مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین شیخ مهدی کروبی
بسم الله الرحمن الرحیم
واقعیت این است که این مصیبت برای علاقمندان، ارادتمندان، دوستان و رفقا هنوز تازه است و حتی روز به روز، نبود ایشان، اثر عمیقتری در روحیه ما، از نظر عاطفی دارد. ما از ارتحال حاج سید احمد آقا به خاطر دو موضوع ناراحت هستیم، یکی عاطفی و اُنسی و یکی هم از این نظر که شخصیت فکری مهمی بودند و رحلت ایشان ضایعه بزرگی برای انقلاب و نظام به وجود آورد که مردم هم فوق العاده از رحلت ایشان ناراحت شدند و این رحلت تأثیر عمیقی در جامعه داشت. در مجموع اخباری که از اقصی نقاط کشور حتی مناطق کوهستانی و عشایری دریافت می شد، حاکی از آن بود که مردم با توجه به علاقه ای که به فرزند گرامی حضرت امام داشتند به عزاداری و سوگواری پرداختند و حق مطلب را به خوبی ادا کردند. همچنین در خارج از کشور هم علاقمندان به انقلاب اسلامی و حضرت امام از این واقعه بسیار متأثر شدند و در سوگ از دست دادن یادگار گرامی حضرت امام(ره) به عزاداری پرداختند.
راجع به حاج احمد آقا من عرایض مختلفی دارم و معتقدم که دوستان و علاقمندان به حاج سید احمد آقا باید بیشتر راجع به ایشان صحبت کنند و بنویسند البته مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام(ره) در زمینه زندگینامه و شخصیت ایشان مصاحبه هایی با شخصیتهای مختلف انجام داده است. مردم فقط حاج سید احمد آقا را به خاطر اینکه فرزند امام بوده و در زمان ایشان و یا بعد از ارتحال حضرت امام(ره) موضعگیریهایی
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 407
کرده است، می شناسند. یکی از دلایلی که حاج سید احمد آقا ناشناخته مانده، این است که خودشان مسؤولیت اجرایی نپذیرفتند و یا حضرت امام به ایشان اجازه ندادند که ایشان پست اجرایی بگیرند. طبیعی است که مردم آنطور که باید ایشان را نشناخته اند و در این زمینه باید اقدامات بیشتری انجام شود تا نقش حاج سید احمد آقا در قبل و بعد از انقلاب برای مردم روشن شود.
یکوقتی فردی نماینده مجلس می شود و برای اینکه انتخاب شود تبلیغات می کند و موافقین ومخالفین نقاط قوّت و ضعف او را مورد نقد قرار می دهند و این فرد خود به خود برای مردم شناخته می شود، یا اگر این فرد وزیر بشود زندگینامه او در مجلس مورد بررسی قرار می گیرد و خصوصیات آن بیان می شود. اما کسی که در هیچ صحنه اجرایی وارد نشده است طبعاً خصوصیات و برجستگیها و اندیشه های او نیز ناشناخته باقی می ماند. حضرت امام(ره) اصرار داشتند تا از اعضای خانواده و منسوبینش حداقل تا زمان حیاتشان پست و سمتی را نگیرند و در صحنه های اجرایی کشور وارد نشوند و خود حاج سید احمد آقا نیز داعیه ای برای مطرح شدن در سطح جامعه را نداشتند. دوستان هم احساس می کردند اگر راجع به سوابق و زحمات ایشان چیزی گفته شود که جنبه تملق داشته باشد، چیزی نمی گفتند، به این لحاظ خصوصیات حاج سید احمد آقا در جامعه مطرح نشده است و برجستگیهای فکری و عقیدتی و شخصیتی ایشان برای مردم ناشناخته مانده است.
خوب است مسؤولین هر نهادی در ارتباط با مسؤولیتهای خودشان در مورد نقش حاج سید احمد خمینی صحبت کنند. مثلاً در مورد تشکیلات قضایی یا اجرایی یا دستگاه مقننه، مسؤولین این قوه ها خوب می دانند که حاج سید احمد آقا چه نقشی در شکل گیری و ثبات و پیشرفت کارها داشته است. من احساس کردم که در ارتباط با مسؤولیتهای خودم عرایضی بیان کنم که مردم بدانند ایشان چه نقشی در پیشرفت کارها داشتند.
