دو‏‎ ‎‏سال، از آن محله به محله ای دیگر برود (اعم از کسی که خانۀ اجاره ای دارد یا خانۀ‏‎ ‎‏ملکی) آیا آن محله ای که قصد ماندن در آن را کرده بود، برای همیشه وطن او‏‎ ‎‏محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از محله ای که وطن او شده اعراض نکرده است، حکم‏‎ ‎‏وطن در آن باقی است.‏

‏‏25. کسی که در جایی قصد توطّن می کند، آیا از بدو ورود، نماز و روزه اش تمام و صحیح است یا‏‎ ‎‏مدتی باید در آن جا اقامت نماید؟ این مدت، چند ماه یا چند سال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، به مقداری باید در آن جا بماند که عرف بگوید آن جا را وطن اتخاذ کرده است.‏

‏‏26. کسی که قصد اعراض از وطنش را دارد (مثلاً قصد دارد سال دیگر از وطنش خارج شود و دیگر‏‎ ‎‏آن جا نیاید)، آیا از لحظه ای که قصد اعراض کرده، نمازش شکسته می شود و روزه نمی تواند بگیرد؟‏‎ ‎‏(به  فرض این که قصد ده روز اقامت در آن نکند).‏

‏‏بسمه تعالی، تا از آن خارج نشده، حکم وطن باقی است.‏

‏‏[سؤال 2037]‏

‏‏27. اگر کسی 30 روز در محله ای بدون قصد اقامت بماند، باید از آن به بعد نمازش‏‎ ‎‏را تمام بخواند. حکم روزه اش چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، نماز تمام و روزه صحیح است.‏

‏
‏‎

‎‏28. آیا زن در توطّن یا مسافرت، تابع مرد است؟ در چه شرایطی و تا چه حدی؟‏

‏‏بسمه تعالی، میزان، قصد خود زن است.‏

‏‏[سؤال 2038]‏

‏‏29. کسی که تهران وطن او است (در محله ای زندگی می کند که وطن او است)،‏‎ ‎‏بعد به محله ای که کمتر از 4 فرسخ است می رود و منزل اجاره می کند و قصد وطن در‏‎ ‎‏این منزل اجاره ای نمی کند، در صورتی که بخواهد مسافرت رود، مبدأ مسافرتش محل‏‎ ‎‏زندگی قبلی او است یا خانۀ اجاره ای فعلی او؟ و در بازگشت از سفر، در کدام خانه‏‎ ‎‏سفرش تمام می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، مبدأ و منتها، منزل جدید است، ولی اگر در‏‎ ‎‏بین راه به وطن اصلی برخورد می کند، سفر قطع می شود و بعد از آن، از‏‎ ‎‏همان جا مسافت شروع می شود.‏

‏‏[سؤال 2039]‏

‏‏30. کسی که تهران وطنش نیست و قصد ماندن دائمی در تهران را ندارد و برای‏‎ ‎‏گرفتن روزه، قصد دهه در محله ای را می کند، آیا می تواند از آن محله تا مسافت کمتر‏‎ ‎‏از 4 فرسخ خارج شود و برگردد؟ (مسأله، برای موارد زیر جداگانه جواب داده شود.‏‎ ‎‏1. در صبح برود و صبح برگردد 2. در صبح برود و بعد از ظهر برگردد 3. در صبح برود‏‎ ‎‏و فقط به مدت یکی دو ساعت و برگردد)‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از اول، قصد خروج داشته و بیش از یکی دو ساعت در‏‎ ‎‏مجموع ده روز مقصود بوده، حکم مسافر دارد و اگر از اول، قصد نداشته و‏‎ ‎‏بعد از خواندن نماز چهار رکعتی خارج شده، در همۀ صور، روزه صحیح و‏‎ ‎‏نماز تمام است.‏

‏‏[سؤال 2040]‏

‏‏31. کسی که در تهران به دنیا آمده و در آن ده ها سال زندگی می کرده، بعد به دهات‏
‏‎

‎‏یا شهر دیگری که اجدادش در آن بوده اند برود و اقامت کند و از تهران هم اعراض‏‎ ‎‏نکرده باشد، وقتی به طور موقت به تهران می آید، آیا همان محله ای که زندگی می کرده،‏‎ ‎‏وطن او است یا هر نقطه ای که قبل از بلاد کبیره شدن تهران جزو تهران بوده وطن او‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر جایی که قبلاً وطن او بوده، تا از آن اعراض نکرده، به حکم‏‎ ‎‏وطن باقی است.‏

