فهرست تفصیلی
جلد اول
کلیات··· 1
توحید و معرفت حق··· 3
معنای توحید··· 3
اصل همه اصول··· 4
ارزشمندترین اصل اعتقادی··· 4
مقصد عالی انبیا··· 4
مقصد اعلا··· 5
غایت القصوای سیر انسانی و سلوک عرفانی··· 5
علم توحید علمی عملی··· 5
علم توحید علمی عملی··· 6
توحید نظری مقدمۀ توحید عملی··· 8
قصور ادراک از نیل به مرتبه ذات··· 9
نهی از تفکر در ذات حق تعالی··· 10
منع تفکر در کنه ذات و ترغیب به معرفت حق··· 11
بررسی احادیث و آیات پیرامون معرفت ذات··· 13
ترغیب به معرفت و نهی از تفکر··· 16
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1237
احتجاب حق از ادراک خلایق··· 17
ظاهر در جمیع حقایق محجوب از ادراک افهام··· 18
مدرک عقول و ابصار واقع نشدن حق تعالی··· 18
سبب محجوب بودن از معرفت حق تعالی··· 19
معرفت نفس راه معرفت حق··· 19
من عرف نفسه فقد عرف ربّه··· 20
توحید نفس آیه توحید ذاتی حق··· 22
سرّ معرفت رب از راه معرفت نفس··· 23
اثبات حق با تکیه بر ایمان نه صِرف برهان··· 24
واردشدن به حوزه ایمان پس از اثبات با برهان··· 24
ارکان چهارگانه توحید··· 25
توحید افعالی··· 25
توحید صفات··· 26
توحید ذات··· 26
تنزیه از توحیدات ثلاث··· 26
توّغل در توحید··· 27
حجابهای نور و ظلمت بر ذات حق··· 29
حجب نورانی و ظلمانی··· 30
در لقاءالله و کیفیت آن··· 31
مشاهدۀ حق با خرق حجب بین حق و خلق··· 32
حجاب بین مطلق و مقیّد··· 36
امتناع نظر به حق··· 37
معرفت و تسبیح همه موجودات نسبت به حق تعالی··· 38
معرفت و ربط موجودات به حق··· 39
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1238
فصل اول: براهین ذات باریتعالی··· 41
دلایل عقلی و فلسفی··· 43
مراد از «برهان صدیقین»··· 43
شناخت حق به حق··· 44
شناخت ذات حق از راه معرفت ذات··· 46
تفاوت ذات حق تعالی با دیگر موجودات··· 48
واجب الوجود صرف الوجود است··· 53
عینیت وجوب و صرافت وجود در حق تعالی··· 54
راههای اثبات واجب··· 57
اثبات از راه حقیقت و صرافت وجود··· 58
مراتب وجود··· 60
وابستگی وجود و شؤون در ممکن به وجود و شؤون واجب··· 63
برهان اشرف و اسد، برهان صرافت وجود··· 64
برهان استقامت··· 65
نیاز ممکنات به مقوم وجود··· 66
ضرورت تجرد در فاعل الهی··· 67
بیان دیگر از برهان··· 67
نیاز ماهیات امکانیه به علت در اتصاف به وجود··· 69
نیاز موجودات به علت··· 70
استدلال از فقر ذاتی موجودات بر وجود حق تعالی··· 72
فطرت افتقار··· 75
براهین طبیعیین بر اثبات واجب··· 77
اثبات واجب از طریق حرکت مطلق··· 77
اثبات واجب از طریق حرکت افلاک··· 80
اثبات واجب از طریق حرکت نفس··· 82
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1239
برهان متکلمین··· 84
برهان از طریق حدوث عالم و نقد آن··· 85
مناط نیاز به علت··· 87
دو برهان دیگر··· 89
اثبات ذات واجب با برهان اسد و اخصر··· 89
برهان اتقان صنع··· 91
شناخت لطایف خلقت در نفس آدمی··· 94
شبهۀ اتفاق و ردّ آن··· 98
شبهات قائلین به اتفاق و رد آنها··· 99
برهان فطرت··· 118
حقیقت فطرت الله ··· 118
در تشخیص احکام فطرت··· 121
اشاره اجمالیه به بعض فطریات··· 122
ضرورت بازگشت به کتاب فطرت··· 126
فطری بودن توحید حق و دیگر صفات او··· 127
فطرت عشق کمال مطلق و متعلق آن··· 128
فطرت عشق به کمال مطلق و متعلَّق آن··· 130
خطا در تشخیص مصداق کمال مطلق··· 131
حق تعالی، مصداق کمال مطلق و جمال علی الاطلاق··· 133
سرشت جهان خلقت··· 134
عهد ازلی حق با بشریت··· 135
فصل دوم: ذات و اسما و صفات··· 137
توحید حق و بساطت ذات··· 139
معانی اقسام توحید··· 139
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1240
براهین توحید در ذات··· 140
شرح حدیث فُرجه··· 143
شبهه ابن کمونه··· 147
پاسخ به شبهۀ ابن کمونه··· 151
نفی موجبات کثرت از ذات حق··· 153
پیوند توحید با اصالت وجود··· 157
بساطت وجود خداوند··· 159
اثبات بساطت واجب تعالی··· 159
انتفای تمام اقسام ترکیب در ذات واجب··· 164
صرافت و بساطت ذات حق··· 166
سنخیت بین علت و معلول··· 172
مرتبه صرف واجد کمالات سایر مراتب و خالی از شوائب آنها··· 176
وحدت و مغایرت حق تعالی و موجودات··· 177
وحدت ذات با اوصاف کمالیه··· 178
حقیقت ذات حق تعالی··· 179
اقسام وجودات در عالم و انتزاع مفهوم وجود··· 179
بشرط لا و لا بشرط و حقیقت واجب··· 181
اعتبارات در حقیقت وجود··· 183
تجلی غیبی احدی··· 183
تجلی به احدیت جمع و مقام اسم الله ··· 183
حق تعالی خیر محض و خالق خیرات··· 184
پیرامون وجود مطلق بودن خداوند··· 188
شبهات پیرامون مطلق··· 189
چند شبهه دربارۀ واجب بودن وجود مطلق··· 190
تفاوت وجود حق با وجودات افاضه شده··· 191
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1241
غیرقابل اشاره بودن وجود من حیث هو··· 192
حکم به عدم حکم در باب ذات الهی··· 192
تقدس مرتبۀ اطلاقیه ذات حق از جمیع احکام··· 192
شش حکم دربارۀ صرف الوجود و هویت مطلقه··· 193
اعتبارات مختلف ذات حق··· 195
محجوبیت ذات به حجب اسماء··· 197
غیب مطلق بودن «ذات»··· 197
معنای بطون هویت غیبیۀ احدیه و تفاوت آن با اسم باطن··· 198
اشتراک و تباین ذات حق با مخلوقات··· 199
نفی تعطیل و تشبیه، مذهب صحیح در توحید··· 200
برتر بودن مقام ذات از اسم و رسم و اشاره··· 202
عدم اعتبار احدیت و واحدیت در ذات من حیث هی··· 203
پیرامون اسمای خداوند··· 203
معنای اسم··· 203
اسمای حق، علامت ذات حق··· 204
انحصار علم بشر به اسمای حق··· 204
گسترۀ اسم الله ··· 204
اسم اعظم دارای همۀ کمالات حق··· 205
میزان بهرۀ موجودات از کمالات··· 206
بهرۀ موجودات ناقص از کمالات حق··· 207
فنای مسمّی در اسم··· 207
مراتب اسما در علامت··· 208
بیانی از تعریف اسم از حضرت امام··· 209
معنای اسم بر مسلک عرفا··· 209
اسم، یعنی ذات با تعین··· 210
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1242
تعریفی برای صفت و بیان حقیقت اسما··· 210
وقوع تفاضل در اسمای الهی··· 211
حدیثی در باب تسمیه خداوند به اسما··· 212
نکاتی در باب «تسمیه» با تکیه بر سوره حمد··· 212
تفاوت اسم مطلق و اسم متعین در بسم الله ··· 213
مصادیق اسماء الله ··· 215
مراتب اسماء الله ··· 216
تناهی و عدم تناهی اسما و صفات الهی··· 217
نفی و اثبات اسما و صفات برای ذات··· 219
نفی صفات و کمال توحید··· 219
توضیح حدیث شریف نفی صفات از خداوند··· 220
