حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی انصاری

‏‏مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین محمد علی انصاری‏

‏‏ ‏

‏‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏‏ابتدا باید مراتب تأثر و تأسف عمیق و بی پایان خودم را از حادثۀ تلخ و کوبنده و ناگوار‏‎ ‎‏ارتحال یادگار گرانقدر حضرت امام عزیز به همۀ ملت شریف ایران و رهبر معظم انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی و بیت مکرم حضرت امام ابراز کنم. انصافاً پس از رحلت حضرت امام، تلخ ترین‏‎ ‎‏حادثه ای که در زندگی من شکل گرفت و روح و روان من را تحت تأثیر خودش قرار داد و‏‎ ‎‏طبیعتاً لحظه ای نمی توانم از آن غافل باشم، مسأله ارتحال آن عزیز است. برایم خیلی‏‎ ‎‏سخت و مشکل است که با همۀ صفا و رفاقت و دوستی و محبتی که ایشان نسبت به من‏‎ ‎‏داشتند و من به ایشان تکیه داشتم- حاج احمدآقا تکیه گاه بزرگی در زندگی من بود-‏‎ ‎‏بتوانم به راحتی حرف بزنم و صحبتی پیرامون شخصیت ایشان و نقش ایشان داشته باشم.‏‎ ‎‏در هر حال، تقدیر خداوند است و ما در مقابل تقدیرات خداوند تسلیم هستیم و از‏‎ ‎‏خدا درخواست می کنیم که روح مطهر ایشان را با امام محشور کند و به ما هم توفیق عنایت‏‎ ‎‏کند که ادامۀ عمرمان را در مسیر خدمت به اهداف و آرمانهای امام و این نظام مقدس‏‎ ‎‏اسلامی و رهبری، و در تقویت آن سپری کنم. ‏

‏‏حاج احمدآقا در مؤسسه و در حرم مطهر حضرت امام، نقش کلیدی و حساس و‏‎ ‎‏تعیین کننده - و در حقیقت نقش بنیانگذاری - داشت. تشکیل مؤسسه حفظ و نشر آثار‏‎ ‎‏امام خمینی، قبل از ارتحال حضرت امام در 17 شهریور سال 67 و پس از صدور حکم‏‎ ‎‏حضرت امام به ایشان بود و حرم مطهر، پس از ارتحال امام راحل فعالیتهای اجرایی‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏مقدمتاً و در ارتباط با مؤسسه باید عرض کنم که همۀ مردم ما و همۀ مردم مسلمان دنیا‏‎ ‎‏می دانند امام از یک بعد اخلاقی بسیار بالایی برخوردار بودند و به خاطر آن زهد و پاکی و‏‎ ‎‏عظمت روحی که داشتند همواره پرهیز می کردند از اینکه کسی، به مسائل پیرامونی‏‎ ‎‏شخص ایشان و زندگی ایشان بپردازد. طبیعتاً، محدودۀ زندگی ایشان بسیار کوچک بود و‏‎ ‎‏می شود گفت با اینکه حوزۀ رهبری حضرت امام در سطح جهانی و بین المللی و برای همۀ‏‎ ‎‏مستضعفان و مسلمانها بود، اما حوزه زندگی ایشان و تشکیلات و تشریفات مربوط به‏‎ ‎‏زندگی ایشان کمتر از حد زندگی یک فرد معمولی این کشور بود. ‏

‏‏طبیعتاً، ایجاد هرگونه تشکیلاتی به نام امام و در راستای بسط مسائل دفتر ایشان و‏‎ ‎‏کارهای مربوط به آثار ایشان، از نقطه نظر شخصیت امام و ابعاد معنوی امام، کار بسیار‏‎ ‎‏مشکلی بود. اما از آنجا که حاج احمدآقا به این نکتۀ بسیار مهم توجه داشتند که باید‏‎ ‎‏اسناد مربوط به حضرت امام و انقلاب اسلامی حفظ بشود. از همان آغاز پیروزی انقلاب‏‎ ‎‏ اسلامی، در فکر این بودند که به گونه ای برنامه ریزی بکنند که هم، حساسیت امام‏‎ ‎‏برانگیخته نشود و هم، بدون اجازه امام قدمی برداشته نشود و هم، این رسالت سنگین را‏‎ ‎‏به انجام برسانند که آثار مربوط به ایشان، به طور شایسته حفظ و نگهداری و در موقع‏‎ ‎‏مناسب منتشر بشود. ‏

‏‏بر این مبنا، ما در ابتدای سال 60 زمینۀ ایجاد یک تشکیلات فرهنگی را با ایشان به‏‎ ‎‏بحث و گفتگو گذاشتیم و ایشان با تأکید بر همین که باید با قضیه خیلی ظریف و لطیف‏‎ ‎‏برخورد بشود و کاری نکنیم که حضرت امام از برنامۀ ما آزرده بشوند ما را به سمتی سوق‏‎ ‎‏دادند که ما با توجه به محدودیتهای خودمان، برویم اسناد و مدارک مربوط به حضرت‏‎ ‎‏امام - چه قبل از انقلاب و چه بعد از پیروزی انقلاب، تا زمانی که این تصمیم گرفته شد-را‏‎ ‎‏جمع آوری بکنیم و در کنار این جمع آوری هم برنامه ای را داشته باشیم که از این مدارک‏‎ ‎‏محافظت بشود و از دسترس حوادث و مشکلات و احیاناً سوءاستفاده ها مصون بماند. ‏

‏‏همان روزها، این بحث بود که ما باید برای نشر و توزیع این مدارک به شکل سالم، در‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏نتیجه این شد که کار را، با تعدادی از برادران، به طور آرام و فشرده و بدون خرج زیاد و‏‎ ‎‏ایجاد هزینه تعقیب کردیم. با یاری خداوند، در این مدت توانستیم اسناد ذی قیمت و آثار‏‎ ‎‏حضرت امام را از مکتوبات و نوارها و تصاویر و سایر اسنادی که مربوط به حضرت امام و‏‎ ‎‏شخصیت ایشان و انقلاب می شد جمع آوری کنیم. خوب، وقتی وارد این مطلب شدیم‏‎ ‎‏احساس کردیم که کار بسیار عظیمی است و خیلی از اسناد مربوط به حضرت امام و‏‎ ‎‏نامه ها و مکاتبات ایشان به خاطر قداستی که دارند در اختیار افرادی است که آنها به‏‎ ‎‏راحتی حاضر نیستند این اسناد را در اختیار مجموعه ما بگذارند و هر کسی، کمترین‏‎ ‎‏سندی را از حضرت امام داشت برای خودش افتخاری می دانست که این سند را در‏‎ ‎‏زندگی خودش حفظ بکند. اما با تأکیدات ایشان و صرف وقت زیاد برای این مطلب، به‏‎ ‎‏یاری خدا، در مدت نسبتاً کوتاهی توانستیم این مجموعه را فراهم بکنیم. ‏

