فصل یازدهم
اقتصاد بین الملل
قراردادها و روابط اقتصادی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
صادرات و واردات
سیاستهای اقتصادی و تجاری خارجی مناسب
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 493
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 494
1ـ11 قراردادها و روابط اقتصادی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
1ـ1ـ11 قراردادهای دوران پهلوی مخالف منافع ملت
به جیب زدن میلیونها پول ملت در انعقاد قراردادها
از آنجا که دایرۀ فکر عده ای از دایرۀ همین مسجد تجاوز نمی کند و جولان و گسترش ندارد، وقتی گفته می شود «اکل سحت»، یعنی حرامخواری فقط بقال سر کوچه به نظرشان می آید که،العیاذ بالله، کم فروشی می کند! دیگر آن دایرؤ بزرگ حرامخواری و غارتگری به نظر نمی آید که یک سرمایه بزرگ را می بلعند؛ بیت المال را اختلاس می کنند؛ نفت ما را می خورند؛ به نام نمایندگی کمپانیهای خارجی کشور ما را بازار فروش کالاهای گران و غیر ضروری بیگانه می کنند، و از این راه پول مردم را به جیب خود و سرمایه داران بیگانه می ریزند. نفت ما را چند دولت بیگانه پس از استخراج برای خود می برند؛ و مقدار ناچیزی هم که به هیأت حاکمۀ همدست خودشان می دهند، از طرق دیگر به جیب خودشان بر می گردد. و اندکی که به صندوق دولت می ریزد، خدا می داند صرف کجا می شود. این یک «اکل سحت» و حرامخواری در مقیاس وسیع و در مقیاس بین المللی است. «منکر» وحشتناک و خطرناکترین منکرات همین است. شما اوضاع جامعه و کارهای دولت و دستگاهها را دقیقاً مطالعه کنید تا معلوم شود چه «اکل سحت«های وحشتناکی صورت می گیرد. اگر
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 495
زلزله ای در گوشؤ کشور رخ دهد، یک راه درآمد و حرامخواری به روی سود جویان حاکم باز می گردد تا به نام زلزله زدگان جیب خودشان را پر کنند. در قراردادهایی که حکام ستمکار و ضد ملی با دولتها یا شرکتهای خارجی می بندند، میلیونها از پول ملت را به جیب می زنند؛ و میلیونها از پول ملت را عاید خارجیان و اربابان خود می کنند. اینها جریانات سیل آسایی از حرامخوری است که پیش چشم ما صورت می گیرد؛ و هنوز ادامه دارد؛ چه در تجارت خارجی، و چه در به اصطلاح قراردادهایی که برای استخراج معادن یا بهره برداری از جنگلها و سایر منابع طبیعی بسته می شود؛ یا برای کارهای ساختمانی و راهسازی؛ یا خرید اسلحه از استعمارگران غربی و استعمارگران کمونیست.(616)
* * *
بستن قراردادهای خلاف مصلحت ملت
سؤال:] قراردادهایی نظامی به مبلغ بیست و دو میلیارد دلار بین ایران و امریکا وجود دارد. اگر چنانچه دولت شما بر سر کار آید، شما با این قراردادها چه خواهید کرد؟][
جواب: این قراردادها برخلاف مصالح مملکت ما بوده است. یکی از جنایاتی که شاه به ما کرده، این است که اینطور قراردادهایی که برخلاف مصلحت ملت ما و مملکت ما بوده، کرده است. و ما برای کلیۀ قراردادهایی که برخلاف مصلحت ملت ما باشد، ارزشی قائل نیستیم. بله، اگر قراردادهایی باشد که انصاف در آن رعایت شده باشد و برای ما فایده هم داشته باشد، آن قراردادها را تصحیح می کنیم.(617)
10 / 9 / 57
* * *
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 496
قراردادهای میلیاردی به ضرر ملت ایران
سؤال:[ شما اخیراً (اوایل دسامبر 78) اظهار داشتید که: «تمام قراردادهایی که علیه منفعت ملی باشد به رسمیت شناخته نخواهد شد»؛ منظورتان کدام قراردادهاست؟ و «منفعت ملی» را چطور تعریف می کنید؟]
جواب: تصور نمی کنم وقتی گفته می شود منافع ملت، ابهامی در آن باشد. مثلاً امروز هیچ ایرانی تردید ندارد در اینکه قرارداد خرید میلیاردها دلار اسلحه و ساختن پایگاه نظامی برای امریکا از پول نفت ایران و حضور هزاران مستشار نظامی امریکایی در ایران با هزینه های سرسام آور آن، به نفع ملت ایران نیست و اینگونه قراردادها که به دست شاه با دولتهای خارجی منعقد شده است کم نیست.(618)
