حکم تصرفات در اموال کسانی که خمس نمی‏ دهند

‏‏حکم تصرفات در اموال کسانی که خمس نمی دهند‏

‏‏[سؤال 5417]‏‏ ‏ ‏ 2646‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏فرزندان متدیّنی که در خانه گرفتار پدرانی هستند که خمس نمی دهند و جدا شدن‏‎ ‎‏برای آن ها حرجی یا غیر ممکن است به خصوص در مورد خواهران، آیا نماز خواندن‏‎ ‎‏در خانه و با آن لباس و سایر تصرفات در اموال خانه و غیره چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارند که در مال مورد تصرف آن ها خمس هست،‏‎ ‎‏می توانند تصرف کنند و در غیر این صورت، باید اجازه بگیرند.‏

‏‏[سؤال 5418]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2297‏

‏‏2. چنانچه شخصی که خمس نمی دهد و یا اعتقاد ندارد و یا شخصی که اصلاً‏‎ ‎‏مسلمان نیست دعوت به صرف غذایی بنماید و مدعو ناگزیر از قبول دعوت باشد، در‏‎ ‎‏صورت خوردن غذای وی بایستی خمس غذای صرف شده را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، دادن خمس در صور ذکر شده لازم نیست، مگر در صورتی که‏‎ ‎‏صاحب غذا معتقد به وجوب خمس باشد و یقین به وجود خمس در غذا‏‎ ‎‏داشته باشید.‏

‏‏[سؤال 5419]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1325‏

‏‏10. در بعضی جاها انسان وارد می شود و علم دارد که حساب سال ندارند. غذا‏
‏‎

‎‏خوردن از آن منزل چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم به حرمت مقدار محل ابتلاء ندارد، جایز است.‏

‏‏[سؤال 5420]‏‏ ‏ ‏ 2647‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام و درود بی پایان به امام امت، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و با‏‎ ‎‏عرض سلام و درود بر سروران عزیز در دفتر امام‏

‏‏این جانب دانش آموز سال چهارم دبیرستان هستم. از مدتی پیش سؤالی برایم پیش‏‎ ‎‏آمد که اکنون از شما سروران خواهانم که پاسخ آن را بدهید.‏

‏‏پدر و مادرم مقید به اجرای دستورات اسلامی نیستند؛ لذا هیچ گاه خمس و زکات‏‎ ‎‏اموالشان را نمی دهند. البته زکات شامل اموال آن ها نمی شود و از موارد خمس هم‏‎ ‎‏فقط می توان منفعت کسب را ذکر کرد. و چون من هنوز محصل هستم و کسب و‏‎ ‎‏درآمدی ندارم؛ نیازمند به پدر و مادر می باشم. از این رو باید از اموالی استفاده کنم که‏‎ ‎‏خمس آن داده نشده است. آیا من حق تصرف در این اموال را دارم؟ و آیا من‏‎ ‎‏می توانم  با چنین لباسی و یا در خانه ای که خمس آن از طرف پدر و مادرم داده نشده‏‎ ‎‏نماز بخوانم؟ اگر نمی توانم بخوانم، آیا باید قضای آنچه را که تا کنون خوانده ام‏‎ ‎‏به جای  آورم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشید که در مالی که مورد تصرف شما است‏‎ ‎‏خمس هست، می توانید تصرف کنید.‏

‏‏[سؤال 5421]‏‏ ‏ ‏ 2648‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 3 / 1361‏

‏‏با سلام و درود بی پایان بر امام خمینی و تبریک پیروزی های رزمندگان اسلام و‏‎ ‎‏امید به پیروزی نهایی اسلام بر کفر، چند سؤال زیر را مطرح می کنم:‏

‏‏1. اگر کسی مقداری خمس بدهکار است و می خواهد کمک به دیگران بکند ـ مثلاً‏
‏‎

‎‏به جبهه ها ـ آیا تا قبل از این که بدهی خمس خود را بدهد، می تواند این کمک ها را‏‎ ‎‏بکند یا خیر؟ یادآوری می شود که این کمک را نه بابت خمس می خواهد بکند، بلکه به‏‎ ‎‏عنوان انفاق از مال خود. یا این که تا قبل از این که بدهی او از خمس تمام نشده،‏‎ ‎‏نمی تواند بابت انفاق یا مثلاً هدیه و سایر امور خیریه بپردازد.‏

‏‏بسمه تعالی، بدهی شرعی را باید به موقع ادا کند و کمک و انفاق از مال‏‎ ‎‏خود به دیگران مانع ندارد.‏

‏‏2. استخاره ای را دو نفر کرده اند و در نتیجه، آن دو نفر به نتیجۀ استخاره راضی نیستند و با مشورت‏‎ ‎‏دیگران، آن ها گفته اند که این جا اصلاً جای استخاره نبوده. حالا سؤال این است که آیا در موارد فوق‏‎ ‎‏می توان نتیجۀ استخاره را نادیده گرفت یا این که وقتی که گرفته شد، باید حتماً از آن اطاعت نمود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، استخاره شرعاً الزام آور نیست.‏

‏‏3. کسانی که با خریدن خانه ای مقدار زیادی بدهکار می شوند، به طوری که سال های متوالی باید این‏‎ ‎‏بدهی را بپردازند، برای چنین کسانی مسألۀ خمس به چه صورت است؟ مثلاً فرض بفرمایید سالی باید‏‎ ‎‏000 / 30 تومان بدهی بدهد، به مدت مثلاً 15 سال. علاوه بر 000 / 30 تومان بدهی ممکن است در‏‎ ‎‏بعضی از سال ها درآمد او بیشتر باشد از این بدهی؛ مثلاً 000 / 15 تومان هم برای خودش بماند؛‏‎ ‎‏تکلیف خمس او چگونه است برای این مقداری که درآمد سالیانۀ اوعلاوه بر بدهی سالیانۀ منزل است؟‏

‏‏بسمه تعالی، زاید بر اقساط پرداختی، هر سال اگر زاید بر مؤونه چیزی باقی ماند خمس دارد.‏

‏‏4. آیا می تواند با این درآمدهای بیش از بدهی برای خود امکانات زندگی تهیه نماید یا این که باید اول‏‎ ‎‏همۀ بدهی ها را بپردازد، بعد به ایجاد امکانات بعدی بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه مورد حاجت باشد از مؤونه محسوب است و اشکال ندارد.‏

‏‏5. پسر جوانی که تا قبل از ازدواج، سه دانگ منزلی را داشته و با پدر و مادرش شریک بوده و در موقع‏‎ ‎‏ازدواج، این منزل را به دلیل نیاز آن ها، به آن ها واگذار نموده (البته نه با سند، بلکه استفاده از منزل را) و‏‎ ‎‏خود رفته یک منزل به اندازۀ نیازش خریده و زیر بار بدهی زیادی رفته است تا پدر و مادر خود را خانه‏‎ ‎‏به دوش نکند. آیا این وضعیت به منزلۀ داشتن دو خانه برای این جوان محسوب می شود یا این که در‏‎ ‎‏حقیقت، مسکن مورد نیاز محسوب می شود که نیاز به پرداخت خمس آن نمی باشد؟ اگر چنانچه باید‏‎ ‎‏خمس آن حساب شود، نحوۀ محاسبۀ آن را نیز بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، خمس واجب نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5422]‏‏ ‏ ‏ 2649‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 2 / 1361‏

‏‏حضور محترم کارکنان دفتر امام خمینی، با عرض سلام، مایل هستم مشکل مذهبی‏‎ ‎‏خود را با شما ـ که به قراری که شنیده ام حلاّل مشکلات هستید ـ در میان بگذارم.‏

‏‏دختری هستم به همراه مادر و خواهرم در منزل با پدرم زندگی می کنم. او مردی‏‎ ‎‏است غریبۀ با خدا و دین و مذهب و در نتیجه هیچ گونه اعتقادی به واجبات دینی‏‎ ‎‏ندارد، مثلاً خمس نمی دهد و مشکل من هم در رابطۀ با خمس است. او که هیچ گونه‏‎ ‎‏اعتقادی به پرداخت خمس ندارد. و همیشه به شوخی می گوید: چقدر درآمد دارم که‏‎ ‎‏خمس هم بدهم. حالا تکلیف من چیست؟ آیا من موظفم که از حقوق ماهیانه ای که از‏‎ ‎‏او دریافت می دارم، خمس خودم را بدهم و یا خمس مادر و خواهرم را هم به این‏‎ ‎‏ترتیب بدهم؟ و اگر جواب مثبت است، این خمس را باید به کجا پرداخت کنیم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید که در آنچه به شما داده می شود خمس‏‎ ‎‏نباشد، بر شما چیزی نیست.‏

‏‏[سؤال 5423]‏‏ ‏ ‏ 2650‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏لطفاً تکلیف را در مورد مسائل زیر مرقوم بفرمایید:‏

‏‏1. چنانچه شخصی با اطلاع به این که پدرش خمس مال خود را نمی پردازد و تا به‏‎ ‎‏حال نپرداخته، با وجود این که دارای ثروت و درآمد کافی است، آیا می تواند جهت‏‎ ‎‏تأمین مایحتاج خود، مثل خرید خانه، ازدواج، خرج روزمره، خرج تحصیلی، در‏‎ ‎‏صورتی که خودش هیچ درآمدی نداشته باشد، از او پول بگیرد؟‏

‏‏حکم کسی که تا به حال از این پول استفاده می کرده و نمی داند که چه مقدار بوده،‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین دارد که در آنچه تصرف کرده یا می کند خمس هست،‏‎ ‎‏باید به حاکم شرع مراجعه و استجازه کند.‏