‏‏بعد از این قضیه شما می دانید که حوادث جنگ، درگیریهای منافقین و قضایای‏‎ ‎‏دیگری بود که هرکدام از اینها می توانست فاکتور و مبحثی در تخریب این آثار باشد که باز‏‎ ‎‏با عنایت و راهنماییهای ایشان، ما توانستیم به نحوی برنامه ریزی کنیم که کمترین‏‎ ‎‏صدمه ای به این آثار وارد نشود و با تکثیر آنها و نگهداریهای صحیح و فنی بتوانیم این‏‎ ‎‏مجموعۀ نفیس را در قدم اول حفاظت بکنیم. ‏

‏‏بعد از جمع آوری و حفاظت این اسناد، چیزی که برای ما مهم بود این بود که شناسایی‏‎ ‎‏اولیه و در حقیقت یک شناسنامۀ اولیه ای را برای این آثار در مجموعۀ خودمان داشته‏‎ ‎‏باشیم، بدون اینکه هدف این باشد که در کوتاه مدت، بخواهیم آنها را تکثیر بکنیم و نشر‏‎ ‎‏بدهیم. در حقیقت، این کار هم به صورت آرام انجام شد در عین اینکه شخص حاج آقا،‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏البته در این مجال نمی شود توضیح داد که در فاصلۀ سال 60 تا سال 67 - حداقل 7 سال - ما‏‎ ‎‏برای هموارکردن راه تشکیل یک مؤسسه ای که در حقیقت به نام حضرت امام، منحصراً در‏‎ ‎‏کشور ثبت بشود و رسمیت پیدا بکند چه گامهایی برداشتیم. ولی این را‏‎ ‎‏می توانم عرض بکنم که مهمترین فصل موفقیت ما در این دفتر فرهنگی، همین ارشادها و‏‎ ‎‏راهنماییها و حمایتهای بی دریغ ایشان بود، اما بسیار ظریف و حساس که من مطمئنم اگر آگاهی‏‎ ‎‏ایشان و شخصیت امام و در حقیقت کشف موقعیت و مناسبتهایی که حاج احمد‏‎ ‎‏آقا می توانستند آنها را با امام مطرح بکنند نبود ما نمی توانستیم هیچ توفیقی در این زمینه‏‎ ‎‏داشته باشیم که اینهمه آثار نفیس را بتوانیم براحتی، با کمترین امکانات، فراهم بکنیم. در‏‎ ‎‏حقیقت، شخصیت ایشان و پشتوانۀ ایشان بود که راه را برای ما هموار کرد. بعد از اینکه ما از‏‎ ‎‏این مسأله فارغ شدیم و نسبتاً اطمینان خاطر پیدا کردیم که بخش عمده ای از اسناد‏‎ ‎‏مربوط به حضرت امام را گردآوری کرده ایم در فرصتهایی که به دست می آمد راجع به‏‎ ‎‏اینکه حالا سیاستهای بهره برداری از این مجموعه در موقع مناسب، چه باید باشد با‏‎ ‎‏ایشان بحث و گفتگو می کردیم و در جلسات مکرر و متوالی که خدمت ایشان بودیم به‏‎ ‎‏مسأله اشاره می کردیم که از این آثار، چگونه استفاده بکنیم؟‏

‏‏طبیعتاً این بحثهای مکرر، ما را به سیاستهای منسجم و مدونی از نظر فکری و‏‎ ‎‏برنامه ریزی هدایت کرد تا بتوانیم برای ایجاد یک تشکیلات لازم و مؤسسه ای که پس از‏‎ ‎‏تشکیل، این اهداف را پیاده بکند آماده شویم. البته، نامه آقای حاج احمدآقا به حضرت‏‎ ‎‏امام در زمینۀ اینکه مرجع رسیدگی به نامه های ایشان و سؤالات در کشور چه کسی باید‏‎ ‎‏باشد مبتنی بر این مقدمات نبود که ما به خاطر انگیزۀ تشکیل مؤسسه این کار را کرده‏‎ ‎‏باشیم و حاج آقا این نامه را نوشته باشد. آن نامه دقیقاً به خاطر مناسبتها و بحثهای سیاسی‏‎ ‎‏کشور پیرامون آثار حضرت امام بود که خوب، حالا اگر حضرت امام مطلبی را می فرمایند‏‎ ‎‏و صحبتی هست. تحلیل این مطلب و تفسیر این مطلب و واضح کردن این مطلب به عهدۀ‏‎ ‎‏چه کسی خواهد بود؟ این سوژه، سوژه ای بود که به مناسبت فضای سیاسی کشور شکل‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏وقتی حضرت امام این جواب را فرمودند خیلی خوشحال شدیم که در زمان خود‏‎ ‎‏حضرت امام و با حکم ایشان، در حقیقت نگرانیها در مورد آینده برطرف شده. ما از این‏‎ ‎‏فرصت استفاده کردیم، گرچه خود حاج آقا هنوز داعیه تشکیل مؤسسه را به صورت‏‎ ‎‏جدی نداشتند. اما با توجه به سابقۀ این امر و صحبتهایی که پیرامون این تشکیلات شده‏‎ ‎‏بود و تأکیدات مجموعۀ ما و دفتر فرهنگی، مؤسسه را در همان تاریخ حکم حضرت امام‏‎ ‎‏با نظر ایشان رسمیت دادیم و در حقیقت، یک رسالت جدیدی را با این حکم احساس‏‎ ‎‏کردیم. حاج آقا هم در این رابطه فرمودند: «بحث ما از شکل یک جریان محدود که‏‎ ‎‏گردآوری آثار باشد، فراتر رفته و باید در زمینۀ نشر آثار و صیانت از خط و اثر و اندیشه‏‎ ‎‏امام قدمهای اساسی برداریم.» ‏

‏‏مطمئناً آن کار به یک تشکیلات نیاز داشت، و سیاستهایی که در قالب آن سیاستها‏‎ ‎‏بتوانیم پاسخگوی مسائل مربوط به حضرت امام باشیم. خوب، از فاصلۀ شهریور سال‏‎ ‎‏67 تا زمان ارتحال ایشان-که تنها چند ماه بود - همۀ کارها در این مدت انجام شد و همۀ‏‎ ‎‏امکانات فراهم گردید. حوادثی هم در این دوران شکل گرفت که ذهن افراد مؤسسه و‏‎ ‎‏خود یادگار حضرت امام به آن مسائل معطوف شد. یک دورانی هم حضرت امام کسالت‏‎ ‎‏داشتند و ما در حقیقت تا زمان ارتحال حضرت امام یک حرکت بینابینی را برای تقویت‏‎ ‎‏مؤسسه داشتیم. ‏

‏‏بحثهای مقدماتی ما پیرامون مؤسسه برای سالهای طولانی تری بعد از تشکیل آن بود‏‎ ‎‏و تصور نمی کردیم با ارتحال حضرت امام مواجه شویم و مؤسسه ای که تازه بر اساس‏‎ ‎‏حکم امام شکل گرفته است با انواع تقاضاها و مراجعات از سراسر دنیا و از سراسر کشور‏‎ ‎‏و همۀ مجامع فرهنگی - تحقیقاتی روبرو شود که متقاضی آثار امام باشند. این تقاضاها‏‎ ‎‏بسیار وسیع و گسترده بود و در حقیقت، باید بگوییم که اگر انجام یک سری مقدمات‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏الحمدلله در این زمینه، با عنایت بسیار بالای حاج آقا و مسأله مؤسسه و اینکه بارها و‏‎ ‎‏بارها ایشان به من می فرمودند: آقای انصاری، ما الحمدلله بعد از امام، نظاممان یک نظام‏‎ ‎‏محکم و مستحکم است. رهبری نظاممان، در جای امام و در حقیقت همانند امام عمل‏‎ ‎‏می کند و دولت یک دولت قدرتمندی است و امروز، ما هیچ نگرانی در این زمینه نداریم.‏‎ ‎‏البته با همۀ وجود، موظف به حمایت و پیروی و تأکید و عمل به منویات رهبر معظم‏‎ ‎‏انقلاب اسلامی هستیم. اما آن چیزی که برای ما تکلیف و وظیفه است همین است که باید ‏

