امام و رژیم بعث عراق

سند مورخ: 17 / 2 / 48‏‏ ‏

‏تاریخ: 17 / 2 / 48شماره: 971‏

‏ ‏

به: کل سوم 316 و 313

‏از: عراق‏

‏ ‏

‏در تاریخ 15 / 2 / 48 مأموران شهربانی و سازمان‏‎ ‎‏امنیت نجف ضمن دستگیری عده ای در حدود‏‎ ‎‏50 نفر از کسبه و اصناف نجف نسبت به‏‎ ‎‏دستگیری چند نفر از طلاب ایرانی مقیم نجف‏‎ ‎‏نیز اقدام و آنان را تهدید به مصاحبه هائی علیه‏‎ ‎‏اقدامات دولت ایران نموده اند و با انتشار خبر‏‎ ‎‏دستگیری و عمل غیرانسانی مأمورین دولت‏‎ ‎‏عراق در نجف در محیط نجف مخصوصاً بین‏‎ ‎‏زائرین ایرانی حالت نگرانی و وحشت زیادی به‏‎ ‎‏وجود آمده که در نتیجه عده ای از طلاب از نجف‏‎ ‎‏عازم کربلا  گردیده و با آیت اللّه حکیم که طبق معمول سنواتی در سه روزه اربعین به جای نجف در‏‎ ‎‏کربلا توقف می نماید مذاکره نموده و جریان حوادث نجف را به اطلاع وی می رسانند.‏

‏آیت اللّه حکیم که قبلاً به اطرافیان خود نسبت به عمل جابرانه مأمورین عراقی نسبت به زائرین ایرانی‏‎ ‎‏اظهار تنفر نموده و ضمناً ابراز عقیده نموده بود که چنانچه دولت عراق در روش خود تجدید نظر‏‎ ‎‏ننماید به مشهد یا مدینه مسافرت خواهد نمود از جریان دستگیری طلاب شیعه در نجف عصبانی‏‎ ‎‏شده و توقف خود را در کربلا قطع و به اتفاق عده کثیری از همراهان خود از کربلا به نجف مسافرت‏‎ ‎‏می نماید که در همان ساعت شایع می گردد که حکیم خود را برای ترک کشور عراق آماده کرده است.‏‎ ‎‏مراتب در همان ساعت از طرف عبدالصاحب قره قولی استاندار استان کربلا به رئیس جمهوری اطلاع‏‎ ‎‏داده می شود که در نتیجه رئیس جمهوری حردان تکریتی‏‎[1]‎‏ را مأمور می سازد که فوراً به اتفاق یکی دو‏‎ ‎‏نفر از وزرای شیعه به نجف رفته و ضمن مذاکره با آیت اللّه حکیم و استمالت از وی و عذرخواهی از‏‎ ‎‏اقدام مأمورین عراقی در مورد دستگیری طلاب شیعه از حکیم خواسته شد که در تصمیم خود نسبت‏‎ ‎‏به ترک کشور عراق تجدید نظر نماید. در اجرای این طرح در ساعت 19 مورخه 16 / 2 / 48 حردان‏

سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک ـ (ج. 20)امام، دولتها و مسائل جهانی - ۱صفحه 50
‏تکریتی به اتفاق وزرای مشاور و استاندار بغداد و‏‎ ‎‏همچنین استاندار کربلا به طور سرزده به مذاکره‏‎ ‎‏حکیم رفته و قریب یک ساعت با وی مذاکره‏‎ ‎‏می نمایند و پیغام رئیس جمهوری را به وی اعلام‏‎ ‎‏و ضمناً سیاست دولت ایران را مورد نکوهش قرار‏‎ ‎‏داده و از نامبرده تقاضا می نمایند که ضمن‏‎ ‎‏توصیه به شیعه ها به حفظ خونسردی و آرامش‏‎ ‎‏محیط شهرهای مذهبی شخصاً نیز در مورد رفع‏‎ ‎‏بحران اروندرود به شاهنشاه آریامهر عریضه‏‎ ‎‏نوشته و استدعای تجدید نظر در تصمیم خود‏‎ ‎‏فرمایند در این مذاکره که اتفاقاً برای اولین بار‏‎ ‎‏آیت اللّه خوئی نزد آیت اللّه حکیم رفته بوده است‏‎ ‎‏شرکت داشته و حکیم در پاسخ اظهار داشته‏‎ ‎‏است که من از اصل جریان اختلاف ایران و عراق بر سر مسأله اروندرود بی اطلاع هستم و چرا قبلاً مرا‏‎ ‎‏در جریان چنین حوادثی نگذاشته اید و البته اگر شما قول بدهید این قبیل اعمال غیرانسانی را نسبت‏‎ ‎‏به زائرین ایرانی موقوف کنید حاضر هستم نه تنها حضور شاهنشاه آریامهر تلگراف مخابره نمایم بلکه‏‎ ‎‏فرزندم محمدرضا که بدین قبیل امور شرفیابی و آشنائی دارد برای شرفیابی حضور شاهنشاه به‏‎ ‎‏تهران بفرستم. در پایان این مذاکرات حردان تکریتی ضمن قبول رساندن پیغام آیت اللّه حکیم به‏‎ ‎‏رئیس جمهوری اظهار نمود که ظرف 24 ساعت طی اعلامیه ای اعلام خواهد شد که نسبت به زوار‏‎ ‎‏ایرانی کمال محبت و مهربانی خواهد شد و از افرادی که امکان دارد بدون جهت دستگیر شده باشند‏‎ ‎‏رفع بازداشت خواهد شد. حردان تکریتی بلافاصله پس از خروج از منزل حکیم به محل استانداری‏‎ ‎‏رفته و تا مقارن ساعت 2300 در مورد لزوم حفظ آرامش محیط مذاکره انفرادی به هر یک از علما و‏‎ ‎‏مراجع تقلید جهت تشویق آنان به صدور فتوائی علیه ایران دستوراتی داده است و در تاریخ 17 / 2 / 48‏‎ ‎‏نیز نسبت به صدور اعلامیه در مورد جلوگیری از اذیت و آزار زوار ایرانی دستوراتی به وزارت کشور‏‎ ‎‏صادر می نماید که اعلامیه مزبور در ساعت 14 این روز از رادیو بغداد پخش می گردد. در لحظاتی که‏‎ ‎‏حردان تکریتی با آیت اللّه حکیم مذاکره می نموده در نجف شایع شده بود که رئیس جمهوری با حکیم ‏
سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک ـ (ج. 20)امام، دولتها و مسائل جهانی - ۱صفحه 51
‏گفت و گو می نماید. به همین جهت عده زیادی از‏‎ ‎‏شیعه ها له و علیه دولت عراق اظهاراتی‏‎ ‎‏می نموده اند که از همه جالب تر یکی از طلاب‏‎ ‎‏ایرانی میهن پرست به نام علوی شهرستانی بوده‏‎ ‎‏که در برابر منزل حکیم در برابر عده زیادی از‏‎ ‎‏شیعه ها ایستاده فریاد می زند (ای شیعیان چرا از‏‎ ‎‏مولای خود درس عبرت نمی گیرید بیائید در‏‎ ‎‏برابر ظلم بایستید به فرزندان شمر و یزید امضاء‏‎ ‎‏ندهید اگر شاهرگتان را هم بزنند راضی نشوید که‏‎ ‎‏به ساحت مقدس سلطان شیعیان جهان‏‎ ‎‏شاهنشاه بزرگ اسائه ادب کنند.)‏