‏
‏‎

‎‏2. کسانی که از خارج از کشور بر خلاف مقررات و موازین جمهوری اسلامی پول وارد کشور می کنند،‏‎ ‎‏آیا مالک پول خود هستند یا نه؟ یا این که فقط کار حرام انجام داده اند؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است طبق مقررات دولت اسلامی عمل کنند.‏

‏‏[سؤال 5424]‏‏ ‏ ‏ 2651‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم حضرت مستطاب، رهبر عالی قدر، الامام روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام و احوال پرسی از پروردگار منان سلامتی و سعادت‏‎ ‎‏روزافزون آن جناب را مسألت می نمایم، به پیوست یک فقره چک بانک ملی به مبلغ‏‎ ‎‏سی هزار ریال تقدیم می گردد که نصف آن بابت خمس آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم و نصف دیگر‏‎ ‎‏آن بابت سهم مبارک امام می باشد پس از وصول خواهشمند است رسید آن را‏‎ ‎‏مرحمت فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ سه هزار تومان بابت خمس و سهمین مبارکین واصل‏‎ ‎‏گردید.‏

‏‏1. این جانب از ابتدای بلوغ تا کنون به دعوت دوستان و آشنایان به مهمانی رفته ام و‏‎ ‎‏می دانم که ایشان بابت خمس و سهم مبارک امام چیزی پرداخت نمی کنند، در این باره‏‎ ‎‏چه کار باید کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم نداشته باشید که آنچه تصرف کردید مورد تعلق‏‎ ‎‏خمس بوده چیزی بر شما نیست.‏

‏‏2. خرید تلویزیون و رادیو و ضبط صوت و تعمیرات آن ها و غیره را می توان جزء مخارج سال به‏‎ ‎‏حساب آورد.‏

‏‏بسمه تعالی، به مقدار شأن از مؤونه است.‏

‏‏3. پرداخت حق بیمه منزل و خانه و اثاثیه و ماشین جزء مخارج سال حساب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بیمه اجباری و یا پرداخت آن به مقدار متعارف و از شؤون باشد از مؤونه‏‎ ‎‏است.‏

‏
‏‎

‎‏4. بابت سهم مبارک امام می توان بابت هزینه و مخارج پاسداران انقلاب مصرف نمود؟‏

‏‏بسمه تعالی، موقوف است به اجازه خاصّه از حاکم شرع.‏

‏‏5. این جانب در ایام حکومت طاغوتی به وسیله اداره اوقاف به زیارت خانه خدا و حج مشرف شده ام‏‎ ‎‏آیا یک بار دیگر می توانم حج را قضا نمایم؟‏

‏‏بسمه تعالی، حج قضا ندارد و اگر صحیح انجام داده اید کفایت می کند.‏

‏‏[سؤال 5425]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5668‏

‏‏2. پسر و یا دختری که اکنون در خانۀ پدرش زندگی می کند و خود نیز شاغل است.‏‎ ‎‏پدرش نیز خمس و زکات نمی پردازد و آن فرد نیز مجبور به زندگی با آن ها است، در‏‎ ‎‏این صورت حساب سال چطور است؟‏

‏‏بسمه تعالی، از اموال پدر که مورد تصرف او واقع می شود اگر یقین ندارد که‏‎ ‎‏خمس در آن است، چیزی بر او نیست، ولی در صورت یقین باید در مقدار‏‎ ‎‏خمس اجازه از مرجع تقلید بگیرد.‏

‏‏[سؤال 5426]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2082‏

‏‏2. کسی است که از ابتدا تا کنون خمس پرداخت نکرده است، آیا می شود در منزل‏‎ ‎‏او و روی فرش او وارد شد و نماز خواند و از غذای او استفاده کرد و آیا غسل های او‏‎ ‎‏درست است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن خمس در منزل و فرش نباشد، تصرف و نماز‏‎ ‎‏در آن مانع ندارد و اگر آب مباح باشد غسل صحیح است.‏

‏‏[سؤال 5427]‏‏ ‏ ‏ 2652‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور پدر و رهبر عزیز، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، پس از سلام،‏‎ ‎‏استفتایی از شما دربارۀ خمس داشتم.‏

‏‏پدر من از اول عمرش تا به حال خمس نداده است و خودش می گوید به من‏
‏‎

‎‏واجب نبوده و نیست؛ چرا که در تمام مدتی که کار می کرده و درآمد داشته، بدهکار نیز‏‎ ‎‏بوده است.‏

‏‏1. آیا ایشان حتماً باید سال قرار می داد در پیش یک روحانی، تا روحانی به ایشان‏‎ ‎‏بگوید خمس ندارد یا این که نظر ایشان قابل قبول است؟‏

‏‏2. حکم استفاده ما فرزندان ایشان از پول و امکانات ایشان چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، قول خود او قبول است.‏

‏‏[سؤال 5428]‏‏ ‏ ‏ 2653‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 8 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، خداوند معبود، به حق پیغمبر محمود، سایۀ بلندپایۀ‏‎ ‎‏حضرت عالی را از سر ما مقلدین کم و کوتاه نفرماید.‏

‏‏باری حقیر یک نفر از مقلدین حضرت عالی اهل آذربایجان می باشم. بدین وسیله‏‎ ‎‏تقاضای اجازه یا راه حل سه مسأله که بر بنده برخورد می کند را‏‎ ‎‏دارم:‏

‏‏1. شغل بنده پینه دوزی می باشد که سیّار هستم در دهات همجوار؛ اغلب مهمان‏‎ ‎‏اشخاصی می باشم که مال ایشان طبق موازین شرعی مشکوک یا مخلوط به حرام‏‎ ‎‏است؛ ناچار از نان و آب ایشان می خورم، در این مورد راه حل یا اجازه به بنده صادر‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که در مال مورد ابتلای شما، مال حرام باشد،‏‎ ‎‏بر شما حلال است.‏

‏‏2. یک قطعۀ کوچک باغچه وقف دارم که وقف نامۀ آن نان دادن به اهالی قریه با عزاداری سیدالشهدا‏‎ ‎‏می باشد. چون عاید یک سالۀ او خیلی کم می شود، ناچار دو ـ سه سال جمع نموده، یک دفعه احسان‏‎ ‎‏می کنم؛ به علت تأخیر از شما اجازه یا راه حل می خواهم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر صلاح باشد مجازید.‏

‏‏3. موقعی که بنده مال امام بدهکار می باشم، نمی توانم یک دفعه پرداخت کنم، ناچار تا جمع نمایم به‏‎ ‎‏تأخیر می افتد؛ باز در این مورد اجازه یا راه حل می خواهم.‏

‏‏بسمه تعالی، مجازید. موفق باشید ان شاء الله‌.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5429]‏‏ ‏ ‏ 2654‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خواهشمندم به دو سؤال من جواب بدهید:‏

‏‏1. آیا وقتی که پدر من از اول زندگی تا کنون هیچ خمس و زکات مال خویش را‏‎ ‎‏نداده و در ضمن، من هیچ اطلاعی هم ندارم که آیا این شخص، مالی در بانک دارد یا‏‎ ‎‏نه، ولی کلاًّ می دانم که او مال دارد، اما مقدار ماندن و یک سال مسکوت ماندن آن را‏‎ ‎‏اطلاع ندارم، تکلیف من در این مورد چیست؟ آیا باید از این مال استفاده بکنم؟ حتی‏‎ ‎‏غذا خوردن در این منزل جایز است و یا از نظر روحیه در من تأثیر دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اموالی که مورد تصرف شما قرار می گیرد، اگر یقین ندارید که‏‎ ‎‏خمس در آن هست یا نه، تصرفات شما اشکال ندارد.‏

‏‏2. شخص مذکور به ائمه و به همه فحش می دهد، ولی من دیدم که این شخص، نماز می خواند و من‏‎ ‎‏نمی توانم تشخیص بدهم که آیا این شخص فحشی که می دهد از قلب است و یا بر اثر عصبانیت از‏‎ ‎‏مسائلی که مشاهده می کند، می دهد، آیا با این که من نمی توانم حکم کنم که او کافر است ـ چون دیدم‏‎ ‎‏نماز می خواند ـ آیا او کافر است یا نه و باید از خوردن غذا اجتناب بکنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر محرز نباشد که ارتداد از او سر زده یا نه، حکم به کفر وی نمی شود و محکوم‏‎ ‎‏به نجاست نیست و سبّ امام اگر معلوم نباشد که جدی بوده یا نه، موجب نجاست نیست.‏

‏‏[سؤال 5430]‏‏ ‏ ‏ 2655‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پس از عرض سلام؛ امیدوارم که حالتان خوب باشد.‏

‏‏می خواستم از شما سؤال کنم که آیا رفتن به خانه کسانی که خمس نمی دهند‏‎ ‎‏خوردن غذای آن ها حرام است و یا نه اشکالی ندارد؟ آیا خوردن این گوشت های‏‎ ‎‏یخی که در کشور هم اکنون توزیع می شود اشکال دارد؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ ‏

‏‏بسمه تعالی، با یقین به این که در اشیای مورد تصرف شما خمس هست،‏‎ ‎‏نباید تصرّف کنید. و اگر شک دارید، تصرف مانع ندارد. و گوشت هایی که‏
‏‎

‎‏از بلاد غیر اسلامی وارد می کنند در صورتی حلال است که احتمال داده‏‎ ‎‏شود که وارد کننده مسلمان احراز تذکیه حیوان را کرده و آن را در دسترس‏‎ ‎‏مسلمین قرار داده است.‏

