فصل یازدهم اقتصاد بین الملل

‏‏               ‏‏فصل یازدهم‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏‏‏اقتصاد بین الملل‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ قراردادها و روابط اقتصادی قبل از پیروزی‏‎ ‎‏     انقلاب اسلامی ایران‏

‏‏ صادرات و واردات‏

‏‏ سیاستهای اقتصادی و تجاری خارجی مناسب‏

‏
‏‎

‎
‏‎

کتاباقتصاد در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 494

‎

‏‏1ـ11 قراردادها و روابط اقتصادی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران‏

‏‏1ـ1ـ11 قراردادهای دوران پهلوی مخالف منافع ملت ‏

‏‏ ‏

‏‏به جیب زدن میلیونها پول ملت در انعقاد قراردادها‏

‏‏از آنجا که دایرۀ فکر عده ای از دایرۀ همین مسجد تجاوز نمی کند و‏‎ ‎‏جولان و گسترش ندارد، وقتی گفته می شود «اکل سحت»، یعنی‏‎ ‎‏حرامخواری فقط بقال سر کوچه به نظرشان می آید که،العیاذ بالله،‏‎ ‎‏کم فروشی می کند! دیگر آن دایرؤ بزرگ حرامخواری و غارتگری به‏‎ ‎‏نظر نمی آید که یک سرمایه بزرگ را می بلعند؛ بیت المال را اختلاس‏‎ ‎‏می کنند؛ نفت ما را می خورند؛ به نام نمایندگی کمپانیهای خارجی‏‎ ‎‏کشور ما را بازار فروش کالاهای گران و غیر ضروری بیگانه می کنند،‏‎ ‎‏و از  این راه پول مردم را به جیب خود و سرمایه داران بیگانه‏‎ ‎‏می ریزند. نفت ما را چند دولت بیگانه پس از استخراج برای خود‏‎ ‎‏می برند؛ و مقدار ناچیزی هم که به هیأت حاکمۀ همدست خودشان‏‎ ‎‏می دهند، از طرق دیگر به جیب خودشان بر می گردد. و اندکی که به‏‎ ‎‏صندوق دولت می ریزد، خدا می داند صرف کجا می شود. این یک‏‎ ‎‏«اکل سحت» و حرامخواری در مقیاس وسیع و در مقیاس بین المللی‏‎ ‎‏است. «منکر» وحشتناک و خطرناکترین منکرات همین است. شما‏‎ ‎‏اوضاع جامعه و کارهای دولت و دستگاهها را دقیقاً مطالعه کنید تا‏‎ ‎‏معلوم شود چه «اکل سحت«های وحشتناکی صورت می گیرد. اگر‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏زلزله ای در گوشؤ کشور رخ دهد، یک راه درآمد و حرامخواری به‏‎ ‎‏روی سود جویان حاکم باز می گردد تا به نام زلزله زدگان جیب‏‎ ‎‏خودشان را پر کنند. در قراردادهایی که حکام ستمکار و ضد ملی با‏‎ ‎‏دولتها یا شرکتهای خارجی می بندند، میلیونها از پول ملت را به‏‎ ‎‏جیب می زنند؛ و میلیونها از پول ملت را عاید خارجیان و اربابان‏‎ ‎‏خود می کنند. اینها جریانات سیل آسایی از حرامخوری است که‏‎ ‎‏پیش چشم ما صورت می گیرد؛ و هنوز ادامه دارد؛ چه در تجارت‏‎ ‎‏خارجی، و چه در به اصطلاح قراردادهایی که برای استخراج معادن‏‎ ‎‏یا بهره برداری از جنگلها و سایر منابع طبیعی بسته می شود؛ یا برای‏‎ ‎‏کارهای ساختمانی و راهسازی؛ یا خرید اسلحه از استعمارگران‏‎ ‎‏غربی و استعمارگران کمونیست.(616)‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏بستن قراردادهای خلاف مصلحت ملت‏

‏‏سؤال:‏‏] ‏‏قراردادهایی نظامی به مبلغ بیست و دو میلیارد دلار بین‏‎ ‎‏ایران و امریکا وجود دارد. اگر چنانچه دولت شما بر سر کار آید،‏‎ ‎‏شما با این قراردادها چه خواهید کرد؟‏‏][‏