‏‏مسأله مؤسسه و حرم را جدی بگیریم و این کار اصلی ماست. ‏

‏‏با اینکه همه می دانند شأن و منزلت و جایگاه حاج احمد آقا، خیلی بالاتر از محدودۀ‏‎ ‎‏مؤسسه یا حرم بود و انصافاً، این یک بخش کوچکی از تواناییهای ایشان بود اما تأکید‏‎ ‎‏مکرر ایشان به اینکه، تکلیفمان این است و ما اصلاً رسالتمان این است که مؤسسه را‏‎ ‎‏تقویت بکنیم و سیاستها را تدوین نماییم و حرم را بسازیم، همواره در گوش ما و در همۀ‏‎ ‎‏وجود ما بود و ما اصلاً به مسأله ای غیر از این مجموعه نمی پرداختیم و تکلیفمان را‏‎ ‎‏دوچندان می دیدیم. در زمان حضرت امام همه وقت و برنامه هایمان را برای کار مؤسسه‏‎ ‎‏متمرکز می کردیم. در جمع بندی از این کار من می توانم بگویم بعد از گذشت 5 سال از‏‎ ‎‏ارتحال حضرت امام، نمی خواهم اینجا به عنوان سرپرست مؤسسه از کار مؤسسه تعریف‏‎ ‎‏بکنم. البته کار شخصی هم نیست. اگر تعریفی باشد تعریف از شخص نیست. ولی انصافاً،‏‎ ‎‏من می توانم بگویم که مؤسسه نشر آثار حضرت امام، از غنی ترین و از معتبرترین‏‎ ‎‏مؤسسات فرهنگی - تحقیقاتی کشور هست و با وجود عمر کوتاه مؤسسه و حرم، از زبان‏‎ ‎‏همۀ شخصیتهای حوزوی، فرهنگی و سیاسی کشور می شنوید که این دو مجموعه، بسیار‏‎ ‎‏معتبر هستند و توانسته اند در حد امکانات خودشان، جوابگوی تقاضاهای مردم باشند و‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏البته باید توضیح بدهم حضور، حضور اجرایی نبود که بگوییم حاج آقا در همه کاری و‏‎ ‎‏در همۀ مسائل اجرایی دخالت می کرد. ایشان براساس سیاستهای امام و خواست‏‎ ‎‏حضرت امام که اصولاً مسائل را به مسؤولین و به نمایندگان خودشان محول می کردند و‏‎ ‎‏برای اجرای قوی برنامه شان به آنها اطمینان خاطر می دادند. از دخالت کردن در کار‏‎ ‎‏اجرایی یا در مسائل جزیی کار به شدت پرهیز داشتند و اعتماد به افراد می کردند. ولی‏‎ ‎‏ایشان، لحظه ای از سیاست گذاری و در حقیقت اشراف بر مجموعۀ مسائل کلیدی دریغ‏‎ ‎‏نداشتند و خیلی از مسائل را در بعد سیاستگذاری با حساسیت و وسواس دنبال‏‎ ‎‏می کردند. ‏

‏‏خصوصاً در این بخش که مربوط به حضرت امام و آثار حضرت امام بود هر‏‎ ‎‏مجموعه ای که می خواست منتشر بشود ایشان خودشان، بارها آن مجموعه را می دیدند،‏‎ ‎‏ادیت می کردند، برای تنظیم آنها وقت می گذاشتند، خیلی تلاش داشتند و بعضی از متنها‏‎ ‎‏و صحبتها و بعضی از مسائل مربوط به نشر آثار حضرت امام را ایشان مکرر به مؤسسه‏‎ ‎‏برمی گرداندند و در مؤسسه اصلاح می شد و به ایشان برمی گرداندند. به طور کلی باید‏‎ ‎‏عرض کنم که واقعاً ایشان یک حق بسیار عظیمی به گردن این مجموعه دارند و من در‏‎ ‎‏گزارشم خدمت فرزند برومند ایشان جناب حجت الاسلام والمسلمین حاج حسن آقا‏‎ ‎‏عرض کردم که سیاستگذاریها و اعمال مدیریت صحیح و تولیت صحیح در این مؤسسه‏‎ ‎‏توسط حاج احمد آقا، باعث شده که ما الان اطمینان داشته باشیم چهارچوب سیاستهای‏‎ ‎‏ایشان در نشر آثار حضرت امام، برای همیشه در تاریخ این مؤسسه هست و تدوین شده و‏‎ ‎‏مؤسسه به گونه ای شکل گرفته است که ما دیگر می دانیم چیزهایی که در آینده های دور‏‎ ‎‏هم، از این مؤسسه به جهان اسلام عرضه خواهد شد ثمرۀ وجود ایشان هست و نه ما و نه‏‎ ‎‏هیچ کس دیگری نمی تواند در آنها هیچ گونه دخل و تصرفی داشته باشد. ‏

‏‏نکته مهمی که باید عرض کنم این است که حاج احمدآقا با همۀ وجود، همواره به‏‎ ‎‏مجموعۀ عناصر مؤسسه در بخشهای مختلف تحقیقات و جمع آوری و تدوین و نشر آثار‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏با هر برداشتی که در جامعه بتواند باشد و من فکر می کنم در این زمینه هم، امروز ما‏‎ ‎‏یک قضاوت منصفانه و خوبی را از همۀ طیفهای سیاسی در همۀ کشور داریم مؤسسه‏‎ ‎‏توانسته است مثل همان زمان حیات حضرت امام، از برخوردها و گرایشات خاصی که ‏

‏‏ممکن است تأثیرات منفی در جامعه داشته باشد مبرا باشد. لذا، هر اثری که امروز از‏‎ ‎‏مؤسسه به دنیا و مجامع مختلف صادر می شود و به دست مردم می رسد مردم با اطمینان‏‎ ‎‏خاطر، آن را به عنوان اثر مربوط به شخص امام می دانند و این از برکات وجودی حاج آقا‏‎ ‎‏بود و مؤسسه، خودش را همواره متعبد به آن می داند که هرچه که در این مجموعه‏‎ ‎‏می خواهد تحقیق بشود و تدوین بشود و نشر بشود باید خالص افکار و اندیشه ها و‏‎ ‎‏صحبتهای حضرت امام باشد. ‏

