دکتر حسن روحانی

‏‏خاطرات حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی‏

‏‏ ‏

‏‏□ درباره ابعاد شخصیت مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی، از ایشان تمنا داریم با توجه به قدمتی که در دوران نهضت اسلامی ایران داشتند در ابتدا نحوۀ آشنایی خود را با بیت شریف حضرت امام و مرحوم حاج احمد آقا بیان فرمایند و نقش ایشان را در مبارزات سیاسی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد تشریح کنند؟‏

‏‏ ‏

‏‏با تشکر از مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام-رضوان الله تعالی علیه-بخاطر این‏‎ ‎‏فرصتی که برای بنده گذاشتند تا نکاتی را پیرامون مرحوم حجت الاسلام والمسلمین‏‎ ‎‏جناب آقای سید احمد آقای خمینی به عرض برسانم. ‏

‏‏نکته ای که فرمودید آشنائی بنده با بیت شریف حضرت امام- رضوان الله تعالی علیه-‏‎ ‎‏از اولین روزهایی که به حوزۀ علمیۀ قم مشرف شدم که در اوایل سال 1340 بود در همان‏‎ ‎‏اوایل بخاطر اینکه از طریق بعضی از فضلا و بزرگان و علما به مقامات علمی و عرفانی و‏‎ ‎‏فلسفی حضرت امام از قبل آشنا شده بودم خیلی مشتاق بودم به اینکه حضرت امام را‏‎ ‎‏زیارت کنم و در همان اوایلی که به قم شرفیاب شدم مقارن شده بود با یکی از اعیاد‏‎ ‎‏مذهبی و من به منزل حضرت امام رفتم و خدمت ایشان شرفیاب شدم و جذبه ملکوتی‏‎ ‎‏ایشان و چهرۀ نورانی ایشان مرا جذب کرد به اضافۀ آن تعاریفی که من از شاگردان ایشان و‏‎ ‎‏از فضلا و بزرگان شنیده بودم. ‏

‏‏البته بعد سال 41 وارد شد و مبارزات شروع شد و اعلامیه ها، بیانیه های حضرت امام‏‎ ‎‏-رضوان الله تعالی علیه- باعث می شد که مرتب همۀ طلاب به منزل ایشان بروند من هم در‏‎ ‎‏جمع آنها به محضر ایشان شرفیاب می شدیم در مناسبتهای مختلف. ‏

‏
‏‎

‏‏مرحوم آقای حاج سید احمد آقا، من یادم هست که برای اولین باری که ایشان را‏‎ ‎‏زیارت کردم و سلام و علیکی با ایشان داشتم که علی الظاهر ایشان در آن موقع دبیرستان‏‎ ‎‏می رفت و بعد هم وارد سلک درسهای حوزۀ علمیه قم شدند و جزو طلاب و فضلای قم‏‎ ‎‏شدند و در قم به محضر ایشان شرفیاب می شدیم و گاهی در مدرسۀ فیضیه و گاهی در‏‎ ‎‏نقاط دیگری که با دوستان دیگر بودیم از محضر ایشان استفاده می کردیم. ‏

