بانوی انقلاب

‏‏بانوی انقلاب‏

‏‏□ داود رضایی چراتی‏

‏‎ ‎

‏‏همایش یکروزه بانوی انقلاب اسلامی (خانم خدیجه ثقفی) همسر حضرت امام خمینی(س) روز یکشنبه بیست و سوم فروردین 1394 با حضور رییس جمهور، آیت الله سید حسن خمینی (یادگار گرانقدر امام خمینی)، اعضای بیت امام (ره)، معاون اول رییس جمهور، معاون پارلمانی رییس جمهور و وزرای اطلاعات، آموزش و پرورش، صنعت و معدن و تجارت، کشور، ارشاد، سید محمدعلی شهیدی محلاتی (رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران)، مسعود سلطانی فر (رئیس سازمان میراث فرهنگی) رضا صالحی امیری (رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی)، مولاوردی (معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور)، دستیار ویژه رئیس جمهوری، مشاور فرهنگی رییس جمهور، رییس دانشگاه آزاد اسلامی و شخصیت هایی همچون آیت الله موسوی بجنوردی، آیت الله ری شهری و حجج اسلام سید یاسر خمینی، سید علی خمینی، علی اکبر محتشمی پور، مرتضی اشراقی، مسیح بروجردی، اختری، شوشتری و مسئولان لشکری و کشوری در محل سالن اجلاس سران برگزار شد. ‏

‏‏این همایش که با مشارکت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، از دو سال پیش کار خود را با تشکیل جلسات و انجام گفتگو هایی در باره شخصیت همسر امام و همچنین تهیه کتب مختلف آغاز نمود. آغاز و پایان این همایش یکروزه با سخنرانی دو تن از شخصیت های مهم کشور یعنی رییس جمهور و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همراه بود. ‏

‏‏همایش بانوی انقلاب که در سطح ملی برگزار شد برنامه های خود را از ساعت 9 صبح آغاز و ساعت 13 بکار خود پایان داد. دکتر حسن روحانی، رییس جمهور، در بدو ورود به محل اجلاس با همراهی آیت الله سیدحسن خمینی، از  نمایشگاه عکس و  اسناد  مربوط به  خانم خدیجه  ثقفی  بازدید  کرد.  سپس   با  تشویق   مداوم   حضار  وارد  سـالن  شد  و  در  جایگاه ‏

‏
‏‎

‏‏ با شروع رسمی مراسم که با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید و نواخته شدن سرود جمهوری اسلامی ایران همراه بود، دکتر حمید انصاری با قرار گرفتن در پشت تریبون سالن اجلاس به ارائه گزارشی از امور مربوط به چگونگی برگزاری همایش پرداخت. وی با تبریک سال جدید به حضار گفت: در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت شاهد گامهای بلند دولت تدبیر و امید در تمشیت امور کشور و در مقابله با زیاده خواهان بین المللی و شاهد اعترافات بی سابقه قدرتهای بزرگ بر ناکارآمد بودن روش های تهدید و تحریم و اظهار عجز آنان در به زانو درآوردن این ملت بزرگ، برخود می بالیم. دکتر انصاری تصریح کرد: میهمانان عالیقدر؛ گردهمایی معنوی و باشکوهی که با حضور گرم شما در حال برگزاری است، گرامیداشت فداکاری ها و زحمات و خدمات ارزشمند همراه صادق و صدیق امام خانم بانوی ثقفی ملقب به "قدس ایران" است که در طول 60 سال همراهی و زندگی مشترک با امام، قدم به قدم، منزل به منزل  و صبور و شجاع و استوار خطر کرد. بانویی که تمام هستی و زندگی اش را وقف فراهم سازی اسباب آرامش خاطر امام کرد تا آن مرد الهی با خاطری آسوده به ایفای رسالت عظیم خویش در احیای عظمت اسلام و نجات ایران از یوغ استبداد و استعمار بپردازد. بانویی که در رویارویی با ناملایمات، رنج ها و داغ های سهمگین، معلم صبر و بردباری بود. افزون بر توفیق کامل در آئین همسرداری و افتخار همراهی 60 ساله پر از صفا و محبت و احترام با امام به لحاظ کمالات و خصوصیات اخلاقی به صفاتی همچون بلند منشی و مناعت طبع و وقار و وزانت و گذشت و سخاوت و تقید به آداب فضیلت و شریعت و ویژگی هایی چون اهتمام به کسب دانش و هنر و نواندیشی و روشنفکری و آگاهی بر ادبیات و شعر و تاریخ برخوردار بود. این جنبه های بانو خدیجه ثقفی می تواند به عنوان الگویی از سبک زندگی ایرانی- اسلامی مورد توجه جامعه بانوان کشورمان قرار گیرد. قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار امام در بخش پایانی سخنان خود گفت: از آنجا که طبعا در نشست یکروزه نمی توان ابعاد خدمات و زحمات و اوصاف برجسته این بانوی بزرگ انقلاب را بازگو کرد، کمیته علمی همایش از دو سال قبل ‏