به وصف در نیامدن خداوند··· 223
میزان در توصیف حق تعالی به صفات··· 226
تنزیه حق از تمام توصیفها··· 228
توضیحی دربارۀ برخی احادیث وارده در نفی صفات··· 229
تحدید بودن تنزیه خداوند··· 231
مخالفت تنزیه و تشبیه با توحید··· 231
جمع تنزیه و تشبیه در آیه «لیس کمثله شی ء»··· 232
عدم تحدید در صفات حق··· 233
نحوۀ ثبوت کمالات برای حق··· 233
بسیط الحقیقه، کمال و جمال مطلق··· 234
مراتب و مقامات اسما··· 235
مقامات سه گانه اسما··· 235
ملاک تقسیم سه گانه اسما··· 236
اشارۀ قرآن به اسمای ثلاثه··· 239
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1243
بحثی در اشاره آیات به اسمای ذات و صفات و افعال··· 239
حقیقت اسما و صفات ذاتی··· 240
ثبوت جمیع اسما در مظهر اتمّ··· 242
ظهور اسمای ذاتی در موجودات··· 242
حقیقت اسما و صفات فعلی··· 242
نسبت نامیدن اسمای ذات··· 243
تعریف «اسم» از جناب شاه آبادی··· 243
تعریف اسم ذات از ابن عربی··· 243
تفاوت اسما در منشئیت آثار··· 244
کلام حکما در تقسیم صفات حق تعالی و نقد آن··· 245
دو مرتبه برای اوصاف··· 246
مبدأ اسمای فعلیه و ذاتیه··· 247
ارجاع صفات حق به امور عدمی··· 247
مقام ذاتی و فعلی اسمای حق··· 247
صفات ثبوتی و سلبی و توقیف در اسمای الهی··· 249
ملاک ثبوتی یا سلبی صفات··· 249
نقد نظر مشهور در اثبات و سلب صفات··· 249
میزان در اوصاف لایق حق تعالی··· 250
اوصاف خداوند، اوصاف مرتبۀ تام و تمام وجود··· 251
نفی اوصاف سلبیه در واجب الوجود··· 254
سلب حد و عدم از ذات··· 255
نفی اعتباریت در صفات کمالی··· 255
توهّم ارجاع صفات سلبیه به سلب واحد··· 257
رفع توهّم··· 257
تنزیه از نقص و عدم و حدّ و تقیید··· 260
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1244
نظر حضرت امام در تقسیم صفات··· 260
میزان در صفات جمالیه و جلالیه حق تعالی··· 262
حقیقت صفات جمال و جلال··· 264
صفات ثبوتی و تنزیهی در سوره توحید··· 265
توضیحی پیرامون توقیفی بودن اسما··· 265
ضابطه عقلی برای ثبوتی و سلبی و توقیفی بودن اسما··· 267
اثبات صفات صرف الوجود برای خداوند··· 268
سبب عدم توصیف حق به کثرت··· 269
سبب اثبات علم برای خداوند··· 270
معیار اعتبار صفت برای خداوند··· 272
سر توقیفی بودن اسما··· 273
وحدت و کثرت اسما و اندراج آنها در یکدیگر··· 274
تعین، اثر تجلیات اسمایی··· 274
تعین به اسمای جمالیه و جلالیه··· 274
اسم اعظم، صاحب احدیت جمع تعینات··· 274
نظر وحدت و کثرت به اسما··· 275
حقیقت تکثر اسمایی و صفاتی··· 276
تکثر به حسب مراتب سلوک··· 276
کمال توحید و نفی کثرت از خداوند··· 277
ذات بسیط حق کلّ الاسماء··· 278
عدم تقابل اسما در مقام احدیت··· 279
رابطه بساطت وجود و اشتمال بر کثرات··· 279
جمع صفات متقابل در وجود واحد··· 280
اجتماع همۀ اسما در هر اسم··· 281
جامع بودن هر یک از اسما نسبت به حقایق جمیع اسما··· 281
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1245
سرّ اختصاص هر اسم بر وصف خاص··· 282
آیاتی دربارۀ اتحاد ذات با اسما··· 283
اشتمال اسما بر یکدیگر و احاطه اسم الله بر جمیع آنها··· 284
مکنون بودن همۀ اسما و حقایق در هر اسم··· 284
ظهور ذات به حقیقت جمعی در هر یک از اسما··· 287
اشتمال هر اسم بر جمیع اسما··· 287
کمالات تمام اسما در هر اسم··· 288
جلوۀ واحد بودن جمیع اسما··· 290
نظر توحید و تکثیر در اسما··· 290
انطوای کل صفات در کل··· 291
تفاوت اسما در احاطه و سعه··· 291
الله ، اسم جامع مطلق··· 292
معنای محیط و محاط بودن اسما··· 292
نسبت میان ذات و صفات··· 294
غنای ذات از اسما و صفات··· 294
مقام ذات، مقام لا اسمی و لا رسمی··· 294
قابل اشاره نبودن وجود مطلق··· 295
عدم اعتبار صفات در ذات من حیث هی··· 295
امتناع ظهور حضرت ذات احدیّۀ غیبیّه··· 295
عدم ارتباط اسما و صفات با مقام غیب ذات··· 296
اسما، مبدأ اثر موجودات، ذات مبدأ اثر اسما··· 297
استهلاک کثرات در وحدت ذات و نفی صفات··· 300
معنای توحید حقیقی··· 302
جلوه اسمی، اولین مرتبه تکثر··· 304
دشوار بودن بیان حقایق الهی··· 306
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1246
منبع سرشار معارف حقّه··· 307
غنای حق از تعینات و نیاز آنها به حق··· 308
آینه ظهور ذات از غیب هویت··· 309
منزه بودن ذات حق از تجلیات و اشارات··· 309
مظاهر و مجالی غیب مصون و سرّ مکنون··· 310
حجابهای دائمی ذات··· 311
خفای ذات در حجاب اسما و صفات··· 312
حجابهای نورانی و ظلمانی ذات··· 313
اسباب ظهور ذات در آینه اسما··· 313
حجب نوریه ذات احدی··· 314
مقام لا اسمی و لا رسمی و مرتبۀ توصیف حق به صفات··· 315
تجلی اسمایی، مفتاح باب وجود··· 319
ضرورت وقوع تکثر اسمایی··· 319
وسایط ضروری برای افاضه فیض··· 320
علت اختلاف اسما در انعکاس وجه حضرت غیب··· 320
صرف کمالات و عین اسمای جمالیه و جلالیه··· 321
حضور اسما و صفات ذات به عین حضور ذات نزد ذات··· 321
اعتباری بودن تفاوت ذات و اسما··· 323
عینیت ذات حق با صفات کمالیه حقیقیه··· 323
بازگشت جمیع کمالات به اصل وجود··· 325
بساطت حقیقت وجود··· 325
بسیط مطلق، جامع اسما و صفات کمالیه از حیثیت واحده··· 325
نقص، لازمۀ ترکیب··· 326
صرف جمیع کمالات··· 326
عینیت اوصاف حقیقیۀ محضه و حقیقیه ذات الاضافه··· 327
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1247
زاید بودن اوصاف اضافی··· 327
دیدگاههای متکلمین در اتصاف حق تعالی به اوصاف··· 330
بیان صفات زاید بر ذات و صفات عین ذات··· 331
عامل عینیت ذات با صفات حقیقیه··· 332
برهان بر عینیت صفات کمالیه با ذات حق··· 333
اتحاد صفات با یکدیگر و با ذات··· 336
احتمالات متصور، پیرامون رابطه ذات و صفات··· 337
اشکال بر قائلین به اتحاد مصداقی و اختلاف مفهومی··· 338
پاسخ اشکالات··· 339
سخن قائلین به زیادت صفات بر ذات··· 342
ردّ کلام قاضی سعید در نفی صفات··· 344
توضیحی پیرامون بعض احادیث وارده در نفی صفات··· 347
بیان حقایق معارف الهی در ادعیه··· 349
تقریر عرفانی بر وحدت ذات و صفات··· 349
اشتمال ذات حق به نحو بساطت بر همۀ کمالات··· 351
نقل و نقد کلام قاضی سعید قمی در باب عینیت ذات و صفات··· 356
قول به اشتراک لفظی میان صفات خالق و مخلوق··· 357
نقد کلام قاضی سعید(ره)··· 358
شمول ذات بر تمام حقایق به وحدت جمعی··· 358
زیادت صفات بر ذات و تعطیل ذات··· 361