‏جواب:‏ ‏ این قراردادها برخلاف مصالح مملکت ما بوده است. یکی از‏   ‏جنایاتی که شاه به ما کرده، این است که اینطور قراردادهایی که‏   ‏برخلاف مصلحت ملت ما و مملکت ما بوده، کرده است. و ما برای‏   ‏کلیۀ قراردادهایی که برخلاف مصلحت ملت ما باشد، ارزشی قائل‏   ‏نیستیم. بله، اگر قراردادهایی باشد که انصاف در آن رعایت شده باشد‏   ‏و برای ما فایده هم داشته باشد، آن قراردادها را تصحیح می کنیم.(617)‏

‏‏10 / 9 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏قراردادهای میلیاردی به ضرر ملت ایران ‏

‏‏سؤال:‏‏[ ‏‏شما اخیراً (اوایل دسامبر 78) اظهار داشتید که: «تمام‏‎ ‎‏قراردادهایی که علیه منفعت ملی باشد به رسمیت شناخته‏‎ ‎‏نخواهد شد»؛ منظورتان کدام قراردادهاست؟ و «منفعت ملی» را‏‎ ‎‏چطور تعریف می کنید؟‏‏]‏

‏‏جواب:‏‏ تصور نمی کنم وقتی گفته می شود منافع ملت، ابهامی در آن‏‎ ‎‏باشد. مثلاً امروز هیچ ایرانی تردید ندارد در اینکه قرارداد خرید‏‎ ‎‏میلیاردها دلار اسلحه و ساختن پایگاه نظامی برای امریکا از پول نفت‏‎ ‎‏ایران و حضور هزاران مستشار نظامی امریکایی در ایران با هزینه های‏‎ ‎‏سرسام آور آن، به نفع ملت ایران نیست و اینگونه قراردادها که به‏‎ ‎‏دست شاه با دولتهای خارجی منعقد شده است کم نیست.(618)‏

‏‏18 / 10 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏قراردادها طوری است که هر طرفش را بگیریم ضرر دارد‏

‏‏ممکن است کسی بگوید که آغامحمد قجر هم مثل آنها جنایتکار‏‎ ‎‏بوده، اما آغامحمد قجر مثل اینها خیانتکار نبود، در تاریخ نیست که‏‎ ‎‏محمدخان قجر برای مملکت دیگری منافع مملکت خودش را داده‏‎ ‎‏باشد. جنایتکار بود، اما خیانتکار نبود. همین طور سلاطین سابق‏‎ ‎‏جنایتکار بودند همه شان، همه بد بودند، اما خیانت مثل این عنصر‏‎ ‎‏فاسد، هیچ یک از سلاطین ایران خیانت اینجوری نکردند. اینها، از‏‎ ‎‏پدر و پسر، در این مملکت خیانتها کردند که به این زودی ما‏‎ ‎‏نمی توانیم مطلع بشویم. الآن قراردادهایی که با این ممالک بزرگ‏‎ ‎‏کردند پیش این حکومت ما محیرالعقول است که این چه جور‏‎ ‎‏قراردادهایی هست! می گویند این قراردادها جوری است که ما هر‏‎ ‎‏طرفش را بگیریم ضرر دارد! همۀ کارهایی که اینها کردند خیانت به‏‎ ‎‏مملکت خودشان، به ملت خودشان بود. سلاطین سابق خیانت به‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏این معنا کم داشتند، شاید در قاجار بود یک قدری، اما کم بوده است.‏‎ ‎‏قبل از اینها، خیانت به این معنا نبوده است، اینها خیانتهایی کردند که‏‎ ‎‏به این زودی تاریخ نمی تواند کشف کند، و شاید بعضی از آنها تا آخر‏‎ ‎‏هم کشف نشود. آنقدری که کشف شده مورد تعجب اشخاص است‏‎ ‎‏که الآن مطالعه می کنند دربارۀ آنها. وزارتخانه ها فرصت پیدا کرده اند و‏‎ ‎‏مطالعه می کنند راجع به قراردادهایی که اینها با ممالک کرده اند، که‏‎ ‎‏چطور قراردادهای فاسدی بوده که اینها کردند و الآن یکی‏‎ ‎‏از گرفتاریهای بزرگ دولت ما این است که با این قراردادها چه باید‏‎ ‎‏کرد. می گویند هر طرفش را می گیریم اشکال دارد، جوری درست‏‎ ‎‏کرده اند که در آنها علی_'feأیّ حال ضرر است.(619)‏