18 / 10 / 57
* * *
قراردادها طوری است که هر طرفش را بگیریم ضرر دارد
ممکن است کسی بگوید که آغامحمد قجر هم مثل آنها جنایتکار بوده، اما آغامحمد قجر مثل اینها خیانتکار نبود، در تاریخ نیست که محمدخان قجر برای مملکت دیگری منافع مملکت خودش را داده باشد. جنایتکار بود، اما خیانتکار نبود. همین طور سلاطین سابق جنایتکار بودند همه شان، همه بد بودند، اما خیانت مثل این عنصر فاسد، هیچ یک از سلاطین ایران خیانت اینجوری نکردند. اینها، از پدر و پسر، در این مملکت خیانتها کردند که به این زودی ما نمی توانیم مطلع بشویم. الآن قراردادهایی که با این ممالک بزرگ کردند پیش این حکومت ما محیرالعقول است که این چه جور قراردادهایی هست! می گویند این قراردادها جوری است که ما هر طرفش را بگیریم ضرر دارد! همۀ کارهایی که اینها کردند خیانت به مملکت خودشان، به ملت خودشان بود. سلاطین سابق خیانت به
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 497
این معنا کم داشتند، شاید در قاجار بود یک قدری، اما کم بوده است. قبل از اینها، خیانت به این معنا نبوده است، اینها خیانتهایی کردند که به این زودی تاریخ نمی تواند کشف کند، و شاید بعضی از آنها تا آخر هم کشف نشود. آنقدری که کشف شده مورد تعجب اشخاص است که الآن مطالعه می کنند دربارۀ آنها. وزارتخانه ها فرصت پیدا کرده اند و مطالعه می کنند راجع به قراردادهایی که اینها با ممالک کرده اند، که چطور قراردادهای فاسدی بوده که اینها کردند و الآن یکی از گرفتاریهای بزرگ دولت ما این است که با این قراردادها چه باید کرد. می گویند هر طرفش را می گیریم اشکال دارد، جوری درست کرده اند که در آنها علی_'feأیّ حال ضرر است.(619)
30 / 2 / 58
* * *
درست کردن قراردادها به ضرر ایران
اگر ایمان در کار بود ممکن نبود که یک آدم یک قراردادهایی درست کند که حالا دولت ما گرفتارش هستند که ما هر طرف قضیه را بگیریم ضرر دارد! قراردادها جوری درست شده است که هر طرف قضیه را می گویند می گیریم ضرر برایمان دارد! ماندند چه بکنند. اگر اینها ایمان داشتند، همه چیز یک مملکت را به باد نمی دادند؛ برای اینکه چند تا قصر در خارج داشته باشند؛ چند تا بانک را در خارج پر بکنند. ایمان نبوده است که این کارها را کردند. مبدأ همۀ خیرات و مبدأ همۀ ترقیاتی که برای یک مملکت هست، چه در جهت مادیت و چه در جهت معنویت این است که ایمان در کار باشد.(620)
3 / 3 / 58
* * *
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 498
2ـ1ـ11 ایران و کشورهای اسلامی بازاری برای کالاهای مصرفی کشورهای صنعتی
بازارهای کشورهای اسلامی مرکز رقابت کالاهای غرب و شرق
اکنون بازارهای کشورهای اسلامی مراکز رقابت کالاهای غرب و شرق شده است، و سیل کالاهای تزئینی مبتذل و اسباب بازیها و اجناس مصرفی به سوی آنها سرازیر است. و همۀ ملتها را آنچنان مصرفی بار آورده اند که گمان می کنند بدون این اجناس امریکایی و اروپایی و ژاپنی و دیگر کشورها زندگی نمی توان کرد. و مع الأسف مکۀ معظمه و جده و مشاهد مشرفۀ حجاز، مرکز وحی و مهبط جبرائیل و ملائکة الله ، که باید به حکم اسلام بتهای جنایتکار را در آنجا شکست و فریاد بر سر آنها زد و از آنها برائت جست، مملو از کالاهای بیگانگان و بازار برای دشمنان اسلام و پیامبر بزرگ ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ شده. کثیری از حجاج بیت الله الحرام که برای فریضۀ حج می روند و باید در آن مکان مقدس از توطئۀ بیگانگان به فریاد «یاللمسلمین» برخیزند، غافلانه در بازارها به جستجوی کالاهای امریکایی، اروپایی و ژاپنی پرسه می زنند، و دل صاحب شریعت را با این عمل، که با حیثیت حج و حجاج بازی می کند، به درد می آورند.