عدم نیاز اسما و صفات به «سبب»··· 362
کیفیت انتزاع صفات بدون لزوم ترکب در ذات··· 362
وجه صحت انتزاع مفاهیم متعدد از منشأ واحد··· 365
یکی بودن حقیقت صفات کمالیه با حقیقت متأصل وجود··· 367
منشأ واحد برای اخذ صفات متعدد··· 370
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1248
عدم دلالت انتزاع مفاهیم متخالف بر ترکّب منشأ انتزاع··· 371
وحدت ذات و کثرت اسما··· 373
فصل سوم: امهات سبعه··· 375
علم··· 377
علم، وصف موجود بما هو موجود··· 377
سعه و احاطه علمی حق··· 378
عالم به خلوت و جلوت··· 379
علم ذاتی و علم فعلی··· 379
نظام وجود علم فعلی تفصیلی حق··· 379
دربارۀ علم فعلی خداوند··· 380
تجلی فعلی حق و مقام علم فعلی··· 380
تقدم علم بر معلوم در علم فعلی··· 381
مقام کثرت در وحدت و وحدت در کثرت··· 382
عینیت علم با ذات در مرتبۀ احدیت··· 383
مراتب قضا و قدر و دگرگونی در علم حق··· 384
پیرامون قضا و قدر علمی و عینی··· 386
کلام محقق داماد(ره) در باب قضا و قدر··· 387
علم مخزون یا بداء و علم غیرمخزون··· 389
مرتبه نفس الامر یا نشئۀ علم ربوبی··· 391
تقدیر و بداء از عالم علم ربوبی··· 391
اثبات علم حق به مخلوقات··· 393
برهان اول··· 393
برهان دوم··· 394
معلوم حق بودن مخلوقات به نحو یکسان··· 395
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1249
برهان سوم··· 398
احاطۀ علمی علت به معلول··· 401
علم تفصیلی در مرتبۀ ذات··· 403
رأی متکلمین پیرامون علم خدا به ذات و ماسوای ذات··· 405
رأی مشائیان··· 406
رأی اشراقیون··· 406
رأی ملاصدرا··· 408
ردّ رأی مشائین در باب علم الهی··· 409
دو جواب از حاجی در ردّ مشائین··· 412
جواب امام به استدلال مشائین··· 413
انطوای علم به اشیاء در علم به ذات··· 414
اثبات علم حضوری خداوند به مخلوقات··· 415
اندراج علم تفصیلی در علم ذاتی··· 418
برهان حاجی و صدر المتألهین بر علم ذاتی حق··· 418
مراد از علم تفصیلی واجب تعالی··· 422
وجود صرف، کشف اشیاء است، نه عین آنها··· 424
عدم تغیّر در ذات و در علم الهی با تغیّر معلومات··· 425
تطبیق مطالب بر عبارات منظومه··· 427
تقریر عرفانی مطلب··· 429
اشتمال حق تعالی به نحو بساطت بر تمام کمالات··· 430
انکشاف اشیاء نزد خداوند به واسطه تعقل ذات حق لذاته··· 437
علم حق به اسما و صفات و لوازم آنها··· 438
سخن ملاصدرا در علم قبل الایجاد··· 439
ربط تام موجودات به خدا و ظلیّت عوالم خمسه از حضرات خمس··· 439
نفوذ همه جانبه علم حق··· 440
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1250
علم قبل الایجاد به معلومات··· 444
رأی مقبول امام··· 444
بیان فلاسفه در این باب··· 444
بیان عرفا··· 445
اثبات علم قبلی از راه علم حق به ذات··· 445
تحقق بالعرض و علم بالعرض خداوند به اشیاء··· 447
مبرّا بودن علم فعلی حق از حدوث و تغییر و تحدید··· 448
معنای علم کلی حق به جزئیات··· 448
توهّم عدم علم حق تعالی به جزئیات··· 449
وجود منبسط فعل حق است یا عین او؟··· 452
امر خدا وجه او، وجه خدا عین ذات او··· 453
عالم تعین تجلی ذاتی حق به اسم اعظم··· 454
ظهور بدون حجاب خدا در آینه های خلقی و احاطۀ علمی او به جزئیات··· 455
علم به جزئیات به احاطۀ وجودی··· 458
احاطه علمی یکسان به جزئی و کلی··· 458
عدم تابعیت علم ذاتی و علم ظهوری فعلی از معلوم··· 458
پیرامون علم تفصیلی و علم اجمالی··· 459
اتفاق جمیع حکما بر علم اجمالی حق تعالی··· 460
مقدمات اثبات علم اجمالی واجب تعالی··· 462
صرافت و ذو مراتب بودن ذات··· 465
سنخیت بین علت و معلول··· 467
مرتبۀ صرف، واجد کمالات سایر مراتب و خالی از شوائب آنها··· 469
ماهیت، امر عدمی است··· 473
ماهیت، متعلَّق علم نیست··· 477
تقریر مطلب با ذکر چند مثال··· 479
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1251
اختصاص تحقق به وجود··· 480
لزوم تعلق علم به امر متحقق··· 480
توهّم لزوم تکثر، در علم تفصیلی··· 484
عاری بودن حق تعالی از کمالات وهمی··· 487
ردّ توهّم عدم امکان تعلق علم تفصیلی به غیر از موجودات فعلی··· 490
اختلاف نظر فلاسفه، دربارۀ علم تفصیلی خداوند··· 493
سمع و بصر··· 495
سمیع و بصیر بودن خداوند··· 495
بی نیازی حقیقت سمع و بصر از آلات جسمانی··· 496
بررسی سه احتمال پیرامون کیفیت سمع و بصر الهی··· 497
ردّ نظریۀ مشهور و نظریه شیخ اشراق در باب سمع و بصر··· 499
تحقق سمع و بصر حق به سمع و بصر مظاهر··· 503
حدیث قرب نوافل و دیدن حق به گوش و چشم بنده··· 504
قرب فرایض و دیدن بنده به سمع و بصر حق··· 506
تفسیر شیخ بهایی از حدیث قرب نوافل··· 507
کلام محقق طوسی··· 508
سخن محقق مجلسی··· 509
بنده، سمع و بصر خدا، خدا، سمع و بصر بنده··· 509
عدم ارجاع صفات و اسما به یکدیگر در مقام کثرت اسمایی··· 510
مساوقت وحدت وجود با جامعیت آن··· 511
حق تعالی، صرف وجود و صرف وحدت··· 512
اراده··· 513
ارجاع اراده به علم··· 513
اراده، صفت کمالیۀ حقیقت وجود··· 514
عینیت مشیّت با اراده در مقام ظهور··· 516
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1252
ارادۀ ذاتی و ارادۀ فعلی··· 517
اراده، صفت فعل یا ذات··· 518
شبهۀ عینیت اراده و علم··· 519
پاسخ فلاسفه به شبهه··· 519
پاسخ حضرت امام به اشکال··· 519
اراده از صفات ذات··· 520
سبب و کیفیت تعلق ارادۀ خداوند به اشیاء··· 521
عینیت اراده با ذات و نفی، موجبیت حق در افعال··· 522
ازلی بودن ارادۀ حق و حدوث عالم··· 523
جمع بین ارادۀ ازلی و اختیار انسان··· 531
پاسخ شبهه در باب ارادۀ حق··· 532
رابطه اختیار و وجوب در حق تعالی··· 534
بداء و تغییر در اراده الهی··· 535
حقیقت بداء، و معنی صحیح روایت··· 538
معنی دیگر بداء··· 539
دلایل قرآنی··· 540
قدرت ـ حیات··· 542
قدرت مطلق··· 542
حقیقت قدرت بر مبنای حکما··· 543
معنای قدرت از دیدگاه متکلم··· 543
مناط اختیار··· 544
سلسله وجود، تجلی قدرت خداوند··· 545
تفاوت قدیر، قادر و مقتدر··· 545
اقوال متکلمین در باب قدرت باری تعالی··· 546
ردّ کلام متکلمین··· 548
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1253
مبنای نزاع حکما و متکلمین··· 550
بیان عمومیت قدرت حق تعالی··· 552
برهان بر عمومیت قدرت بنا بر اصالت ماهیت··· 552
ادله عمومیت قدرت بنا بر اصالت وجود··· 556
دلیل اول··· 556
دلیل دوم··· 557
دلیل سوم··· 562
دلیل چهارم··· 563
دلیل پنجم··· 564