‏‏اولین نکته ای که باید عرض کنم - که از ویژگیهای روحی و اخلاقی ایشان است-واقعاً‏‎ ‎‏از آن روزی که ایشان طلبه جوانی بود در حوزۀ علمیه قم، و درس طلبگی را آغاز کرده بود‏‎ ‎‏و تازه در قم معمم شده بود و آن روزی که بین نجف و ایران رفت و آمد داشت، آن روزی‏‎ ‎‏که در نجف در محضر امام بود، آن روزی که در پاریس خدمت ایشان بودیم و ایشان در‏‎ ‎‏محضر امام بودند، انقلاب، پیروز شد و مراحل مختلف هیچگاه ندیدیم که از فراز و‏‎ ‎‏نشیبهای مختلف در اخلاق و رفتار ایشان و برخورد ایشان تفاوتی ایجاد بشود. یعنی همان‏‎ ‎‏روحیه طلبگی روز اول را در اوج قدرت رهبری حضرت امام- رضوان الله تعالی علیه-‏‎ ‎‏حفظ کردند و تفاوتی در اخلاق ایشان در رفتار ایشان مشاهده نمی کردیم واقعاً در جمع‏‎ ‎‏دوستان وقتی ایشان می نشست، کان فیها احدنا عین همه بود هیچگونه امتیازی برای‏‎ ‎‏خودش قائل نبود. واقعاً توی جمع وقتی نشسته بود اگر کسی نمی شناخت ایشان را از قبل‏‎ ‎‏و بهش می گفتند که فرزند امام کدام یکی از این جمع است امکان نداشت که تشخیص‏‎ ‎‏بدهد از رفتار ایشان، از اخلاق ایشان، از برخورد ایشان واقعاً یک دنیا تواضع بود خوب‏‎ ‎‏هم به خاطر ویژگیها و روحیات اخلاقی خود ایشان و هم اینکه به هر حال ایشان در بیت‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏از طرف دیگر مرحوم حاج احمد آقا یک شخصیتی بود که در بیان حقیقت، نظری که‏‎ ‎‏ایشان داشت بسیار رک و صریح و بدون تعارف بود. مخصوصاً در مسائل اجتماعی، در‏‎ ‎‏مسائل انقلابی، در مسائل مربوط به نهضت هیچگونه تعارفی نمی کرد و نظرش را با‏‎ ‎‏شهامت بیان می کرد، تبیین می کرد. رک گویی ایشان و صراحت لهجه ایشان برای آنهایی‏‎ ‎‏که به ایشان نزدیک بودند همواره حائز اهمیت و قابل توجه بود. ‏

‏‏نکته دیگری که در ویژگیهای اخلاقی ایشان می توانیم ذکر کنیم و نکته بسیار مهمی‏‎ ‎‏است، این است که خوب شخصیتی که در دوران عظمت رهبری حضرت امام نزدیکترین‏‎ ‎‏فرد به امام بود خوب کسی که این همه به امام نزدیک است و فرزند امام است و دارای آن‏‎ ‎‏ویژگیهای خوب و دارای قدرت بسیار زیادی بود و هیچگاه دیده نشد که ایشان از این‏‎ ‎‏قدرتش و وضعیت خاصی که واقعاً در بیت داشت و در جایگاهی که در محضر حضرت‏‎ ‎‏امام داشت کوچکترین سوءاستفاده ای بکند واقعاً کم پیش می آید که یک فردی، یک‏‎ ‎‏شخصیتی دارای این همه نفوذ باشد، این همه قدرت باشد، در واقع خیلی کارها دستش ‏‎ ‎‏بود. بسادگی با یک تلفن، با یک اشاره، با یک سخن، اما هیچگاه نه برای خودش و نه‏‎ ‎‏برای دوستان خودش ما ندیدیم که از این قدرتش، از این توانش سوءاستفاده بکند و این‏‎ ‎‏نشانگر پاکی و مهذب بودن ایشان است. ‏