‏‏[سؤال 2041]‏

‏‏32. شخص مذکور در مسألۀ فوق اگر برای اقامت کوتاه به تهران بیاید، برای این که‏‎ ‎‏روزه بگیرد یا نمازش را تمام بخواند، آیا لازم است به محله ای که قبلاً زندگی می کرده‏‎ ‎‏برود و از آن جا تا شعاع کمتر از چهار فرسخ، در جایی اقامت کند تا بتواند نماز و‏‎ ‎‏روزه اش را صحیح و کامل انجام دهد یا به محلۀ قدیمی رفتن لازم نیست و مستقیماً‏‎ ‎‏می تواند در جایی که کمتر از 4 فرسخ از محل سکونت قبلی او است اقامت کرده و‏‎ ‎‏نماز و روزه اش را صحیح و کامل انجام دهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید به جایی که وطن او است وارد شود.‏

‏‏[سؤال 2042]‏‏ ‏ ‏ 906‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم شورای افتاء فتاوی امام خمینی، سلام علیکم‏

‏‏محترماً معروض می دارد پیرو آنچه به عنوان استفتا در مورد نماز و روزۀ مسافر و‏‎ ‎‏مستأجر در بلاد کبیره (همچون تهران) در مجلۀ پاسدار اسلام و روزنامه ها منتشر شد‏‎ ‎‏سؤالاتی طرح شده است که با استمداد از شما پاسخ آن ها را طالبم تا با دریافت وظیفه‏‎ ‎‏و انجام آن بتوانم رضایت خدای بزرگ را کسب کنم. قبلاً از قبول زحمت جهت پاسخ‏‎ ‎‏به سؤالاتم تشکر می کنم: ‏

‏‏بنده متولد اصفهان بوده و در سال 1350 برای رفتن به دانشگاه و ادامۀ تحصیل به‏
‏‎

‎‏تهران آمدم تا سال 55 به عنوان مسافر عمل کردم، ولی همزمان با ازدواج کردن قصد‏‎ ‎‏اقامت در تهران نمودم، و از سال 55 تا به حال نماز را کامل و روزه را گرفته ام، ولی تا به‏‎ ‎‏حال همیشه اجاره نشین بوده و هستم. حال با توجه به استفتا و پاسخ آن در مورد‏‎ ‎‏وضعیت اجاره نشین ها در بلاد کبیره (که تا موقعی که اجاره نشین است، مسافر‏‎ ‎‏محسوب می شود)، به سؤالات زیر پاسخ عنایت فرمایید. متذکر می شوم که بنده از‏‎ ‎‏ابتدای بلوغ مقلد امام امت بوده و هستم و مقلد فرد دیگری نبوده ام.‏

‏‏1. آیا بنده که قبلاً قصد اقامت کرده ام، و هنوز اجاره نشین هستم، در تهران مسافر‏‎ ‎‏محسوب می شوم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مطلب مزبور به صورتی که ذکر شده بی اساس است، در قصد‏‎ ‎‏توطن در یک شهری داشتن خانۀ ملکی شرط نیست و اجاره نشینی مضر‏‎ ‎‏نیست، اگر قصد زندگی دائم در یکی از محلات تهران نمودید و مدتی در‏‎ ‎‏آن محله اقامت نمودید آن محله وطن شما محسوب است وگرنه با قصد‏‎ ‎‏اقامت در یک محله نماز و روزه را می توانید تمام به جا آورید.‏

‏‏[سؤال 2043]‏

‏‏2. اگر به عنوان مسافر محسوب می شوم، وضعیت نماز و روزۀ گذشته ام چه‏‎ ‎‏می شود؟ آیا باید اعاده کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه بدون قصد ماندن ده روز در یک محله تمام خوانده اید یا‏‎ ‎‏روزه گرفته اید را باید قضا کنید.‏

‏‏[سؤال 2044]‏

‏‏3. از حدود سه ماه پیش که استفتا فوق را دیده ام، تا به حال به احتیاط عمل می کنم.‏‎ ‎‏(نماز کامل و شکسته را با هم می خوانم) آیا به وظیفه ام عمل کرده ام؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، احتیاط بسیار خوب است و ان شاء الله‌ به وظیفه عمل‏‎ ‎‏کرده اید. ‏