اولین سمت من در کمیته امداد بود که از قبل از پیروزی انقلاب مسؤولیت آن به طور غیررسمی از سوی حضرت امام(ره) به عهده من گذاشته شده بود و عمده فعالیت آن نیز کمک به خانواده های شهدا و زندانیان و گرفتارها اعم از تبعیدی و غیرتبعیدی بود. بعد از
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 408
پیروزی انقلاب، کمیته امداد به امور مستضعفین و خانواده های شهدا پرداخت و تنها منبع درآمد آن قبل از انقلاب، حواله های پولی حضرت امام بود که صرف خانواده های شهدا و محرومین می شد. کمیته امداد امام خمینی یکی از نهادهایی است که حضرت امام در اسفندماه 57 به طور رسمی حکم تشکیل آن را به من و چند تن از دوستان خوب دادند، بعد از حضرت امام(ره)، حاج سید احمد آقا بیشترین نقش را برای پا گرفتن این نهاد مردمی برعهده داشت.
لازم است اشاره کنم که در زمانی که تازه انقلاب به پیروزی رسیده بود و نهادهای انقلابی هیچ جایگاهی نداشتند، در این شرایط نقش حاج سید احمد آقا برای حل مشکلات و تهیه پول و جمع آوری کمکهایی که به صورتهای مختلفی می شد، بسیار حیاتی بود.
وقتی که حضرت امام به قم رفتند، حاج سید احمد آقا از من و اعضای شورای مرکزی کمیته امداد امام خمینی، آقایان عسگر اولادی، شفیق و نیری دعوت کردند و ما به قم رفتیم و حضرت امام تأکید کردند که شما باید کاری کنید که به مستضعفین و خانواده های شهدا رسیدگی شود. الحمدلله الان کمیته امداد امام به صورت یک نهاد بسیار وسیع و بزرگی درآمده و خدمات فراوانی انصافاً کرده و می کند. در شکل گیری این نهاد مقدس و تداوم آن بعد از حضرت امام(ره)، سید احمد آقا مهمترین نقش را داشت.
در اسفند 58، حضرت امام تصمیم گرفت یک نهاد مستقل برای رسیدگی به خانواده های شهدا تأسیس کند. لذا ایشان دستور تأسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی را صادر کردند و طی حکمی مسؤولیت این بنیاد به من واگذار شد. وقتی که حکم تأسیس بنیاد شهید توسط حضرت امام صادر شد، مکانی که ما حتی در آنجا کارهای اولیه را شروع کنیم وجود نداشت علاوه بر آن جایگاه این نهاد در جامعه مشخص نبود و بودجه ای برای آن منظور نشده بود و بافت وزارتخانه ها هم در جهت این نهاد مقدس نبود، فضای سیاسی هم فضای خاص خودش را داشت. این نهاد در این شرایط باید موقعیت خودش را تحکیم کند و برای این کار لازم بود تا افرادی به طور مرتب از طرف حضرت امام مشکلات ما را حل کنند. در سال 59، تمام مشکلات بنیاد شهید که تازه
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 409
تأسیس شده بود با عنایت حضرت امام حل شد. وسیله آنهم همانطور که حضرت امام بارها فرمودند؛ فرزند امین و مشاورشان حاج سید احمد آقا بود. شما باید توجه داشته باشید که مشکلات بنیاد شهید در ابتدا به قدری بود که حضرت امام در یکی از اعلامیه های خودشان تأکید کردند که هر کس که در انجام کار خانواده های شهدا در سازمانهای دولتی کارشکنی کند، ضدانقلاب است و دادگاه انقلاب باید آنها را تعقیب کند.