ای حجاج محترم خانۀ خدا به خود آیید! و ای مسلمانان در همۀ بلاد و اقطار عالم بپاخیزید! و ای علمای اعلام جهان اسلام به داد اسلام و بلاد مسلمین و مسلمانان برسید! و در هر گوشه و کنار، همچون ملت ایران و دولت آن و علما و بزرگان این سامان، دست رد به سینۀ ستمکاران غرب و شرق زنید، و عمال و کارشناسان دروغین و مستشاران نفتخوار آنان را از بلاد خود بیرون بریزید؛ و همچون سلحشوران ایران، شهادت را بر ذلت و شرف اسلام و انسانی را بر رفاه و عیش چند روزۀ توأم با خواری و شرمساری
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 499
ترجیح داده، و در میدان نبرد سیاسی و نظامی بر آنان چیره شوید؛ و از هیاهوی تبلیغاتی آنان باک نداشته باشید که خداوند تعالی با شماست: إِن تَنصُروا الله َ ینَصُرْکمُ و یُثبِت أَقدامَکُم.(621)
25 / 5 / 64
* * *
کالاهای امریکایی که به حجاج عرضه می شود، مخالف با اسلام است
کالاهایی که در حجاز به حجاج محترم عرضه می شود، آنچه مربوط به امریکای مخالف با آرمانهای اسلامی و اساساً مخالف با اسلام است، خریداری آنهاکمک به دشمنان اسلام است و ترویج باطل است و از آنها باید احتراز شود. انصاف نیست که جوانان عزیز ما در جبهه ها جان دهند و جانبازی کنند وشما با خرید این کالاها به جنایتکاران جنگی کمک کنید و به اسلام و جمهوری اسلامی و ملت مظلوم خود با این اعمال دهن کجی نمایید. شما برای خودتان یا دوستانتان می توانید چیزهای مناسب از خود ایران تهیه نمایید که به دشمنان ایران و اسلام کمک نشود. اینجانب وظیفۀ خود را ادا نمودم و شمایید که در زیارت خدا و رسول، به دشمنان آنان کمک ننمایید و موجب سرافکندگی ملت و میهن خود نشوید. اینها تذکراتی است که به واسطۀ اهمیت آن در سالهای قبل داده شد و تکرار آن وظیفۀ اینجانب است.(622)
16 / 5 / 65
* * *
در مقابل صدور مخازن ملی، عروسک به ایران وارد می شد
مجله ها با مقاله ها و عکسهای افتضاح بار و أسف انگیز، و روزنامه ها با مسابقات در مقالات ضدفرهنگی خویش و ضداسلامی با افتخار، مردم بویژه طبقۀ جوان مؤثر را به سوی
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 500
غرب یا شرق هدایت می کردند. اضافه کنید بر آن تبلیغ دامنه دار در ترویج مراکز فساد و عشرتکده ها و مراکز قمار و لاتار و مغازه های فروش کالاهای تجملاتی و اسباب آرایش و بازیها و مشروبات الکلی بویژه آنچه از غرب وارد می شد. و در مقابل صدور نفت و گاز و مخازن دیگر، عروسکها و اسباب بازیها و کالاهای تجملی وارد می شد؛ و صدها چیزهایی که امثال من از آنها بی اطلاع هستیم. و اگر خدای نخواسته عمر رژیم سرسپرده و خانمان برانداز پهلوی ادامه پیدا می کرد، چیزی نمی گذشت که جوانان برومند ما ـ این فرزندان اسلام و میهن که چشم امید ملت به آنها است ـ با انواع دسیسه ها و نقشه های شیطانی به دست رژیم فاسد و رسانه های گروهی و روشنفکران غرب و شرقگرا از دست ملت و دامن اسلام رخت برمی بستند: یا جوانی خود را در مراکز فساد تباه می کردند؛ و یا به خدمت قدرتهای جهانخوار درآمده و کشور را به تباهی می کشاندند. خداوند متعال به ما و آنان منت گذاشت و همه را از شر مفسدین و غارتگران نجات داد.(623)
15 / 3 / 68
* * *
2ـ11 صادرات و واردات
در صادرات و واردات بر مبنای دو طرف مساوی عمل خواهیم کرد
سؤال:] آیا شما ترتیبات یا قراردادهای بازرگانی، تجارتی و داد و ستد فعلی را با غرب ادامه خواهید داد؟ سیاست تجارتی شما چیست؟][
جواب: ما همان طور که از تولیدات داخلی کشور به هر دولتی که مشتری آن باشد می فروشیم و صادر می کنیم، همان طور هم هرچه را که در داخل به آن نیاز داشته باشیم از خارج می خریم.