‏
‏‎

‏‏سپس حضرت آیت الله سید حسن خمینی در جایگاه هیات رئیسه حاضر شد و ضمن خیر مقدم گویی به حضار در ابتدا از رئیس جمهور  و معاون اول ایشان به خاطر قبول مسولیت در جهت برنامه ریزی و سیاستگذاری لازم در جهت برگزاری این همایش در کنار موسسه تنظیم و نشر آثار امام تشکر کرد و سپس دکتر حسن روحانی به دعوت وﻯ به جایگاه آمد و سخنرانی خود را آغاز کرد. رئیس جمهور در ابتدای سخنان خود با اشاره به نقش بی بدیل همسر امام در همراهی امام در طول مبارزات گفت: همسران در زندگی بزرگان، مصلحان و رهبران تاثیر گذار هستند اما معمولا آفتاب وجود رهبران کمتر می گذارد تا این چراغ پرفروغ منزل و خانه تابش خود را به نمایش بگذارد. وی تصریح کرد: هیچ کجا سراغ نداریم که همسر امام (ره) در زمان دستگیری امام، التماس کرده باشند یا ترس و لرزی از خود نشان داده باشند. ‏

‏‏وی با اشاره به آیه شریفه المومنین و المومنات بعضهم اولیاء بعض گفت: نکته مهم در این آیه این است که مرد و زن در کنار هم در مسایل اجتماعی قرار دارند و در امر به معروف و نهی از منکر هم این گونه هستند اما متاسفانه در جامعه امروز ما عده ای نهی از منکر را فقط و فقط به برخی از خیابان ها و علیه زنان اختصاص داده اند. در این بخش از سخنان رئیس جمهور حضار با دست زدن و تشویق وی به استقبال ادامه سخنان دکتر حسن روحانی رفتند.  وی در ادامه افزود: امروز بزرگ ترین منکر در کشور ما بیکاری است و بزرگ ترین معروف در جامعه، توسعه است، بزرگ ترین منکر نیز کم آبی و بی آبی است و چرا منکر و معروف این قدر پایین آمد و چه کسی این فریضه را به چند فرع اسلامی ـ که البته فروع اسلامی نیز مورد احترام ما است ـ تنزل داد.‏

‏‏رئیس جمهور اظهار کرد: آن وعده بهشت و مقام عقبه الدار مربوط به زن و مرد در کنار یکدیگر است. ما باید انقلاب اجتماعی امام (ره) را مدنظر قرار دهیم. ما الگوی امام را در مسایل ‏

‏
‏‎

‏‏وی گفت: در خانه امام به رغم این که شخصیتی همچون امام(س) بود، هم پسران، هم دختران و هم همسر امام(س) آزادانه حرف می زدند و آزادانه سوال می کردند. هرگاه در زمینه حرکت های مهم تاریخی و اقداماتی که رهبران بزرگ اجتماعی انجام داده اند را بررسی کنیم، نقش خانواده و بویژه نقش همسران را کمتر مد نظر قرار می دهیم. مگر امکان پذیر است که انسان در جمع زندگی کند هر چند هم مقامش بالا باشد اما در محیط خانواده تاثیر نگذارد یا تاثیر نگیرد؟‏

