خمس سرمایه

‏‏خمس سرمایه‏

‏‏[سؤال 4470]‏‏ ‏ ‏ 2178‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر و رهبر کبیر انقلاب ایران امام خمینی ‏

‏‏ضمن سلام از خداوند بزرگ خواستاریم که وجود مبارکت را در پناه خودش و‏‎ ‎‏امام زمانش محفوظ بفرماید.‏

‏‏باری، این جانبان کشاورزان لامیان از قراء تویسرکان از مقلدین حضرت عالی‏‎ ‎‏هستیم، ما سر سال مان اول تیر ماه می باشد، ولی در بین سال از محصول گندم و جو‏‎ ‎‏زکات داده شده و تراکتور و موتور آب و چاه نیمه عمیق ـ که نهایت احتیاج به آن ها‏‎ ‎‏داریم و بدون آن ها کشاورزی در این زمان مشکل است ـ خریداری شده، آیا آن ها‏‎ ‎‏خمس دارند یا خیر؟ و نیز اگر قسمتی از پول آن ها را از فروش فرش زیر پا که خامه آن‏‎ ‎‏مخمس شده و خودمان آن را بافته ایم خریداری شود آیا آن تراکتور و موتور آب‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارند و فرقی بین دو فرض ذکر شده نیست. بلی، اگر از‏‎ ‎‏فروش فرشی که خامه آن تخمیس شده تراکتور و موتور تهیه شود نسبت به‏‎ ‎‏این مقدار خمس واجب نیست، یعنی به مقدار ارزش خامه.‏

‏‏[سؤال 4471]‏‏ ‏ ‏ 2179‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت حضرت آیت الله‌ العظمی حاج آقا روح الله‌ دامت برکاته‏

‏‏1. کسی چند اصله درخت می خرد و در زمینی که به ارث به او رسیده می کارد و‏‎ ‎‏این درخت ها هم تا چند سال دیگر درآمدی ندارد. اگر اکنون پول خرید درخت را‏‎ ‎‏حساب کند و خمس آن را بدهد کافی است یا این که باید نمو درخت را هم حساب‏
‏‎

‎‏کند؟ البته اگر در موقع بار گرفتن از مخارج سال زیاد بیاید خمس آن را خواهد داد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با ربح قبل از ادای خمس درختان را خریده، خمس آن ها‏‎ ‎‏را باید بدهد و نموّ درختان میوه دار خمس ندارد؛ مگر بعد از فروش.‏

‏‏2. اگر کسی کسبی دارد که زندگی او را کفایت می کند و یک خانه دارد که مقداری از آن را می تواند کرایه‏‎ ‎‏بدهد و یا رهن بدهد و بعداً هم برای از رهن خارج کردن آن ناراحت نخواهد شد و می تواند به خوبی با‏‎ ‎‏پول رهن مکه برود؛ آیا این شخص واجب الحج است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به فروش آن مستطیع نمی شود، اجاره دادن و رهن دادن آن لازم نیست.‏

‏‏3. مقداری سرمایه دادیم به یک سید که زندگی خود را با آن اداره کند؛ اما اکنون اگر بخواهیم سرمایه را‏‎ ‎‏از او بگیریم زندگی او مختل می شود. اجازه می فرمایید آنچه به او دادیم خمس حساب کنیم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمی توانید خمس حساب کنید.‏

‏‏4. پول خمس و یا سهم را تا چه مقدار می شود خرج مسجد کرد و اگر بدانیم کسی پول سهم را خرج‏‎ ‎‏مسجد می کند آیا مقلدین شما می توانند سهم خود را به او بدهند و یا باید به دیگری رد کنند و در‏‎ ‎‏صورتی که پول داده باشند چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس را نباید صرف مسجد کنند و سهم امام علیه السلام محتاج به اجازه‏‎ ‎‏خصوصی است و اگر کسی بی اجازه صرف می کند، مقلدین سهم مبارک را به او ندهند و‏‎ ‎‏مقلدین این جانب به هر کس سهم مبارک می دهند مطالبه قبض وصول نمایند.‏

‏‏[سؤال 4472]‏‏ ‏ ‏ 2180‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏چه می فرمایید در مورد مسائل ذیل: ‏