من یادم می آید که جناب آقای مهندس موسوی چند سالی که از این قضیه گذشته بود، به من گفت، فلانی بگو این مطلب را از بالای سربرگ یادداشتهای بنیاد شهید بردارند، چرا که این مطلب برای چند سال قبل بوده و الان موضوعیتی ندارد که ایشان درست هم می گفتند. این مطلب نشان دهنده وضع آن روز بنیاد بود که کارها به هیچ وجه پیش نمی رفت.
اوایل سال 59 برای اینکه کارها خوب پیش نمی رفت ما تصمیم گرفتیم که از حضرت امام بخواهیم تا حکمی بدهد تا خانه های طاغوتی و مراکزی که شرعاً گرفتن آن مشکل نداشت راساً توسط بنیاد شهید مصادره شود. حضرت امام به حاج سید احمد آقا دستور داد به شهید بزرگوار آیت الله قدوسی دادستان وقت تلفن بزند تا این کار انجام شود و من خودم متن نامه را نوشتم و آیت الله قدوسی نیز حکم را امضا کردند تا اموال مصادره ای در اختیار بنیاد شهید قرار گیرد.
با شروع جنگ تحمیلی، مشکلات بنیاد شهید به مراتب بیشتر شد و مسأله مشکلات ارزی، اعزام مجروح به خارج و تهیه دارو و ملزومات پزشکی و رسیدگی به خانواده های شهیدی که در جنگ آواره شده بودند، اشتغال خانواده های شهدا و مشکلات دیگری که وجود داشت، ملجاء و پناهگاه ما برای حل این مشکلات، حضرت امام بود. یکی از خدمات بسیار مهم بنیاد شهید انقلاب اسلامی، طرح شاهد شامل تحصیلات فرزندان و خانواده های شهدا از مقطع کودکستان تا دانشگاه است که در راه اندازی آن بعد از حضرت امام(ره)، حاج سید احمد آقا بیشترین نقش را داشت. در مجموع حاج سید احمد آقا فردی بود که عشق وصف ناشدنی نسبت به رزمندگان، خانواده های شهدا و اسرا داشت و به طور کامل در خدمت آنها بود و در جهت حل مشکلات این نهاد مهمترین
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 410
مسؤولیت سوم من مسأله حج بود، همان طور که همه می دانند حج یک مسأله برون مرزی و حساس و مربوط به جهان اسلام است که بعد سیاسی آن بسیار مهم است. در سال 64 که دوران طلایی انقلاب بود و 154 هزار حاجی به مکه اعزام می شد و بعثه رهبری می توانست با دورترین کشورهای اسلامی رابطه برقرار کند، براساس حکم حضرت امام مسؤولیت بعثه رهبری به من واگذار شد. در سالهایی که مسؤولیت حج با من بود، مشکلاتی از قبیل ماجرای هواپیما در سال 65 که گروهی به زندان افتادند و در سال 66 فاجعه خونین کشتار زائران ایرانی خانه خدا توسط حکام سعودی به وجود آمد. من چند مورد از حوادث آن دوران را برای شما نقل می کنم که این خاطره ها هم نشان دهنده عظمت امام و هم دقت نظر و امانتداری حاج احمد آقا است که ریز و درشت نظرات حضرت امام را منعکس می کرد، به طوری که حاج سید احمد آقا چندین بار تأکید کردند که من در طول دوران قبل و بعد از انقلاب که با حضرت امام همراه بودم، دقت می کردم تا نظرات حضرت امام را به طور دقیق منعکس کنم.
یکی از سالها که من برای حج می رفتم- آن ایام که تهران موشکباران می شد-یک نتیجه گیری شده بود که حالا که ما با امریکا در جنگ هستیم، خیلی انتقاد از شوروی نشود. در آن سال، حتی راهپیمایی افغانیها را در تهران تا حدودی محدود کردند. من در هنگام تشرف به حج در مصاحبه ای که در فرودگاه داشتم، گفتم حجاج باید در مکه از امریکا و صهیونیستها برائت بجویند و لفظ صریح شوروی را ذکر نکردم و به تعابیر سیاسی در مورد شوروی گفتم، در مراسم حج باید از قدرتهای الحادی و کفر اظهار برائت شود. شما در این باره دقت امام را ببینید چند روز بعد حاج سید احمد آقا به من تلفن کرد که آقا به شما سلام رساندند و فرمودند ملتمس دعا هستم و تأکید کردند که سیاست نه غربی نه شرقی ما در حج باید رعایت شود. همانقدر که آنجا علیه امریکا شعار می دهید باید علیه شوروی هم نیز شعار دهید. وقتی از حج برگشتم، حاج سید احمد آقا به من گفت که حضرت امام گفتند که مصاحبه شما را در فرودگاه گوش می دادم و نگران این مطلب شدم که در حج امسال شعار علیه شوروی داده نشود.