‏‏رییس دولت تدبیر و امید اظهار کرد: حتی انبیاء الهی و ائمه اطهار(ع) که دارای مقام عصمت بودند، علم و دانش مقام آنها برترین است، می بینیم که پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) تا پایان عمرش تحت تاثیر همسر باوفایش خدیجه کبرا(س) بود و پیامبر(ص) در مناسبت های مختلف از ایثار و فدارکاری او، از اخلاق و فضایل او به نیکی یاد می کرد. وی افزود: مگر مولای ما امیرالمومنین(ع) در طول زندگی که با فاطمه اطهر(س) داشت آن خانه منور و با صفای با نور فاطمی در روحیه امیر المومنین(ع) اثر نداشت و مگر خود نفرمود هر وقت غم و اندوهی داشتم ‏

‏
‏‎

‏‏وی با یادآوری فراز و فرودهای نهضت انقلاب اسلامی از سال 41 به بعد و نقش همسر امام در نهضت انقلاب گفت: امام (ره) دنیایی از شجاعت، شهامت و یک شخصیت استثنایی در تاریخ ما بود، ولی هیچگاه هم  کلامی نشنیدیم که همسر امام، بانو ثقفی با همه شجاعت، ایستادگی و شهامت در آن شرایط ترسیده باشد یا گلایه کرده باشد. هیچ کجا سراغ نداریم که همسر امام در زمان دستگیری امام التماس کرده باشند یا ترس و لرزی از خود نشان داده باشند.  وی با اشاره به ایستادگی، متانت و صبر همسر امام در این تمام این فراز و نشیب ها، گفت: در تمام این مراحل همسر امام در کنار امام(ره) با شهامت، وقار، طمأنینه و ایمان ایستادگی کرد. امام، انقلاب خود را از انقلاب سیاسی شروع نکرد بلکه از انقلاب معرفتی شروع کرد.‏

‏‏روحانی ادامه داد: امروز اسلام و ایرانی که به آن افتخار می کنیم بی یاد و نام امام(ره) معنایی نخواهد داشت. او ایران توام با عزت و عظمت را آفرید. البته تاریخ ایران همواره دارای عظمت بوده و ملت عظیم و ملت ایران عظیم بوده اند اما در دهه های قبل از انقلاب عده ای نوعی تحقیر را به مردم تحمیل می کرده اند. امام، عزت، سرافرازی و آزادگی را برای این مردم به ارمغان آورد. اسلام واقعی، اسلام سیاسی و اسلامی که می تواند دنیای امروز را مدیریت کند.‏

‏‏وی افزود: امام همواره بر این نکته تاکید داشت که از اسلامی سخن بگویید که قادر باشد جامعه امروز را مدیریت کند. امام انقلاب را از معرفت شروع و انقلاب اجتماعی را آغاز کرد. زنان محور خانواده هستند اما متاسفانه در خانه محبوس بودند. امام آزادی زنان را به ارمغان آورد. برداشت شخصی من این است که دیدگاه امام نسبت به زنان نمی توانست بی تاثیر از رفتار همسر امام و خانواده امام باشد. اخلاق همسر امام، شرایط خانه و ویژگی های این همسر نمی تواند در دید امام بی تاثیر باشد. واقعیت های جامعه در برداشت های ما اثر دارد.‏

‏‏رییس جمهوری با یادآوری نقش زنان در انقلاب اسلامی گفت: قیام ‏‏۱۵‏‏خرداد قم را باید ‏

‏
‏‎

‏‏روحانی با بیان این که در آن زمان شاهد شهادت چندین نفر از زنان در حادثه 15 خرداد 42 بودم، گفت: چه کسی این زن ها را به صحنه آورد؟ مگر می شود 50 درصد جامعه در خانه محبوس بمانند؟ این مسیر را امام به روی زنان جامعه ما باز کرد. در راهپیمایی 22 بهمن شاهد هستیم که زنان دوشادوش مردم حضور دارند و اگر انتخاباتی هم برگزار شد، نیمی از صف انتخابات را زنان جامعه تشکیل می دهند. در کلاس دانشگاه ها، دبیرستان ها، دبستان ها، بیمارستان ها و مراکز تحقیقاتی و حتی در صف نامزدهای مجلس و شورای شهر، زنان دوشادوش مردان در صحنه حضور دارند.‏

‏‏روحانی تاکید کرد: اگر از ایستادگی ملت ایران نام می بریم، نیمی از آن را زنان تشکیل می دهند. در روزهای دشواری و مشکلات هم زنان در کنار مردان قرار دارند. بعضی ها فکر می کردند ایمان زنان با حضور آنها در جامعه منافات دارد اما وقتی که امام انقلاب کرد، زن در اداره جامعه، علم و دانش و تمام مسایل اجتماعی حضور دارد و ایمانش را با کمال غیرت نگه می دارد.‏