‏‏[سؤال 5431]‏‏ ‏ ‏ 2656‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 11 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏می دانید که خواندن قرآن (ختم سورۀ انعام یا أمّن یجیب) به صورت نذر، متوالی یا‏‎ ‎‏غیر همراه با یک وعده غذا در بین اغلب مسلمین مرسوم است، اگر بدانیم میزبان‏‎ ‎‏(نذرکننده) خمس مالش را نمی دهد، می توان از آن غذا خورد یا خیر؟ و اگر احتمال‏‎ ‎‏باشد چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن خمس در غذای مزبور نباشد خوردن آن‏‎ ‎‏اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 5432]‏‏ ‏ ‏ 2657‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 26 / 5 / 1361‏

‏‏دفتر مسائل شرعی امام خمینی‏

‏‏1. پذیرفتن هدیه از کسی که علم داریم که خمس نمی دهد به نظر امام چه صورت‏‎ ‎‏دارد؟ آیا باید گیرنده خمس پرداخت کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم به وجود خمس در آن مال نباشد اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 5433]‏

‏‏2. کسی که از پول خمس نداده اشیایی را بخرد و به خانوادۀ خود ببخشد چه‏‎ ‎‏صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با علم به وجود خمس در آن جایز نیست.‏

‏‏3. خانه ای را که در خور شأن کسی نیست به چه صورت خمسش پرداخت شود؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، مقدار زاید بر شأن باید تخمیس شود.‏

‏‏4. کسی که خانه ای محقّر داشته و آن را به فروش رسانده و خمس آن پول را داده و با آن پول، خانۀ‏‎ ‎‏دیگری خریده و دوباره به مقدار زیادتری آن را به فروش رسانده، با این که خود فروشنده خانۀ مسکونی‏‎ ‎‏ندارد، با این پول خانه ای را برای سکونت خریده آیا خمس مازاد را پرداخت کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، خمس زیاده واجب نیست.‏

‏‏5. خریدن وسایل سواری ـ اعم از موتورسیکلت و یا ماشین ـ برای کسی که حساب سال ندارد جزء‏‎ ‎‏مؤونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید سال قرار دهد و بعد تصرف کند.‏

‏‏6. کسی که حساب داشته و سرمایۀ او از بین رفته و دوباره از کسب و کار، پولی پیدا کرده، به چه‏‎ ‎‏صورت خمس دهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از ربح، سر سال باقی بماند خمس دارد.‏

‏‏7. خریدن وسایلی که جزء ابزار کار نیست، مثل این که کسی ماشینی را برای سواری خودش بخرد،‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، از مؤونه است.‏

‏‏[سؤال 5434]‏‏ ‏ ‏ 2658‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور رهبر عالی قدر انقلاب اسلامی امام خمینی‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام، سلامتی شما را از درگاه ایزد متعال خواهان و‏‎ ‎‏خواستارم و امیدوارم که هر چند سال عمری که من دارم خدا بگیرد و به عمر سراسر‏‎ ‎‏هدایت رهبر بزرگوارم بدهد تا بتوانند فرزندان و برادران ما را به راه خدا و رسولانش‏‎ ‎‏و اولیاء الله‌ هدایت فرماید. ان شاء الله‌‏

‏‏این جانب عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستم، چندین سؤال دارم که از‏‎ ‎‏شما رهبر عزیز تقاضای عاجزانه دارم که به آن ها پاسخ بدهید:‏

‏‏1. بنده پدری دارم که در حدود 60 سال سن دارد، وضع مالی او هم نسبتاً بد‏‎ ‎‏نیست، ایشان تعداد 6 یا 7 قالی دارد، تعدادی هم گوسفند دارد و کشاورز هم هست که‏
‏‎

‎‏در سال اگر باران رحمت الهی بر ما نازل شود مقدار 3 هزار من جو و مقدار تقریباً 800‏‎ ‎‏من گندم برداشت می کند، نه خمس و نه زکات مال خود را نمی دهد، از شما رهبر کبیر‏‎ ‎‏می خواهم که در این مورد مرا راهنمایی کنید.‏

‏‏ایشان اصلاً نماز نمی خوانده و روزه هم نمی گرفته و نمی گیرد و حتی غسل هم‏‎ ‎‏شاید بلد نباشد، می توانم بگویم از اول عمرش تا به حال فقط 2 تا 3 ماه نماز خوانده‏‎ ‎‏است البته دو یا 3 ماه را هم به خاطر این نماز خوانده که یک روز قبل از آنکه می رفته‏‎ ‎‏زیارت حضرت رضا علیه السلام نماز می خوانده تا چند روزی که برمی گشته به خانه، لطفاً در‏‎ ‎‏این باره هم مرا راهنمایی فرمایید. ‏

‏‏تقریباً می توانم بگویم که هشتاد درصد از مخارج زندگی ما را از زمانی که من یادم‏‎ ‎‏می آید تا به حال مادرم می دهد. توضیح: مادرم هم خیاط هست و هم رختخواب و‏‎ ‎‏تشک می تواند درست کند به همین دلیل می تواند مخارج زندگی خانواده ما را تأمین‏‎ ‎‏نماید و پدرم همیشه با او دعوا می کند و چیزهای بد زیادی به او می گوید و خواهری‏‎ ‎‏هم دارم که ذلیل دست پدرم شده است، می توانم بگویم که او از 10 سالگی شاید هم‏‎ ‎‏کمتر برای پدرم زحمت کشیده و قالی بافته است، تا به حال که او در حدود 23 سال‏‎ ‎‏سن دارد چندین خواستگار برای ایشان آمده است که ما نداده ایم، چون همۀ آن ها پیر‏‎ ‎‏و فرسوده بودند و حال هم مجبور شدیم او را به یک نفر که 10 فرزند دارد و عمر‏‎ ‎‏ایشان هم نزدیک 45 تا 50 سال می باشد بدهیم، پدرم ایشان را خیلی آزار می دهد و‏‎ ‎‏همیشه با حالتی خشن با او رفتار می کند. ‏

‏‏بنده زمانی که مجرد بودم با کمک پدرم و مقداری هم به اجبار از پدرم کمک گرفتم‏‎ ‎‏و ساختمانی در زمین حیاط پدرم ساختم که الآن در یکی از اتاق های آن ساختمان‏‎ ‎‏زندگی می کنم و در بعضی موارد پدرم می گوید وسایلت را بردار و از این جا برو و من‏‎ ‎‏هم که نه مالی دارم و نه زمین دارم که بتوانم در آن یک اتاقی بسازم، تکلیف ما در این‏‎ ‎‏باره چیست؟‏

‏‏از همان قالی هایی که در اول ذکر شد 2 تا 3 عدد آن ها زیر پای ما می باشد منظور‏
‏‎

‎‏در اتاق ما می باشد، آیا می توانیم روی آن نماز بخوانیم یا نه؟ لطفاً توضیح بیشتر بدهید.‏

‏‏بسمه تعالی، او را امر به معروف کنید و اموالی که در اختیار شما می گذرد‏‎ ‎‏اگر یقین به بودن خمس در آن ندارید تصرف شما در آن مانع ندارد.‏

‏‏2. بنده مدت یک سال است که ازدواج کرده ام و در این مدت یک سال هیچ حسابی برای خمس خود‏‎ ‎‏نداشته ام و چیزی هم از خودم ندارم که بخواهم خمس آن را بدهم؛ اکثر چیزهایی که دارم همه‏‎ ‎‏بخشیدنی است وسایلی که دارم به شرح زیر است.‏

‏‏الف. مقداری جهیزیه که پدر همسرم به من بخشیده است و در ضمن، مقدار حدوداً 10 هزار تومان از‏‎ ‎‏من به عنوان شیربها گرفته است که همین وسایل جهیزیه را خریداری نموده است.‏

‏‏ب. تازگی ها یک ضبط صوت دسته دوم و یک پنکه خریده ام که آن ها جزو وسایل خانه مان است این‏‎ ‎‏دو جنس را به قیمت 2150 تومان خریده ام.‏

‏‏بسمه تعالی، جهیزیه خمس ندارد و همچنین سایر وسایل زندگی بشرط آنکه در بین سال تهیه‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏3. یک موتور سیکلت خریده ام به قیمت 7000 تومان که اختصاص دارد برای آمدن به سر خدمت و‏‎ ‎‏برگشتن به خانه، چون در بیراهه قرار گرفته ایم و وسیلۀ عمومی کم است.‏

‏‏بسمه تعالی، موتور سیکلت در صورتی که برای زندگی محل احتیاج نبوده و برای شغلتان که‏‎ ‎‏رفتن به محل کار است بوده خمس آن واجب است.‏

‏‏4. آیا اگر احتمالاً پدرم چیزی به من بخشید گرفتن آن اشکال ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد ولی اگر یقین دارید که در آن خمس است باید خمس آن را بدهید.‏

‏‏5. چرا انسان نمی تواند وقتی که همسرش حامله است و حمل او 5 / 7 یا 8 ماه است با ایشان جماع کند‏‎ ‎‏اگر دلیل خاصی دارد برایم توضیح دهید. آیا ترک آن واجب است یا مستحب؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقاربت در حال حمل مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 5435]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2686‏