خاطره دوم من مربوط به تحریم کالاهای امریکایی است. در ارتباط با کالاهای امریکایی، حضرت امام آنقدر حساس بود که در یکی از سالهای مسؤولیت من، حاج سید
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 411
احمد آقا به من تلفن زد و گفت که حضرت امام دستور داده اند که حجاج ایرانی کالاهای امریکایی نخرند و بعد هم در پیام خودشان به حجاج روی این مطلب تأکید کردند. مهمترین مسأله در ایامی که من مسؤولیت حجاج را داشتم، مسأله دستگیری حجاج و آزادی آنها و مسأله فاجعه خونین مکه در سال 65 بود که من مرتب با حضرت امام و حاج سید احمد آقا تماس داشتم.
در مجموع، عقیده من این است که حاج سید احمد آقا بزرگترین نقش را در برگزاری حج آبرومند و حج ناب محمدی(ص) داشت و تمام تلاش خود را به کار می بست تا حج ابراهیمی و در آن برائت باشد و شکوه اسلام و انقلاب حفظ شود و لذا مستمر وقت می گذاشت و اظهارنظرهای حضرت امام را در این زمینه ها به ما منتقل می کرد.
در رابطه با مجلس و اینکه مجلس جایگاه خودش را داشته باشد تا بتواند قوانین مترقی تصویب کند، همیشه با شورای نگهبان بخصوص در تصویب قوانینی مانند زمین شهری و کشت موقت و احکام موقت مسأله داشتیم و کسی که تسهیلات لازم را برای ما فراهم می کرد که سریع با حضرت امام تماس برقرار کنیم حاج سید احمد آقا بود.
حاج سید احمد آقا در قبل از انقلاب در زمینه ارتباط نیروها با یکدیگر و کمکهای اساسی به این نیروها و شرکت در کارهای سری و زیرزمینی و تأمین نیازهای مالی نیروهای انقلابی، ارتباط با نجف و تداوم مبارزه و حمایت از نیروهای انقلاب و ارتباط این نیروها با حضرت امام نقش اساسی داشت.
بعد از رحلت حضرت امام(ره) نیز حاج سید احمد آقا باز در زمینه ارتباط و حفظ نیروهای انقلابی و نزدیکتر کردن مواضع نیروها با توجه به اینکه شأن فرزند امام بودن را حفظ می کرد، نقش اساسی داشت. یکی از خاطراتی که من از حاج سید احمد آقا دارم این است که ایشان خیلی اهل عبادت و گفتن ذکر بود، من یکبار که بی موقع برای دیدن حاج سید احمد آقا، وارد اتاق خصوصی ایشان شدم، ابتدا خیال کردم که در اتاق نیست، ولی بعد متوجه شدم که ایشان در گوشه ای از اتاق نشسته و دارد گریه می کند و ذکر می گوید بخصوص در این اواخر، حالت ذکر و عبادت در حاج سید احمد آقا زیادتر شده بود.
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 412
یکی از خصوصیات مهم و قابل توجه دیگر حاج سید احمد آقا، حالت فوق العاده مردمی ایشان و تماس ساده و عادی وی با مردم بود.