‏‏روحانی اظهار داشت: در زمانی که امام در پاریس بود، یکی از علمای بزرگ تهران به امام زنگ زد که آیا جایز است زن ها در تظاهرات شرکت کنند و با صدای زنان شعار داده شود؟ تفکر این چنینی در جامعه ما حاکم بود. کسی که این تفکر را شکست و مردم را به اسلام راستین برگرداند، امام بود.‏

‏‏رییس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به محبت و مودت موجود در منزل امام که از گفته های فرزندان امام، نامه ها و اظهارات همسر ایشان مشهود است، گفت: برگزاری این همایش اقدام بسیار خوبی است. یاد، نکوداشت و بزرگداشت از بانوی انقلاب ایران خدیجه ثقفی فردی که یار و همراه و کنار امام بود و همه سختی ها را با روح بلندش تحمل کرد. او ایمانش را حفظ کرد و در عین حال زن آزاده بود. در برابر امام هم اگر نظری داشت حتی در ‏

‏
‏‎

‏‏رییس دولت تدبیر و امید خاطرنشان کرد: امروز دولت وظیفه خود می داند برای این که زنان جامعه مسیر پیشرفت و تعالی را راحت تر طی کنند و بتوانند در صحنه های مختلف جامعه حضور یابند و از فرصت های اجتماعی برابر استفاده کنند، اقدامات لازم را انجام دهد. دولت تلاش خواهد کرد تا 50 درصد جامعه ما بیکار و منزوی نمانند و در مقام عمل هم به عنوان جنس دوم باقی نمانند. اگر می گوییم همدلی و همزبانی؛ همدلی باید در تمام جامعه تحقق یابد از این رو باید احترام به زنان در تمام سطوح حفظ شود. اگر بناست همدلی در سطح عالی انجام شود، در داخل خانه ها هم زن ها باید نظر و محور خانواده باشند و باید اجازه داشته باشند در چهارچوب اسلام در جامعه فعالیت کنند. اقتصاد مقاومتی زمانی امکان پذیر است که از تمام نیروی انسانی جامعه به خوبی استفاده کنیم. نیمی از تحصیل کردگان دختران و بانوان هستند. اگر به آنها فرصت ندهیم چگونه اقتصاد مقاومتی محقق می شود؟‏

‏‏وی در پایان سخنان خود از خداوند خواست تا بتوانیم قدردان نعمت انقلاب باشیم و دین خود را نسبت به بیت مکرم امام ادا کنیم و از دختران، نوادگان به ویژه افتخار جمع فضلا، علما و بزرگان در حوزه علمیه قم، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی استفاده و بهره برداری کنیم تا هم یاد امام را و هم راه امام خمینی را برای همیشه زنده نگه داریم.‏

‏‏سپس بعد از سخنرانی دکتر حسن روحانی، خانم مولاوردی، معاون رئیس جمهور در امور زنان سخنرانی کرد. وی با تبریک میلاد بانوی دو عالم و هفته گرامی داشت زن گفت: برای نسل جوان ما جذاب است که با زندگی و مجاهدت های بانو خدیجه ثقفی آشنایی پیدا کند. وی گفت: در آسیب شناسی ریشه های انقلاب مجموعه علل و عوامل زیادی باید مورد توجه قرار گیرد. در 36 سالگی انقلاب وقت آن فرا رسیده است که به بازیابی علل و پشت صحنه اقتدار نهضت بپردازیم. از زاویه پرداختن به شخصیت بانویی که بعنوان همسر امام راحل و شناسایی و شناخت و معرفی و واگویی زوایای پنهان زندگی ایشان اهمیت بسیار خاصی پیدا کرد. معاون رئیس جمهور در امور زنان تصریح کرد: بی تردید رفتار و گفتار ایشان بعنوان بانو و مادر انقلاب ‏

‏
‏‎

‏‏در این قسمت از برنامه ها خانم دکتر راکعی شاعره انقلاب اسلامی به دعوت هیات رئیسه  به جایگاه آمد و با خواندن شعری در وصف امام و سپس همسر امام، تحسین همگان را برانگیخته، مورد تشویق قرار گرفت. ‏