‏‏10. اگر انسان نانخور کسی باشد و آن شخص در کسب و کاری که می کند رعایت‏‎ ‎‏موازین شرعی را نمی نماید، مثلاً خمس پول را نمی دهد یا در معامله غش می کند و یا‏‎ ‎‏دروغ می گوید و در بعضی اوقات جنس ها را کم می فروشد و یا تقلبی به مردم می دهد،‏‎ ‎‏در همۀ این حالات، آیا نفقه گیرنده می تواند از مال یا خوراک و یا وسایلی که‏
‏‎

‎‏نفقه دهنده به او می دهد استفاده کند؟ و اگر نمی تواند، چه بایستی بکند تا از نظر شرعی‏‎ ‎‏درست شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارد مال مصرفی او حرام یا مخلوط به حرام است،‏‎ ‎‏چیزی بر او نیست. ‏

‏‏[سؤال 5436]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2371‏

‏‏2. از آن جا که در خانواده ای زندگی می کنم که از مال حلال مخلوط به حرام‏‎ ‎‏زندگی مان می چرخد و بزرگ خانواده هم، مال حلال مخلوط به حرام را‏‎ ‎‏نمی خواهد‏‎ ‎‏جدا کند و خمس هم نمی دهد و من هم هیچ کاری نمی توانم بکنم، تکلیف پولی که‏‎ ‎‏می گیرم و لباس های مورد استفاده و اشیا و غذاهایی که می خورم و مکان نمازم‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین دارید اموالی که تحت تصرف شما قرار می گیرد از‏‎ ‎‏مال حرام است یا با مال حرام تهیه شده، تصرف جایز نیست؛ مگر آن که با‏‎ ‎‏اجازۀ حاکم شرع، مال حرام یا مقدار خمس مال را جدا کنید.‏

‏‏[سؤال 5437]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1940‏

‏‏2. کسی که پدرش خمس مالش را نمی دهد، به جهت این که می گوید خمس تعلق‏‎ ‎‏پیدا نکرده است (در حالی که خمس تعلق پیدا کرده است) آیا می تواند در خانۀ او‏‎ ‎‏زندگانی کند و از مال او صرف بکند و غذا بخورد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه مورد ابتلا و تصرف شما است اگر یقین ندارید که در آن‏‎ ‎‏خمس است، می توانید در آن تصرف کنید.‏

‏‏[سؤال 5438]‏‏ ‏ ‏ 2659‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 4 / 1361‏

‏‏خدمت مبارک حضرت امام خمینی‏

‏‏پس از عرض سلام، به حضورتان می رسانم که این جانب دختر 32 ساله ای هستم‏
‏‎

‎‏که ازدواج نکرده ام و با مادر پیرم زندگی می کنم. ایشان عقیده به حلال و حرام ندارند و‏‎ ‎‏با این که به اسم انفاق، از دادن هیچ چیزی دریغ ندارند، ولی خمس نمی دهند و بهرۀ‏‎ ‎‏بانکی می گیرند. خواهش می کنم دستور بفرمایید که شرعاً من می توانم به این زندگی‏‎ ‎‏ادامه بدهم یا این که باید بروم و به تنهایی در جایی زندگی بکنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، چیزهایی که مورد تصرف و استفادۀ شما قرار می گیرد، اگر‏‎ ‎‏یقین ندارید که خمس واجب یا بهرۀ پول، در آن وجود دارد، چیزی بر شما‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 5439]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2870‏

‏‏2. با توجه به این که شوهرم خمس نمی دهد و اگر من داشته باشم، آیا موظف به‏‎ ‎‏دادن خمس هستم یا به عهدۀ شوهرم می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چیزهایی که مورد تصرف شما قرار می گیرد اگر یقین به وجود‏‎ ‎‏خمس در آن ندارید، چیزی بر شما نیست؛ ولی در صورت یقین، باید‏‎ ‎‏نسبت به مقدار خمس از مرجع تقلید یا نمایندۀ مجاز او اجازه بگیرید.‏

‏‏[سؤال 5440]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 927‏

‏‏3. آیا از مال پدری که پدر، خمس آن را نداده و نمی دهد، می شود استفاده کرد؟‏‎ ‎‏(پدر در قید حیات است).‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید مالی که مورد استفادۀ شما واقع می شود، در آن‏‎ ‎‏خمس وجود دارد، چیزی بر شما نیست.‏

‏‏[سؤال 5441]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1216‏

‏‏2. بعضی از خانواده ها هستند که حساب سال ندارند، رفت و آمد با آن ها و غذا‏‎ ‎‏خوردن در منزل آن ها چه صورتی دارد، با توجه به این که تذکر هم به آن ها داده ام؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که چیزی که مورد استفادۀ شما قرار می گیرد‏‎ ‎‏متعلَّق خمس است اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5442]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1540‏

‏‏4. اگر پدر خانواده خمس نپردازد وظیفۀ دیگر اعضای خانواده چیست؟ آیا‏‎ ‎‏خوردن نان این پدر حلال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارد که اموال مورد تصرف او از پول غیر مخمس‏‎ ‎‏تهیه شده است یا نه، چیزی بر او نیست.‏

‏‏[سؤال 5443]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3224‏

‏‏3. فرزند یا همسری که پدر یا همسرشان کسب حرام دارند، چه تکلیفی دارند؟‏‎ ‎‏چه از نظر خوردن و آشامیدن و چه از نظر نماز و روزه.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر چیزی که مورد استفادۀ فرزند یا همسر می باشد علم به‏‎ ‎‏حرام بودن آن ندارند تصرف جایز است و اگر علم به حرام بودن دارند‏‎ ‎‏تصرف جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 5444]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3224‏

‏‏4. فرزند یا زنی که پدر یا همسرشان خمس مالشان را نمی پردازند چه تکلیفی‏‎ ‎‏دارند، چه از نظر خوردن و آشامیدن و چه از نظر نماز و روزه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مسأله سابق را دارد.‏

‏‏[سؤال 5445]‏‏ ‏ ‏ 2660‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 10 / 1361‏

‏‏پس از عرض سلام خدمت آن بزرگواران، از خداوند متعال توفیق روز افزون‏‎ ‎‏همگی را در خدمت به اسلام خواستارم و اجازه می خواهم که چند مسأله ای را که با‏‎ ‎‏آن مواجه هستم مطرح کنم:‏

‏‏1. این جانب شخصی معتقد و مقید به اجرای صحیح دستورات اسلامی هستم ولی‏‎ ‎‏متأسفانه پدر و مادرم با من هم عقیده نیستند و اصولاً مؤمن نیستند؛ یعنی خمس‏‎ ‎‏نمی دهند و مقید به این نیستند که ارزاقی که تهیه می کنند دقیقاً حلال باشد؛ از طرفی از‏
‏‎

‎‏من می خواهند که به منزل آن ها رفت و آمد کنم. من اغلب، نمی روم و اگر هم بروم،‏‎ ‎‏چیزی نمی خورم. به تازگی مادرم متوجه این امر شده و احساس می کنم از من رنجیده‏‎ ‎‏و نیز می ترسم در این مورد، اختلافی پیش آید؛ از طرفی نمی خواهم لقمۀ حرام بخورم‏‎ ‎‏(چه خودم، چه شوهرم، چه فرزندم). از شما تقاضا می کنم در این مورد مرا راهنمایی‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏2. با توجه به خصوصیات خانوادۀ پدرم، اگر به من چیزی خوراکی سوغاتی و یا‏‎ ‎‏هدیه دهند با آن چه کنم؟ لطفاً در این مورد نیز مرا راهنمایی فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که در آنچه مورد تصرف شما است در خانۀ‏‎ ‎‏آن ها یا به شما می دهند، مال حرام باشد می توانید تصرف کنید.‏

‏‏[سؤال 5446]‏‏ ‏ ‏ 2661‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام خمینی‏

‏‏با درود بر ارواح مطهر شهیدان راه حق و حقیقت؛ مشکلی که برایم پیش آمده‏‎ ‎‏جهت دریافت جواب مطابق با فتوای امام عزیز خدمتتان مطرح می شود:‏

‏‏بنده مجردم، حقوقم 2200 تومان است، کل پس اندازم در عرض 6 ماه 6000‏‎ ‎‏تومان می باشد.‏

‏‏وضع مالی برادرم نسبتاً خوب است، ولی متأسفانه از دادن خمس مالش خودداری‏‎ ‎‏می کند و هر بار که به او گفته ام، به هر وسیله ای که شده خمس مالش را نداده و حدود‏‎ ‎‏6 ماهی است که برادرم از من می خواهد ازدواج کنم؛ ولی (البته سعی من بر این بوده‏‎ ‎‏که مستقلاً ازدواج کنم، اما تا به حال موفق نشده ام) به علت ندادن خمس مالش، حاضر‏‎ ‎‏نشده ام تا روشن شدن مسأله پیشنهاد او را قبول کنم.‏

‏‏1. حال اگر برادرم برایم زن بگیرد و لوازم نامزدی و عروسی و لوازم اولیۀ زندگی را‏‎ ‎‏برایم خریداری کند، آیا تصرف من در چنین زندگی با این لوازم حرام است یا نه؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، شما اگر یقین نداشته باشید که در عین مالی که به شما می دهد‏‎ ‎‏خمس هست، می توانید تصرف کنید.‏

‏‏[سؤال 5447]‏

‏‏2. اگر به فرض، خرج نامزدی و عروسی و خرید لوازم اولیۀ زندگی 000 / 50 تومان‏‎ ‎‏باشد و من خمس 000 / 50 تومان را خودم پرداخت نمایم، تصرف در بقیۀ پول یعنی‏‎ ‎‏000 / 40 تومان حرام است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد و حلال می شود.‏