‏‏با کسی که در این مقام و قدرت بود هیچگونه استفاده ای از اموال و از بیت المال نکند،‏‎ ‎‏درواقع امکانات کشور می توانست در اختیار ایشان باشد. یک جا برای خودش، برای‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏تا پایان عمر ما شاهد همان تواضع و فروتنی دوران طلبگی ایشان بودیم. و در مسائل‏‎ ‎‏نهضتی و مبارزاتی خوب ایشان از آغازی که در واقع وارد صحنۀ مبارزه شد من فکر‏‎ ‎‏می کنم باید از سال مثلاً 45 و 44 ورود ایشان را در مبارزه و نهضت بدانیم. البته در قبل هم‏‎ ‎‏کم و بیش بود ولی خوب از آن سالها ایشان بیشتر وارد صحنۀ مبارزه شد. خوب سالهای‏‎ ‎‏بسیار عجیبی بود یعنی ما در نهضت اسلامیمان یک مقطعی داشتیم، مقطع سال 41 و‏‎ ‎‏سال 42 و تا دستگیری حضرت امام، قضایای 15 خرداد و بعد آزادی حضرت امام در‏‎ ‎‏فروردین سال 43 و تا حوادث آبان ماه 43 که مبارزات حضرت امام در واقع قبلش‏‎ ‎‏مبارزات امام عمدتاً علیه شاه و استبداد بود از آن به بعد در کنار مبارزه با استبداد، مبارزه‏‎ ‎‏با استعمار را هم ایشان صریحاً آغاز کرد و تنها مبارزه با شاه نبود و مبارزه با امریکا را‏‎ ‎‏ایشان شروع کرد و مسئله کاپیتولاسیون پیش آمد و نهضتی که بپا شد در قم. خوب این‏‎ ‎‏یک دوره بود تا وقتی که حضرت امام در آبانماه سال 43 دستگیر شدند و تبعید شدند به‏‎ ‎‏ترکیه، قم حکومت نظامی شد در آن روز و تا هفته ها وضع غیرعادی بود در قم، تهران‏‎ ‎‏حکومت نظامی شد و بعدش مبارزه شکل گیری پیدا کرد شاید یک نوع سکونت، یک نوع‏‎ ‎‏سردی، رهبری نهضت در میان جامعه نبود و دسترسی به امام آسان نبود. ایشان در‏‎ ‎‏بورسای ترکیه بودند البته یک مدتی مرحوم آیت الله حاج سید مصطفی خمینی-‏‎ ‎‏رضوان الله تعالی علیه-رفتند در بورسا و آنجا در محضر حضرت امام بودند درواقع بعد‏‎ ‎‏از اینکه امام در سال 45 منتقل شدند از ترکیه به عراق و نجف یک گشایشی در نهضت‏‎ ‎‏ایجاد شد و یک مقدار رابطه با حضرت امام آسانتر شد اما در عین حال باز هم دوران‏‎ ‎‏خاصی بود آن ایام. یک مقداری ادامۀ نهضت و نحوۀ مبارزه با رژیم فراز و نشیبهای‏‎ ‎‏فراوانی آن ایام پیدا کرد. خوب در آن ایام دو چیز مهم بود یکی اینکه مبارزین شاگردان ‏‎ ‎‏امام، طلاب مبارز، فضلای مبارز، اندیشمندان مبارز، در هر مقطعی نظر حضرت امام را‏‎ ‎‏بدانند. آگاه باشند که نظر امام چیست بعد مثلاً در سال 47 و 48 گروههای مسلحی پیدا‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏بزرگانی که از ایران می آمدند به پاریس، شخصیتهای بزرگ مثل شهید بهشتی‏‎ ‎‏-رضوان الله تعالی علیه-مثل شهید مطهری و دیگران، شخصیتهای عالی مقامی که بهر‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏بعد از اینکه انقلاب پیروز شد خوب نقش ایشان نقش بسیار حساسی بود حالا چه در‏‎ ‎‏جلسات رسمی که برگزار می شد و چه در جلسات غیررسمی. مثلاً آن آغاز مسئله‏‎ ‎‏شورای انقلاب بود و اینکه ایشان به هر حال حضور پیدا می کرد و مطلع بود از اوضاع‏‎ ‎‏شورای انقلاب خبر می داد به امام، نظرات حضرت امام را به شورای انقلاب منتقل‏‎ ‎‏می کردند، حوادثی که آن روزها پیش می آمد، حوادثی که به هر حال مردم ما یادشان ‏‎ ‎‏نرفته، مطلع هستند. مستحضر هستند در همان آغاز سال 58، حوادث کردستان ما‏‎ ‎‏داشتیم، و مسائلی که بعد در درون کشور رخ داد، این انتخاباتی که باید برگزار بشود،‏‎ ‎‏مجلس خبرگان برای تشکیل قانون اساسی تشکیل شد، نظرات امام بایستی به مجلس‏‎ ‎‏خبرگان منتقل می شد و بسیاری از نظرات مجلس خبرگان می بایست به محضر امام‏‎ ‎‏عرضه بشود البته آن ایام مجلس خبرگان، حضرت امام-رحمةالله علیه-در قم بود در‏‎ ‎‏آغاز مجلس خبرگان و خوب ایشان می توانست بهترین رابط باشد برای این نهادهایی که‏‎ ‎‏در واقع بنیانگذار سیستم نظام اسلامی و حکوت اسلامی بودند و لازم بود با نظرات‏‎ ‎‏حضرت امام تلفیق بشود و از رهنمودها و راهنماییهای ایشان بهره برداری بشود و استفاده‏‎ ‎‏بشود و تا مراحل بعدی که به هر حال جلسۀ سران قوا بعداً تشکیل شد و مرحوم‏‎ ‎‏حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد آقا شرکت می کرد در آن جلسات و حضور‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏بنابراین می بینیم که ایشان چقدر مؤثر بود در آن مقطع و در آن جلسات حساس و مهم.‏‎ ‎‏در جلسات قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا در زمان جنگ، البته در جلسات خیلی مهم‏‎ ‎‏ایشان شرکت می کرد. من یادم هست که ایشان در عملیات فاو که در واقع اصل عملیات ما‏‎ ‎‏در اردیبهشت ماه 64 به تصویب رسیده بود برای اجرایش، خوب جلساتی بود البته‏‎ ‎‏محدود و در میان فرماندهان بالا و اعضای ستاد خاتم الانبیاء این بحث مطرح بود و ایشان‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏منظورم این است ایشان در جلسات مهم ستاد خاتم الانبیا هم گاهی شرکت می فرمود‏‎ ‎‏و مذاکرات ایشان در جلسات نشان می داد ذهن تیز و حساسیت ایشان را نسبت به مسائل.‏‎ ‎‏در مجمع تشخیص مصلحت نظام خوب ایشان حضور فعال داشت چه در زمان‏‎ ‎‏حضرت امام-رضوان الله تعالی علیه-و چه بعد از رحلت حضرت امام-رضوان الله تعالی‏‎ ‎‏علیه-ایشان در جلسات شرکت می کرد، خیلی مؤثر بود ایشان در جلسات مجمع، در‏‎ ‎‏بسیاری از مباحث لازم بود که در مقاطعی فتوای حضرت امام، نظر حضرت امام بیان ‏‎ ‎‏بشود. ایشان خیلی جاها ذهنش آماده بود و می دانست که امام فلان روز چه فرموده بود‏‎ ‎‏در رابطه با این مسئله. خوب خیلی کمک بود. ‏