‏‏در ادامه همایش، هیات رئیسه از حجت الاسلام والمسلمین محمد علی خسروی خواست که جهت ارائه گزارش علمی همایش به جایگاه بیاید. خسروی که مسوولیت علمی همایش در طول دو سال گذشته را برعهده داشت پشت تریبون قرار گرفت و با این جمله که مبنای تحقیق و پژوهش برای همایش خانم خدیجه ثقفی بر سه اصل استوار بود گفت: این سه اصل عبارتند از: اول دست نوشته های خانم که در جایی منتشر نشده و در یکصد صفحه نگاشته شده ـ لازم به یادآوری است که در سال 1363 به پیشنهاد مرحوم حاج احمدآقا، خانم به نگارش خاطرات خود پرداختند ـ منبع دوم در کمیته علمی، اسناد و مدارک بود. منبع سوم نیز اخذ خاطرات از خاندان، نزدیکان، فرزندان، نوه ها، و ...بود.‏

‏
‏‎

‏‏خسروی در ذکر خاطره ای دیگر به نقل از مطالب چاپ شده در کتاب های منتسب به خانم ثقفی گفت: خانم نگاه فرهنگی ویژه ای نیز به مسائل داشتند. ایشان اهل مطالعه بود. کتاب صادق هدایت را نیز خواندند. مرحوم دکتر رضا ثقفی برادر خانم ثقفی نقل کرد: روزی از خانم پرسیدم کتاب های صادق هدایت را چگونه دیدید؟ خانم جواب داد: کتاب صادق هدایت صداقت دارد ولی هدایت ندارد. در کلماتش نوعی ناامیدی و سردرگمی مشاهده می شود. دکتر بروجردی داماد امام نیز نقل کرد که من پرسیدم پس چرا آن را خواندید؟ آیا امام مانع نمی شدند؟ خانم پاسخ داد: امام مانع نمی شدند و می فرمود: کسی که این جمله دعای کمیل را بخواند " اللهمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ..." آنچنان رحمت واسعه ای در قلب او می نشیند که با این نوشته ها به نظام آفرینش بدبین نمی شود. خسروی در پایان به خاطره دیگری از لابلای کتاب های چاپ شده در همایش بانو اشاره کرد و گفت: خانم اهل ذوق بود و هنرمند. زیبایی را دوست داشت. دوست داشت چیدمان منزل زیبا باشد. در مسافرت به مشهد می گفت که روز حرکت کنیم که بتوانیم کوه ها و دشت ها و زیبایی هایی که خداوند آفریده را تماشا کنیم. وی در پایان خاطره دیگری از مجموعه کتاب های چاپ شده نقل کرد و گفت: یکی از مسولین خدمت خانم رسید و گفت: ما فکر می کردیم حکومت داری سخت است ولی ‏

‏
‏‎

‏‏پس از سخنان حجت الاسلام خسروی، خانم معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور در سازمان محیط زیست به سخنرانی پرداخت و گفت: من به شخصه از طرح موضوع خانم خدیجه ثقفی در هفته زن تشکر می کنم و این کار بسیار ارزشمند است. این اقدام اقدامی زیبا و دور اندیشانه است و برای روزگار ما و حتی جهان اسلام پیام قوی دارد. وی گفت: با توجه به وضعیت زنان، شخصیت این بانو که با تمام توان در کنار امام ایستاد بسیار باید مورد توجه قرار بگیرد. معاون رئیس جمهور در سازمان محیط زیست تصریح کرد:  امام خمینی(س) نگاه اعتدالی نسبت به زن داشتند. نگاه اعتدالی امام باید مورد توجه قرار گیرد و بار دیگر در بعد داخلی و بین الملل به آن پرداخته شود. وی گفت: عده ای با برداشت غلط سعی می کنند اختلافات را ترویج دهند و از آن به عنوان ابزاری تحقیر کننده نسبت به زنان استفاده کنند. نگاه اعتدالی ما نسبت به زنان از الگوی بسیار والایی به نام حضرت فاطمه(س) سرچشمه می گیرد که امام(س) نیز در این زمینه اقدامات زیادی انجام داد؛ از این رو ما باید به ارائه چهره اعتدالی و تعالی از زن ادامه دهیم. وی افزود: زنان نقش مهمی در انقلاب اسلامی داشتند و با ظهور انقلاب اسلامی راه برای زنان باز شد. البته این به آن معنا نبود که انقلاب اسلامی همه موانع را از مقابل زنان برداشت. آنچه مسلم است این است که در دولت تدبیر و امید نسبت به زنان نگاه ویژه ای وجود دارد و امیدواریم که بتوانیم در مسیر حل مسائل و معضلات سریع تر گام برداریم.‏