‏‏[سؤال 5448]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1152‏

‏‏4. پدر و مادر من سال گذشته مشرف شده بودند به مکۀ معظمه؛ به علت نداشتن‏‎ ‎‏تمامی پول خمس، مقداری از خمس را پرداختند و رئیس کاروان آن ها که شخصی‏‎ ‎‏روحانی و سید می باشد گفته است اشکال ندارد. از پارسال تا به حال، مقدار پول‏‎ ‎‏خمس، تهیه شده ولی پدر من تمام باقیماندۀ خمس مکۀ خودش و مادرم را نمی دهد و‏‎ ‎‏به صورت ماهانه، مقداری پول می پردازد. سؤال این جا است که آیا مادر من برای‏‎ ‎‏پدرم و درآمدی که پدرم دارد حلال است یا خیر؟ و در این جا تکلیف مادرم که حاضر‏‎ ‎‏است تمامی باقیماندۀ خمس را بپردازد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بر یکدیگر حلال هستند و مادرتان خمس مال خود را اگر از‏‎ ‎‏درآمد کسب او است بپردازد و نسبت به مال متعلّق به پدرتان اگر مادر‏‎ ‎‏یقین ندارد که خمس آن داده نشده، تصرف او مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 5449]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3218‏

‏‏2. می دانیم که خانواده ای خمس نمی دهند، اگر ما را به میهمانی دعوت کردند‏‎ ‎‏می توانیم از غذای آن ها بخوریم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم ندارید که در غذای مورد ابتلا خمس هست، مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5450]‏‏ ‏ ‏ 2662‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. بنده به منازلی که دعوت می شوم و می دانم حساب سال شرعی ندارند و خمس‏‎ ‎‏نمی دهند، مقدار غذای مصرفی خود را در نظر می گیرم و خمس آن را می پردازم و‏‎ ‎‏خود را در این امر ملزم می دانم. آیا این عمل لازم و به مورد است، یا به طور کلی‏‎ ‎‏بی مورد و بی اساس می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت یقین به وجود خمس در اشیای مورد تصرف،‏‎ ‎‏اجازۀ تصرف در مقدار خمس و پرداخت آن لازم است.‏

‏‏2. همان گونه که مطلع هستید آیات قرآن را در روزنامه ها و نشریات به چاپ می رسانند و ما به خوبی‏‎ ‎‏می دانیم این روزنامه ها در دست همگان افتاده و پس از مطالعه، در زباله ها و مراکز کثیف انداخته‏‎ ‎‏می شود. با درنظرداشتن آنچه در کتب فقهی، در خصوص مسّ آیات قرآن آمده است، نظر حضرت عالی‏‎ ‎‏چیست؟ و اگر نقل به معنا بهتر، بلکه لازم است، بفرمایید. لطفاً جواب روشن بدهید که مدتی است‏‎ ‎‏برای این موضوع ناراحتم. ‏

‏‏بسمه تعالی، چاپ و نشر ممنوع نیست، ولی از انداختن در جاهایی که موجب هتک می شود،‏‎ ‎‏باید خودداری کنند.‏

‏‏[سؤال 5451]‏‏ ‏ ‏ 2663‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 2 / 1361‏

‏‏دفتر امام خمینی دامت برکاته ‏

‏‏با عرض سلام و آرزوی موفقیت برای شما تقاضا دارم فتوای امام خمینی را در‏‎ ‎‏مورد سؤال زیر پاسخ و توضیح فرمایید.‏

‏‏1. اگر انسان به دلایل تقریباً ضروری به مدت دو ماه در منزل شخصی که علم به‏‎ ‎‏وجود خمس در مال تحت تصرف او دارد اقامت نماید، آیا در صورتی که به مقدار‏‎ ‎‏متیقن بابت غذا و امکانات دیگر پول پرداخت نماید، این اقامت اشکال دارد یا خیر؟‏‎ ‎‏تکلیف را معین نمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بری ءالذمه می شوید.‏

‏
‏‎

‎‏2. اگر انسان بداند یا گمان نماید وقت داخل نشده و به قصد طهارت یا غایت دیگر شروع به وضو یا‏‎ ‎‏غسل (جنابت) نماید و در بین عمل، وقت داخل شود وضو یا غسل را می تواند به نیت نماز تمام نماید‏‎ ‎‏یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح است.‏

‏‏[سؤال 5452]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1725‏

‏‏3. حضرت امام، بعضی اشخاص هستند که از اقوام و آشنایان می باشند که این ها‏‎ ‎‏خمس یا زکات را نمی پردازند، حال آیا می شود به منزل این گونه افراد رفت یا خیر؟ و‏‎ ‎‏آیا می توان در منزل آنان غذا خورد و کارهای دیگر را انجام داد؟ و همچنین افرادی‏‎ ‎‏هستند که قبلاً مشروب می خوردند یا این که رعایت نجس و پاکی را نمی کنند، آیا در‏‎ ‎‏مورد این ها هم می توان رفت و آمد کرد و غذا در منزلشان خورد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که غذا و اموالی که مورد تصرف شما قرار‏‎ ‎‏می گیرد نجس باشد یا متعلَّق حقوق شرعیه باشد، تصرف اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 5453]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2092‏

‏‏2. قبول دعوت افرادی که خمس نمی دهند و به گردن دارند وخوردن غذا در منزل‏‎ ‎‏آن ها و خواندن نماز در خانۀ آن ها و قبول هدیه ای از طرف آن ها، مثلاً لباس و پوشیدن‏‎ ‎‏در هنگام نماز، از نظر شرعی چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن خمس در مالی که مورد ابتلای او واقع‏‎ ‎‏می شود، ندارد اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 5454]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2094‏

‏‏3. اگر خانواده ای خمس و زکات را نپرداخته باشد، عبادات فرزندان آن شخص‏‎ ‎‏(نماز و روزه و...) چگونه خواهد بود؟ و تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، عبادات فرزندان صحیح است؛ مگر آن که علم داشته باشند که‏‎ ‎‏فرش یا مکانی که روی آن نماز می خوانند خمس داشته و پرداخت نشده‏
‏‎

‎‏است که در این صورت، بدون مراجعه به حاکم شرع و اجازۀ او، نماز روی‏‎ ‎‏آن اشکال دارد.‏

‏‏[سؤال 5455]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1710‏

‏‏6. خوردن غذای کسی که معتقد به دادن خمس نیست و نیز کسی که خمس‏‎ ‎‏نمی دهد اما شک داریم که معتقد به دادن خمس نیز هست یا خیر، چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم به وجود خمس در غذا ندارد استفاده جایز است.‏

‏‏[سؤال 5456]‏‏ ‏ ‏ 2664‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 4 / 1361‏

‏‏حضور مقدس آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏پس از عرض سلام و آرزوی سلامت و سعادت آن رهبر عزیز؛ لطفاً به سؤالات‏‎ ‎‏زیر پاسخ دهید:‏

‏‏1. آیا از غذای کسی که خمس نمی دهد، می توان استفاده نمود، به شرطی که‏‎ ‎‏مصرف کنندۀ غذا معادل ‏‏ آن را خود، به عنوان خمس بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، غذا را اگر یقین دارید با پول غیر مخمس تهیه شده، با اجازۀ‏‎ ‎‏مرجع تقلید یا وکیل او مانع ندارد.‏

‏‏2. معاشرت با شخص کاهل نماز به این معنا که احتمالاً ماهی، هفته ای ممکن است یکی ـ دو رکعت‏‎ ‎‏به جا آورد، چگونه است؟ و همچنین استفاده از غذا در آن منزل؟‏

‏‏بسمه تعالی، با مراعات شرایط مقرّره، امر به معروف و نهی از منکر نمایید و اگر ترک معاشرت،‏‎ ‎‏موجب می شود او در خواندن نماز کوشا شود، معاشرت نکنید.‏

‏‏3. کسی که پولش را به فردی می دهد که برایش کار کند و ماهیانه مبلغی به او بدهد، البته با ایما و‏‎ ‎‏اشاره  و غیره، مبلغ ماهیانه مشخص است، مهمانی رفتن در آن خانه و استفاده از غذای آن چه‏‎ ‎‏صورت  دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که اموال مورد تصرف شما با پول حرام تهیه شده باشد، اشکال‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5457]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2191‏

‏‏4. اگر کسی خمس به او تعلق بگیرد و خمس ندهد آیا می شود به مهمانی او رفت‏‎ ‎‏یا احیاناً هدیه ای را از او پذیرفت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشید که در مال مورد ابتلاء شما خمس‏‎ ‎‏است، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 5458]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3104‏

‏‏5. کسی که حساب سال ندارد، اگر چیزی از او خریداری بشود مثل لباس یا‏‎ ‎‏چیزهای دیگر، مشتری خمس اش را باید بدهد یا خیر؟ و دیگر غذا خوردن در منزلش‏‎ ‎‏چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مشتری یا کسی که غذای او را می خورد یقین به بودن‏‎ ‎‏خمس در مال مورد ابتلاء نداشته باشند چیزی بر آن ها نیست.‏

‏‏[سؤال 5459]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2240‏

‏‏2. بعضی از مؤمنین سؤال می کنند: جاهایی به میهمانی دعوت می شویم که یقین‏‎ ‎‏داریم حساب سال ندارد؛ غذا خوردن و بقیۀ تصرفات ما در منزل این طور اشخاص‏‎ ‎‏چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وجود خمس در غذا و چیزهای دیگری که مورد استفاده‏‎ ‎‏است معلوم نباشد جایز است.‏