‏‏30 / 2 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏درست کردن قراردادها به ضرر ایران ‏

‏‏اگر ایمان در کار بود ممکن نبود که یک آدم یک قراردادهایی درست‏‎ ‎‏کند که حالا دولت ما گرفتارش هستند که ما هر طرف قضیه را بگیریم‏‎ ‎‏ضرر دارد! قراردادها جوری درست شده است که هر طرف قضیه را‏‎ ‎‏می گویند می گیریم ضرر برایمان دارد! ماندند چه بکنند. اگر اینها‏‎ ‎‏ایمان داشتند، همه چیز یک مملکت را به باد نمی دادند؛ برای اینکه‏‎ ‎‏چند تا قصر در خارج داشته باشند؛ چند تا بانک را در خارج پر‏‎ ‎‏بکنند. ایمان نبوده است که این کارها را کردند. مبدأ همۀ خیرات و‏‎ ‎‏مبدأ همۀ ترقیاتی که برای یک مملکت هست، چه در جهت مادیت و‏‎ ‎‏چه در جهت معنویت این است که ایمان در کار باشد.(620)‏

‏‏3 / 3 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏2ـ1ـ11 ایران و کشورهای اسلامی بازاری برای کالاهای مصرفی کشورهای صنعتی‏

‏‏ ‏

‏‏بازارهای کشورهای اسلامی مرکز رقابت کالاهای غرب و شرق‏

‏‏اکنون بازارهای کشورهای اسلامی مراکز رقابت کالاهای غرب و‏‎ ‎‏شرق شده است، و سیل کالاهای تزئینی مبتذل و اسباب بازیها و‏‎ ‎‏اجناس مصرفی به سوی آنها سرازیر است. و همۀ ملتها را آنچنان‏‎ ‎‏مصرفی بار آورده اند که گمان می کنند بدون این اجناس امریکایی و‏‎ ‎‏اروپایی و ژاپنی و دیگر کشورها زندگی نمی توان کرد. و مع الأسف‏‎ ‎‏مکۀ معظمه و جده و مشاهد مشرفۀ حجاز، مرکز وحی و مهبط‏‎ ‎‏جبرائیل و ملائکة الله ، که باید به حکم اسلام بتهای جنایتکار را در‏‎ ‎‏آنجا شکست و فریاد بر سر آنها زد و از آنها برائت جست، مملو از‏‎ ‎‏کالاهای بیگانگان و بازار برای دشمنان اسلام و پیامبر بزرگ‏‎ ‎‏ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ شده. کثیری از حجاج بیت الله الحرام‏‎ ‎‏که برای فریضۀ حج می روند و باید در آن مکان مقدس از توطئۀ‏‎ ‎‏بیگانگان به فریاد «یاللمسلمین» برخیزند، غافلانه در بازارها به‏‎ ‎‏جستجوی کالاهای امریکایی، اروپایی و ژاپنی پرسه می زنند، و‏‎ ‎‏دل صاحب شریعت را با این عمل، که با حیثیت حج و حجاج بازی‏‎ ‎‏می کند، به درد می آورند.‏

‏‏     ای حجاج محترم خانۀ خدا به خود آیید! و ای مسلمانان در‏‎ ‎‏همۀ بلاد و اقطار عالم بپاخیزید! و ای علمای اعلام جهان اسلام به‏‎ ‎‏داد اسلام و بلاد مسلمین و مسلمانان برسید! و در هر گوشه و کنار،‏‎ ‎‏همچون ملت ایران و دولت آن و علما و بزرگان این سامان، دست‏‎ ‎‏رد به سینۀ ستمکاران غرب و شرق زنید، و عمال و کارشناسان‏‎ ‎‏دروغین و مستشاران نفتخوار آنان را از بلاد خود بیرون بریزید؛ و‏‎ ‎‏همچون سلحشوران ایران، شهادت را بر ذلت و شرف اسلام و‏‎ ‎‏انسانی را بر رفاه و عیش چند روزۀ توأم با خواری و شرمساری‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏ترجیح داده، و در میدان نبرد سیاسی و نظامی بر آنان چیره شوید؛‏‎ ‎‏و از هیاهوی تبلیغاتی آنان باک نداشته باشید که خداوند تعالی با‏‎ ‎‏شماست: ‏‏إِن تَنصُروا الله َ ینَصُرْکمُ و یُثبِت أَقدامَکُم‏‏.(621)‏