‏‏سخنران ماقبل پایانی همایش "بانوی انقلاب"، سرکار خانم اشرف بروجردی بود که با ارائه خلاصه مقاله خود، به تشریح ابعاد شخصیت بانوی انقلاب و همراهی وی با امام خمینی پرداخت. وی با تبریک ولادت بانوی دو عالـم گفت: ‏

‏
‏‎

‏‏وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همسر امام بر گردن همه ما حق دارد. ایشان در به ثمر رساندن انقلاب در کنار امام بود. ما در دوران مبارزه و در دوران انقلاب شاهد رفتار هایی از از خانم ثقفی براساس الگوهای رفتاری حضرت فاطمه بودیم. همسر امام بسیار زنی فاضل و دلسوز بود. همین بس که اشاره کنم به یک خاطره از خانم که در کتاب خاطرات خانم دکتر طباطبایی نیز آمده که: خانمی در منزل امام کار می کرد و همسر امام بسیار به همه تاکید می کرد که به این خانم خواندن و نوشتن بیاموزند. چراکه معتقد بود زن باید منشا اثر خیر باشد. وی در خاتمه سخنان خود گفت: تلاش خانم در کنار امام مستمر بود. لحظاتی سخت را در کنار امام تجربه کرد. وی گفت: امام به هنگام دستگیری مهر مخصوص خود را به دست ایشان می سپارد. ‏

‏‏پس از سخنان خانم بروجردی، شاعر انقلاب آقای افشین اعلا شعری در وصف خانم ثقفی برای حاضران قرائت کرد که با تشویق حضار همراه بود.‏

‏‏.‏

‏
‏‎

‏‏معاون اول رئیس جمهور تصریح کرد: این انقلاب هنوز هم برخلاف دشمنی ها مسیر توسعه و رو به رشد خود را ادامه می دهد و یکی از مسایل جدی که مورد سوال نسل جوان وجود دارد و تاکنون مغفول مانده است، نقش همسر امام(ره) در طول مبارزات بوده است. شاید بتوان گفت که در این باره جفا شده است و به جهت این که زنان جامعه ما نیازمند آن هستند که بدانند امام و خانواده امام در آن شرایط سخت، این انقلاب و مبارزه را چگونه مدیریت کردند. ‏

‏‏وی گفت: چند ماه پیش به نجف اشرف مشرف شدم و بازدیدی از بیت امام داشتم. آشپزخانه ای که برای این منزل کوچک وجود داشت در زیر پله بود و همسر امام 14 سال زندگی شخصی خود را در چنین فضایی اداره کرد. در کشورهای دیگر به چنین شخصیت هایی بسیار اهمیت می دهند و همسر امام باید به عنوان الگو معرفی شود که در چه شرایط سختی این انقلاب توسط امام و بیت امام اداره شد. برگزاری چنین همایش هایی می تواند در معرفی شخصیت ایشان موثر واقع شود.‏

‏‏پایان بخش همایش یکروزه بانوی انقلاب با سخنرانی آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی همراه بود. وی در ابتدا به انتقاد از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در خصوص عدم پخش زنده مراسم بانوی انقلاب به صورت زنده و مستقیم پرداخت و سپس با اشاره به خانواده مکرم حضرت امام گفت:  علامه حجت الاسلام و المسلمین حاج حسن آقا خمینی مجتهد نمونه ای است که با هوش بالا به خوبی مسایل را تحلیل می کند و درس خارج ایشان در قم مورد توجه است و از جمله کارهای ایشان و برادرانشان سید یاسر و سید علی که تفاوت بین آنها نمی بینم این است که آثار امام و اسناد مربوط به ایشان را حفظ کنند.‏