من یک شب در زمانی که حضرت آیت الله خامنه ای رئیس جمهور بودند، در محل ریاست جمهوری بودم، موقع افطار شد و حاج سید احمد آقا به من گفت که شما افطار اینجا هستید یا نه، من گفتم من جایی مهمان هستم و نمی توانم اینجا بمانم ایشان گفت: کجا، من اسم یک روحانی سید را بردم و گفتم آنجا مهمان هستم، حاج سید احمد آقا گفت من هم می آیم. وقتی که ما وارد خانه آن روحانی شدیم واقعاً اهل خانه تعجب کردند که چگونه حاج سید احمد آقا بدون دعوت و بدون تکلف به این مهمانی آمده است. این مسأله نشانه خلوص و مردمی بودن حاج سید احمد آقا بود.
ایشان در رابطه با رسیدگی به امور طلبه ها دقت زیادی داشت و به منزل طلبه ها می رفت و اگر چنانچه مشکلی داشتند، مشکل آنها را سریعاً حل می کرد. حاج سید احمد آقا نسبت به شخص امام فوق العاده علاقمند و وفادار بود و نسبت به خانواده های شهدا، محرومین و مردم بسیار حساس بود. در رابطه با انقلاب و نظام نیز فوق العاده حساس بود تا انقلاب مواجه با شکست نشود. حمایت از مسؤولین یکی از ویژگیهای حاج سید احمد آقا بود که در هر محفلی می نشست با اینکه صاحبنظر بود و نقد و نظر داشت، اما تأکید داشت که باید مسؤولین را حمایت کرد.
سعه صدر حاج سید احمد آقا واقعاً عجیب بود. این مرد نقد و انتقاد می شنید و مورد تهاجم قرار می گرفت و به روی خود نمی آورد. خدا شاهد است، فردی را که می دانست که نزد امام سعایت او را می کند و چیزی علیه او می گوید، وقتی که این فرد وقت ملاقات می خواست، با اینکه می توانست کارشکنی کند تا این فرد با امام ملاقات نکند، اما باز هم به او وقت ملاقات می داد و بعد از اینکه از نزد امام برمی گشت از آن فرد حمایت می کرد. اینها در حالی است که من مسؤولی را دیده ام که ده سال پیش یکی کسی حرفی به او زد، اما او هنوز فراموش نکرده، اصلاً آدم تعجب می کند که چطور فردی که ده سال پیش حرفی زده، اینطوری گوشه دل این مسؤول باقی مانده است.
نکته دیگری که باید اشاره کنم، مسأله سالم نگهداشتن بیت حضرت امام است. حضرت امام مرجع تقلید و رهبری بزرگ بود اما کارهای رهبری با این عظمت توسط 10
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 413
تا 15نفر طلبه انجام می شد. سالم نگهداشتن تشکیلات امام با این تعداد که هم مسأله می گفتند و هم وجوهات می گرفتند- وقتی که امام از دنیا رفتند، نزدیک به یک میلیارد تومان وجوهات در حساب امام بود که تا دو سال شهریه می دادند- از کارهای بسیار عظیم حاج سید احمد آقا است.
حاج سید احمد آقا در قبل و بعد از انقلاب بخصوص در مسأله هجرت امام به فرانسه و قضایای فرانسه نگذاشت ذره ای این تشکیلات آلوده شود و افراد منحرف و فرصت طلب در آن نفوذ کنند. ما در قبل و بعد از انقلاب یک مورد نداریم که این دفتر توصیه ای کرده باشد و سفارش بیجا یا به حق کرده باشد. در ضمن که حاج سید احمد آقا گرایش فکری داشت اما واقعاً در برخوردها هیچ برخورد خطی نمی کرد. یادگار گرامی امام فکر و عقیده خودش را داشت، اما در اینکه اینجا بیت امام است و بیت امام متعلق به همه نیروها است هرگز اعمال سلیقه شخصی نمی کرد.