‏‏25 / 5 / 64‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏کالاهای امریکایی که به حجاج عرضه می شود، مخالف با اسلام است ‏

‏‏کالاهایی که در حجاز به حجاج محترم عرضه می شود، آنچه‏‎ ‎‏مربوط به امریکای مخالف با آرمانهای اسلامی و اساساً مخالف با‏‎ ‎‏اسلام است، خریداری آنهاکمک به دشمنان اسلام است و ترویج‏‎ ‎‏باطل است و از آنها باید احتراز شود. انصاف نیست که جوانان‏‎ ‎‏عزیز ما در جبهه ها جان دهند و جانبازی کنند وشما با خرید این‏‎ ‎‏کالاها به جنایتکاران جنگی کمک کنید و به اسلام و جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی و ملت مظلوم خود با این اعمال دهن کجی نمایید. شما‏‎ ‎‏برای خودتان یا دوستانتان می توانید چیزهای مناسب از خود‏‎ ‎‏ایران تهیه نمایید که به دشمنان ایران و اسلام کمک نشود.‏‎ ‎‏اینجانب وظیفۀ خود را ادا نمودم و شمایید که در زیارت خدا و‏‎ ‎‏رسول، به دشمنان آنان کمک ننمایید و موجب سرافکندگی ملت و‏‎ ‎‏میهن خود نشوید. اینها تذکراتی است که به واسطۀ اهمیت آن‏‎ ‎‏در سالهای قبل داده شد و تکرار آن وظیفۀ اینجانب است.(622)‏

‏‏16 / 5 / 65‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏در مقابل صدور مخازن ملی، عروسک به ایران وارد می شد‏

‏‏مجله ها با مقاله ها و عکسهای افتضاح بار و أسف انگیز، و‏‎ ‎‏روزنامه ها با مسابقات در مقالات ضدفرهنگی خویش و‏‎ ‎‏ضداسلامی با افتخار، مردم بویژه طبقۀ جوان مؤثر را به سوی‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏غرب یا شرق هدایت می کردند. اضافه کنید بر آن تبلیغ دامنه دار‏‎ ‎‏در ترویج مراکز فساد و عشرتکده ها و مراکز قمار و لاتار و‏‎ ‎‏مغازه های فروش کالاهای تجملاتی و اسباب آرایش و بازیها و‏‎ ‎‏مشروبات الکلی بویژه آنچه از غرب وارد می شد. و در مقابل‏‎ ‎‏صدور نفت و گاز و مخازن دیگر، عروسکها و اسباب بازیها و‏‎ ‎‏کالاهای تجملی وارد می شد؛ و صدها چیزهایی که امثال من از‏‎ ‎‏آنها بی اطلاع هستیم. و اگر خدای نخواسته عمر رژیم سرسپرده و‏‎ ‎‏خانمان برانداز پهلوی ادامه پیدا می کرد، چیزی نمی گذشت که‏‎ ‎‏جوانان برومند ما ـ این فرزندان اسلام و میهن که چشم امید ملت‏‎ ‎‏به آنها است ـ با انواع دسیسه ها و نقشه های شیطانی به دست رژیم‏‎ ‎‏فاسد و رسانه های گروهی و روشنفکران غرب و شرقگرا از دست‏‎ ‎‏ملت و دامن اسلام رخت برمی بستند: یا جوانی خود را در مراکز‏‎ ‎‏فساد تباه می کردند؛ و یا به خدمت قدرتهای جهانخوار درآمده و‏‎ ‎‏کشور را به تباهی می کشاندند. خداوند متعال به ما و آنان منت‏‎ ‎‏گذاشت و همه را از شر مفسدین و غارتگران نجات داد.(623)‏

‏‏15 / 3 / 68‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏2ـ11 صادرات و واردات‏