ازلی بودن قدرت خداوند و شبهۀ موجب بودن حق··· 568
ازلی بودن قدرت خداوند و فاعل موجب بودن او··· 568
عدم تعلق قدرت به ممتنعات··· 570
ملاک مقدوریت اشیاء··· 571
حیات واجب تعالی و توابع آن··· 572
کلام ـ تکلّم··· 574
وضع الفاظ برای مفاهیم عامه··· 574
معنای تکلّم··· 575
بیان تکلّم حق تعالی··· 576
ماهیت کلام··· 578
کلامهای الهی··· 578
مراتب کلام باری تعالی··· 580
کلمات تامّات خداوند··· 581
نفی تکلّم عرفی از خداوند··· 582
کلام صفت کمالیۀ وجود··· 583
کلام حق و متکلم و سامع آن··· 583
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1254
دیدگاههای مختلف پیرامون تکلم··· 584
ردّ قول معتزله··· 584
ردّ سخن اشاعره··· 585
مجاز شمردن تکلم خداوند··· 587
کلام ذاتی··· 588
السنۀ خمسه حضرت حق··· 588
معنای کلام ذاتی و ظهوری··· 589
فرق کلام با صفات دیگر··· 589
کلام نفسی در حضرت علمی··· 589
مراد از عینیت کلام با ذات··· 590
کلام فعلی ظهوری و کلام ذاتی نفسی··· 591
تکلم حق در مقام احدیت و واحدیت··· 591
کلام، جلوۀ ذات··· 592
سرّ اختلاف در کلام حق··· 593
کلام جامع خداوند··· 593
کلام ذاتی و کلام ظلّی··· 594
قول تکوینی و تشریعی··· 595
پسندیده ترین سخن در تکوین و تشریع··· 595
فصل چهارم: اسم اعظم··· 597
حقایقی پیرامون اسم اعظم··· 599
معنای لفظی الله ··· 599
حدیثی در معنای اسم شریف الله ··· 600
اکمل اسمای حق··· 600
الله ، اسم محیط تام ازلی ابدی··· 600
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1255
اسم ذات جامع اسما و صفات··· 601
وحدت اسم اعظم در عین اشتمال بر کثرات··· 601
جامع بودن هر اسم بر حقایق جمیع اسما··· 602
سر اختصاص یافتن هر اسم به وصفی خاص··· 602
عظمت اسم اعظم··· 602
الله ، صفت جمال یا جلال؟··· 604
اولین تجلی احدیت حق··· 605
اسم الله بودن همۀ تعینات··· 605
مقامات اسم الله ··· 606
اسم اعظم در مقام حقیقت غیبیۀ محضه··· 607
اسم اعظم به حسب مقام الوهیت و واحدیت··· 607
تجلی گاه اسم اعظم··· 608
اسم اعظم به حسب مقام عینی··· 608
حدیثی پیرامون مقام خلق عینی اسم اعظم··· 609
شرح فیض کاشانی بر حدیث··· 611
توصیفات حدیث درباره مشیت··· 612
تعلق عقل به عالم امر و تعلق نفس و طبع و خیال به عالم خلق··· 612
ظهور خداوند در پوشش اسما··· 615
حقیقت اسم اعظم به حسب لفظ و عبارت··· 616
مقامات اسم الله ··· 622
سه مقام در الله به اعتبار سه معنا در اسم··· 623
الله ، جلوۀ جامع حق، رحمان و رحیم، جلوۀ الله ··· 624
اعتبار الله به عنوان جلوۀ جامع در مقام ذات و صفات و افعال··· 624
الله ، تجلی حق به اسم اعظم··· 625
اسم جامعِ مقام ذات··· 625
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1256
ظهور احدیت جمع اسمایی در عالم اسما و صفات··· 626
فیض مقدس، باطن الوهیت و اسم الله ··· 626
نسبت میان اسم اعظم و سایر اسما··· 627
همه اسما، مظاهر اسم اعظم··· 627
اولین ظهور کثرت و واسطه در ظهور اسما··· 627
احدیتِ جمع حقایق اسمای جمالیه و جلالیه··· 628
تجلی الله به دو اسم حکم و عدل بر سایر اسما··· 628
نبی مطلق بر اسما··· 629
جلوه به اسم اعظم··· 629
تحقق بخش افعال و اعیان و اعراض··· 629
تابعیت مظاهر اسم الله در همه احکام از اسم الله ··· 630
اسم اعظم دانستن هر یک از موجودات··· 631
اندراج جمیع اسما در هر اسم و اسم اعظم بودن هر یک··· 631
توحید اسما··· 632
حقیقت محمدیه(ص) صورت اسم الله ··· 633
وجهۀ غیبی قدسی اسم الله ··· 633
رب محمد(ص) و مبدأ خلقت انسان کامل··· 633
معصومین ـ علیهم السلام ـ و احاطه بر هفتاد و دو حرف اسم اعظم··· 634
اسم مستأثر··· 635
حقیقت اسم مستأثر··· 635
تأثیر اسم مستأثر در عالم عین··· 635
ارتباط حضرت احدیث با سرّ وجودی اشیاء··· 636
مستأثر بودن مظاهر اسم مستأثر··· 636
مرجع اسم مستأثر··· 637
ظهور و مظهر نداشتن اسم مستأثر··· 638
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1257
لیلة القدر، مظهر اسم اعظم··· 638
اطلاع پیامبر(ص) از اسم مستأثر··· 638
تجلی اسم مستأثر در قرآن و مظهریت اهل بیت برای آن··· 638
جلد دوم
فصل پنجم: مباحثی پیرامون برخی اسماءالله ··· 642
رحمانیت ـ رحیمیت··· 643
صفات خاصه ربوبی··· 643
معانی وضعیۀ رحمان و رحیم··· 643
معنای رحمان و رحیم··· 644
اطلاق حقیقت صرف رحمان و رحیم بر خداوند··· 646
حقیقت رحمت و نحوه اتصاف حق به آن··· 647
جهت وجوب رحمت··· 648
احاطه رحمان و رحیم بر تمامی دار تحقق··· 648
مفتاح وجود··· 649
سر تکرار اسم رحمت در سور قرآن··· 649
بیان عام و خاص بودن رحمان و رحیم··· 649
سرّ تقدم رحمان بر رحیم··· 651
دو تجلی رحمت رحمانیه و رحیمیه··· 653
وجه تابعیت رحمان و رحیم از «الله » و «اسم»··· 654
صفت «اسم» واقع شدن رحمانیت و رحیمیت··· 655
مقام تجلی به ظهور و تجلی به باطنیت··· 656
ظهور وجود و ایصال موجود به کمالات··· 656
رحمان و رحیم در دنیا و آخرت··· 656
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1258
رحمانیت و رحیمیت ذاتی و فعلی··· 657
معنای بسم الله با توجه به رحمان و رحیم··· 658
مرتبه دو اسم رحمان و رحیم··· 659
مرتبه بسط وجود و بسط کمال وجود··· 661
اجمالی از معارف اسمایی در سورۀ حمد··· 663
بقای سلطنت اسما در عالم ملک و رب و مالک··· 663
کثرت عرضی و طولی رحمت··· 664
تطهیر آب رحمت در عوالم وجود··· 665
بسط رحمت حق در عالم آخرت··· 666
بنای عالم آخرت بر تفضّل و بسط رحمت··· 667
تبعی بودن غضب··· 667
تقدم رحمت حق بر غضب··· 667
غلبۀ شأن هدایت حق بر ضلالت··· 668
آتش، صورت رحمت حق··· 668
رحمت غیر مشوب به انتقام··· 669
بسته شدن باب رحمت··· 670
جلوه و تجلیات رحمت··· 670
مفتاح کتاب تکوین و تدوین··· 670
فراهم کردن وسایل حیات ملکی و ملکوتی··· 671
اعطای حق بدون سابقۀ استحقاق··· 671
انسان کامل، مظهر اسم رحمان··· 672
رأفت انسان جلوۀ رحمت حق··· 672
رأفت انبیا و اولیا··· 673
جلوۀ رحمت در پوشش غضب··· 673
انبیا، جلوۀ رحمت حق··· 674
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1259
رفق و مدارا، جلوۀ رحمت··· 674
مالکیت··· 674
مالک، اسم باطن جلالی··· 674
کیفیت مالکیت حق تعالی··· 675
ظهور مالکیت در یوم الجمع··· 677
رجوع مطلق و مالکیت··· 678
قبضۀ مالکیت در یوم الدین··· 678
مالکیت خداوند و فاخر بودن آن··· 679
انتساب احیا و اماته به اسم مالک··· 680