‏‏به طور تفصیلی، اهداف و عملکردهای مؤسسه را در کوتاه مدت و بلندمدت به اطلاع‏‎ ‎‏مردم رساندیم و هنوز هم بخش عمده ای از مسائل هست که هنوز برای مردم گفته نشده‏‎ ‎‏است. ما امید آن را داریم که با پیروی از همان سیاستها و اینکه امروز فرزند شایستۀ‏‎ ‎‏ایشان، جناب حاج حسن آقا متولی کار مؤسسه شدند ما بتوانیم همان چارچوبها و همان‏‎ ‎‏اصول را و همان جدیت لازم را برای حفظ قداست مؤسسه و حرمت و اعتبار مؤسسه‏‎ ‎‏داشته باشیم و خلاء وجودی ایشان را، با جدیت و تلاش بیشتر همکارانم و مجموعۀ‏‎ ‎‏دست اندرکاران مؤسسه جبران بکنیم و در کنار حاج حسن آقا باشیم، برای اینکه این‏‎ ‎‏مؤسسه همچنان پربار و غنی باشد و پاسخگوی مردممان، از حیث روابط عاطفی و‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏البته ایجاد تشکیلات برای خارج از کشور و بین المللی کردن کار مؤسسه به امکانات و‏‎ ‎‏برنامه های وسیعی نیاز دارد که ما الحمدلله با حمایت دولت و مجلس شورای اسلامی‏‎ ‎‏توانسته ایم زمینۀ بسط این ارتباط را، حداقل در برنامۀ 5 ساله دوم داشته باشیم. البته بعد‏‎ ‎‏از هر مناسبتی - چه مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام و چه مناسبتهای دیگر ما با‏‎ ‎‏مراجعات مکرر و تقاضاهای مسلمانان جهان از مؤسسه برای معرفی آثار امام، زندگینامۀ‏‎ ‎‏حضرت امام، زندگینامۀ یادگار حضرت امام مواجه هستیم که طبیعتاً برنامه ریزی آینده ما‏‎ ‎‏برای تأمین این هدف، باید گسترده تر باشد. ما بنا داریم که ارتباط را با مسلمانان کشورها‏‎ ‎‏تقویت کنیم. بخش بین الملل مؤسسه در زمینۀ ترجمۀ آثار گامهای بزرگ برداشته اند و‏‎ ‎‏طبیعتاً به محض ایجاد فرصتی پس از انجام کارهای مربوط به اصل تشکیلات مؤسسه و‏‎ ‎‏توزیع آثار در سطح داخلی، به بخش بین المللی بیشتر می پردازیم. نکتۀ مهمتر اینکه ما در‏‎ ‎‏زمینۀ مؤسسه، علاوه بر آنهمه اسناد و مدارک غنی از آثار حضرت امام، از همراهی و‏‎ ‎‏همکاری نیروهای بسیار صمیمی، صادق، کاردان، متخصص و عاشق حضرت امام، چه‏‎ ‎‏در حوزه های علمیه و چه در دانشگاهها و چه در مراکز فرهنگی و هنری کشور برخوردار‏‎ ‎‏هستیم که این را هم می شود گفت از کارهای بسیار مهم و تعیین کنندۀ حاج آقا است که با‏‎ ‎‏آن صفای اخلاقی خودشان توانستند این زمینۀ جذب را در اینجا فراهم بکنند. ‏

‏‏البته من تأکید دارم در یک فرصت مناسبتر، تفصیل عملکرد مؤسسه را از زبان‏‎ ‎‏معاونین و مشاورین سطوح مختلف مؤسسه، خصوصاً از قائم مقام مؤسسه آقای حمید‏‎ ‎‏انصاری بشنوید. در این مجموعه، ما بزرگترین تکیه گاهمان، همین عناصری است که آنجا‏‎ ‎‏فعالانه و با عشق و ایثار اهداف مؤسسه را تعقیب می کنند. در اینجا جا دارد به سهم خود،‏‎ ‎‏از زحمات مخفی و علنی آنها تشکر کنم. چون به تعبیری باید بگویم آنها جزو سربازان‏‎ ‎‏گمنام خوب امام بودند که در این مجموعه، اکثر آنها بدون اسم و رسم و بدون معرفی ‏

‏‏چهره توانستند این مجموعه غنی را به وجود بیاورند و امیدواریم با دعای خیر مردم و‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏در مورد حرم نیز، مثل مؤسسه که مبتنی بر یک مقدمه و یک برنامۀ از قبل فکرشده ای‏‎ ‎‏بود، حرم هم به همین ترتیب شکل گرفت. یک سال قبل از ارتحال حضرت امام که در‏‎ ‎‏معیت ایشان به قم می رفتیم در دو سفر، از ایشان سرفصلی را گرفتیم که ایشان با اینکه،‏‎ ‎‏همۀ وجودشان عشق به امام و همراهی امام و دفاع از شخص امام و شخصیت امام بود اما‏‎ ‎‏من احساس کردم که ایشان با همۀ اکراهی که نسبت به طرح این قضیه دارند ولی مایل‏‎ ‎‏هستند که ما از بحث مربوط به مرقد امام و اینکه اگر روزی حادثه ای اتفاق افتاد غافل‏‎ ‎‏نباشیم. ‏

‏‏در مسیر راه قم به تهران، یکی دو مرتبه ایشان جسته، گریخته این بحث را مطرح‏‎ ‎‏کردند و من هم اکراه داشتم که به این مسأله بپردازم و هر دو می دانستیم بر روی چه مطلبی‏‎ ‎‏می خواهیم سر صحبت را باز کنیم ولی ایشان، حتی توان شروع مسأله را نداشتند. در‏‎ ‎‏نهایت، ایشان مسأله را یک مقداری باز کردند و دیدگاههای خودشان را در زمینۀ این‏‎ ‎‏بحث و این مطلب مطرح فرمودند و در جلسۀ بعدی که ما خدمتشان بودیم فرمودند که ما‏‎ ‎‏باید برای قضیۀ ارتحال حضرت امام که اگر روزی خدای نکرده اتفاق افتاد به فکر باشیم تا‏‎ ‎‏آن روز در مقابل عمل انجام شده نباشیم. با این سیاست و بر این مبنا، وقتی که ما از ایشان‏‎ ‎‏توضیح خواستیم که شما نظر و دیدگاهتان چیست؟ ایشان فرمودند که ما باید جایی را در‏‎ ‎‏نظر داشته باشیم که مطابق شئونات حضرت امام باشد و نباید اجازه بدهیم که حضرت‏‎ ‎‏امام - اگر روزی رحلت کردند - محلی بدون امکانات و بدون طرح توسعه و آمادگیهای‏‎ ‎‏قبلی دفن بشوند، چرا که ایشان می فرمودند وجود حضرت امام و اسم حضرت امام و هر‏‎ ‎‏بنایی که مربوط به حضرت امام باشد می تواند محل اجتماع مردم، محل تقویت انقلاب و‏‎ ‎‏توسعه اهداف و آرمانهای امام باشد و اگر ما سهل انگاری بکنیم تاریخ این مسأله را بر ما‏‎ ‎‏نخواهد بخشید. ‏