‏‏1. کسی درخت سفیده و امثال آن را می کارد و قصد خاصی به امر معاش یا تجارت‏‎ ‎‏ندارد و بعد از بزرگ شدن آن ها، بدون تخمیس از نموّ متصلۀ آن، بعضی را به مصرف‏‎ ‎‏خود، مثل ساختن خانه رسانده، یا فروخته به مصرف دیگر می رساند و گاهی به دوستان‏‎ ‎‏یا به امور خیریه مساعده می دهد. آیا در صور ما ذکر، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خمس اصل داده شده یا متعلق خمس نبوده، در فرض‏‎ ‎‏مذکور نموّ متصل خمس ندارد، مگر آن را بفروشد که در این صورت‏‎ ‎‏مقداری که در مقابل نموّ است، از ارباح سال فروش است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4473]‏

‏‏2. انعام ثلاثه مثل گوسفند و شتر و گاو نگاه داری می کند و بعد از چند سال که موقع‏‎ ‎‏استفادۀ آن ها است، بعضی را می فروشد یا به دیگران هبه می کند و یا نموّ و عین آن را‏‎ ‎‏در امور خیریه صرف می کند. آیا به این موارد خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از ارباح مکاسب تهیه شده، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4474]‏

‏‏3. درخت مثمره، مثل زردآلو و سیب و گلابی و گردو و امثال این ها از وقتی که‏‎ ‎‏نشانیده الی ثمر دادن، چند سال طول می کشد، آیا نموّ و عین آن ها خمس دارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، حکم این مسأله از دو مسأله قبل معلوم می شود.‏

‏‏[سؤال 4475]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5992‏

‏‏2. اگر شخصی از عواید بین سال زمین موروثی را باغ کرد به قصد این که از‏‎ ‎‏میوه اش استفاده کند، نه به قصد تجارت، آیا نموّ درختان و زیادی قیمت باغ خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟ در صورتی که در توضیح المسائل مسألۀ 1771 مرقوم فرموده اید: فقط باید‏‎ ‎‏خمس میوه را بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، درختانی که از عواید تهیه شده و میوه در زاید بر مؤونۀ سال‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4476]‏‏ ‏ ‏ 2181‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته ‏

‏‏محضر شریف حضرت مستطاب، حجت الاسلام والمسلمین، سیّد العلماء‏‎ ‎‏والمجتهدین، رئیس الملة والدین، عمدة الفقهاء والمتبحرین، رهبر عظیم الشأن،‏‎ ‎‏بنیان گذار جمهوری اسلامی، حاج آقا روح الله‌ الموسوی، ادام الله‌ ظله علی رؤوس‏‎ ‎‏المسلمین‏

‏
‏‎

‎‏در مسأله 1771 توضیح المسائل مرقوم فرمودید: «اگر باغی احداث کند برای آن که‏‎ ‎‏بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد باید خمس میوه و نموّ درخت ها و زیادی قیمت باغ‏‎ ‎‏را بدهد، ولی اگر قصدش این باشد که از میوۀ آن استفاده کند فقط باید خمس میوه را‏‎ ‎‏بدهد». آیا همان ساعت که باغ را فروخت یا میوۀ آن را برای استفاده کردن چید بایستی‏‎ ‎‏خمس آن را بدهد یا در آخر سال زیاده از خرج سال آنچه ماند بدهد منتظر جواب‏‎ ‎‏هستم.‏

‏‏بسمه تعالی، منظور این است که نموّ و زیادی قیمت فقط در صورت اول‏‎ ‎‏خمس دارد ولی خمس میوه در زاید بر مؤونه سال لازم است و اصل‏‎ ‎‏درختان چنانچه از مال غیر مخمس تهیه شده خمس دارد حتی در‏‎ ‎‏صورت  دوم.‏

‏‏[سؤال 4477]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3279‏

‏‏4. کسی زمین را باغ درست می کند و درخت کوچک می کارد آیا بر این درخت ها‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ بنابراین که درخت ها سال به سال بزرگ می شود و‏‎ ‎‏منفعتش هم زیاد می شود در این صورت حکمش چیست خمس تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏خیر؟ و نیز آیا این درختهای مذکور که برای زندگی و معیشت ضروری خود صاحب‏‎ ‎‏می باشد، یعنی زاید از سرمایه نیست خمس به آن ها تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نهال ها مخمس باشد هر مقدار از درخت ها که پس از‏‎ ‎‏رسیدن وقت استفاده از آن صرف مؤونه شده خمس ندارد و بقیه خمس‏‎ ‎‏دارد و اگر نهال ها مخمس نبوده تمام درختها خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4478]‏‏ ‏ ‏ 2182‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، حفظه الله‌ للاُمّة حتی ظهور المهدی (عج)‏