‏‏یادم هست در واگذاری زمینهای کشاورزی به کشاورزان که در مجمع مطرح بود ایشان‏‎ ‎‏نظراتی را، از حضرت امام نقل کرد. قانون طلاق مطرح بود که پس از ایراد شورای نگهبان‏‎ ‎‏به مجمع آمده بود ایشان نظراتی از حضرت امام در آنجا مطرح کردند. ‏

‏‏بحث وکالت در دادگاهها که در مجمع مطرح بود ایشان نکات ارزنده ای را از حضرت‏‎ ‎‏امام راجع به دادگاه نیروهای مسلح و همچنین نسبت به دادگاه ویژه روحانیت مطرح‏‎ ‎‏کردند. در جلسات آخری که خدمت ایشان بودیم در بحث مسئله قیمت گذاری بود.‏‎ ‎‏مجمع تشکیل شده بود برای قیمت گذاری شاید آخرین جلسه ای بود که ایشان در آن‏‎ ‎‏مجمع شرکت داشت یا اواخر جلسات بود که ایشان شرکت داشت خوب بیاناتی که‏‎ ‎‏ایشان داشت نسبت به این مسئله و اینکه ضروری است که مسئله قیمت گذاری را و برخی‏‎ ‎‏از اختیارات را ما واگذار کنیم به دولت، خوب نظرات ایشان بسیار مفید و مؤثر بود. ‏