‏‏ ‏

‏‏در صادرات و واردات بر مبنای دو طرف مساوی عمل خواهیم کرد‏

‏‏سؤال:‏‏] ‏‏آیا شما ترتیبات یا قراردادهای بازرگانی، تجارتی و داد و‏‎ ‎‏ستد فعلی را با غرب ادامه خواهید داد؟ سیاست تجارتی شما‏‎ ‎‏چیست؟‏‏][‏

‏‏جواب:‏‏ ما همان طور که از تولیدات داخلی کشور به هر دولتی که‏‎ ‎‏مشتری آن باشد می فروشیم و صادر می کنیم، همان طور هم‏‎ ‎‏هرچه را که در داخل به آن نیاز داشته باشیم از خارج می خریم.‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏ولی در همۀ این تجارتها بر مبنای دو طرف مساوی عمل خواهیم‏‎ ‎‏کرد و حاضر نیستیم که دولتی بخواهد مبادلات اقتصادی را‏‎ ‎‏اهرمی برای نفوذ سیاسی و تحمیل اغراض استعمارگرانۀ خود قرار‏‎ ‎‏دهد.(624)‏

‏‏18 / 10 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏مبادلات تجاری وابستگی نیست‏

‏‏همۀ عالم، یک احتیاجاتی دنیا به هم دارد؛ این وابستگی نیست.‏‎ ‎‏مثلاً ما احتیاج داریم که گندم بخریم. پول می دهیم گندم می خریم‏‎ ‎‏مثل یک آدمی ‏‏[‏‏که به‏‏]‏‏ نانوایی احتیاج دارد. اینها اسمشان وابستگی ‏‎ ‎‏نیست. وابستگی این بود که زمان شاه بود و الاّ خوب،شوروی هم ‏‎ ‎‏از امریکا احتیاجش را می خرد اما وابسته به امریکانیست. امریکا ‏‎ ‎‏هم احتیاج دارد به یک جایی که از آنجا یک چیز، از ژاپن مثلاً چیز ‏‎ ‎‏وارد بکند. مبادلات تجارتی؛ اسمش وابستگی نیست. وابستگی ‏‎ ‎‏آن بود که ما در زمان شاه داشتیم که همه چیزمان را باید آنها بیایند ‏‎ ‎‏اداره بکنند. مستشار بیاید و لشکر ما را آن طور بکند که کردند و ‏‎ ‎‏آن طور خرابکاری. این مبادلات و باب خرید و فروش که متقابل ‏‎ ‎‏یک اشخاصی با هم خرید و فروش دارند این وابستگی اسمش ‏‎ ‎‏نیست. الآن ایران وابسته به هیچ جا نیست. و این بهترین چیزی ‏‎ ‎‏است که جمهوری اسلامی آورده و آزادی هم هست.(625)‏

‏‏16 / 10 / 59‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏برای آزادی واردات و صادرات براساس قانون و با نظارت دولت برنامه ریزی کنید‏

‏‏برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب با وضع عامۀ مردم توأم با حفظ‏‎ ‎‏شعائر و ارزشهای کامل اسلامی و پرهیز از تنگ نظریها و‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏افراط گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفی که بزرگترین آفت یک‏‎ ‎‏جامعۀ انقلابی است و تشویق به تولیدات داخلی و برنامه ریزی در‏‎ ‎‏جهت توسعۀ صادرات و گسترش مبادی صدور کالا و خروج از‏‎ ‎‏تکیه به صادرات نفت و نیز آزادی صادرات و واردات و به طور‏‎ ‎‏کلی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و‏‎ ‎‏قیمت.(626)‏

‏‏11 / 7 / 67‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏3ـ11 سیاستهای اقتصادی و تجاری خارجی مناسب‏

