سیاست و اخلاق
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد مقدم در مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در بنیاد امید ایرانیان که با حضور یادگار گرامی امام، آیت الله سید حسن خمینی برگزار شد، طی سخنانی در خصوص نسبت میان عقل و وحی با بیان اینکه علوم انسانی با هیچ شعاری تغییر نمی کند، اظهار داشت: اسلام به عنوان یک باور نه تنها در تضاد با عقل و علم نیست، بلکه خاتمیت پیامبر(ص) یعنی اینکه عقل انسان می تواند دریافت کننده و تفسیر کننده وحی الهی شود.
حضورج. 94صفحه 261
مقدم افزود: دین آمده است تا به سوالاتی پاسخ دهد که اگر هزاران سال از تمدن بشر بگذرد، علم نمی تواند به آنها پاسخ دهد؛ زیرا علم و فلسفه حوزه اندیشه بشر است و وحی به سوالاتی پاسخ می دهد که در چارچوب آنها نمی گنجد. ماتریالیسم به دنبال دنیای مادی است و نمی تواند در مورد «کیستی» انسان که امری فراتر از جسم اوست، پاسخ دهد، بلکه باید در حوزه وحی به دنبال پاسخ رفت.
وی با بیان اینکه توحید، نبوت و معاد قلمرو دین را تشکیل می دهد، تصریح کرد: دین آنچه را عقل و علم برای بشر به ارمغان آورده است هدایت می کند و با آن تقابل نمی کند؛ پیامبران آمده اند تا اندیشه بشر را شکوفا و فکر او را زنده کنند و بر همین اساس است که آیات فراوانی در قرآن در خصوص تفکر و اندیشیدن وجود دارد.
عضو مجمع روحانیون مبارز ادامه داد: به دلیل همین موضوع است که در نظام های تمامیت خواه پیش از هر کاری اندیشه را دفن می کنند؛ اما پیامبران آمده اند تا این دفینه را زنده کنند.
وی نخستین معیار در شناخت تفکر و اندیشه دینی را شناخت قلمرو دین دانست و با تأکید بر ضرورت تمایز بخشیدن میان «متن» و «حاشیه» و جداسازی «اصول» و «فروع» در این حوزه، اظهار داشت: متأسفانه بسیاری اوقات در اندیشه و عملکرد ما مسلمانان حواشی بیش از اصول مورد تأکید قرار می گیرد؛ به عنوان مثال وقتی از «شفاعت» سخن می گوییم، نباید به گونه ای آن را پررنگ کنیم که شانه به شانه توحید بزند، زیرا شفاعتی پذیرفته می شود که زیر چتر توحید قرار بگیرد، چرا که هیچ شخصیتی تأثیر مستقل از اصل توحید نخواهد داشت.
دکتر مقدم با اشاره به خطر «غلو» در میان مسلمانان گفت: دلیل اینکه قرآن پیامبر گرامی اسلام(ص) را انسانی مانند خودمان معرفی می کند آن است که ایشان به عنوان فردی آسمانی معرفی نشود؛ بدین معنا که پیامبر(ص) انسانِ مافوق بودند، اما مافوقِ انسان نبودند. ارزش علی(ع) نیز به بندگی خداوند است اما ما همواره علاقه به اسطوره سازی داریم و شخصیت ها را در قالب شعر و افسانه نشان می دهیم.
وی با بیان اینکه دین برای رساندن بشر به سعادت راستین آمده است، تصریح کرد: بسیاری از باورهای انحرافی و عامیانه ما شیعیان، مشکلاتی را ایجاد می کند و از همین رو باید به تمایز میان متن و حاشیه و اصل و فرغ به عنوان یکی از معیارهای شناخت اندیشه دینی توجه کنیم.
[[[[page 262
عضو مجمع روحانیون مبارز گفت: معرفت، جهان بینی و جهان شناسی، انسان شناسی، اخلاق و فقه حلقه های زنجیره دین است که اگر آنها را از هم جدا کنیم نتیجه آن می شود که برای جلوگیری از بیرون ماندن چهار تار مو، ده گناه انجام می دهیم؛ بدین معنا که برای جلوگیری از یک امر جزئی اخلاق را زیر پا می گذاریم.
وی با اشاره به اهمیت اخلاق در دین و فقه گفت: اگر «اخلاق» را از «فقه» جدا کنیم، خشونت حاصل می شود؛ اگر هر دور را از «انسان شناسی» جدا کنیم مسیر مان به کلی غلط می شود و اگر هر سه آنها را از «معرفت شناسی» جدا کردیم از ماهیت دینی بیرون آمده ایم.
دکتر مقدم افزود: به همان میزان که اخلاق در سیاست مهم است، جدایی آنها از هم موجب نابودی هر دو می شود اما اگر در کنار هم قرار گرفتند؛ سیاست شیرین می شود. هنر امام ما این بود که سیاست اخلاقی را به دنیا نشان داد و ثابت کرد که می توان سیاست گذار بود، اما صادق بود، به کرامت انسانی اندیشید و برای فرودستان جامعه کرامت و بزرگی و قائل شد.
وی گفت: این توازن و تناسب، معیار بزرگ و مهمی برای اندیشه دینی و باور اعتقادی ماست.
در این مراسم دکتر محمدرضا عارف رئیس بنیاد امید ایرانیان و شخصیت هایی همچون سید علی خاتمی، دکتر جعفر توفیقی، بهزاد نبوی، فیض الله عرب سرخی، محمود زمانی قمی، محسن مهرعلیزاده و... حضور داشتند.
**
حضورج. 94صفحه 263