‏‏در جمع دیگری که ایشان حضور فعال داشت شورای عالی امنیت ملّی بود. ‏

‏‏ایشان از جلسات اولیه شورای عالی امنیت ملّی به عنوان عضو در این جلسات شرکت‏‎ ‎‏داشتند و ایشان یکی از نمایندگان حضرت آیت الله خامنه ای-مدظله العالی-مقام معظم‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏یکی از ویژگیهای ایشان این بود که شهامت اظهارنظر را داشت، شاید مثلاً آن نکته ای‏‎ ‎‏که در ذهن ایشان بود و حل می کرد معضل را، تو ذهن بعضی دیگر هم خطور می کرد‏‎ ‎‏خوب می دیدند آن نظر نظری نیست که بتواند به این راحتی بگوید یک مقداری احتیاط‏‎ ‎‏می کردند، ایشان خیلی رک و صریح بدون رودربایستی و با صراحت لهجه مسئله را بیان‏‎ ‎‏می کرد و معضل حل می شد، گاهی ایشان نظراتی داشت که با نظر اکثریت هم موافق نبود‏‎ ‎‏ایشان نظرش را بیان می کرد که من فکر می کنم که در آینده بشود صورتجلسه شورای‏‎ ‎‏امنیت ملی را منتشر کرد- البته حالا به این زودی ها نمی شود-آنوقت می شود نظرات‏‎ ‎‏ایشان هم منتشر بشود و مردم ببینند که ایشان در مسائل مختلف سیاسی، بین المللی اهل‏‎ ‎‏نظر بودند و اهل فکر بودند و خوب با نظراتشان کمک کردند در بسیاری از تصمیمات‏‎ ‎‏مهمی که در کشورمان انجام شد بخصوص بعد از حضرت امام-رضوان الله تعالی علیه-‏‎ ‎‏در دوران رهبری حضرت آیت الله خامنه ای. ‏

‏‏از ابعاد دیگر زندگی حاج احمد آقا رابطه نزدیک ایشان با حضرت امام-رضوان الله‏‎ ‎‏تعالی علیه بود که نقش ایشان نقش بسیار ارزنده ای بود به خاطر ذهن خلاقی که داشت‏‎ ‎‏اطلاعاتی که از جامعه داشت، رابطه ای که با همه گروههای سیاسی، تقریباً گروههای‏‎ ‎‏سیاسی که در خط نظام و در خط ولایت بودند با همۀ اینها در تماس بودند با همه اینها‏‎ ‎‏صحبت می کرد با همه رؤسای اینها، در بعضی از جلسات اینها شرکت می کرد. ‏

‏‏من یادم هست یک جلسه ای بود به عنوان جلسۀ مشترک بین جامعۀ روحانیت مبارز‏‎ ‎‏تهران و مجمع روحانیون مبارز که آقای حاج احمد آقای خمینی در آن جلسه شرکت کرد‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏یکی از نکات مهم این بود که خوب حالا برای مردم ما شاید مثلاً روشن نبود گاهی‏‎ ‎‏حاج سید احمد آقا بخاطر امام بعضی چیزها را خودش بعهده می گرفت این یک فداکاری‏‎ ‎‏می خواست. نظر امام بود ولی خوب مصلحت نبود که گفته بشود این نظر امام است،‏‎ ‎‏ایشان به عهده می گرفت به عنوان نظر خودش، به عنوان حرفی که لازم است گفته می شد‏‎ ‎‏و گاهی هم مورد حمله قرار می گرفت که چرا ایشان در فلان مورد این را گفت، چرا در‏‎ ‎‏فلان مورد ایشان مداخله کرد، ایشان هم نمی خواست بگوید که این نظر، نظر امام است.‏‎ ‎‏بنابراین بسیاری از فشارها را تحمل می کرد بخاطر اما به خاطر حیثیت مقام معظم ‏‎ ‎‏رهبری، مقام ولایت. البته ایشان یک احترام ویژه و خاصی قائل بودند، که یک بخشش‏‎ ‎

‏
‏‎

‏
‏‎

‏‏خوب شرایط سختی در کشور پیش آمد انفجار حزب پیش آمد، انفجار نخست وزیری‏‎ ‎‏پیش آمد، شهدای بزرگی ما تقدیم انقلاب کردیم و خوب هدف اصلی جان حضرت امام‏‎ ‎‏بود تمام استکبار جهانی، منافقین، گروهکها هدف اول همه جان امام بود و حفظ حضرت‏‎ ‎‏امام کار آسانی نبود. البته برای حفظ جان حضرت امام خیلیها فداکاری کردند، سپاه‏‎ ‎‏ایثارگری کردند و فداکاری کردند، دیگران فداکاری کردند. اما باز حفاظت هم آن کسی که‏‎ ‎‏خوب دقیق بود و حواسش جمع بود، هدایت می کرد و رهبری می کرد و نظارت می کرد‏‎ ‎‏حتی تنظیم می کرد خیلی از امور را شخص ایشان بود و این مهم بود که یعنی در کنار اینکه‏‎ ‎‏مسؤولیت بیت را بعهده دارد مسؤولیت حفاظت بیت هم درواقع آن مسؤولیت سنگین‏‎ ‎‏هم به دوش ایشان بود. ‏