‏‏بر این اساس، ایشان فرمودند: من بنا دارم جایی را فکر کنم که آن بنا بتواند پیامهای‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏در این اندازه ای که می خواستیم چند هزار هکتار زمین را بسازیم و آماده بکنیم و مهیا‏‎ ‎‏بکنیم احتیاطات ما خیلی بیشتر شد. افزون بر اینکه در این احتیاط، ما در مؤسسه‏‎ ‎‏می توانستیم بگوییم که ما برای آثار امام داریم کار می کنیم، اما در حرم ما به هیچ فردی‏‎ ‎‏نمی توانستیم بگوییم که ما از حالا داریم فکر می کنیم که 10سال، 15سال دیگر، در‏‎ ‎‏صورت ارتحال امام، ایشان را کجا دفن بکنیم. طبیعتاً این حرکت می بایستی، یک حرکت‏‎ ‎‏خیلی ظریف و حساب شده باشد. من فکر نمی کنم افرادی که در نهایت، به طور ضمنی‏‎ ‎‏متوجه این قضیه شده باشند از عدد انگشتانن یک دست تجاوز بکند که همین تعداد، غیر‏‎ ‎‏از من و حاج آقا و یکی دو نفر دیگر اطلاعاتی از این واقعه نداشتند. لذا ما زمین را انتخاب‏‎ ‎‏کردیم با بعضی از وزرای عزیز، مثل وزیر جهاد سازندگی، مثل وزیر نیرو و... صحبتهایی‏‎ ‎‏شد و آمدیم کار را در همین حد که بیاییم یک زمینی را احیا بکنیم شروع کردیم. ‏

‏‏با امکانات جهاد توانستیم خاکریزی را دور آن زمین بزنیم که الان آن خاکریز مشخص‏‎ ‎‏هست و آرام آرام بحث مطالعات آب آنجا را انجام دادیم البته مسیر آب آنجا مشکل‏‎ ‎‏داشت زیرا زدن چاه و استحصال آب برای آن اراضی خیلی مشکل بود. ‏

‏‏راجع به بحث انتقال آب و دیگر مقدمات طراحی این مجموعه نیز، در همین حد‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏می توانیم بگوییم از رهگذر این صحبتها و این حرکت اجرایی و این سیاستها، یک‏‎ ‎‏چهارچوبی را در ذهن خودمان برای مرقد حضرت امام از قبل ترسیم کردیم که باید در‏‎ ‎‏حول و حوش حرم چه توسعه ای را داشته باشیم و چه کارها و چه مراکزی را داشته باشیم‏‎ ‎‏و خود مرقد از چه شعاعی و در حقیقت چه سبکی برخوردار باشد. در حقیقت عشق به‏‎ ‎‏امام ایشان را به این مسأله وا می داشت. خوب من باز عرض می کنم که همۀ این حرفها و‏‎ ‎‏همۀ این حرکتها، مبتنی بر این بود که حاج احمدآقا نمی خواستند به اندازۀ سرسوزنی این‏‎ ‎‏قضیه از ما منتقل بشود و امام را تحت تأثیر این حادثه قرار بدهند که امام عکس العمل‏‎ ‎‏داشته باشند یا ناراحت بشوند. از این طرف، یک تکلیف بود که اصلاً امام حاضر نبودند‏‎ ‎‏به این مسائل بپردازند و چیزی درباره این قضیه بشنوند. از آن طرف هم من خودم هیچ‏‎ ‎‏موقع تصور رحلت حضرت امام را نمی کردم و همان موقع هم که مطرح شد ایشان گفت‏‎ ‎‏برای تو خیلی تلخ است. من هم به ایشان گفتم برای شما خیلی تلختر است که ما آمدیم‏‎ ‎‏اینجا و می گوییم 10 یا 15سال دیگر اگر اتفاقی بیفتد چه بکنیم و هیچ فکر هم نمی کردیم‏‎ ‎‏که بعد از یک سال، با این حادثه مواجه شویم. ‏

‏‏ما در حول و حوش قضیه بیماری و مداوای حضرت امام بودیم که حاج احمدآقا،‏‎ ‎‏جسته و گریخته این مسأله را مطرح کرد که اگر وضع حضرت امام به وخامت گرایید ما چه‏‎ ‎‏باید بکنیم؟در حقیقت، ما غیر از یک خاکریز، هیچ کار اجرایی دیگری را شروع نکرده‏‎ ‎‏بودیم و فقط، وسط این زمین را میخکوبی کرده بودیم که در حقیقت، محل دفن در‏‎ ‎‏مجموعۀ اینجا باید باشد. ایشان تأکیدشان این بود که اینجا هیچ چیزی نیست و اگر ما‏‎ ‎‏بخواهیم این حرکت را دنبال کنیم باید با یکسری فشار مضاعف و توجیه حرکتهای خیلی‏‎ ‎‏فوق العاده ای، این کار و این سیاست را اعمال بکنیم. یادم هست حاج آقا، چندین بار تأکید‏‎ ‎‏زیادی می کردند که مواظب باشید ما نباید بگذاریم حضرت امام در محدوده ای دفن‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏وقتی حضرت امام رحلت فرمودند در آن جو و در آن شرایط، طبیعتاً یکی از مباحث‏‎ ‎‏اجتناب ناپذیر این هست که همه می گویند قضیه اتفاق افتاد و حال، محل دفن و قبر‏‎ ‎‏کجاست و چه کار باید کرد؟ در مورد این قضیه باید همه نظر می دادند. رهبر معظم‏‎ ‎‏انقلاب اسلامی که آن روز مقام ریاست جمهوری را داشتند. ریاست محترم جمهوری که‏‎ ‎‏آن روز ریاست مجلس را بر عهده داشتند. شخصیتهای حوزه ای، سیاسی، نخست وزیر، و‏‎ ‎‏همۀ آنها مجموعه کسانی بودند که می بایست در حول این محور بحث می کردند که امام‏‎ ‎‏باید در کجا دفن بشوند. تنها چیزی که در این بحثها مطرح نبود همین بحثی بود که ما قبلاً‏‎ ‎‏صحبت کردیم ولی هر کسی به تناسب دیدگاه خودش و نظراتی که برای حضرت امام در‏‎ ‎‏بعد معنوی و سیاسی قائل بودند یک طرحی داشتند. ‏