‏‏[سؤال 5460]‏‏ ‏ ‏ 2665‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام و درود فراوان به امام امت، خمینی بت شکن‏

‏‏پس از عرض سلام، به عرض می رسانم که این جانب محصل می باشم و خرجی‏‎ ‎‏خود را بیشتر، برادرانم تأمین می کنند. حال، اگر برادرانم خمس نداده باشند و سال هم‏‎ ‎‏معلوم نکرده باشند، پولی که به عنوان پول جیبی یا برای خرید لوازم التحریر یا‏
‏‎

‎‏چیزهای دیگر، برادرانم به من می دهند؛ آیا خمس پولی را که می گیرم باید کنار بگذارم‏‎ ‎‏یا این که اشکالی ندارد و می توانم خرج کنم؟ آیا پوشیدن لباس یا کفش یا چیزهای‏‎ ‎‏دیگری که برایم می خرند، مثلاً در نماز خواندن اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که در عین پولی که به شما می دهند خمس‏‎ ‎‏هست، بر شما چیزی نیست.‏

‏‏[سؤال 5461]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2857‏

‏‏2. درصورتی که قطع رحم کردن صحیح نباشد و ما به خانۀ این افراد برویم و بدانیم‏‎ ‎‏که خمس و زکات نمی دهند، مالشان که به صورت خوردنی است بر ما حلال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تصرف در مالی که متعلَّق خمس است و خمس آن داده نشده‏‎ ‎‏جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 5462]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1375‏

‏‏6. غذا و پوشاکی که نزدیکانی که خمس نمی دهند برای ما بیاورند، مصرف آن ها‏‎ ‎‏چه حکمی دارد؟ در استفتا از دفتر امام خمینی جواب داده شده که «اگر یقین ندارید که‏‎ ‎‏در مال مورد مصرف، خمس است اشکال ندارد»، منظور چیست؟ چون خمس از همۀ‏‎ ‎‏پول جدا نشده است.‏

‏‏در ضمن در مسأله 1764 رسالۀ امام نوشته شده که «اگر از کافر یا کسی که به دادن‏‎ ‎‏خمس عقیده ندارد، مالی به دست انسان آمد، واجب نیست خمس آن را بدهد». و نیز‏‎ ‎‏در مسأله 1763 رسالۀ امام نوشته شده که «اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به‏‎ ‎‏کسی ببخشند، پنج یک آن چیز مال او نمی شود». با توجه به مسائل فوق آیا کلاً مواد‏‎ ‎‏مذکور مصرفشان حرام است یا این که می توان مصرف کرد و جداگانه خودمان خمس‏‎ ‎‏قیمت آن ها را بپردازیم؟‏

‏‏آیا می توان از چنین فردی پول قرض کرد و در صورت قرض کردن، پنج یک آن‏‎ ‎‏پول را به عنوان خمس پول قرض شده داد؟ و آیا به عاریه گرفتن وسایلی از قبیل‏
‏‎

‎‏آب میوه گیری برای مدتی، از چنین شخصی اشکالی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم همان است که در جواب استفتا و در رساله ذکر شده و‏‎ ‎‏اگر صاحب غذا و چیزهای دیگر اصلاً مسلمان معتقد به خمس نباشد، بر‏‎ ‎‏مصرف کنندۀ اموال او خمس واجب نیست ولی اگر مسلمان معتقد به‏‎ ‎‏وجوب خمس باشد و خمس واجب را نداده، تصرف در مالی که متعلَّق‏‎ ‎‏خمس شده در مقدار خمس، محتاج اجازه از مرجع تقلید است.‏

‏‏[سؤال 5463]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4016‏

‏‏3. مادر این جانب با نهایت احترامی که برایشان قایل هستم، متأسفانه دارای‏‎ ‎‏فرهنگ پایین و کم دقتی در بعضی مسایل شرعی هستند و روی همین اصل در خانه‏‎ ‎‏عده ای طاغوتی و ضد انقلاب که نماز هم نمی خوانند و در این خط ها نیستند مشغول‏‎ ‎‏کار شده است و هرچه منع کرده و دلیل آورده ام روی قالب های ذهنی غلط، قبول‏‎ ‎‏نمی کند و می روند، روشن بفرمایید که اگر حقوقی بابت زحمات به ایشان بدهند یا کالا‏‎ ‎‏و جنسی به ایشان بدهند حکم این اموال چیست؟ با توجّه به این که از خمس و زکات‏‎ ‎‏آن ها بی خبریم و احتمال می دهیم که نمی دهند، اگر حرام باشد چه باید بکنیم و در چه‏‎ ‎‏راهی تصرف کنیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید پولی که بابت اجرت می گیرید در مقابل کار‏‎ ‎‏حرام است و یا پول حرام یا مخلوط به حرام است اشکال ندارد و‏‎ ‎‏همچنین کالایی که از آن جا می آورند تا یقین نداشته باشید محکوم به‏‎ ‎‏حلیت است.‏

‏‏[سؤال 5464]‏‏ ‏ ‏ 2666‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 4 / 1361‏

‏‏لطفاً به سؤال زیر نیز پاسخ دهید:‏

‏‏خانمی با دو فرزند می باشد و خرج معاش خود را از راه سرمایه ای که دارد به‏
‏‎

‎‏دست می آورد؛ اگر این سرمایه را به کسی که خمس مالش را نمی دهد، داده باشد تا‏‎ ‎‏برای او کار کند، وضع پولی که از این راه به دست می آید چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با پول غیر مخمس مخلوط نشده باشد مانع ندارد والاّ باید‏‎ ‎‏از حاکم شرع اجازه بگیرد.‏

‏‏[سؤال 5465]‏‏ ‏ ‏ 2667‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏اگر با مخالفین معامله (چیزی به آن ها بفروشند) و پول بگیرند آن پول خمس دارد‏‎ ‎‏یا نه؟ چرا که خمس بر آن ها واجب نیست اگر هم واجب است قبول ندارد و نمی دهد‏‎ ‎‏آیا خمس آن پول را باید فوراً بدهد یا نه اگر از مؤونه سال زیاد آمد خمس بدهد؟ شما‏‎ ‎‏بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، مالی که با معامله با مخالفین یا کفّار از آن ها گرفته می شود‏‎ ‎‏خواه پول باشد یا جنس اگر در دست آن ها متعلق خمس بوده خمس آن‏‎ ‎‏واجب نیست و معامله در مقدار خمس هم صحیح است.‏

‏‏[سؤال 5466]‏‏ ‏ ‏ 2668‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 10 / 1361‏

‏‏حضور محترم رهبر عالی قدر و مرجع تقلید امام خمینی، ادام الله‌ بقائه‏

‏‏السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏این جانب چند سال است مسئول و مدیر یک مغازه می باشم و این مغازه راجع به‏‎ ‎‏چهارده نفر ورثه می باشد و صاحبان این مغازه، حاضر نیستند که خمس سود مغازه را‏‎ ‎‏بدهند، تکلیف شرعی این جانب چیست؟ به کارم ادامه بدهم یا این که واجب است که‏‎ ‎‏ترک کنم؟ ضمناً خودم خمس می دهم و حساب سالانه دارم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین دارد که اموال مورد تصرف او، متعلَّق خمس است‏
‏‎

‎‏باید از مرجع تقلید یا وکیل مجاز او اجازه بگیرد و نسبت به حقوق‏‎ ‎‏دریافتی، اگر یقین دارد که خمس در آن هست باید خمس آن را بپردازد.‏

‏‏[سؤال 5467]‏‏ ‏ ‏ 2669‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی برای کسی کار می کند آن شخص خمس و سهم نمی دهد، کارگر که مزد خود‏‎ ‎‏را می گیرد این شخص از مزد کارگری خود خمس و سهم بدهد یا نه به گردن صاحب‏‎ ‎‏پول است؟‏

‏‏بسمه تعالی، پولی که بابت مزد دریافت داشت اگر متعلق خمس است‏‎ ‎‏مقدار خمس را مالک نمی شود و باید به حاکم شرع مرجع تقلید برساند اگر‏‎ ‎‏مالک نمی دهد و معادل آن را از مالک طلبکار است.‏

‏‏[سؤال 5468]‏‏ ‏ ‏ 2670‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود و سلام بر امام مهدی علیه السلام و نایب بر حقش امام خمینی و با درود به شهدای‏‎ ‎‏اسلام، سلام علیکم‏

‏‏مسأله ای که مطرح است این گونه است که دختری که می خواهد ازدواج کند و‏‎ ‎‏قاعدتاً پدر به او جهازیه می دهد و دختر می داند که پول این جهیزیه کاملاً از راه حلال‏‎ ‎‏نبوده و پول مخلوط به حرام شده و شاید بعضی از اجناس آن کاملاً پول حرام بوده، اما‏‎ ‎‏مشخص نیست که مثلاً کدام جنس، حالا تکلیف این دختر چیست، خودش که تأمین‏‎ ‎‏مالی ندارد که بخواهد جهیزیه تهیه کند، آیا این جهاز برای او حلال است و می تواند از‏‎ ‎‏آن استفاده کند و نمازی که در روی فرش آن می خواند درست است یا مهمان می آید و‏‎ ‎‏در آن جا نماز می خواند و از وسایل منزل استفاده می شود و اگر اشکال دارد به چه‏‎ ‎‏ترتیب می تواند زندگیش را حلال کند؟‏

‏‏و در همین رابطه اگر در خانه پدر زمانی که بوده و پدر برایش چیزهایی از طلا مثل‏
‏‎