‏‏1ـ3ـ11 ضرورت مشارکت مردم در تجارت خارجی و حدود آن‏

‏‏ ‏

‏‏مشارکت مردم در تجارت، رمز موفقیت ‏

‏‏یک دولت محدود نمی تواند کار بکند، باید چهل میلیون جمعیت‏‎ ‎‏را در صحنه نگه دارد. و نگهداری به این است که شما بازار را‏‎ ‎‏می خواهید نگه دارید، بازار را شریک کنید در کارها، بازار را کنار‏‎ ‎‏نگذارید. یعنی، کارهایی که از بازار نمی آید و معلوم است که‏‎ ‎‏نمی تواند بازار انجام بدهد، آن کارها را دولت انجام بدهد.‏‎ ‎‏کارهایی که از بازار می آید، جلویش را نگیرید، یعنی، مشروع هم‏‎ ‎‏نیست. آزادی مردم نباید سلب بشود، دولت باید نظارت بکند.‏‎ ‎‏مثلاً، در کالاهایی که می خواهند از خارج بیاورند مردم را آزاد‏‎ ‎‏بگذارند، آن قدری را که می توانند؛ هم خود دولت بیاورد، هم‏‎ ‎‏مردم. لکن دولت نظارت کند در اینکه یک کالاهایی که برخلاف‏‎ ‎‏مصلحت جمهوری اسلامی است، برخلاف شرع است، آنها را‏‎ ‎‏نیاورند. این نظارت است. همچو نیست که آزادشان کنید که فردا‏‎ ‎‏بازارها پر بشود از آن لوکسها و از آن بساطی که در سابق بود. اما‏‎ ‎‏راجع به تجارت، راجع به صنعت، راجع به اینها اگر مردم را‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏شریک خودتان نکنید، موفق نخواهید شد. یعنی نمی شود یک‏‎ ‎‏جمعیت کثیری را بدون شرکت خود جمعیت، بدون شرکت، مثل‏‎ ‎‏این است که ما بخواهیم کشاورزی را ما، خود دولت بکند، خوب!‏‎ ‎‏دولت که نمی تواند کشاورزی بکند. کشاورزی را دولت باید تأیید‏‎ ‎‏بکند تا کشاورزها کشاورزی کنند. تجارت هم همین جور است.‏‎ ‎‏صنعت هم همین جور است. صنایعی که مردم ازشان نمی آید،‏‎ ‎‏البته باید دولت بکند. کارهایی را که مردم نمی توانند انجام بدهند،‏‎ ‎‏دولت باید انجام بدهد. کارهایی که هم دولت می تواند انجام بدهد‏‎ ‎‏و هم مردم می توانند انجام بدهند، مردم را آزاد بگذارید که آنها‏‎ ‎‏بکنند، خودتان هم بکنید، جلوی مردم را نگیرید. فقط یک نظارتی‏‎ ‎‏بکنید که مبادا انحراف پیدا بشود، مبادا یک وقتی کالاهایی بیاورند‏‎ ‎‏که مخالف با اسلام است، مخالف با صلاح جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی است. این یک مسئله ای است که بسیار مهم است در نظر‏‎ ‎‏من. من کراراً هم گفتم، آقایان هم وعده دادند ولی نمی دانم چقدر‏‎ ‎‏عمل شده! در هر صورت این هم از مسائلی است که بسیار اهمیت‏‎ ‎‏دارد و ما باید توجه بکنیم.(627)‏

‏‏4 / 6 / 63‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏مردم باید در کارهای تجاری آزاد باشند لکن با نظارت دولت‏

‏‏چنانچه حالا بعد از جنگ است مردم باید در کارهای تجاری آزاد‏‎ ‎‏باشند لکن با نظارت دولت، که یک وقت ـ خدای نخواسته ـ دوباره‏‎ ‎‏از آن چیزهایی که از خارج می آوردند و آن چیزهای فاسدی که‏‎ ‎‏می آوردند دوباره شروع نکنند. دولت اجازه بدهد مردم از خارج‏‎ ‎‏چیز بیاورند، تجارت کنند، لکن نظارت داشته باشد که فساد ایجاد‏‎ ‎‏نشود. این هم یک مطلبی است که مهم است و باید خیلی در آن‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏[‏‏دقت‏‏]‏‏ کرد.(628)‏

‏‏8 / 6 / 67‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏آزادی صادرات و واردات وتجارت براساس قانون و با نظارت دولت ‏

‏‏برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب با وضع عامۀ مردم توأم با حفظ‏‎ ‎‏شعائر و ارزشهای کامل اسلامی و پرهیز از تنگ نظریها و افراط‏‎ ‎‏گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفی که بزرگترین آفت یک‏‎ ‎‏جامعۀ انقلابی است و تشویق به تولیدات داخلی و برنامه ریزی در‏‎ ‎‏جهت توسعۀ صادرات و گسترش مبادی صدور کالا و خروج از‏‎ ‎‏تکیه به صادرات نفت و نیز آزادی صادرات و واردات و به طور‏‎ ‎‏کلی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت.‏