برگردانندۀ دایره وجود به سوی حق··· 681
مالکیت و تصرف در قلوب اولیا··· 681
ظاهر و باطن··· 682
همه ظهورها، ظهور اوست··· 682
باطن به عزّ جلال، ظاهر به نور جمال··· 683
ظهور در عین بطون، بطون در عین ظهور··· 683
حضور خداوند در ظاهر و باطن عوالم··· 684
ظهور و بطون حق و ظهور و بطون عالم··· 684
تفاوت اسم باطن با بطون هویت غیبیه احدیه··· 685
نفی ظهور از غیر حق··· 686
ربّ··· 687
رب، اسم ظاهر جمالیه··· 687
ظهور اسم الله در آینه طبیعت··· 687
ظهور مقام ربوبیت··· 688
سه اعتبار برای اسم رب··· 688
معنای صفتی، فعلی و ذاتی ربّ در «ربّ العالمین»··· 688
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1260
معانی مختلف عالَمین··· 689
تفاوت ربوبیت و الوهیت··· 691
ارتباط اسم رب با فیض اقدس و مقدس··· 691
فیض اقدس و مقدس··· 692
ربوبیت ذاتیۀ خداوند··· 692
ربوبیت عامه و ربوبیت تشریعی··· 693
نور، بهاء··· 694
پیرامون نور الهی··· 694
نور، اسم ذات یا فعل یا صفت؟··· 696
کلّ النور بودن ذات حق تعالی··· 698
مبدأ انوار معنوی در عالم ملک و ملکوت··· 699
نور خداوند، اصل حقیقت وجود··· 700
پیرامون بهاء خداوند··· 700
نور حق و نور اضلال نور حق··· 704
احد، واحد··· 704
اقسام وحدت··· 704
حدیثی در باب معنای اسم احد و واحد··· 705
معنای وحدانیت عددی··· 706
اثبات وحدانیت عدد و نفی وحدت عددی··· 707
اعتبار مقام واحدیت و احدیت در ذات··· 708
تفاوت وحدانیت و فردانیت··· 709
حقیقت مقام احدیت··· 710
عینیت و غیریت مرتبه احدیت با مرتبه ذات··· 711
فرق احدیت ذاتی با احدیت غیبی··· 712
عدم امکان بهره وری از مقام احدیت··· 712
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1261
وحدت در عین ظهور و در کثرت··· 713
مقام واحدیت، مقام کثرت اسما··· 714
عدم حضور کثرات در مقام احدیت··· 714
مقام ادراک و امتیاز اسما··· 714
تکثر در حضرت واحدیت··· 715
تجلیات اسمایی در حضرت واحدیت··· 716
تجلیّات عینیۀ حضرت حق··· 716
نفی صفات از حضرت احدیت و اثبات آن در حضرت واحدیت··· 717
کنز مخفی و تفاوت آن با مقام اطلاق··· 718
مقام فنا در احدیت و بقا در واحدیت··· 719
حوض کوثر··· 719
اسما و صفات مختلف··· 719
قرب و بعد حق تعالی و احاطۀ قیومی او··· 720
ازلیت و ابدیت··· 722
حق صرف تمام کمالات··· 724
اختصاص کمال به حق تعالی··· 725
«کمال» صفت جمالیه··· 725
کامل علی الاطلاق··· 725
ابتلا، لطف ظاهر به قهر··· 727
غنا، صفت ذاتی حق تعالی··· 727
در بیان حقیقت غنا··· 727
بی نیازی از همۀ مخلوقات··· 728
عزت خداوند و معانی مختلف عزیز··· 728
سلطنت مطلقه از حضرت غیب تا هویات جزئیه··· 732
بسط سلطنت الهی بر موجودات··· 733
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1262
عظمت حق تعالی··· 734
انقهار موجودات در برابر تجلّی حق به عظمت··· 734
روز تجلی خداوند به عظمت··· 734
آمیخته بودن عظمت با رحمت··· 735
عظمت در ذات و صفت و فعل··· 735
«علی» اولین اسم ذاتیه خداوند··· 737
علوّ ذاتی و تسبیح در آن مقام··· 737
اولین تجلی ذات برای ذات··· 738
عالی در عین دنو··· 738
اعتبار اسم ذات و صفت برای علوّ··· 739
اختصاص حقیقت علوّ به خداوند··· 739
هو، مقام غیب ذات یا غیب هویت یا اسمای ذاتیه··· 740
هو، اسم ذات··· 741
هویت مطلقه من حیث هی··· 741
مشارالیه هو··· 743
حدیثی در باب اسم شریف هو··· 743
استدلال از هویت مطلقه ذات بر الله و احد و صمد··· 744
مقام صمدیت··· 745
تفسیری بر الله الصمد··· 745
حدیثی در باب اسم شریف صمد··· 746
نزادن و زاییده نشدن··· 747
الوهیت··· 748
مقام الوهیت··· 748
مأخذ و معنای «إله»··· 749
دو مقام الوهیت··· 750
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1263
الوهیت فعلی و قیومیت مطلق خداوند··· 751
نسبت دادن حب و بغض به حق تعالی··· 752
هیبت و انس··· 753
توضیحی پیرامون حب و عشق··· 754
معرفت و عشق نسبت به خداوند··· 754
قدیم بودنِ فعل و فیض الهی··· 757
عفو و صفت جمالیه حق··· 758
ستّاریت خداوند··· 758
ستّار و غیور··· 759
حلم··· 759
فصل ششم: توحید افعالی··· 761
فاعلیت حق تعالی··· 763
فاعلیت حق تعالی به اعمال اراده··· 763
وجوب و دوام فیض حق تعالی··· 764
تفاوت فاعلیت خداوند با دیگر فاعلها··· 765
نحوۀ ارتباط موجودات با فاعلیت الهی··· 768
تعبیر تجلّی و ظهور در فاعلیت حق··· 769
رابطه خالق و مخلوق و احاطه قیومی حق تعالی··· 770
ابداع در تمام ایجادهای خداوند··· 771
حاکمیت نظام مندی بر افعال دو جهان··· 772
استقلال در ایجاد لازمه استقلال در وجود··· 772
استقلال، یعنی خروج از امکان··· 772
انتساب اثر هر فاعل به ربّ ظاهر آن··· 773
ذات مستقل در علیت و تأثیر··· 773
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1264
منسوب بودن افعال به تعینات اسمایی··· 774
انحصار تأثیرگذاری در عالم تحقق به خداوند··· 774
حجاب کثرت افعالی··· 775
در دست حق بودن زمام جمیع امور··· 776
حصر حقیقی استعانت به خداوند··· 776
فرق استعانت حقیقی و صوری··· 777
توکل خالص زاییدۀ توحید افعالی··· 778
لا حول و لا قوة الاّ بالله ··· 778
همه چیز از خداست··· 780
همه چیز از خداست··· 780
حافظ ملک و ملکوت··· 780
عجز موجودات از تصرف در امور··· 780
مقدر امور، مسبب اسباب··· 781
فعل حق و دخالت غیر··· 781
تمامی افعال از خداست··· 781
قاهریت حق تعالی بر همۀ اراده ها و افعال··· 782
قیومیت اسم الهی در همۀ افعال··· 783
اثبات توحید فعلی با برهان عقلی··· 783
نفی دو فاعل تام الفاعلیه··· 784
نفی شریک در فاعلیت··· 785
بیان امام در توحید فعلی··· 786
جمع قاعدۀ «الواحد» با خلق اشیاء از ذات بسیط··· 788
عدم تفویض امر خلقت به عقل اول··· 790
فاعلیت نفس، نمونه ای از فاعلیت حق··· 790
بیان عرفا در این مسأله··· 793
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1265
پاسخ حکما··· 794
صدور کثرات از ذات بسیط واحد··· 795
تقریب مطلب با تبیین انتساب افعال به نفس··· 796
ترتب امور هستی بر یکدیگر و نفی تفویض به غیر··· 797
نحوه حصول کثرت در عالم از دیدگاه شیخ اشراق··· 799
کلام خواجه طوسی در قبول طریقه اشراقیون··· 801
جمع میان قاعدۀ الواحد و وقوع تکثر و تفویض امر خلقت··· 803
یکی شدن فعل خدا و فعل ما··· 804
جبر و تفویض و مراد از آن دو··· 805
دلیل اول بر ابطال جبر··· 807
دلیل دوم بر ابطال جبر··· 808