‎‏گردنبند یا النگو و... خریده و متعلق به دختر شده آیا این طلاها هم برای او حلال است‏‎ ‎‏و می تواند استفاده کند یا نه و به چه ترتیب می تواند آن ها را حلال کند و استفاده کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارد که در جهیزیه ای که به او داده شده یا در مالی‏‎ ‎‏که مورد تصرّف او است حرام هست می تواند در آن تصرّف کند و چیزی‏‎ ‎‏بر او نیست ولی اگر یقین دارد تصرف جایز نیست. ‏

‏‏[سؤال 5469]‏‏ ‏ ‏ 2671‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم دفتر امام خمینی‏

‏‏ضمن عرض سلام و آرزوی توفیق برای شما خدمتگزاران صدیق اسلام و قرآن، و‏‎ ‎‏طول عمر برای رهبر عظیم الشأن، امام خمینی، بندۀ حقیر خواستم که مسأله ای را با‏‎ ‎‏شما در میان بگذارم. ‏

‏‏سروران گرام! پدر من در سال 57 حدود نود هزار تومان جهیزیه به من دادند؛ البته‏‎ ‎‏می توانم بگویم که از درآمد ماهانه اش بود، پدرم مغازه دار می باشد، ولی با نهایت‏‎ ‎‏تأسف خمس و زکات نمی پردازد و در بعضی از زمینه ها مقداری گران فروشی نیز‏‎ ‎‏کرده اند. حالا خواستم ببینم که با این جهیزیه چه کنم؟ هم دلم می خواهد که باری از‏‎ ‎‏دوش پدرم برداشته باشم و هم وسایلی که از آن استفاده می کنم حلال باشد. آیا خمس‏‎ ‎‏آن را شوهرم باید بپردازد؟ شوهرم فعلاً حدود چهار هزار و خرده ای درآمد دارد.‏

‏‏خواهشمندم در این زمینه مرا با فتاوای امام امت راهنمایی فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارید که جهیزیه از پولی که باید خمس آن داده شود‏‎ ‎‏تهیه شده باشد، چیزی بر شما نیست.‏

‏‏[سؤال 5470]‏‏ ‏ ‏ 2672‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 9 / 1361‏

‏‏با سلام به امام امت و شهدای انقلاب اسلامی و با درود به شما خدمتگزاران اسلام‏

‏
‏‎

‎‏آیا به جهیزیۀ زنی که به خانۀ شوهر آمده و پدرش خمس مالش را نپرداخته است،‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد، یا خیر؟ اگر تعلق می گیرد، به عهدۀ کیست؟ والسلام ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشد که در جهیزیه خمس هست، لازم نیست‏‎ ‎‏خمس بدهد و اگر یقین دارد، باید به حاکم شرع مراجعه کند و در صورت‏‎ ‎‏پرداخت خمس یا اجازه می تواند در جهیزیه تصرّف نماید.‏

‏‏[سؤال 5471]‏‏ ‏ ‏ 2673‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 10 / 1361‏

‏‏حضور محترم حضرات معظم دفتر استفتائیه امام امت، پس از عرض سلام، امید‏‎ ‎‏است که ان شاء الله‌ حال شما در پرتو عنایات ایزد یکتا خوب باشد. ‏

‏‏1. پسر عموی من که او را به حسب ظاهر عادل، راستگو و درستکار می دانم؛‏‎ ‎‏ایشان می گویند که پدر زن تو خمس نمی دهد. بنا بر شناختی که از پدر زنم و نحوۀ‏‎ ‎‏زندگی ایشان دارم، احتمالاً ایشان خمس مالش را نمی دهد. در رابطۀ عروسی با‏‎ ‎‏دخترش (که دختر عموی من هست) پدر زنم به من و همسرم جهیزیه داده است.‏‎ ‎‏حال تکلیف من در رابطه با استفاده از آن ها چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن خمس در جهیزیه ندارید بر شما چیزی‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏2. من ده هزار تومان پول دارم که خمس آن را پرداخته ام و هم اکنون آن را در بانک قرض الحسنه قرار‏‎ ‎‏داده ام و در کنار آن از درآمد سالانه ام پولی که درمی آورم مقداری خرج می کنم و بقیه اش را پس انداز‏‎ ‎‏می کنم. حال آیا می شود بر این نیت باشم که سر سال خمس پولی را بدهم که هم از آن خرج کرده ام و‏‎ ‎‏هم جدای ده هزار تومان پس انداز کرده ام و منظورم کلاً این است که در طی سال خرجی را که می کنم و‏‎ ‎‏خمسی که می خواهم سر سال بدهم از ده هزار تومان نباشد؛ آیا چنین چیزی ممکن است؟ و خواهش‏‎ ‎‏می کنم که اگر این کار را نکنم بهتر است، بفرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، امکان دارد و با نیت می تواند تعیین کند. ‏

‏‏3. اگر کسی هیچ گونه نیت شرّی؛ مثل سوء ظن، ریا، تکبر و دیگر مفاسد اخلاقی در ذهن نداشته باشد‏
‏‎

‎‏و این گونه امور فساد به طور جرقه مانند در افکارش ظاهر شود و فوراً از آن جرقه هم اجتناب کند؛ آیا بر‏‎ ‎‏او گناهی محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، گناه نیست. ‏

‏‏4. برای تلفظ صحیح حمد و سوره و دیگر قرائت های نماز پیش افراد تقریباً آگاه رفته ام و مطالعات کمی‏‎ ‎‏داشته ام و می توانم بگویم که صحیح تلفظ می کنم و تقریباً بیشتر اوقات، مثلاً لفظ تکبیرة الاحرام و‏‎ ‎‏دیگر قرائت های نماز را چندین بار تلفظ می کنم که تقریباً بیشتر اوقات مرا از معنویت نماز دور کرده و‏‎ ‎‏زیاد در این باب شک می کنم. لطف بفرمایید تکلیف من چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اعتنا به شک نکند و در تکبیرة الاحرام اگر دو مرتبه بگوید اشکال پیدا می شود. ‏

‏‏5. اگر کسی منظورش غیبت در مورد کسی نباشد، ولی به طور ناخودآگاه حرفی بزند که هیچ گونه نیتی‏‎ ‎‏در مورد خوار و پست شمردن کسی یا غیبت پشت سر او، نداشته باشد؛ آیا گناهی بر او محسوب‏‎ ‎‏می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید از گفتن آن خودداری کند. ‏

‏‏6. آیا می شود کسی در کلامش مثلاً حرفی بگوید که دیگران را به خنده آورد، ولی حرف او هیچ گونه‏‎ ‎‏خوار و پست شمردن و احیاناً غیبت دیگران نباشد؛ آیا بر فرد عامل گناهی محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر توهین یا غیبت کسی نباشد اشکال ندارد. ‏

‏‏[سؤال 5472]‏‏ ‏ ‏ 2674‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 12 / 1361‏

‏‏این جانب و خانواده ام از طریق اجاره مغازۀ مرحوم پدرم (قهوه خانه) امرار معاش‏‎ ‎‏کرده و زندگی را می گذرانیم. تا کنون از روی اهمال و نادانی از این مال خمس نداده‏‎ ‎‏استفاده کرده ام، ولی از این به بعد می خواهم از مال پاک و حلال زندگی کنم، حال با‏‎ ‎‏توجه به اینکه از اول عمرم تا کنون نیز از این مال استفاده کرده ام، حکم این مورد‏‎ ‎‏چیست و آیا باید خمس مقدار استفاده شده را بدهم و آیا کفاره ندارد و در صورت‏‎ ‎‏دادن خمس این مقدار، چگونه مقدار آن را حساب کنم. ضمناً مقدار جهیزیه ای که به‏‎ ‎‏خواهرانم داده ایم باید خمس آن ها را خودشان بدهند یا ما بدهیم (شاید لازم به تذکر‏‎ ‎‏باشد که سن من در حدود بیست سال است و به تازگی سرکار رفته ام و درآمد دارم‏
‏‎

‎‏ولی هنوز از درآمد خانواده استفاده می کنم البته خمس مقدار درآمد خودم را از‏‎ ‎‏پارسال تا کنون پرداخت کرده ام).‏

‏‏بسمه تعالی، اگر معلوم است که در مال متوفی بر ذمه او خمس هست تا ادا‏‎ ‎‏نشده ورثه نمی توانند در ترکه تصرف کنند و شما به یکی از وکلای این‏‎ ‎‏جانب مراجعه نمایید.‏

‏‏[سؤال 5473]‏‏ ‏ ‏ 2675‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پدر ما پس از وفات خویش یک سری اموال ـ از قبیل یک باب خانه، چند قطعه‏‎ ‎‏زمین مزروعی، چند حلقه آب و مغازه، یک باغ و مقداری پول ـ برای ما گذاشته است.‏‎ ‎‏طبق سخنان دیگران و خود ایشان (به طور ضمنی و کنایه ای) و رئیس دادگاه انقلاب و‏‎ ‎‏بازپرس دادگستری این شهر، ایشان دارای سابقۀ رباخواری بوده است؛ لکن در‏‎ ‎‏جریان انقلاب، افرادی با ایشان برخورد داشته اند و مقداری پول از ایشان گرفته اند و‏‎ ‎‏می خواسته اند ربایی که داده اند، پس بگیرند.‏