‏
‏‎

‎‏4. اگر در تهران به عنوان مسافر محسوب شوم قضای روزه های ماه مبارک را چه موقعی به جا آورم؟ با‏‎ ‎‏توجه به این که از اصفهان هم ترک وطن کرده ام و نمی توانم نماز را کامل بخوانم و روزه بگیرم، و ضمن‏‎ ‎‏این که در صورتی که اصفهان هم وطن بنده به حساب آید، در طول سال حداکثر هفت یا هشت روز به‏‎ ‎‏اصفهان می روم، آن هم در سه یا چهار نوبت و هر نوبت یک یا دو روز.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از اصفهان اعراض نکرده اید یعنی به قصد این که دیگر برای سکونت به آن جا‏‎ ‎‏نروید آن را ترک نکرده اید در اصفهان نماز شما تمام است و می توانید روزه بگیرید و در هر‏‎ ‎‏صورت قضای روزه ها را از رمضان بعد نباید تأخیر بیندازید هر چند به این نحو که در محلی‏‎ ‎‏قصد ده روز کنید و در آن روزه بگیرید.‏

‏‏امید است با پاسخ کامل به سؤالات فوق بتوانم وظیفه ام را شناخته و با انجام آن رضایت خدای متعال‏‎ ‎‏را کسب کنم.‏

‏‏[سؤال 2045]‏‏ ‏ ‏ 907‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی،‏‎ ‎‏متّع الله‌ المسلمین بطول بقاء وجوده الشریف ‏

‏‏پس از درود به آن رهبر کبیر، تقاضای پاسخ گویی به مسائلی به شرح زیر را دارم:‏

‏‏شخصی است که متولد محلی غیر از تهران و ساکن تهران می باشد، در ضمن‏‎ ‎‏نسبت به آن محل اظهار علاقه می کند.‏

‏‏1. وضعیت نماز و روزه ایشان چگونه است؟‏

‏‏2. وضعیت نماز و روزۀ همسر ایشان چگونه می باشد؟‏

‏‏3. این شخص فرزندانی دارد که به سن شرعی رسیده اند، ولی متولد تهران‏‎ ‎‏می باشند و کاملاً هم تابع وی هستند. وضعیت نماز و روزۀ ایشان، در صورتی که‏‎ ‎‏نسبت به زادگاه پدر اظهار بی علاقگی کنند، چگونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در تهران اگر قصد زندگی دائمی ندارد، بدون قصد اقامت ده‏‎ ‎‏روز در یک محله، نماز قصر است و روزه صحیح نیست و در وطن اصلی‏
‏‎

‎‏تا اعراض نکرده، نماز و روزه تمام است و همسر و فرزندان حکمشان از‏‎ ‎‏جواب فوق معلوم می شود.‏

‏‏[سؤال 2046]‏‏ ‏ ‏ 908‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 2 / 1361‏

‏‏حضور محترم برادران مسئول دفتر امام خمینی‏

‏‏احتراماً؛ به عرض می رساند که این جانب متولد مشهد بوده و از شهریور ماه سال‏‎ ‎‏1348 جهت ادامۀ تحصیل به تهران آمده ام و تا به حال نیز به طور مداوم در این جا‏‎ ‎‏اقامت داشته ام (به جز سه ماه قبل از پیروزی انقلاب و دو ماه در تابستان سال 1358 که‏‎ ‎‏مداوماً در مشهد بوده ام) و بیش از یک سال می باشد که در تهران ازدواج نموده ام. در‏‎ ‎‏ابتدای آمدن به تهران قصد داشتم که پس از اتمام تحصیلات به مشهد برگردم و لذا‏‎ ‎‏نماز و روزۀ خود را با توجه به رساله آیت الله‌ خویی که آن موقع از ایشان تقلید‏‎ ‎‏می کردم، به جا می آوردم.‏