یکی از برجستگیهای حاج احمد آقا، سوابق انقلابیش بود که به عبارت دیگر گذشته از اینکه فرزند امام بود با همه وجودش انقلابی بود و در همین راستا هم تلاش و کوشش فراوانی برای انقلاب کرد، چه قبل و چه بعد از انقلاب. قبل از انقلاب زندان رفت. کارهای بسیار بزرگ و خطرناکی انجام داد که اگر گرفتار می شد، پرونده بسیار سنگینی می داشت. در کارهای مخفی و زیرزمینی و تشکیلاتی، حاج احمد آقا کاملاً فعال بود. در کمک به شاخه ها و تشکلها و نیروهای مسلمان مبارز فعال بود. نقش بسیار ارزنده ای در مرتبط کردن نیروها با امام و یا نیروهای مسلمان خارج اعم از نیروهایی که در عراق یا در اروپا بودند، داشت و نکته مهمتر که نگفتم اینکه، حاج احمد آقا بعد از انقلاب کاملاً انقلابی باقی ماند، برخلاف برخی که غالب اوقات انقلابی و مبارزند، ولی وقتی به قدرت می رسند و یا انقلاب به پیروزی می رسد بر اثر مجموعه شرایطی که پیش می آید یادشان می رود و غفلت می کنند، ولی حاج احمد آقا بعد از پیروزی کاملاً انقلابی باقی ماند با حفظ روحیه انقلابی و مواضع مترقی و اصلاً روحیه سازش نداشت.
دوم اینکه، انقلابی باقی ماند و حافظ و پاسدار انقلاب و انقلابیون بود یعنی انقلابیون را فراموش نکرد و با همان روحیه ای که با بچه های انقلاب در قبل از انقلاب مرتبط بود همان روحیه را حفظ کرد. حاج احمد آقا با انقلابیون مسلمان که شاغل بودند و پستهای
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 414
حساس داشتند و نیز با افرادی که در صحنه سیاسی بعد از انقلاب حضور فعال نداشتند در ارتباط بود و برای حفاظت هر دو گروه کوشش می کرد و بارها بچه های بی نام و نشان را یاری و حمایت می کرد و می گفت، اینها هستند که حق به گردن انقلاب دارند و اینها هستند که زحمت کشیده اند و در روزهای سختی انقلاب را حمایت کردند و در دشواریها مقاومند. البته این روحیه را نسبت به همه جناحهای مسلمان انقلاب داشت. اختلاف سلیقه را در حفظ نیروها دخالت نمی داد یعنی اصل انقلاب برایش مهم بود و به عنوان مثال حدود خرداد سال 58 بود و شرایط آن سال را شما می دانید من به قم رفتم و خواستم تجلیلی از شهدای جمعیت مؤتلفه بشود. حاج احمد آقا این مسأله را پیگیری کرد. اولاً سعی نمود که از برخی مراکز اعلامیه بگیرد آن موقع مسؤول ارتباطات با رسانه های خبری دفتر امام آقای محتشمی بود با پشتیبانی حاج احمد آقا در سالگرد شهدای مؤتلفه با توجه به شرایط آن موقع صدا و سیما که اساساً از این مسأله استقبال نمی شد، اعلامیه ای از آن طریق خواندند. این حالت همیشه ادامه داشت چه راجع به شهدا و چه راجع به زنده ها.
باز از نکات دیگری که در مورد حاج احمد آقا بسیار اهمیت داشت، روحیه مستضعف گرایی ایشان بود. این را هم در دو جهت عرض می کنم: یک جهت تفکر مستضعف گرایی و پیگیری کارهایی که به نفع مستضعفین بود از قبیل تصویب قوانین توسط مجلس در رابطه با مسائل زمین، گرانی، احکام انقلابی دادگاهها و مصادره اموال طاغوتیها، مبارزه با تجمل گرایی رابطه با نهادهایی که به مستضعفین کمک می کردند، در رابطه با خانواده های شهدا، آزادگان، جانبازان، طبقات محروم که این روحیه در حاج احمد آقا بسیار قوی بود و در بخش عظیم این کارها که انجام می شد، حاج احمد آقا سهیم و شریک اساسی بود.