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 501
ولی در همۀ این تجارتها بر مبنای دو طرف مساوی عمل خواهیم کرد و حاضر نیستیم که دولتی بخواهد مبادلات اقتصادی را اهرمی برای نفوذ سیاسی و تحمیل اغراض استعمارگرانۀ خود قرار دهد.(624)
18 / 10 / 57
* * *
مبادلات تجاری وابستگی نیست
همۀ عالم، یک احتیاجاتی دنیا به هم دارد؛ این وابستگی نیست. مثلاً ما احتیاج داریم که گندم بخریم. پول می دهیم گندم می خریم مثل یک آدمی [که به] نانوایی احتیاج دارد. اینها اسمشان وابستگی نیست. وابستگی این بود که زمان شاه بود و الاّ خوب،شوروی هم از امریکا احتیاجش را می خرد اما وابسته به امریکانیست. امریکا هم احتیاج دارد به یک جایی که از آنجا یک چیز، از ژاپن مثلاً چیز وارد بکند. مبادلات تجارتی؛ اسمش وابستگی نیست. وابستگی آن بود که ما در زمان شاه داشتیم که همه چیزمان را باید آنها بیایند اداره بکنند. مستشار بیاید و لشکر ما را آن طور بکند که کردند و آن طور خرابکاری. این مبادلات و باب خرید و فروش که متقابل یک اشخاصی با هم خرید و فروش دارند این وابستگی اسمش نیست. الآن ایران وابسته به هیچ جا نیست. و این بهترین چیزی است که جمهوری اسلامی آورده و آزادی هم هست.(625)
16 / 10 / 59
* * *
برای آزادی واردات و صادرات براساس قانون و با نظارت دولت برنامه ریزی کنید
برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب با وضع عامۀ مردم توأم با حفظ شعائر و ارزشهای کامل اسلامی و پرهیز از تنگ نظریها و
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 502
افراط گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفی که بزرگترین آفت یک جامعۀ انقلابی است و تشویق به تولیدات داخلی و برنامه ریزی در جهت توسعۀ صادرات و گسترش مبادی صدور کالا و خروج از تکیه به صادرات نفت و نیز آزادی صادرات و واردات و به طور کلی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت.(626)
11 / 7 / 67
* * *
3ـ11 سیاستهای اقتصادی و تجاری خارجی مناسب
1ـ3ـ11 ضرورت مشارکت مردم در تجارت خارجی و حدود آن
مشارکت مردم در تجارت، رمز موفقیت
یک دولت محدود نمی تواند کار بکند، باید چهل میلیون جمعیت را در صحنه نگه دارد. و نگهداری به این است که شما بازار را می خواهید نگه دارید، بازار را شریک کنید در کارها، بازار را کنار نگذارید. یعنی، کارهایی که از بازار نمی آید و معلوم است که نمی تواند بازار انجام بدهد، آن کارها را دولت انجام بدهد. کارهایی که از بازار می آید، جلویش را نگیرید، یعنی، مشروع هم نیست. آزادی مردم نباید سلب بشود، دولت باید نظارت بکند. مثلاً، در کالاهایی که می خواهند از خارج بیاورند مردم را آزاد بگذارند، آن قدری را که می توانند؛ هم خود دولت بیاورد، هم مردم. لکن دولت نظارت کند در اینکه یک کالاهایی که برخلاف مصلحت جمهوری اسلامی است، برخلاف شرع است، آنها را نیاورند. این نظارت است. همچو نیست که آزادشان کنید که فردا بازارها پر بشود از آن لوکسها و از آن بساطی که در سابق بود. اما راجع به تجارت، راجع به صنعت، راجع به اینها اگر مردم را
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 503