‏‏بعضیها از بعد معنویت و حوزه ای بودن حضرت امام می گفتند که سزاوار نیست‏‎ ‎‏حضرت امام، غیر از مشهد مقدس یا قم، جای دیگری دفن بشوند. وقتی بحث قم مطرح‏‎ ‎‏می شد یک عده ای می فرمودند که باید در کنار حرم مطهر حضرت معصومه(س) دفن‏‎ ‎‏بشوند. بعضیها در نهایت، با توجه به مشکلات جامعه و امکانات، جمکران را پیشنهاد‏‎ ‎‏دادند و مسائلی از این قبیل. ولی ما این را می دانستیم اگر هر کدام از این نظرات،‏‎ ‎‏می خواست عملی بشود ما باید از آن اهدافی که داشتیم منصرف می شدیم. در تهران هم‏‎ ‎‏وقتی که بحث شد یک بحث این بود که جای امام مستقل باشد اما حول و حوش داخل‏‎ ‎‏شهر باشد که مردم بتوانند بهتر زیارت کنند. بعضی هم بهشت زهرا را پیشنهاد می دادند به‏‎ ‎‏دلیل اینکه شهدای ما در بهشت زهرا هستند. اما عملاً هم این دو بحث، با همان‏‎ ‎‏سیاستهایی که ایشان ترسیم کرده بودند منتفی بود. ما فکر می کردیم در هر محدوده ای‏‎ ‎‏چه در داخل بهشت زهرا و چه در داخل تهران - که بخواهیم این کار را انجام بدهیم واقعاً‏‎ ‎‏هزینه های بسیار گزافی را ما باید برای تملک و خرید و جابجاییها صرف می کردیم و در‏‎ ‎‏نهایت هم محدود می شدیم. بالاخره یک جایی هم می باید ما سقف کارهای اجرایی مان‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏با استفاده از نظرات حاج آقا، ابتدا با هلی کوپتر منطقه را بازدید کردیم. خود‏‎ ‎‏بهشت زهرا را بازدید کردیم و به نظر من، این یکی از معجزات بود. این یکی از چیزهایی‏‎ ‎‏است که اصلاً انگار از قبل ساخته و آماده شده بود. در حقیقت، وقتی که وارد شدیم و‏‎ ‎‏رفتیم و نگاه کردیم دیدیم سمت غرب بهشت زهرا، برای این کار مناسب است. البته هنوز‏‎ ‎‏مزارع و کشتزار بود. ولی مزارعی که بالاخره دیدیم در آیندۀ کاری ما، جوابگوی طرحها و‏‎ ‎‏توسعه هست و در ضمن، نزدیکترین جا به بهشت زهرا هست. در ارتباط با راههای‏‎ ‎‏مراسلاتی تهران، بهترین امکانات را دارد و در ارتباط با خود تهران - که از یک جمعیت‏‎ ‎‏عظیمی برخوردار هست - بهترین جا برای این کار می باشد. ‏

‏‏خلاصه، در مجموع دیدیم که اینجا آماده شده است. وقتی که آمدیم این قضیه را به‏‎ ‎‏حاج آقا عرض کردیم خود حاج آقا هم که در جریان کامل این کار قرار گرفتند فرمودند این‏‎ ‎‏همان کوشک نصرتی است که با فراهم بودن خیلی از امکانات دیگر مثل آب و برق و‏‎ ‎‏وسایل لازم، محل مناسبی است. از محل قبور شهدا تا همان جایی که انتخاب کردیم‏‎ ‎‏براساس یک محاسبه ای بود و فاصله محل تا اتوبان براساس محاسبه بود. آمدیم همۀ‏‎ ‎‏حرکتها را انجام دادیم و محل دفن انتخاب شد، این در حقیقت، سنگ بنای حرم بود که‏‎ ‎‏امروز دارد یک کار گسترده ای را انجام می دهد. ‏

‏‏در این بخش هم می بینیم که ملت به ایشان، یک دین بزرگی دارند که حتی به این قضیه‏‎ ‎‏در سطح شخصیت امام هم فکر کرده بود و برای آن برنامه ریزی کرده بود و مهیا شده‏‎ ‎‏بودند که این کار اجرا بشود. خوب وقتی رحلت اتفاق افتاد دیدگاهها مختلف بود که‏‎ ‎‏بعضیها متأثر از همان جریان ساده زیستی حضرت امام و تأکید حضرت امام به‏‎ ‎‏ساده زیستی در این دنیا، فکر می کردند که حالا اگر ما در جهت توسعه این کار حرکت‏‎ ‎‏کنیم، خلاف این جریان است و فکر می کردند نباید ما این کار را بکنیم. طبیعتاً این فکرها‏‎ ‎‏بر ایجاد آن شرایط لازم یا جذب امکانات لازم تأثیر می گذاشت و عنایت دارید که همه به‏‎ ‎‏امام علاقه داشتند ولی از باب همان عشق و علاقه، وقتی این طرح مطرح می شد ما‏‎ ‎‏می دیدیم این عامل، یک ترمزی است برای اینکه بخواهیم ما آنجا کاری بکنیم. از طرف‏‎ ‎‏دیگر عامۀ مردم، عامۀ مسؤولین، دست اندرکاران نظام، رهبر معظم انقلاب اسلامی،‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏مهمترین مسأله ای که بعد از قضیه دفن مطرح بود این بود که حالا برویم به سمت‏‎ ‎‏طراحی، ما در بحث طراحی حرم، چهارچوبها را مشخص کرده بودیم اما طراحی اصلی،‏‎ ‎‏شاید به 10 سال وقت کافی نیاز داشت که همۀ ابعاد و همۀ جوانب اجرایی کار و فاز‏‎ ‎‏اجرایی کار انجام بشود. همان جا این بحث مطرح بود که ما بیاییم بگذاریم طراحی آنجا‏‎ ‎‏انجام بشود و بعد شروع به کار بکنیم. یادم هست احمدآقا بارها به من و دوستان‏‎ ‎‏می فرمودند: ببینید کار را باید شروع بکنیم که این سنگ بنا گذاشته بشود و بعد بیاییم‏‎ ‎‏براساس آن طراحی کنیم. نگذاریم 10 سال طراحیها و فکرها انجام بشود بعد ما تبعیت‏‎ ‎‏بکنیم. امروز من در حوزۀ اجرایی این کار می دانم که اگر این حرکت ایشان نبود و این تأکید‏‎ ‎‏بر اینکه بیاییم فکر کنیم که طرح آماده هست و از یکجا کار را در یک سطح گسترده شروع‏‎ ‎‏کنیم حالا می بایست حداقل 4 - 5 سال را صرف برنامه ریزی می کردیم. من یادم هست‏‎ ‎‏همان موقع، وقتی که ایشان می گفتند مثلاً ابعاد حرم 120‏‏120 باشد و یا بیشتر از این‏‎ ‎‏باشد بعضی از دوستان می گفتند: آقا الان، موج عواطف و احساسات و توجه گستردۀ‏‎ ‎‏مردم، تحت تأثیر این حادثه است. شما بیایید برای آینده فکر کنید، یا شما سطح را خیلی‏‎ ‎‏بزرگ گرفته اید و ایشان تأکید داشتند باید در همین چهارچوب حرکت بکنید و کمتر از این‏‎ ‎‏به هیچ عنوانی نباید باشد. انصافاً حضور همه جانبۀ مردم و حضور همه جانبۀ‏‎ ‎‏دست اندرکاران دلسوز همۀ ارگانها، وزارتخانه ها، نیروهایی که از متن این انقلاب‏‎ ‎‏جوشیده بودند مثل جهاد، مثل سپاه، آنها هم خودشان اصلاً یک انگیزۀ بالایی داشتند،‏‎ ‎‏که کار مربوط به حضرت امام را خیلی وسیعتر بگیرند و خیلی جدی تر بگیرند. بعد دنبال‏‎ ‎‏این بودند که تأیید و حمایت پشت سر آنها باشد یا بگویند آقا ما این کار را داریم با‏‎ ‎‏مسؤولین نظام و با فرزند امام هماهنگ می کنیم. ‏