‏‏     ... استفاده از نیروهای عظیم مردمی در بازسازی و سازندگی و‏‎ ‎‏بهادادن به مؤمنین انقلاب خصوصاً جبهه رفته ها و توسعۀ حضور‏‎ ‎‏مردم در کشاورزی و صنعت و تجارت و بازسازی شهرهای‏‎ ‎‏تخریب شده و شکستن طلسم انحصار در تجارت داخل و خارج‏‎ ‎‏به افراد خاص متمکن و مرفه و بسط آن به توده های مردم و‏‎ ‎‏جامعه.(629)‏

‏‏11 / 7 / 67‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏2ـ3ـ11 ایجاد روابط تجاری براساس عدالت و احترام متقابل‏

‏‏ ‏

‏‏جلوگیری از غارت منابع ملی نه قطع روابط با جهان ‏

‏‏سؤال:‏‏[ ‏‏فکر می کنید تلاشهای شاه، در برگرداندن ایران به یک‏‎ ‎‏جامعۀ صنعتی مدرن باید ادامه یابد و یا تعدیل گردد؟ ایران چگونه‏‎ ‎‏باید منابع ارضی خود را بسیج کند؟ آیا فکر می کنید که ایران باید‏‎ ‎‏از فروش گاز به شوروی، و نفت به غرب خودداری کند؟‏‏]‏

‏
‏‎

‎

‏‏جواب:‏‏ آنچه در سلطنت پهلوی و بخصوص در زمان شاه حاضر‏‎ ‎‏انجام شده است، جز از بین بردن اقتصاد و صنعت و کشاورزی‏‎ ‎‏چیزی نبوده است. تلاش آنها را نوسازی و تبدیل ایران به یک‏‎ ‎‏جامعۀ صنعتی نامیده اند. آنچه مورد نظر ماست یک نوسازی‏‎ ‎‏واقعی مبنی بر نیازهای اساسی اکثریت قاطع و فقیر مردم است. از‏‎ ‎‏منابع ارضی با توجه به نیازهای جامعۀ ما، به طور کامل و در رابطه‏‎ ‎‏با سایر ملتهای جهان استفاده خواهد شد. آنچه در زمینۀ اقتصادی‏‎ ‎‏مورد نظر ماست، جلوگیری از غارت منابع ملت ماست، نه قطع‏‎ ‎‏رابطۀ اقتصادی با کشورهای جهان. درست در چهارچوب یک‏‎ ‎‏معاملۀ عادلانه است که نفت و گاز نیز به خریداران آن عرضه‏‎ ‎‏خواهد شد. مهمتر آنکه منافع حاصله از فروش منابع ارضی باید‏‎ ‎‏به مصرف پیشرفتهای اقتصادی ما برسد. و در این جهت ما قطعاً با‏‎ ‎‏جهان صنعتی در رابطۀ کامل خواهیم بود. ولی حق تصمیم گیری‏‎ ‎‏برای جهتی که اقتصاد ما انتخاب خواهد کرد، به عهدۀ خود ما‏‎ ‎‏خواهد بود.(630)‏

‏‏11 / 9 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ما وابستگی تجاری را از بین خواهیم برد‏

‏‏سؤال:‏‏ [‏‏چه تغییر فاحشی در تجارت خارجی در نظر دارید‏‎ ‎‏بدهید؟‏‏][‏

‏‏جواب:‏‏ با تمام قدرت جلو چیزهایی را که به ضرر کشورمان است‏‎ ‎‏می گیریم. ما هرگز به کشورها اجازه نمی دهیم تا ایران را بازار مصرف‏‎ ‎‏خود گردانند. ما وابستگی تجاری را از بین خواهیم برد.(631)‏

‏‏18 / 10 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏قطع وابستگی ایران به دول خارجی آری قطع روابط خیر‏

‏‏سؤال:‏‏[ ‏‏حضرت آیت الله ، آیا خواهان قطع تمام روابط ایران با‏‎ ‎‏قدرتهای خارجی هستید یا اینکه مایل به ادامۀ این روابط‏‎ ‎‏می باشید؟ و در صورت قطع روابط، آیا سیاست شما بسیار خشن‏‎ ‎‏و مخالف خواهد بود؟‏‏]‏