‏‏کار دیگری که ایشان به عهده گرفته بود سلامت حضرت امام بود. خوب حضرت امام‏‎ ‎‏بعد از مسئله مشکل قلب ایشان در سال 58 در قم و انتقال ایشان به تهران، خوب احتیاج‏‎ ‎‏به مراقبت خاص و ویژه داشتند دیگر شرایط سخت مزاجی امام مثل قبل از آن بیماری‏‎ ‎‏نبود، احتیاج به سرپرستی و مراقبت خاص داشتند و خوب ایشان چقدر زحمت کشید،‏‎ ‎‏هر چند پزشکان زیادی بودند که در اینجا فداکاری می کردند، ایثارگری می کردند اما در واقع‏‎ ‎‏هدایت این امر هم به عهده ایشان بود. مراقبت خاص ایشان بود. یعنی در واقع‏‎ ‎‏مسؤولیتهای بسیار سنگینی ایشان بر دوش گرفته بود در این مقطع خاص. که خوب خیلیها‏‎ ‎‏شاید آگاه نبودند نمی دانستند که چکاری دارد صورت می گیرد می دیدند امام سالم‏‎ ‎‏است، می دیدند اما دارد حفظ می شود می دیدند امام از همه چیز مطلع است؛ می دیدند‏‎ ‎‏آن چیزی که ارادۀ امام است تبیین می شود به یک شکلی. منتها نقش ایشان مخفی بود. البته‏‎ ‎‏نزدیکان حضرت امام می دانستند، بزرگان کشور می دانستند که نقش ایشان چقدر‏‎ ‎‏مهم است منتها برای مردم عادی خیلی آشکار و واضح نبود و نکته آخری که باید اینجا‏‎ ‎‏اشاره بکنم نقش مشورتی ایشان با همۀ مسؤولین و مقامات کشور بود. ایشان یک مشاور‏‎ ‎‏و در بسیاری از موارد یک کمک کنندۀ بسیار قوی بود چه در زمان حضرت امام و چه بعد از‏‎ ‎‏حضرت امام. و عجیب این بود که ایشان یک چیزی را تشخیص می داد که الآن لازم‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏من در بسیاری از جلسات خصوصی از ایشان شنیدم واقعاً تجلیلها و تعریفهایی که از‏‎ ‎‏حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای هاشمی رفسنجانی انجام می داد، وجود ارزندۀ‏‎ ‎‏ایشان، علاقه امام به ایشان، آخرین بار من خدمت ایشان رسیدم در بیت نکات بسیار‏‎ ‎‏مهمی را ایشان راجع به مقام ریاست جمهوری بیان کردند. خوب عشقی که به مقام معظم‏‎ ‎‏رهبری داشتند این باعث می شد که در مسائل حساس و مهم چه مسائل اجتماعی و چه‏‎ ‎‏مسائل سیاسی و چه مسائل بین المللی هر کجا که نیاز بود ایشان را می خواستند یا هر کجا‏‎ ‎‏که خودش احساس می کرد بلافاصله و بلادرنگ بلند می شد می آمد می نشست خوب‏‎ ‎‏تکلفی هم که نداشت برای ایشان خیلی عادی بود که ایشان برود پیش کسی و کسی بیاید‏‎ ‎‏پیش ایشان، البته اینها برایش مطرح نبود و در زندگی ایشان این چیزها اصلاً مطرح نبود.‏‎ ‎‏خوب کمک ایشان کمک بسیار ارزنده ای بود و واقعاً نعمت بزرگی بود، ایشان هم در‏‎ ‎‏دوران نهضت و هم در دوران پیروزی انقلاب و هم استقرار این نظام مقدس جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی و هم دوران حیات امام-رضوان الله تعالی علیه- و هم بعدش ایشان همواره یک ‏‎ ‎‏بار، یک معاون و یک کمک کار برای مقام معظم رهبری و برای مقام ولایت چه برای‏‎ ‎‏حضرت امام و چه بعد در دوران حضرت آیت الله خامنه ای بودند و همواره ایشان یک یار‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏عاش سعیدأ و مات سعیدأ‏

‏‏ «والسلام» ‏

‏‎ ‎

‏‎