‏
‏‎

‏‏پرداختن به مقام زن و ارزش و جایگاه آنان در نزد امام بخش دیگر سخنان عضو مجلس خبرگان بود. آیت الله هاشمی در این باره گفت: در انحرافی که در اسلام ایجاد شد متاسفانه تاکنون نتوانسته ایم زن را در مقام واقعی خودش قرار دهیم. وظیفه مهم ما این است که نصف جامعه را که باید گفت هنوز مظلوم هستند به مقام خودشان برسانیم. حضرت زهرا(س) الگوی واقعی زنان و مردان ما هستند.‏

‏
‏‎

‏‏آیت الله هاشمی رفسنجانی به شهادت پدر امام خمینی و سختی هایی که امام راحل در زمان مشروطه از نزدیک دیده بود، اشاره کرد و اظهارداشت: اشکال بزرگی که انقلاب مشروطه با آن مواجه بود این است که آن انقلاب به عامه مردم متکی نبود. انقلابی که ریشه در توده مردم نداشته باشد، بی معنا است. آن موقع این موضوع اثبات شد و خیلی زود آن انقلاب به دیکتاتوری بی سابقه ای تبدیل شد که تا آن زمان شاهد آن نبودیم و بهانه این دیکتاتوری امنیت بود. رضاخان به محض تسلط همه چیز را به هم ریخت، مراکز دینی مکتب تشیع را نابود کرد و کسانی که به اصطلاح متجدد بودند حمله شدیدی را به روحانیت شروع کردند. ‏

‏‏آیت الله هاشمی رفسنجانی با یادآوری دوران پس از ارتحال آیت الله حائری (موسس حوزه علمیه قم) و تلاش هایی که حضرت امام برای حضور آیت الله بروجردی در قم داشتند، گفت: متاسفانه مثل همیشه افرادی اطراف آیت الله بروجردی رشد کردند که افکار امام را برنمی تابیدند و این گونه شد که امام راحل نیز که خود آن تشکیلات را ایجاد کرده بود و توسعه حوزه علمیه قم مرهون تلاش ایشان بود، کم کم امام را برنتابید و کسانی در امور مختلف دخالت کردند و تا جایی پیش رفتند که به بهانه این که امام فلسفه درس می دهد کوزه ای که فرزند مرحومش آیت الله حاج مصطفی خمینی از آن آب نوشیده بودند را حکم نجاست دادند. ‏

‏‏وی ادامه داد: با همه اینها امام تحمل کرد و همین تحمل ها و استقامت ها باعث رسیدن امام(س) به عرفان بود چرا که بسیار سخت است انسان ببیند چیزی را که خود ساخته است عده ای تازه به دوران رسیده آن را تصرف کنند و نگذارند به مسیر والای خود نایل شود.‏

‏‏رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این که در مدت تلمذ از محضر امام خمینی ‏

‏
‏‎

‏‏ عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: امام خمینی این سخنان را در شرایطی مطرح می کرد که کسی جرات بیان آن را نداشت و تعبیراتی که امام درباره شاه داشت همچون بمب هسته ای بود، آنگاه که خطاب به شاه فرمودند: کاری نکن که این ملت تو را از کشور بیرون کنند.‏

‏‏آیت الله هاشمی رفسنجانی با بیان این که امام بر آگاهی مردم تاکید داشت، افزود: امام 400 یا 500 شاگرد در قم تربیت کرد که حتی در دوره تبعید ایشان کار خود را درباره آگاهی مردم انجام دادند و مردم را با دانش، اطلاع و آگاهی وارد مبارزه کردند. ‏

‏‏وی، سه کار اساسی و عوامل مهم نهضت امام را شکستن استبداد، بیرون راندن استعمار و به صحنه کشاندن مردم عنوان کرد و گفت: فکر می کنم جامعه ای که این سه عامل را داشته باشد هرگز شکست نمی خورد، مقهور نمی شود و توسعه خود را روز افزون می کند. البته همواره عوامل داخلی و خارجی وجود دارند که به این مسایل توجه نمی کنند و همه مصیبت این می شود که چرا چند نفر خانم پوشش خود را رعایت نمی کنند. ‏

‏‏وی اظهار کرد: البته رعایت فروع دین لازم است و هیچ فقیهی منکر آن نیست اما بقیه مسایل همچون ظلم ها، سرکوب ها، زندانی های بی جا و تضییع حقوق مردم چه می شود؟ رهبر معظم انقلاب درباره انتخابات به صراحت گفته اند که رای مردم حق الناس است، این حرف رهبری سیاسی نیست یک حرف اجتهادی است، چه طور به خودمان حق می دهیم نگذاریم آن کسی ‏