دلیل بر ابطال تفویض··· 809
تقریری دیگر در نفی جبر و تفویض··· 813
تقریری دیگر در اثبات امر بین الأمرین··· 817
تقریر مطلب با مثال··· 820
تقریر امر بین الأمرین بنا بر مذاق عقلایی و کلامی··· 825
تطبیق مطلب با ید مرتعشه و ید مختاره··· 828
تتمیم مطلب با استناد به آیات··· 830
حمد برای غیر خدا واقع نمی شود··· 831
قضیۀ موسی و خضر در قرآن··· 832
پیرامون ترتّب اثر بر فعل فاعلهای غیر الهی··· 834
نیازمندی در ذات، نیازمندی در فعل··· 836
استحالۀ استقلال ممکنات در فعل··· 836
ابطال جبر··· 837
علّت عدم صدور بلاواسطه متغیرات از ذات حق··· 837
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1266
استحاله صدور بلاواسطه کثیر از واحد··· 838
کیفیت تأثیر حق و خلق در صدور افعال اختیاری··· 838
شرک تفویضی و کفر جبری··· 839
اثبات یا نفی تفویض··· 844
تفویض مستحیل··· 847
تفویض امور به ارادۀ ولی در ظلّ ارادۀ حق··· 848
حدیثی در تفویض امور خلقت به معصومین علیهم السلام··· 848
فاعلیت مطلق خداوند و مباشرت وسایط··· 849
استهلاک جمیع تصرفات و تدبیرات در تصرف حق··· 851
انتساب افعال حق به خلق··· 851
نکته ای لطیف در تبیین امر بین الامرین··· 852
نفوذ ارادۀ انسان و تفویض علل··· 853
نسبت دادن «تردید» در فعل به خداوند··· 854
معنای تردید حق در میراندن مؤمنین··· 855
نفی فاعلیت مستقل مخلوقات و اثبات فاعلیت ظلّی آنان··· 856
سبب انتساب افعال ابداعی و عدم انتساب افعال ملکی به خدا··· 858
بیان نظر حضرت امام در باب «تردید» خداوند··· 859
فاعلیت خداوند نسبت به خیر و شر··· 860
انتساب کمالات و سلب نقایص از حق تعالی··· 861
انتساب کمال و سلب نقایص از حق تعالی··· 861
در بیان ماهیت خیر و شر··· 861
فاعلیت حق نسبت به خیرات و شرور··· 863
رجوع خیر و کمال به حقیقت وجود··· 865
عدم صدور نواقص و ماهیت از ذات حق··· 866
خارج بودن شرور از حیطه جعل··· 866
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1267
ردّ استقلال موجودات در ایجاد··· 867
ابطال جبر و سلب فاعلیت از غیر خدا··· 868
مسلک امر بین الامرین در فاعلیت حق و عبد··· 870
سه رأی، پیرامون مبدأ صدور نفع و ضرر··· 872
سبب عدم انتساب نواقص به حق تعالی··· 872
انتساب خیرات به واجب الوجود و شرور به ممکنات··· 873
تمثیلی برای تقریب مطلب··· 874
فاعلیت نفس و قوای آن··· 875
تأییدات نقلی··· 876
امکان، منبع نواقص و شرور··· 880
نسبت دادن حسنات به خداوند و سیئات به خلایق··· 881
چگونگی تعلق اراده خداوند به شرور··· 882
شبهه ثنویه در توحید افعالی و جواب آن··· 884
جواب اعتباری از شبهۀ ثنویه··· 886
جواب برهانی از شبهۀ ثنویه··· 890
توضیحی در باب آثار منتسب به شرور··· 893
ظهور تجلّی··· 894
تفاوت تعبیر علت و معلول با ظاهر و مظهر و جلوه و متجلی··· 894
معیت حق با اشیاء و احاطه قیومی نسبت به آنها··· 896
معنی صرف الوجود کل الاشیاء··· 897
معنایی برای رنگ گرفتن بی رنگی··· 897
تعابیر عرفانی ادعیه پیرامون ذات حق··· 898
بهترین تعبیر در مورد رابطۀ خالق و مخلوق··· 899
سبب به کار بردن تعابیر دور از ذهن در وحدت خالق و مخلوق··· 901
حضور حق در جمیع مراتب وجود··· 904
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1268
تجلی خداوند، اصل حقیقت وجود··· 905
عالم، جلوۀ خدا··· 905
رابطه جلوه و متجلی··· 906
رابطه ای نزدیکتر از رابطه ظلّ و ذی ظلّ··· 907
صرف الوجود··· 907
وجود مطلق جامع جمیع کمالات··· 908
یک تجلی، هزاران تعین··· 909
جلوه، واجد کمالات متجلی··· 909
غلبه یک اسم در مظهریت بر اسمای دیگر··· 912
اضافه اشراقی بین حق و خلق و ظاهر و مظهر··· 913
ظلیت عالم و اعتباریت وجود ظل··· 913
ظهور حق در مظاهر خلقی و تنزه از مخلوقات··· 914
شدت اتصال میان ذات حق و امور صادر از ذات··· 916
ظاهر در اشیاء و منزه از آنها··· 917
ظهور ذات در مظاهر خلقی··· 917
عینیت و غیریت خداوند و عالم··· 917
تجلی حق و عالم در صورت یکدیگر··· 919
مقایسه ظهور حق با کلی طبیعی··· 919
نسبت مراتب وجود به حق تعالی··· 919
تعیّن وجودی و عدمی و فردی و جمعی··· 920
منشأ ظهور عوالم··· 920
تعین اول و دوم ذات··· 921
فیض اقدس و مقدس، تجلی اول و دوم خداوند··· 921
مقام او ادنی، قاب قوسین و تدلی··· 922
تفاوت تجلی به فیض اقدس و فیض مقدس··· 923
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1269
تجلی قولی و فعلی و حالی به حسب فیض اقدس و مقدس··· 925
مقام قیومیت و تجلی فعلی··· 925
تجلیات مراتب ظهور ذات و اظهار عوالم مختلف··· 925
تجلی ذات و اشراق جمیع مراتب وجود··· 926
ظهور محض و بطون تام··· 927
معنای حضرت و عدم اطلاق آن بر ذات من حیث هی··· 929
تربیت عوالم و حضرات از نظر حضرت امام··· 929
عوالم خمسه ظل حضرات خمس الهی··· 931
تعینات وجودی مظاهر شئون الهی··· 932
تجلی ذات و طلب کلیدهای غیب··· 932
تجلیات حق و مظاهر تجلیات··· 933
ترتیب کلمات الهی و عوالم وجودی در قوس صعود و نزول··· 934
مراتب سبعه کلیه در عالم وجود··· 937
کتابهای تکوینی الهی··· 938
کتاب محو و اثبات··· 938
جامع بودن همۀ کتب الهی··· 938
عامل تعین و ظهور ماهیات··· 939
مراتب ظهور حسب استدعا برای وجود··· 940
مراتب ظهور محبت الهی در عوالم··· 942
کلید ظهور··· 942
خلوص وجود و بهاء عوالم مختلف··· 943
منازل وجود در قوس صعود و نزول··· 944
سلسله طولی وجود و عوالم گوناگون··· 945
مراتب ظهور اسما و تعین عوالم··· 946
لوح محفوظ و عالم قضا و قدر··· 948
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1270
عالم امر، عالم جبروت··· 950
نبودن نواقص امکانی در عالم جبروت··· 953
عالم خلق··· 953
تعینات فیض اقدس و فیض قیومی حق··· 954
تفسیری در باب خلق شش روزه آسمانها و زمین··· 955
ظاهر دانستن عالم، کفر در ظهور··· 957
مراتب ظهور··· 959
مجلای بروز سلطنت الهیه··· 959
عرش الله و عرش استوای حق··· 960
عرش در مقام ذات صفات و ظهور··· 960
عرش و حاملان آن··· 961
حقیقت عرش و حاملان آن··· 962
حقیقت نور عرش··· 963
مقام عنقای مُغرب و غیب مطلق··· 964
وجهۀ غیبی اسم الله ··· 964
حقیقت حضرت عماء··· 965
باطن و ظاهر حقیقت عمائیه··· 965
نفس الرحمان، جوهر جواهر··· 966
محجوب بودن نفس رحمانی··· 966
آرای مختلف پیرامون حقیقت عماء··· 966
اختلاف در تفسیر مقام «عماء»··· 968
نظر حضرت امام··· 968
رأی قونوی··· 968