‏‏این عشق در کنار آن طرح و در کنار آن وسعت اندیشه و فکر حاج احمدآقا وقتی به‏‎ ‎‏مرحلۀ اجرایی و ظهور رسید کار حرم برق آسا شروع شد و در کوتاه ترین زمان، ما رینگ‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏شأن حاج احمدآقا، خیلی شأن بالایی است. ولی انصافاً در مورد قضیه حرم می بینیم‏‎ ‎‏در جلساتی که شرکت ایشان لازم بود مجدانه شرکت می کردند. در جلساتی که با‏‎ ‎‏نیروهای دیگر، وزارتخانه های دیگر، سازمانهای دیگر بود در بحث تقویت حرم شرکت‏‎ ‎‏می کردند و بعضاً به من می فرمودند: من فقط به خاطر رضایت خدا و رضایت امام در این‏‎ ‎‏جلسات شرکت می کنم که بدانید داریم تکلیفمان را خوب انجام می دهیم. این دیدگاه و‏‎ ‎‏این وسعت نظر ایشان و این حمایتهای بی دریغ باعث شد که ما احساس کنیم دستمان باز‏‎ ‎‏است، حمایتهای همه جانبه مسؤولین و دست اندرکاران نظام و مردم را داریم و بیاییم‏‎ ‎‏همان سیاستها را در این راستا اجرا کنیم. ‏

‏‏البته آن سبکی که ما در بین قم و تهران از نظر زمین و کار گرفتیم، اینجا برایمان حاصل‏‎ ‎‏نشد. ولی همان مقداری که حاصل شد کار بسیار عظیم و معجزه آسایی بود که خداوند در‏‎ ‎‏طول این مدت کوتاه راههایش را خودش هموار کرد، که ما اولاً تملک اراضی لازم را‏‎ ‎‏داشته باشیم و موانع را به خوبی از سر راه برداریم. مسائل مربوط به مردم و مالکین و‏‎ ‎‏زارعین و کشاورزان را به خوبی حل بکنیم. صنایع و به هر صورت بعضی از مراکز مزاحم‏‎ ‎‏که در این مجموعه برای زیست منطقه ای آنجا مزاحم بودند برطرف کنیم. حوزۀ فعالیت‏‎ ‎‏فضاسازی آنجا را از سطح محدودۀ فعلی حرم گسترش بدهیم. کار فضای سبز، توسعۀ‏‎ ‎‏فضای سبز و زمینه های لازم برای تثبیت این شهرک از بعد قانونی و قانونمندکردن اینجا و‏‎ ‎‏تعیین محدوده های حرم را فراهم بکنیم و بعد بیاییم بپردازیم به مطالعات جامع برای این‏‎ ‎‏شهرک، که خوب بحث دانشگاه و ورزشگاه و مراکز تفریحی و خدماتی و مسکونی،‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏نکته دیگر، ایجاد فضای لازم برای حضور مردم است. دو صحن را که ما داریم‏‎ ‎‏می سازیم صحنهای وسیعی است که دارای بیش از 130000 متر بنای عظیم و طولی‏‎ ‎‏است، و برای اهداف وسیع خدماتی است که برای زائرین طراحی شده است و الان در‏‎ ‎‏مرحلۀ آماده سازی زیرزمینها هستیم. من فکر می کنم که ان شاءالله اگر موفق بشویم در‏‎ ‎‏ظرف یکی دو سال، این قسمتها را کامل بکنیم زائرین ما از هر جای کشور و از هر جای‏‎ ‎‏دنیا که بیایند بتوانیم آنها را تأمین بکنیم از نظر مسائل مختلف خدماتی و حتی اسکان‏‎ ‎‏موقت و خوابگاههای موقت، جلسات، سمینارها، برگزاری کنفرانسها و امکاناتی که حتی‏‎ ‎‏در تهران، این امکانات برای برگزاری سمینار نیست. این کارها دارد با استحکام زیاد انجام‏‎ ‎‏می شود و بحث مربوط به طرحهای آتی حرم هم، بحث گسترده ای هست. ما روی هر‏‎ ‎‏مبحثی که مربوط به حرم باشد، ساعتها با مشاورین متخصص و کارآمد و متعهد و دلسوز‏‎ ‎‏نظام صحبت کرده ایم و همۀ این صحبتها هم به ایشان منتقل شده و تأیید ایشان را برای‏‎ ‎‏این مجموعه داریم. این را هم باید عرض کنم حرکت ما به گونه ای بوده است که ما همۀ‏‎ ‎‏این مجموعه را به نظر مقام معظم رهبری، مقام ریاست جمهوری، مجلس،‏‎ ‎‏دست اندرکاران نظام-چه در ارتباط خودمان با این مجموعه ها و چه در ارتباط یادگار‏‎ ‎‏حضرت امام با این شخصیتها-رسانده ایم و تأییدات مکرر آنها را برای قدرتمند کردن این‏‎ ‎‏مجموعه داریم. ‏

‏‏امروز هم می توانیم بگوییم که در قضاوت مردم، حرم حضرت امام، به عنوان کانون‏‎ ‎‏جوشانی برای پیوند و میثاق مجدد مردم با امام و با آرمانهای امام و رهبری می باشد. ما‏‎ ‎‏اگر بخواهیم سرانگشتی حضور مردم را در آنجا محاسبه بکنیم باید بگوییم سالانه‏‎ ‎‏میلیونها نفر از شیفتگان نظام و انقلاب اسلامی به اینجا می آیند و با امام میثاق می بندند و‏‎ ‎‏با امام تجدید عهد می کنند و اینها را نباید از نقطه نظر فرهنگی و تبلیغی دور داشت که‏‎ ‎‏تعیین کننده است در ارتباط مردم با نظام و ما هدفمان همین است. ‏

‏‏حاج آقا هم هدفشان بر این بود که اصلاً حرم امام، یک نقطۀ امید و روشنی باشد، که‏‎ ‎‏همواره مردم بیایند اینجا و برای پیمودن راه امام و تأمین اهداف امام تقویت شوند. از این‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏حالا این را باید عرض کنم که هنوز ما در ارتباط با ساخت حرم در آغاز کار هستیم،‏‎ ‎‏یعنی در آغاز راهی که هنوز سقف اصلی حرم زده نشده و عجیب است که حاج آقا از‏‎ ‎‏نقطه نظر عاطفی سخت علاقه مند بودند به کار حرم و سقف حرم و چندین مرتبه به ما و‏‎ ‎‏دوستان ما فرمودند که من دوست دارم قبل از اینکه از دنیا بروم ببینم که سقف حرم زده‏‎ ‎‏شده و متأثر هستیم که نتوانستیم این کار را به سرعت انجام بدهیم که ایشان اطمینان‏‎ ‎‏ خاطر را نسبت به این نقطه مرکزی حرم داشته باشند. البته سقف حرم، طرح پیچیده ای‏‎ ‎‏دارد و خود ایشان این طرح را تأیید کردند و ما الان مکتوب طرح ایشان و تأیید این طرح را‏‎ ‎‏داریم. ‏