شریک خودتان نکنید، موفق نخواهید شد. یعنی نمی شود یک جمعیت کثیری را بدون شرکت خود جمعیت، بدون شرکت، مثل این است که ما بخواهیم کشاورزی را ما، خود دولت بکند، خوب! دولت که نمی تواند کشاورزی بکند. کشاورزی را دولت باید تأیید بکند تا کشاورزها کشاورزی کنند. تجارت هم همین جور است. صنعت هم همین جور است. صنایعی که مردم ازشان نمی آید، البته باید دولت بکند. کارهایی را که مردم نمی توانند انجام بدهند، دولت باید انجام بدهد. کارهایی که هم دولت می تواند انجام بدهد و هم مردم می توانند انجام بدهند، مردم را آزاد بگذارید که آنها بکنند، خودتان هم بکنید، جلوی مردم را نگیرید. فقط یک نظارتی بکنید که مبادا انحراف پیدا بشود، مبادا یک وقتی کالاهایی بیاورند که مخالف با اسلام است، مخالف با صلاح جمهوری اسلامی است. این یک مسئله ای است که بسیار مهم است در نظر من. من کراراً هم گفتم، آقایان هم وعده دادند ولی نمی دانم چقدر عمل شده! در هر صورت این هم از مسائلی است که بسیار اهمیت دارد و ما باید توجه بکنیم.(627)
4 / 6 / 63
* * *
مردم باید در کارهای تجاری آزاد باشند لکن با نظارت دولت
چنانچه حالا بعد از جنگ است مردم باید در کارهای تجاری آزاد باشند لکن با نظارت دولت، که یک وقت ـ خدای نخواسته ـ دوباره از آن چیزهایی که از خارج می آوردند و آن چیزهای فاسدی که می آوردند دوباره شروع نکنند. دولت اجازه بدهد مردم از خارج چیز بیاورند، تجارت کنند، لکن نظارت داشته باشد که فساد ایجاد نشود. این هم یک مطلبی است که مهم است و باید خیلی در آن
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 504
[دقت] کرد.(628)
8 / 6 / 67
* * *
آزادی صادرات و واردات وتجارت براساس قانون و با نظارت دولت
برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب با وضع عامۀ مردم توأم با حفظ شعائر و ارزشهای کامل اسلامی و پرهیز از تنگ نظریها و افراط گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفی که بزرگترین آفت یک جامعۀ انقلابی است و تشویق به تولیدات داخلی و برنامه ریزی در جهت توسعۀ صادرات و گسترش مبادی صدور کالا و خروج از تکیه به صادرات نفت و نیز آزادی صادرات و واردات و به طور کلی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت.
... استفاده از نیروهای عظیم مردمی در بازسازی و سازندگی و بهادادن به مؤمنین انقلاب خصوصاً جبهه رفته ها و توسعۀ حضور مردم در کشاورزی و صنعت و تجارت و بازسازی شهرهای تخریب شده و شکستن طلسم انحصار در تجارت داخل و خارج به افراد خاص متمکن و مرفه و بسط آن به توده های مردم و جامعه.(629)
11 / 7 / 67
* * *
2ـ3ـ11 ایجاد روابط تجاری براساس عدالت و احترام متقابل
جلوگیری از غارت منابع ملی نه قطع روابط با جهان
سؤال:[ فکر می کنید تلاشهای شاه، در برگرداندن ایران به یک جامعۀ صنعتی مدرن باید ادامه یابد و یا تعدیل گردد؟ ایران چگونه باید منابع ارضی خود را بسیج کند؟ آیا فکر می کنید که ایران باید از فروش گاز به شوروی، و نفت به غرب خودداری کند؟]
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 505
جواب: آنچه در سلطنت پهلوی و بخصوص در زمان شاه حاضر انجام شده است، جز از بین بردن اقتصاد و صنعت و کشاورزی چیزی نبوده است. تلاش آنها را نوسازی و تبدیل ایران به یک جامعۀ صنعتی نامیده اند. آنچه مورد نظر ماست یک نوسازی واقعی مبنی بر نیازهای اساسی اکثریت قاطع و فقیر مردم است. از منابع ارضی با توجه به نیازهای جامعۀ ما، به طور کامل و در رابطه با سایر ملتهای جهان استفاده خواهد شد. آنچه در زمینۀ اقتصادی مورد نظر ماست، جلوگیری از غارت منابع ملت ماست، نه قطع رابطۀ اقتصادی با کشورهای جهان. درست در چهارچوب یک معاملۀ عادلانه است که نفت و گاز نیز به خریداران آن عرضه خواهد شد. مهمتر آنکه منافع حاصله از فروش منابع ارضی باید به مصرف پیشرفتهای اقتصادی ما برسد. و در این جهت ما قطعاً با جهان صنعتی در رابطۀ کامل خواهیم بود. ولی حق تصمیم گیری برای جهتی که اقتصاد ما انتخاب خواهد کرد، به عهدۀ خود ما خواهد بود.(630)