نقش تعین در اثرگذاری فیض اقدس و وجود مطلق··· 969
اسما و اعیان، مقام بسط فیض اقدس و مقدس··· 970
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1271
اعیان ثابته، صورت اسمای الهیه··· 971
تعین تجلیات ذات در جلوه اسما در حضرت علمی··· 971
فتح باب ظهور اسما به وسیلۀ اعیان ثابته··· 972
اولین اسم طالبِ ظهور··· 972
ظهور سایر اعیان و لوازم اسما··· 972
تقدیر استعدادها و ظهور اعیان··· 973
نحوه صدور اعیان ثابته و اعیان خارجیه··· 974
تجلیات عینیۀ حق··· 974
رأی قیصری درباره حصول اعیان ثابته و اعیان خارجیه··· 975
نظر امام: اعیان، تجلی دوم فیض اقدس··· 975
سخن جناب قمشه ای در باب تجلی عین ثابت انسان کامل··· 976
رأی حضرت امام در این باب··· 977
نسبت عین ثابت انسان کامل به سایر اعیان··· 980
ظهور اسم الله بر عین ثابت انسان کامل··· 981
عدم ورود تکثر و غیریت به حضرت اعیان و اسما··· 981
تناسب ظهور اعیان خارجی با اقتضای اسمای الهی··· 982
نقد نظر قیصری در باب میزان بهره مندی اعیان ثابته از وجود··· 983
آینه تجلیات در عین تجلیات··· 983
بیان ترتیب ظهور اعیان ثابته و حقایق خارجیه··· 984
ضرورت تأمل در فهم حقایق عرفانی··· 986
عالم، ظهور اسم اعظم و مظهر مشیت مطلقه··· 990
اول مستفیض از فیض اقدس··· 991
انحصار جمیع تجلیات در تجلی به اسم اعظم··· 991
مبدأ ظهور همه موجودات··· 991
باطن الوهیت و اسم الله ··· 992
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1272
تفاوت نحوۀ تجلی به اسم الله بر وجودات مختلف··· 993
اسم جامع، ظهور اول··· 994
نخستین مظهر اسم اعظم··· 994
کعبه تجلیگاه اسم اعظم··· 994
هویت عقل··· 995
وجود منبسط، صادر اول··· 995
ایضاح مقصود فلاسفه از سوی حضرت امام··· 997
صدور یا تجلی و ظهور··· 998
حقیقت ظهور حق از منظر شهود کثرت و وحدت··· 998
بررسی موجودات و تعیین صادر اول··· 1002
صادر اول، صرف الفعلیه و بسیط الهویه··· 1003
اختلاف فلاسفه و عرفا در صادر اول··· 1003
صادر اول (وجود سعی بسیط)··· 1006
چشمِ محاط ناچار از دیدن ماهیت است··· 1008
وجود صادر اول··· 1010
تبیین مقدمات مطلب··· 1010
بسایط خارجیه و ترکیب عقلی··· 1011
اقسام چهارگانه ترکیب··· 1012
صدور امر واحد از مبدأ بسیط··· 1014
ترکیب صادر اول از وجود و عدم··· 1015
اشکال فخر رازی پیرامون نحوه صدور کثرت از عقل اول··· 1017
شبهه ای دیگر از فخر رازی··· 1020
عقول عشره، یادگاری از هیأت قدیم··· 1022
نحوه تعلق صادر اول به مبدأ خود··· 1023
وجود منبسط، ظهور ذات حق تعالی··· 1024
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1273
تفاوت در «متعلّق به» در مراتب صدور··· 1026
اول مخلوق از روحانیین··· 1027
عقل عالم کبیر و آدم اول··· 1028
عقل، از عالم امر است یا خلق··· 1029
تعین اول فیض منبسط··· 1030
تجلی به اسم اعظم در مرآت عقل اول··· 1031
نبی خاتم، عقل اول··· 1031
اول مخلوق از روحانیین··· 1031
خلق حقیقت عقلیه از یمین عرش··· 1032
جلوه تام و اولین تجلی فیض منبسط··· 1032
تقدم و تأخر خلقت عقل بر جهل··· 1033
احاطۀ مظهر اول حق به عوالم و سریان آن··· 1034
شرح یک حدیث پیرامون عقل و تعیّن اول··· 1036
خلافت عقل کلی در ظهور و اظهار اسما و صفات··· 1039
کیفیت احاطه عقل مجرد و مظهر اول بر مادون خود··· 1040
ارتباط عقل با موجودات··· 1041
نیاز به خلیفة الله در ظهور··· 1043
وجود ظاهر و غیرظاهر خلیفه حق··· 1044
خلافت در ظهور و افاضه و تعین به اسما و صفات··· 1044
کیفیت سریان خلیفه الهی به اسما··· 1045
مُظهِر اولین تکثر و اصل اختلاف مراتب··· 1045
باب ظهور و سبب بروز صفات و اسما··· 1046
ارتباط اولین مظهر ذات با اسما و صفات··· 1048
خلیفه حق در ظهور··· 1048
خلیفه حق در ظهور اسما··· 1048
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1274
مظهر اظهار کنزهای مخفی از حضرت غیب به عالم شهادت··· 1049
تعابیر گوناگون از اولین ظهور··· 1049
مظهر جامع ظهور اول··· 1050
آینۀ تمام نمای خداوند··· 1051
اتم کلمات الهی··· 1051
جامع جمیع تجلیات اسمایی به طریق فرق و جمع··· 1052
تجلی به جمیع شئون در انسان کامل··· 1052
عدم غلبه اسمی بر اسم دیگر در انسان کامل··· 1054
کشف مطلق اعیان ثابته و لوازم آنها··· 1055
اولین مرتبه ظهور کثرت در عالم اسما و اولین وجود در همه عوالم··· 1055
مظهر ذات به اعتبار الوهیت··· 1056
مظهر اسم الله و مظهر انسان کامل در عالم ظهور··· 1057
صورت مجموع عوالم و جامع جمیع مراتب··· 1057
بر صورت عالَم بودن خلیفۀ حق··· 1058
مظهر احدیت جامع و حضرت واحدیت··· 1059
علوّ ذاتی عین ثابت انسان کامل··· 1059
ظهور جمیع اسما و صفات در مظهر تام··· 1060
ودیعه، مسمیات اسما در طینت انسان کامل··· 1062
وابستگی ظهور موجودات به ظهور انسان کامل··· 1062
ولی مطلق، سرّ روح و نفس و جسم کامل··· 1063
ولیّ مطلق، مفتاح و ختام سلسله وجود··· 1064
مظاهر تامه و آیات جمال و جلال حق··· 1065
آینه های تجلی ذاتیِ اولی··· 1066
اولین ظهور و اولین مخلوق··· 1066
ترتیب امهات مراتب وجود··· 1068
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1275
تقدم نور مقدس اولیاء(ع) بر عالم وجود··· 1069
مراتب ظهور حضرات معصومین در عوالم پایین··· 1069
اولین تعین در عالم خلق··· 1073
جایگاه رسول الله (ص) نسبت به سایر مظاهر حق··· 1073
وسایط میان حق و خلق در اصل و کمالات وجود··· 1074
رابط بین حادث و قدیم و موجِد رابطه کونیه نزولیه··· 1075
وسایط رابطۀ روحانیه عروجیه··· 1076
مقام برزخیت و جامع وحدت و کثرت··· 1076
صاحب مقام اقدم در مقام جمع اسمایی··· 1077
حیطه وجود رسول اکرم(ص)··· 1077
اشتمال عین ثابت و عین خارجی رسول اکرم(ص) بر جمیع اعیان··· 1077
واسطه فیض حق و رابطۀ حق و خلق··· 1078
عالم، ظهور حقیقت محمدی(ص)··· 1078
امیرالمؤمنین، لوح و قلم و عرش و کرسی··· 1078
ولایت، تعین اول حق··· 1079
صادر اول واسطه خلق موجودات··· 1080
یگانه موجود حقیقی در مراتب خلقت··· 1080
معنای شمول مشیت··· 1080
بسط و احاطۀ مشیت و عینیت آن با فعل حق··· 1081
تعابیری از مقام مشیت··· 1082
جهان پرتو مشیت··· 1085
خلق بی واسطه مشیت و وساطت مشیت در خلق جهان··· 1085
حقیقت خلق بنفسه مشیت··· 1086
مشیت فعلیه و مشیت ذاتیه··· 1087
احاطه قیومیه مشیت فعلیه مطلقه··· 1089
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1276