‏‏در این میان هم شخصی بوده است که ادعا کرده پدرمان از پدرش ربا گرفته است‏‎ ‎‏(پدر ما زمینی را از پدر وی می خرد، سپس به پدر وی می دهد و او روی آن کار می کند.‏‎ ‎‏پس از چندی پدر این شخص با پدرمان درگیری پیدا می کند و توسط یکی از‏‎ ‎‏روحانیین 000 / 3 تومان بابت حق الزحمه می گیرد) و دادگاه، فرزند این شخص را‏‎ ‎‏محکوم می کند. و ما پس از فوت پدرمان که به دادگاه انقلاب شکایت کردیم، این‏‎ ‎‏دادگاه در مورد یکی از اشخاصی که در دوران حیات پدرمان از ایشان پول می گرفته‏‎ ‎‏است، حکم می کند که بایستی 000 / 35 تومان را پس بدهد و در مورد بقیه، چیزی‏‎ ‎‏نمی گوید. و دربارۀ دو نفر دیگر حلالیت صورت می گیرد.‏

‏‏حال می خواهیم بدانیم که با توجه به این که ایشان رباخوار بوده است و جریاناتی‏‎ ‎‏پس از انقلاب پیش آمده و پس از مرگ ایشان نیز اعلام گردیده و با توجه به این که‏
‏‎

‎‏ایشان خمس نمی داده است لکن یقین نیست که به این اموال خمس تعلق می گرفته‏‎ ‎‏است یا خیر؟ تکلیف اموال ایشان از لحاظ خمس یا چیز دیگر چیست؟ و اگر تعلق‏‎ ‎‏می گیرد، به چه صورت است؟ ضمناً همۀ خانواده هم مقلد امام نیستند و ایشان یک‏‎ ‎‏همسر، دو فرزند پسر، دو فرزند دختر دارد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علم به وجود خمس در اموال موروثی ندارید و نیز علم به‏‎ ‎‏وجود حق کسی از ناحیۀ ربا و غیره در آن نیست، تکلیفی بر شما نمی باشد.‏

‏‏[سؤال 5474]‏‏ ‏ ‏ 2676‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 1 / 1362‏

‏‏پس از عرض سلام، لطفاً به سؤالات ذیل پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. این جانب پسری داشتم که از دنیا رفته و دو فرزند دختر و پسر از او به جای‏‎ ‎‏مانده. مبلغی قرض داشته و پس از ادای قرضش 532 / 154 ریال باقیمانده، باید خمس‏‎ ‎‏این مبلغ ذکر شده را داد یا خیر؟‏

‏‏2. مبلغ 148 / 27 ریال که در حساب بانکی نامعلوم بود ـ اول گفتند در حسابش‏‎ ‎‏وجهی ندارد ـ این مبلغ دومی هم خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال بدهند که پول مزبور از درآمد کسب و حقوق نبوده‏‎ ‎‏یا خمس آن را خود متوفّی داده است، خمس ندارد و حکم در هر دو مورد‏‎ ‎‏یکی است.‏

‏‏3. این جانب مقداری پس انداز دارم اگر باید خمس آن را بدهم، چون گیرندۀ آن را نمی توانم تشخیص‏‎ ‎‏دهم، راهنمایی ام فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، می توانید به حساب شمارۀ هزار مؤسسۀ تعاون اسلامی قم حواله کنید یا آن را به‏‎ ‎‏یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب بپردازید.‏

‏‏[سؤال 5475]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2132‏

‏‏5. مالی که ارث می باشد و بیش از دو سال است از تصرف صاحب مال گرفته شده،‏
‏‎

‎‏همچنان که حق مداخله و منافع از مالک سلب است، وجوهات شرعیه به آن مال تعلق‏‎ ‎‏می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، وجوهی که قبلاً بر آن مال تعلق گرفته بر عهدۀ مالک است،‏‎ ‎‏که  بعد از رفع منع بپردازد و اگر قبلاً وجوهی به آن متعلق نبوده‏‎ ‎‏خمس  ندارد.‏

‏‏[سؤال 5476]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4156‏

‏‏4. خمس و سهم امام پدرم را چگونه بپردازیم؟ آیا باید از ارثی که به ما می رسد،‏‎ ‎‏خمس و سهم امام را کم کنم؟ به خصوص جهیزیۀ من؟‏

‏‏بسمه تعالی، اموال پدر و جهیزیه ای که با مال پدر تهیه شده، اگر معلوم‏‎ ‎‏باشد که متعلق خمس شده و نپرداخته اند، باید خمس آن ادا شود.‏

‏‏[سؤال 5477]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6498‏

‏‏2. خود من یک معلم هستم و یک ساختمان در همین زمین ساخته ام و مبلغ 130‏‎ ‎‏هزار تومان هم بدهکار هستم در ضمن با دختری ازدواج نموده ام که پدرش ثروتمند‏‎ ‎‏بوده و مقداری پول به عنوان ارثیه به ایشان رسیده که آن مبلغ را برای ساختمان خرج‏‎ ‎‏کرده ام از نظر شرعی پول ایشان چه تکلیفی پیدا می کند. در ضمن پدر نامبرده مالش را‏‎ ‎‏پاک نکرده و خمس و سهم نداده و حج هم رفته و در سال 57 فوت نموده.‏

‏‏حالا با تمام این اوضاع و احوال، من که یک معلم هستم و می خواهم به وظیفه‏‎ ‎‏شرعی خود عمل کنم و پدرم را اگر در گذشته زیر دین بوده لااقل با این عمل بتوانم‏‎ ‎‏شاید ذره ای از گناهانش را کم کنم و آن هم با خداوند است.‏

‏‏خواهشمند است تکلیف را به طور کلی و جداگانه برای این حقیر روشن نمایند تا‏‎ ‎‏از شک و تردید خلاص شوم و بتوانم با سربلندی در راه اسلام قدم بردارم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین دارد اموالی که به وی بابت ارث منتقل شده در آن‏‎ ‎‏خمس وجود دارد باید خمس آن را بپردازد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5478]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7246‏

‏‏2. تکلیف شرعی اعضای خانواده چنین شخصی چیست؟ آیا موظفند در این‏‎ ‎‏خصوص تحقیق نمایند و بررسی کنند که سرپرست خانواده معاملاتش در غیر این‏‎ ‎‏مسأله، مثلاً از نظر شرایط کالا و خریدار و سایر احکام معاملات مطابق فتوای‏‎ ‎‏حضرت  امام است یا خیر؟ با توجه به این که سرپرست خانواده خود را مقلد امام‏‎ ‎‏می داند.‏

‏‏البته ناگفته نماند که سرپرست خانواده در کنار اجناس خارجه به آن صورت که‏‎ ‎‏تقریر یافت، اجناس ایرانی را نیز خرید و فروش می نماید و همچنین مقداری حقوق‏‎ ‎‏بازنشستگی از ارتش جمهوری اسلامی دریافت می دارد. اگر درآمد چنین شخصی،‏‎ ‎‏حلالِ مخلوط به حرام باشد اعضای خانواده می توانند خمس آن را بپردازند؟ اگر‏‎ ‎‏کسب سرپرست خانواده نامشروع است فرزندان و یا مادر چه وظیفه ای دارند؟ مضافاً‏‎ ‎‏به این که بخواهند از آثار وضعی و روانی چنین درآمدهایی مصون باشند.‏

‏‏بسمه تعالی، اعضای خانواده مکلف به تحقیق نیستند و تا یقین به وجود‏‎ ‎‏مال حرام در بین اموال حاصل نشود، تصرف مانع ندارد. ‏

‏‏[سؤال 5479]‏‏ ‏ ‏ 2677‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت رهبر عظیم الشأن‏

‏‏در خانۀ مشترکی زندگی می کنیم با درآمد چند نفر، یکی از درآمدها مربوط به یک‏‎ ‎‏بازاری است که مسائل شرعی کسب را رعایت نمی کند، تکلیف بقیۀ افراد را معین‏‎ ‎‏کنید. ضمناً بفرمایید پول ایشان چه حکمی دارد؟ ‏

‏‏ومن الله‌ التوفیق‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارند که درآمد بعض شرکای منزل از کسب حرام‏‎ ‎‏می باشد یا نه، اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5480]‏‏ ‏ ‏ 2678‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 4 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏شخصی شغل مباح دارد؛ آموزگار یا بزّاز یا کشاورز است و متهم به همکاری‏‎ ‎‏نمودن با ساواک و گرفتن مبلغی از آن جا نیز می باشد؛ چنانچه شخص مذکور بخواهد‏‎ ‎‏مثلاً مبلغ 000 / 20 تومان به مسجد یا حسینیه یا امور خیریۀ دیگر کمک نماید، جایز‏‎ ‎‏است پول او را ـ که معلوم نیست اصل آن پول حرام باشد ـ به مصرف امور مذکور‏‎ ‎‏برسانند یا آن که نباید از او قبول نمود؟ و آیا می شود با دادن خمس پولی که چنین‏‎ ‎‏اشخاصی می دهند، به عنوان «مال حلال مخلوط به حرام» تصرف نمود یا خیر؟‏

‏‏متمنّی است فتوای شریف را در این موارد بیان فرمایید. با تقدیم احترام‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به وجود پول حرام در عین پول ندارند اشکال ندارد،‏‎ ‎‏ولی در صورت یقین، اگر به نحوی باشد که مورد لزوم تخمیس باشد باید‏‎ ‎‏اول آن را تخمیس نمایند.‏

‏‏[سؤال 5481]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7355‏

‏‏3. کسانی که اصلاً خمس نداده و نمی دهند وظیفۀ همسایه و خانوادۀ آن ها‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، آن ها را امر به معروف نمایند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