‏‏می بایست در بعد محاسبات، خیلی با دقت عمل می کردیم که محاسباتمان طولانی‏‎ ‎‏شده و هنوز هم به اتمام نرسیده است. محاسبات فنی این طرح باعث شد که ما نتوانیم به‏‎ ‎‏طور ضربتی این کار را اجرا بکنیم. ولی این طرح ان شاءالله اگر اجرا بشود از یادگارهای‏‎ ‎‏معماری و طراحی خود ایشان، یعنی سبک خیمه ای کردن سقف حرم است. به گفتۀ‏‎ ‎‏مشاورین سطح بالای حرم این یک کار بکر و ابتکاری است که فقط از ذهن و از استعداد‏‎ ‎‏فوق العادۀ حاج احمدآقا تراوش کرده است و با این ایده، در حقیقت ابتکاری را به ما‏‎ ‎‏عنایت کردند که شما بروید در حول این محور طراحی کنید. بعد از مدتها که راجع به‏‎ ‎‏سقف حرم اما بحث شد و آخر به طرح معماری و طرح اولیه منتهی شد و وقتی این‏‎ ‎‏دیدگاهها پیاده شد ما دیدیم زیباترین کاری است که در هنر اسلامی می شود روی آن‏‎ ‎‏انجام داد. به خاطر همین زیبایی و عظمت، بحث محاسبات یک کار نو و جدیدی که در‏‎ ‎‏دنیا می خواست انجام بشود طولانی شده و ما انتظار داریم که ان شاءالله بعد از اتمام‏‎ ‎‏محاسبات، به سرعت در همین امسال، بخش مربوط به سقف حرم را شروع بکنیم و کار‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏در بخشهای دیگر هم تلاش بر همین هست که دیدگاههای ایشان اعمال بشود و‏‎ ‎‏مقدمات کار فراهم شده است. الان هم که با حمایت ایشان تولیت حرم به فرزند برومند‏‎ ‎‏ایشان حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج سید حسن آقا واگذار شده و در متن‏‎ ‎‏وصیت حاج آقا طبق همان اخلاق کریمه و بزرگواری خاص خودشان، اسمی از ما‏‎ ‎‏آورده اند که من اصلاً خودم را لایق و سزاوار این تکریم نمی دانم. ولی ما مصمم هستیم به‏‎ ‎‏یاری خداوند، حرم را از نقطه نظر جایگاهی که حاج احمدآقا به این کار اختصاص‏‎ ‎‏می دادند و پرداختند کار بزرگی را انجام بدهیم و کار را به همان قوت و قاطعیت دنبال‏‎ ‎‏کنیم، افزون بر اینکه خود حاج احمدآقا، متأسفانه با رحلت ناباورانه و غم انگیزشان در‏‎ ‎‏این مجموعه و در کنار امام دفن شدند. ‏

‏‏بنابراین، ما احساس می کنیم تکلیفمان مضاعف شده و باید حرم را با سرعت بیشتر و‏‎ ‎‏قدرت بیشتر بسازیم. چون ما در گذشته، ایشان را به عنوان یک پشتوانه عظیمی برای‏‎ ‎‏خودمان احساس می کردیم و دیدگاهمان این بود که باید سریع عمل کنیم. اما الان که‏‎ ‎‏قضیه رحلت اتفاق افتاده است احساس می کنیم رسالت ما سنگین تر شده است و باید‏‎ ‎‏زمان را در کار توسعۀ حرم کوتاهتر بکنیم و بیاییم یکسری برنامه های فشرده و کوتاه مدت‏‎ ‎‏را برای مسأله ساخت وساز حرم اعمال بکنیم. لذا همین روزها ما جلسات طراحی حرم و‏‎ ‎‏مشاورین حرم را تشکیل دادیم و به برادرانمان و معاونین حرم ابلاغ کردیم که شما باید‏‎ ‎‏سیاستهای ضربتی و فشرده و کوتاه مدت را برای بحث حرم اعمال بکنید که ما یکسری‏‎ ‎‏امکاناتمان را مجبوریم به سمت ساخت حرم متمرکز کنیم. ‏

‏‏در این زمینه هم، باز از همۀ مردم دعوت می کنیم که مثل گذشته ما را کمک کنند. حرم‏‎ ‎‏با امکانات و با عنایات و با همکاری مردم دارد ساخته می شود. مردم در این زمینه،‏‎ ‎‏همراهی کنند. مسؤولان نظام هم که ما با همۀ وجود از آنها متشکر هستیم مخصوصاً‏‎ ‎‏دولت، مجلس شورای اسلامی و مراکز دیگری که در این راستا به ما عنایت دارند‏‎ ‎‏همان طوری که مقام معظم رهبری به این مسأله عنایت داشتند و مقام ریاست جمهوری‏‎ ‎‏تأکید داشتند ولی این مسأله که در کنار این جماعتها بتوانیم ان شاءالله کاری را انجام بدهیم‏‎ ‎‏که حرم امام، باز همان نقطۀ میثاق و نقطۀ تجدید عهد و خاطرات مردم با امام عزیزشان‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏من فکر می کنم برای اینکه ما از این فضای غمباری که بر ذهن و بر روحمان به خاطر‏‎ ‎‏این حادثه به وجود آمده است تا اندازه ای خارج بشویم و بتوانیم آن عملکرد را، و در‏‎ ‎‏حقیقت سیاستهای ایشان در ارتباط با حضرت امام را به صورت تصویری و مکتوب و با‏‎ ‎‏اسناد ارائه بدهیم حداقل برای شیفتگان انقلاب اسلامی و امام این نکته باید روشن بشود‏‎ ‎‏که یادگار امام، مثل یک بسیجی مخلص، مثل فردی که با همۀ وجود و با همه توان و با همۀ‏‎ ‎‏احساس این تکلیف را برای خودشان می دانستند که باید برای حضرت امام هر کاری که‏‎ ‎‏می توانند انجام دهند و هر زمان که لازم بود ایشان وقت گذاشتند و حتی روی این مسأله،‏‎ ‎‏بیش از توان خودشان هم سرمایه گذاری کردند. ما هم ان شاءالله حداقل بتوانیم کمترین‏‎ ‎‏دینی که به ایشان داشتیم ادا بکنیم و برای علو درجات ایشان از خداوند طلب رحمت و‏‎ ‎‏کرامت بکنیم. ‏

‏‏البته من مطمئن هستم روح ایشان، ان شاءالله در جوار حضرت امام و روح مطهر شهدا‏‎ ‎‏هست. و از مردممان هم سپاسگزاری می کنم که آنها هم انصافاً در قضیه مربوط به یادگار‏‎ ‎‏امام هیچ کوتاهی نکردند، خصوصاً در قضیه تشییع چیزی را نشان دادند که برای دشمنان‏‎ ‎‏ما کوبنده و زهرآگین و مثل تیری بود که به قلب آنها نشست و شاید باور نمی کردند که در‏‎ ‎‏تشییع جنازه یادگار امام، مردم مثل تشییع پیکر خود امام شرکت بکنند. برای مردم ما‏‎ ‎‏بخصوص دوستان نظام و انقلاب اسلامی و حتی رهبری معظم انقلاب اسلامی هم این‏‎ ‎‏نقطۀ تشکر و امیدواری باشد که مردم هیچ موقع از امام جدا نشدند و نخواهند شد و در‏‎ ‎‏هر مناسبت و در هر حادثه ای که به نام امام و انقلاب است همان مردم روز اول سال‏‎ ‎‏پیروزی و دوران حیات امام و بعد از ارتحال حضرت امام در صحنه های مختلف انقلاب ‏‎ ‎‏اسلامی هستند. ‏

‏‎ ‎

‏‎