مشیت در مقام لا تعین و وحدت و مقام تعین و کثرت··· 1090
دو مقام مشیت مطلق··· 1091
مشیت رحمانی و رحیمی، مشیت ربوبی و مالکی··· 1091
مشیت مطلقه، مقام تدلی··· 1092
مشیت مطلق، ظهور ذات احدی در ممکنات··· 1092
مشیت مطلقه معنای حرفی··· 1093
غیریت فواعل ممکن با فعل و اثرشان··· 1095
عدم ورود نقصان به عالم عقل و مجردات··· 1095
ظهور حق در اشیاء و بطون او در آنها··· 1096
واحد متکثر··· 1099
ظهور و تجلی وحدت حق در کثرت موجودات··· 1099
مشیت مطلقه، واحد متکثر··· 1100
تکثر مشیت مطلقه··· 1103
مشیت مطلق، مقام فاعلیت حق··· 1105
استهلاک تعینات فعلی در مشیت مطلق··· 1106
یکسان بودن نسبت مشیت به جمیع اسما··· 1107
مشیت و عرش··· 1109
مجهول بودن کنه مشیت در عین ظهور··· 1109
عینیت مشیت با اراده در مقام ظهور··· 1110
مشیت، ظهور حضرت جمع··· 1112
تکرار تجلّی یا استمرار فیض··· 1112
عدم تکرار تجلی در یک صورت··· 1113
کل یوم هو فی شأن··· 1114
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1277
تجلی دائمی علی سبیل تجدد··· 1114
انسان مظهر اسم «کل یوم هو فی شأن»··· 1114
دوام تجدد و تبدل در ملک و ملکوت··· 1116
تجلی بر حسب مقام فنای سالک··· 1117
مراتب سلوک و تجلیات سه گانه خداوند··· 1117
گونه های تجلیات اسمایی بر قلوب اولیا··· 1118
مراتب تجلی به مقام الوهیت و ظهور اسما و صفات··· 1119
تجلیات جمالیه و جلالیه در قلوب اولیا··· 1120
حال سالک پس از وصول به حق و درک تجلیات··· 1122
ربط حادث به قدیم··· 1123
مرجع حدوث عالم در لایزال··· 1123
مرجع حدوث در نظر متکلمین··· 1127
بیان اقوال در مرجع حدوث··· 1130
چگونگی ربط حادث به قدیم··· 1133
چگونگی ربط متغیر به ثابت··· 1134
حل اشکال بنابر طریقۀ مشائین··· 1135
حل مشکل از سوی صدرالمتألهین··· 1137
تقریر دوبارۀ کلام مشائین در حل اشکال··· 1138
تقریر سوم از بیان حکمای مشاء··· 1139
تقریر مجدد از پاسخ صدرالمتألهین··· 1142
مسلک سوم در حل اشکال··· 1144
مسلک چهارم در حل اشکال··· 1145
بررسی متن منظومه در ربط حادث به قدیم··· 1148
غایت خلقت··· 1152
غایت حق و غایت خلق··· 1152
بطلان سؤال از کمیت و غرض در فعل خداوند··· 1153
غایت تجلی و خلقت··· 1154
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1278
حب ذاتی برای ظهور··· 1155
اثر غایت بر فاعل و تأثیر فاعل از آن··· 1155
اتحاد فاعل و غایت در ذات حق··· 1156
حصول معرفت نسبت به ذات حق··· 1157
تنزیه از شرک و حصول توحید··· 1157
انسان، غایت خلقت··· 1158
غایت خلقت انسان··· 1158
رساندن انسان به مقام اصلی خود··· 1159
فصل هفتم: توحید عبادی··· 1161
عبادت و اقسام آن··· 1163
حقیقت عبادت و عبودیت··· 1163
باب ثنای ربوبیت··· 1164
عبادت فرع بر معرفت··· 1164
نعمت فتح باب عبودیت··· 1165
معبودیت ذات در لباس اسما··· 1165
خردی عبادات و نقصان ذاتی انسان··· 1166
دور از دسترسی عبادت حقیقی··· 1167
انقطاع الی الله و تحقق به مقام عبادت··· 1168
عبودیت، نردبان رسالت··· 1169
مقام عبودیت، مقدمه نیل به مقام حامدیت··· 1169
عبادت اهل خلوص··· 1170
عبادت موجودات به هویت وجودی··· 1171
فطرت تحمید و ثنای معبود··· 1171
حقیقت حمد و اقسام آن··· 1174
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1279
عبادات، حمد فعلی حق تعالی··· 1174
حمد ذات خداوند بر ذات خود در مقام جمعی··· 1174
اختصاص جمیع محامد به ذات حق تعالی··· 1176
رجوع همۀ حمدها به حمد حق··· 1178
عدم تعلق مدح به غیر خدا··· 1179
تهلیل و نفی معبود غیر حق··· 1180
توحید عبادی، ثمرۀ توحید در ذات و افعال··· 1181
حقیقت تسبیح··· 1181
جمیع موجودات، مسبّح حق تعالی··· 1182
تسبیح نطقی و ارادی و شعوری موجودات··· 1182
تناسب نحوه تسبیح با میزان ادراک و سعۀ وجود··· 1185
مقام قرب نوافل و فرایض، حاصل عبادت··· 1185
شرک عبادی و اقسام آن··· 1186
حقیقت شرک در عبادت··· 1186
تصرف شیطان در قلب··· 1188
توجه قلب به غیر معبود حقیقی··· 1188
اعتماد و تکیه بر غیر حق··· 1188
حب دنیا و حب نفس··· 1189
توجه به غیر و غیریت··· 1190
قسمی دقیق و خفی از شرک خفی··· 1190
مشاهده حق در کثرت فعلی و در آینۀ مخلوقات··· 1190
شبهاتی در باب شرک و پاسخ آن··· 1192
سؤالاتی در مورد شرک بودن برخی امور··· 1192
یک مقدمه برای روشن کردن مقصود··· 1192
بیان شرک مجوسیها و ذکر طوایف آنها··· 1193
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1280
بیان مذهب ثنویه··· 1193
مزدک و آرای مزدکیه··· 1194
بیان عقاید اهل اهوا و نحل··· 1194
بیان عقاید و آرای حرنانیون··· 1195
آرای اصحاب هیاکل: شرک در عبادت··· 1195
آرای اصحاب اشخاص··· 1196
آرای عرب در زمان جاهلیت··· 1197
آرا و عقاید نصارا··· 1197
آیات قرآن در بیان توحید··· 1198
رد قائلین به دو خدا··· 1198
رد ستاره پرستان··· 1199
رد بت پرستان··· 1199
آیاتی دربارۀ بتهای عرب··· 1200
آیاتی دربارۀ نصارا··· 1201
دستاویز ماجراجویان··· 1201
فرق میان عبادت و تواضع··· 1202
گواه از قرآن دربارۀ این سخن··· 1204
گواه دیگری از گفته خداوند··· 1206
یک حکمیت از خوانندگان··· 1207
ملاک کارهای خدایی··· 1208
گواه از گفتۀ قرآن در این مقصود··· 1209
گواه دیگری از گفتۀ خدا··· 1210
گواه دیگری از گفتۀ قرآن··· 1210
از مردگان حاجت خواستن شرک نیست··· 1211
گواه از قرآن بر زنده بودن روح··· 1212
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1281
حکمیت از خوانندگان این اوراق··· 1213
طلب شفا از تربت··· 1213
یک گواه از قرآن··· 1214
عوام فریبی و طراری··· 1214
یک علاج روحانی··· 1216
خاک پای زندگان زندگی بخش است··· 1217
شرک پنداشتن سجده بر تربت··· 1218
گواه از قرآن بر گفتۀ خود··· 1219
ساختن مزار و مقبرۀ باشکوه··· 1220
گواه گفتۀ ما از قرآن··· 1221
گنبد و بارگاه را تنها ما نساختیم··· 1223
شرک پنداشتن فقراتی از زیارت جامعه کبیره··· 1224
گواه گفتار ما از قرآن خدا··· 1225
خیانت نویسنده در نقل زیارت جامعه··· 1226
یک نظر به زیارت جامعه کبیره··· 1227
پرستش پیامبران به جای خداوند··· 1228
خیانت در نقل روایت کافی··· 1229
شرک شمردن شفاعت··· 1231
شفاعت و دخالت غیر در فعل خداوند··· 1232
منافات شفاعت با اراده ازلی خداوند··· 1233
پاره ای از گفته های قرآن برای گواهی··· 1233
کتابتوحید از دیدگاه امام خمینی (س) (ج. 2)صفحه 1282