11 / 9 / 57
* * *
ما وابستگی تجاری را از بین خواهیم برد
سؤال: [چه تغییر فاحشی در تجارت خارجی در نظر دارید بدهید؟][
جواب: با تمام قدرت جلو چیزهایی را که به ضرر کشورمان است می گیریم. ما هرگز به کشورها اجازه نمی دهیم تا ایران را بازار مصرف خود گردانند. ما وابستگی تجاری را از بین خواهیم برد.(631)
18 / 10 / 57
* * *
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 506
قطع وابستگی ایران به دول خارجی آری قطع روابط خیر
سؤال:[ حضرت آیت الله ، آیا خواهان قطع تمام روابط ایران با قدرتهای خارجی هستید یا اینکه مایل به ادامۀ این روابط می باشید؟ و در صورت قطع روابط، آیا سیاست شما بسیار خشن و مخالف خواهد بود؟]
جواب: نخیر؛ ما خواهان قطع روابط نیستیم. ما خواهان قطع وابستگیهای ایران به دُوَل خارجی هستیم که اکنون شاه، ایران را وابسته به امریکا و سایر دوَل کرده است.(632)
25 / 10 / 57
* * *
در روابط تجاری ظلم به غیر و ظلم از غیر را تحمل نمی کنیم
ما با شما که همجوار ما هستید و فرسخها بین دو کشور مرز مشترک است، مایلیم که به طور مسالمت آمیز، به طور انسانی رفتار کنیم. و البته دولت ما هر طور که مصلحت بداند، در روابط اقتصادی، روابط تجاری و سایر اموری که مربوط به دولت است، عمل خواهد کرد. این دولتْ دولتِ اسلامی و تحت رهبری رهبران اسلام است و هرگز ظلم به غیر، ولو هرچه ضعیف باشد، روا نمی دارد و ظلم از غیر، هرچه قوی باشد، تحمل نمی کند.
من از خدای تبارک و تعالی خواهانم که روابط ما با همۀ دولتها و ملتها روابط حسنه باشد، تا اینکه ملت ما بتواند خودش مستقلاً در سرنوشت خودش دخیل باشد و کسی نتواند دخالت در امور داخلی ما بکند. ما هم این معنا را کراراً گفته ایم که ما نمی خواهیم گاز را انبار کنیم. ما گاز را به قیمت عادله می فروشیم و ارز می گیریم. معاملات سابق بین ایران و امریکا معاملات بسیار ناگواری بوده است که ما از آن احتراز خواهیم کرد. هرکس بخواهد معامله با ما بکند به طور عادلانه، البته دولت با مطالعات خودش
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 507
انجام می دهد. و همین طور کسانی که از شوروی در اینجا اشتغال به کارهایی دارند، چه کارهای تجارتی یا صنعتی، آن مقداری که مخالفت با منافع ملت ما نداشته باشد و دخالت در امر داخلی ما نباشد، ما آنها را هم محترم می شماریم.(633)
5 / 12 / 57
* * *
مایل به روابط حسنه و احترام متقابل با شوروی هستیم
احکام اسلام، احکامی است مسالمت آمیز، و می خواهیم همۀ قشرها مسالمت آمیز باشند. همان طور که قبلاً تذکر داده ام، ما می خواهیم با کسانی که می خواهند با ما روابط دوستانه داشته باشند، روابط دوستانه داشته باشیم؛ و امیدواریم که کشور شما و دولت شما احترام متقابل را حفظ کند و طوری عمل کند که در ایران منعکس نشود که شما در امور کشور ما دخالت دارید. من میل ندارم که وانمود شود در اهواز دخالت داشته اید. رفتار شما باید طوری باشد که رفع سوءتفاهم شود. نباید کاری انجام شود تا وانمود گردد از شوروی اسلحه وارد می شود؛ و اگر این مسئله درست باشد، من از شما گله دارم. ایران در سابق بیشتر تجارتش با روسیه ـ شوروی فعلی ـ بود؛ سابق که اصلاً امریکایی در کار نبود. و ما هم مایلیم با شما روابط حسنه و روابط اقتصادی و سیاسی داشته باشیم. و این موکول است به ]اینکه][ احترام متقابل رعایت شود.(634)
22 / 3 / 58
* * *
کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 508