‏‏از زمان پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی که حدود ده سال از اقامت‏‎ ‎‏مداوم من در تهران می گذشت و با توجه به این که تغییر مرجع داده و از امام خمینی‏‎ ‎‏تقلید می کنم، بر اساس رسالۀ ایشان عمل کرده و نیز با توجه به این که مدت طولانی از‏‎ ‎‏اقامت من در تهران می گذشت و با تغییر لهجه ای که برایم حاصل شده و با توجه به‏‎ ‎‏برخورد دیگران که تا وقتی خود نمی گفتم، فکر می کردند من تهرانی هستم، فکر کردم‏‎ ‎‏که بومی تهران هستم و این جا نیز مثل مشهد وطن من است و لذا نماز و روزۀ خود را تا‏‎ ‎‏به حال بر این اساس به جا آورده ام و حتی در طول دو سال گذشته، دفعات خیلی‏‎ ‎‏زیادی در محیط کار با برادران و خواهران، نماز جماعت به جا آورده ایم که آن ها به‏‎ ‎‏من  اقتدا کرده اند و از طرفی، از عقیدۀ سابق خود مبنی بر بازگشت حتمی به‏‎ ‎‏مشهد  برگشته و معتقد شده ام که بایستی به هر جا که نیاز مملکت است و می توان‏‎ ‎‏خدمت کرد رفت و البته از مشهد نیز دل نبریده ام و حتی اگر امکانات فراهم شود‏
‏‎

‎‏و  لازم باشد به آن جا خواهم رفت.‏

‏‏اکنون با توجه به فتاوای اخیر امام بزرگوار در مورد نماز و روزۀ دانشجویان، چند‏‎ ‎‏سؤال برایم پیش آمده که استدعای پاسخ گویی آن ها را دارم و خواهشمندم نظر امام‏‎ ‎‏عزیز را در این موارد برایم بنویسید:‏

‏‏1. آیا نمازها و روزه های 13 سال گذشتۀ من به شرحی که گذشت، درست بوده و‏‎ ‎‏یا نه؟ و در هر حال، تکلیف آن ها چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد سکونت دائم در تهران، حکم وطن برای شما‏‎ ‎‏ندارد و اگر با قصد اقامت ده روز در یک محله، نماز را تمام خواندید و‏‎ ‎‏روزه گرفتید صحیح است و گرنه قضا دارد.‏

‏‏2. نماز کسانی که به من اقتدا کرده اند (با توجه به اینکه من قصد ماندن دائمی و توطن در تهران‏‎ ‎‏نکرده ام) چگونه بوده است؟ و در صورت وجود اشکال، آن ها چه باید بکنند؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز آنان محکوم به صحت است و شما تکلیفی نسبت به آنان ندارید.‏

‏‏3. آیا تهران یا مشهد یا هر دو، وطن من به حساب می آیند؟‏

‏‏بسمه تعالی، از مشهد مقدس تا اعراض نکردید، به حکم وطن باقی است و در تهران، بدون‏‎ ‎‏قصد توطّن دائم، وطن محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 2047]‏

‏‏4. از این به بعد که من هنوز حداقل تا پایان تحصیلات باید در تهران بمانم، نماز و‏‎ ‎‏روزه ام چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد اقامت ده روز در یک محله، نماز قصر است.‏

‏‏[سؤال 2048]‏

‏‏5. آیا شهر مشهد جزء بلاد کبیره است؟‏

‏‏بسمه تعالی، از بلاد بزرگ خارق العاده محسوب نیست و مرجع تشخیص‏‎ ‎‏در این باره عرف است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 2049]‏‏ ‏ ‏ 909‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در رابطه با فتوای امام امت راجع به مسأله کبیره بودن تهران سؤالی دارم که مطرح‏‎ ‎‏می نمایم:‏

‏‏مدت ده سال است که در تهران زندگی می کنم و متولد تهران نیز هستم. محل کارم‏‎ ‎‏در دانشگاه صنعتی واقع در خیابان آزادی است و منزلمان هم در طرف دیگر خیابان‏‎ ‎‏آزادی است. محل کار و منزلم با این که در یک خیابان است، اما از نظر منطقۀ‏‎ ‎‏شهرداری و محلۀ عرفی با هم فرق دارد. عیال این جانب نیز محل کارش در 7‏‎ ‎‏کیلومتری منزلمان است. لطفاً فتوای صریح امام را در این مورد که نماز و روزۀ ما به‏‎ ‎‏چه صورت است مرقوم فرمایید. قبلاً از لطف شما بی نهایت سپاس گزارم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر محل تولد شما تهران است و آن جا بزرگ شده اید، تمام‏‎ ‎‏محدودۀ تهران، قبل از کبیره شدن آن وطن شما است؛ و اگر هر دو محله در‏‎ ‎‏آن جا است، در هر دو محله نماز شما تمام است و اگر همسر شما نیز‏‎ ‎‏تهرانی است و محل کار او هم در تهران قبل از کبیره شدن است، حکم‏‎ ‎‏شما را دارد.‏