‏اقدام آیت اللّه خمینی نیز که در همان تاریخ در‏‎ ‎‏حضور عده ای با صدای بلند اظهار کرده است‏‎ ‎‏(مرگ در بازداشتگاه ایران به زندگی در چنین محیط خفقان آوری در عراق بیشتر لذت دارد)‏‎[2]‎‏ عده ای‏‎ ‎‏از مخالفان را نیز علیه دولت عراق تحریک کرده به نحوی که روز 17 / 2 / 48 عده کثیری که بیش از‏‎ ‎‏صدهزار نفر تخمین زده شده زائرین ایرانی و عرب که در کربلا مشغول انجام مراسم سوگواری اربعین‏‎ ‎‏بوده اند تحت تأثیر شایعات مختلف مبنی بر زد و خورد مسلحانه بین زوار ایرانی و مأمورین عراق قرار‏‎ ‎‏گرفته بودند و دستجات سینه زنی با در دست داشتن عکس حکیم فریاد می زدند ما زیر فرمان و پیرو‏‎ ‎‏محبوب خود حکیم هستیم و آماده جانبازی هستیم در ساعت 11 این روز در برابر ساختمان سابق‏‎ ‎‏سرکنسولگری ایران در کربلا دو دسته سینه زن که وابسته به عشایر شیعه عماره بوده اند بر اثر‏‎ ‎‏اختلافات در مسیر حرکت با یکدیگر زد و خورد نموده که در نتیجه ابتدا با شیشه های بطری‏‎ ‎‏پپسی کولا به یکدیگر حمله و در حدود 8 نفر را زخمی می نمایند چون ممکن بود دامنه زد و خورد‏‎ ‎‏به داخل سرکنسولگری کشیده شود لذا از طرف مأمورانی که مسلح بوده اند با مسلسل تیراندازی‏‎ ‎‏هوائی صورت می گیرد و در نتیجه دستجات سینه زن متفرق می گردد. در ساعت 14 روز 17 / 2 / 48 در‏‎ ‎‏حدود هزار نفر از دستجات عشایر زمیسه و شامیه در صحن امام حسین به طرفداری از حکیم‏

سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک ـ (ج. 20)امام، دولتها و مسائل جهانی - ۱صفحه 52
‏شعارهائی علیه حزب بعث داده که در این حین‏‎ ‎‏در صحن مزبور زدوخورد شده و در خارج صحن‏‎ ‎‏نیز تیراندزای هوائی می شود. در حال حاضر‏‎ ‎‏هنوز کربلا و نجف در محیط ترس و وحشت به سر‏‎ ‎‏می برند و قرار است مجدداً در تاریخ 18 / 2 / 48 از‏‎ ‎‏طرف مأمورین دولت برای جمع آوری طومار و‏‎ ‎‏تلگراف علیه دولت ایران اقدام گردد که در صورت‏‎ ‎‏شدت عمل از طرف مأمورین دولت احتمال‏‎ ‎‏عکس العمل از طرف زوار پیش بینی می شود.‏

‏ ‏

‏نظریه: حردان تکریتی قرار بود بنا بر دعوت وزیردفاع‏‎ ‎‏شوروی به شوروی مسافرت نماید ولی با توجه به وضع‏‎ ‎‏موجود و علماء و مراجع تقلید نامبرده تاریخ مسافرت خود‏‎ ‎‏را به تعویق انداخته است و در روزهای اخیر به اتفاق چند‏‎ ‎‏نفر از وزرای شیعه مرتباً اقداماتی به منظور خنثی ساختن‏‎ ‎‏نفوذ دولت ایران در علما و مراجع تقلید معمول می دارد‏‎ ‎‏که استحضاراً معروض گردید.‏

‏ناهید‏

‏ ‏

‏گیرندگان خبر: کل دوم 211‏

‏یک نسخه در پرونده سید محسن حکیم است.‏

‏این نسخه در پرونده روح اللّه موسوی خمینی بایگانی شود. اوانی‏‎ ‎‏20 / 2 / 48‏

‏67908‏

‏ ‏

‎ ‎

سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک ـ (ج. 20)امام، دولتها و مسائل جهانی - ۱صفحه 53

  • )) اصل: تکرینی.
  • )) چنین سخنی واقعیت ندارد.