‏
‏‎

‏‏وی تاکید کرد: رعایت نکردن حق الناس ظلم و منکری است که در جامعه می تواند پیدا شود. این حقوق در قانون اساسی ما هم آمده است و من فکر می کنم که حق الناس های موجود در قانون اساسی کافی است. من معتقدم که به فروع باید پایبند شویم اما به بهانه برخی فروع، اصول را بی اهمیت نکنیم. ‏

‏‏آیت الله هاشمی به درایت امام در باره تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد و گفت: امام راحل با شیوه هایی که شاید کسی متوجه نمی شد برای پس از فوت خود اندیشید. ایجاد مجمع تشخیص مصلحت نظام برای برون رفت از اختلافات مجلس و شورای نگهبان و پایان دادن به جنگ با جمله نوشیدن جام زهر؛ چرا که می دانست کسی نمی تواند پس از ایشان جنگ را اداره کند، نمونه های آن است. ‏

‏‏آیت الله هاشمی با اشاره به نقش همسر امام در دوران مبارزات تصریح کرد: همسر امام نازپرورده بود و در آن زمان که بسیاری سواد خواندن و نوشتن نداشتند ایشان در حال آموختن زبان فرانسه بود و با کالسکه جابه جا می شد اما هنگامی که با طلبه ای که از قم به خواستگاریش آمده بود ازدواج کرد سختی های بسیاری را در قم تحمل کرد، اما با نشاط فراوان در کنار امام زندگی کردند. ‏

‏‏رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین درباره خانواده و بیت امام اظهارداشت: این خانواده به گردن انقلاب، اسلام و ایران حق دارند و همسر امام نیز با تحمل آن شرایط سخت حتی پس از رحلت امام(س) اعلام آمادگی کردند تا اگر کمکی می توانند، انجام دهند. ‏

‏‏آیت الله هاشمی رفسنجانی دو خاطره از همسر امام  راحل نیز بیان کرد که مورد اول مربوط به شب رحلت امام عزیز بود. وی گفت: امام در آن شبی که فوت کرده بود خبر آن اعلام نشد، جنگ هنوز تمام نشده بود و ما احساس خطر می کردیم. در محوطه جماران سر و صدا بلند شده بود و از داخل منزل صدای گریه بلند بود، دوستان از من خواستند تا به منزل امام مراجعه کنم و از آنها بخواهم تا آرام باشند.‏

‏
‏‎

‏‏دومین خاطره آیت الله هاشمی رفسنجانی در باره حضورش در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 بود که گفت: در آن سال واقعا راضی نبودم که برای ریاست جمهوری حاضر شوم، مقامات مختلفی می آمدند و سخنرانی های متعددی انجام می شد اما من زیر بار نمی رفتم. همسر امام(س) صدایم کرد و گفت امام این انقلاب را به شما سپرده است شما می خواهید آن را به چه کسی بسپارید؟ چه قدر کسانی که می خواهند بیایند را می شناسید. من از حرف خانم تکان خوردم و حاضر شدم که در انتخابات شرکت کنم. ایشان اهل تملق، چاپلوس و تظاهر به زهد نبود، صحبت های واقعی را می گفت و شایعات را منکر می شد ایشان یک خانم پارسا، صبور، تحصیل کرده و آشنا به مسایل بود و خدمت بزرگی به انقلاب کرد.‏

‏‏پس از اتمام سخنرانی آیت الله هاشمی، وی از مجموعه پنج جلد کتاب و اسناد بانو خدیجه ثقفی که از قبل به صورت شکیل در قفسه های چوبی چیده شده بود، رونمایی کرد.  ‏

‏‏در حاشیه این همایش از کتاب «یاد و یادگار»، مشتمل بر خاطراتی از دیدار مقام معظم رهبری با همسر مکرّمه  حضرت امام و به مناسبت ششمین سالگرد درگذشت بانو ثقفی رونمایی شد.‏

‏‏از نکات مهم این همایش حضور شخصیت های لشکری و کشوری و روحانیون و یاران و دوستداران امام بود.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