ایشان از نظر عشق به خاندان پیامبر، علاقه به ائمه معصومین و بویژه ماجرای کربلا، وجود مبارک امام حسین(ع) فوق العاده حساس بود، ضمن اینکه به شدت حامی وحدت اسلامی و همراه شدن همه نیروهای مسلمان در مقابل کفر جهانی بود، از مسائل تفرقه انگیز پرهیز داشت. در این زمینه نیز زیاد کار کرد، چه در رابطه با داخل و چه در رابطه با خارج و چه در ماجرا و مسؤولیتهایی که بنده در حج داشتم. از خصوصیات دیگر
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 415
حاج احمد آقا که خیلی ارزشمند است، این است که هیچ گونه از مقام و موقعیت سوء استفاده پنکرد و بهره دنیایی نبرد. در این رابطه سالمترین زندگی را کرد و تشکیلات امام با کوشش او در سالمترین وضع باقی ماند.
او برای امام امینی فوق العاده بود، فکر و ذکرش این بود که رهبری محفوظ بماند، حرکتش به نفع اسلام و انقلاب باشد، خودش را جدا مطرح نمی کرد. اینک فقدان او مطمئناً ثلمه ای است بزرگ و خسارتی جبران ناپذیر اولاً به خاطر اینکه بسیاری از مسائل و اسرار انقلاب را می دانست که کس دیگری از آن اطلاعی نداشت، مخزنی از اسرار انقلاب و امام بود، مجموعه ای عظیم از تجربیات و فراز و نشیبهای دوران انقلاب بود. در کنار امام و تحت تربیت کامل او بود، روحیات و معنویات فوق العاده امام در او اثر گذاشت و لذا حاج احمد آقا بارها می گفت: «سخت ترین دوران زندگی من دوران فقدان امام است.» دورانی که مصیبت بس سنگین بود گاهی به من می گفت: «وقتی به یاد امام می افتم می سوزم» و بی اختیار اشکهایش سرازیر می شد. بنابراین نیرویی اینچنین با این مجموعه تجربه و روحیه انقلابی و با این مواضع مترقی و کفرستیزی واضح است که فقدانش بسی بزرگ جلوه کند. و ضایعه و خسارتی بزرگ به جامعه اسلامی وارد آید، امیدواریم در حدی که مقدور است، جبران این خلاء و این مصیبت عظیم به وسیلۀ خاندان و بیت و فرزندان امام پر شود و بعد به وسیله نیروهای وفادار به انقلاب و امام و نیز آنهایی که با اندیشه های امام آشنایند و دل در راه امام می سوزانند. و نیز به وسیله مسؤولین معظم نظام جمهوری اسلامی ایران.
البته عقیده داریم که هر انسان ارزشمندی، همان گونه که حیاتش موجب برکت است و آثار خیر دارد و برکاتش شامل جامعه است، فوتش و مظلومیتش نیز در جامعه مؤثر خواهد بود، همان گونه که مرگ حاج احمد آقا مردم ما را متأثر کرد ولی از سوی دیگر علاقه و عشقشان را به انقلاب با تشییع جنازه باعظمتی که از وی شد، نشان دادند. این اشکها و آه های مردم سرمایه های مهمی است برای تداوم انقلاب و اسلام و این البته به عهده زنده هاست که چنین سرمایه هایی را حفظ کنند و در جهت ارزشها و آرمانهای انقلاب از آن بهره ببرند. امیدواریم که همه دوستداران انقلاب در تمام اقشار در داخل و خارج از کشور در این جهت کوشا و جدی باشند.
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 416
و ان شاءالله امیدواریم که برای تحقق آرمانهای انقلاب و امام و تداوم راه، فرزندان عزیزش که نور چشم انقلاب و امت اسلام و رهبری هستند، مخصوصاً جناب حجت الاسلام آقای حاج سید حسن، آقا یاسر و علی آقا با تلاش و تحصیل بتوانند مسؤولیت سنگینی را که بر عهده آنهاست یعنی شأن و حرمتی که در جامعه ما دارند که شأن و حرمت بیت امام است، ان شاءالله با کوشش و تحصیل جوابگو باشند و ما بر این قضیه اطمینان داریم زیرا تربیتهای قبلی و ارثی که از امام بردند که اینها ذریۀ امام هستند و مادر بزرگواری که دارند به آن اهداف و آرمانها خواهند رسید. در پایان به بیت حضرت امام بخصوص به مادر گرامیشان تسلیت می گویم.
کتابگنجینه دل: مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینیصفحه 417