‏‏جواب:‏‏ نخیر؛ ما خواهان قطع روابط نیستیم. ما خواهان قطع‏‎ ‎‏وابستگیهای ایران به دُوَل خارجی هستیم که اکنون شاه، ایران را‏‎ ‎‏وابسته به امریکا و سایر دوَل کرده است.(632)‏

‏‏25 / 10 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏در روابط تجاری ظلم به غیر و ظلم از غیر را تحمل نمی کنیم ‏

‏‏ما با شما که همجوار ما هستید و فرسخها بین دو کشور مرز‏‎ ‎‏مشترک است، مایلیم که به طور مسالمت آمیز، به طور انسانی رفتار‏‎ ‎‏کنیم. و البته دولت ما هر طور که مصلحت بداند، در روابط‏‎ ‎‏اقتصادی، روابط تجاری و سایر اموری که مربوط به دولت است،‏‎ ‎‏عمل خواهد کرد. این دولتْ دولتِ اسلامی و تحت رهبری رهبران‏‎ ‎‏اسلام است و هرگز ظلم به غیر، ولو هرچه ضعیف باشد، روا‏‎ ‎‏نمی دارد و ظلم از غیر، هرچه قوی باشد، تحمل نمی کند.‏

‏‏     من از خدای تبارک و تعالی خواهانم که روابط ما با همۀ دولتها‏‎ ‎‏و ملتها روابط حسنه باشد، تا اینکه ملت ما بتواند خودش مستقلاً‏‎ ‎‏در سرنوشت خودش دخیل باشد و کسی نتواند دخالت در امور‏‎ ‎‏داخلی ما بکند. ما هم این معنا را کراراً گفته ایم که ما نمی خواهیم‏‎ ‎‏گاز را انبار کنیم. ما گاز را به قیمت عادله می فروشیم و ارز‏‎ ‎‏می گیریم. معاملات سابق بین ایران و امریکا معاملات بسیار‏‎ ‎‏ناگواری بوده است که ما از آن احتراز خواهیم کرد. هرکس بخواهد‏‎ ‎‏معامله با ما بکند به طور عادلانه، البته دولت با مطالعات خودش‏‎ ‎

‏
‏‎

‎

‏‏انجام می دهد. و همین طور کسانی که از شوروی در اینجا اشتغال‏‎ ‎‏به کارهایی دارند، چه کارهای تجارتی یا صنعتی، آن مقداری که‏‎ ‎‏مخالفت با منافع ملت ما نداشته باشد و دخالت در امر داخلی ما‏‎ ‎‏نباشد، ما آنها را هم محترم می شماریم.(633)‏

‏‏5 / 12 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏مایل به روابط حسنه و احترام متقابل با شوروی هستیم‏

‏‏احکام اسلام، احکامی است مسالمت آمیز، و می خواهیم همۀ‏‎ ‎‏قشرها مسالمت آمیز باشند. همان طور که قبلاً تذکر داده ام، ما‏‎ ‎‏می خواهیم با کسانی که می خواهند با ما روابط دوستانه داشته‏‎ ‎‏باشند، روابط دوستانه داشته باشیم؛ و امیدواریم که کشور شما و‏‎ ‎‏دولت شما احترام متقابل را حفظ کند و طوری عمل کند که در‏‎ ‎‏ایران منعکس نشود که شما در امور کشور ما دخالت دارید. من‏‎ ‎‏میل ندارم که وانمود شود در اهواز دخالت داشته اید. رفتار شما‏‎ ‎‏باید طوری باشد که رفع سوءتفاهم شود. نباید کاری انجام شود تا‏‎ ‎‏وانمود گردد از شوروی اسلحه وارد می شود؛ و اگر این مسئله‏‎ ‎‏درست باشد، من از شما گله دارم. ایران در سابق بیشتر تجارتش با‏‎ ‎‏روسیه ـ شوروی فعلی ـ بود؛ سابق که اصلاً امریکایی در کار نبود.‏‎ ‎‏و ما هم مایلیم با شما روابط حسنه و روابط اقتصادی و سیاسی‏‎ ‎‏داشته باشیم. و این موکول است به ‏‏]‏‏اینکه‏‏][‏‏ احترام متقابل رعایت‏‎ ‎‏شود.(634)‏

‏‏22 / 3 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‎

‎