‏‏به جواب مسائل ذیل نیاز افتاده است.‏

‏
‏‎

‎‏1. درخت میوه ای را برای مصرف خویش و نیز فروش کاشته است. در صورتی که‏‎ ‎‏اصل زمین مخمس است، حکم خود درخت را از حیث خمس بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، رشد و نموّ درخت خمس ندارد.‏

‏‏2. آب رو (آب باران) خانه ای از درون خانه ای است. صاحب خانۀ دوم می تواند جلوگیری کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که حق آب رو برای اولی ثابت است، دومی حق جلوگیری ندارد.‏

‏‏3. مقداری شی ء مخمس را با همان مقدار از محصول تازه تعویض می کند. (هر دو مال خودش است)‏‎ ‎‏آیا عوض مخمس محسوب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از مخارج سال، از درآمد و محصول زیاد بیاید، باید تخمیس شود.‏

‏‏4. درخت بید را که چندین سال بر آن رفته است، یک جا و به هنگام کندن تخمیس کند، آیا بری ءالذمه‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏5. در کنار ساختمان پدری اش محوطه ای است که نه معبر عام و نه ملک کسی است و بر این محوطه،‏‎ ‎‏ساختمانی بنا کرده است؛ آیا تصرف در این ساختمان دوم، شرعی است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مزاحمت با حق کسی ندارد، تصرف جایز است.‏

‏‏[سؤال 4479]‏

‏‏6. وسایل و ابزار کشاورزی را نسبت به اصل خرید و استهلاک آن در رابطه با‏‎ ‎‏خمس چگونه ملاحظه کنند؟‏

‏‏بسمه تعالی، از سرمایه محسوب است، ولی بعد از تخمیس اصل آن، در‏‎ ‎‏ترقی قیمت آن خمس نیست و جبران استهلاک آن، از درآمد کسب اشکال‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4480]‏‏ ‏ ‏ 2183‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 7 / 1358‏

‏‏محضر مبارک حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی، یگانه رهبر انقلاب اسلامی،‏‎ ‎‏الامام خمینی، ادام الله‌ عمره الشریف‏

‏‏بعد از تقدیم سلام و ادای احترام به عرض می رساند: ‏

‏
‏‎

‎‏مقداری زمین مزروعی از پدر حقیر ارث به این جانب رسیده و مقداری خودم به‏‎ ‎‏واسطۀ تحجیر مالک شده ام و مقدار دیگری هم خریده ام یک قسمت از اراضی‏‎ ‎‏مذکوره لیمو و پرتقال و نخل غرس نموده ام و باقی را جو و گندم زراعت می نمایم‏‎ ‎‏زکات جو و گندم را سر خرمن رو می کنم. در موضوع درخت ها آیا خمس به محصول‏‎ ‎‏آن ها تعلق دارد یا به اصل زمین و یا به بوته های اشجار و نموّ آن ها، لطفاً با عبارتی‏‎ ‎‏روشن و واضح که عوام بفهمند مرقوم دارید و تکلیف حقیر را روشن فرمایید. در‏‎ ‎‏صورتی که خمس به اصل زمین و درخت ها و نمو آن ها تعلق می گیرد کسی را تعیین‏‎ ‎‏فرمایید که درخت ها را جدا سازد یا قیمت نماید تا پنج یک ملک را تحویل به آن‏‎ ‎‏شخص نمایم. در خاتمه دوام عمر آن رهبر انقلاب را از خداوند خواستارم. ‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه به ارث رسیده خمس ندارد و زمینی که به احیای ملک‏‎ ‎‏شده یا خریداری کرده اید جهت زراعت یا احداث باغ خمس دارد و نیز‏‎ ‎‏اصل درختان و زرع باید تخمیس شود و نمائات آن ها در زاید بر مؤونه‏‎ ‎‏سال خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4481]‏‏ ‏ ‏ 2184‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مقدّس زعیم عالی قدر و قائد عظیم الشأن، امام امّت، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی، آقای حاج آقا روح الله‌ الموسوی الخمینی، مدّ ظله؛ تقاضا می شود مسألۀ زیر‏‎ ‎‏را پاسخ کتبی عنایت فرمایید:‏

‏‏خمس ابزار کشاورزی از قبیل: 1. تیلر کشاورزی؛ 2. تراکتور کشاورزی؛ 3. گاو‏‎ ‎‏کشاورزی؛ 4. موتورسیکلت برای کارهای کشاورزی.‏

‏‏خمس ابزارهای فوق الذکر باید داده شود یا داده نشود؟ خواهشمندیم که مسأله را‏‎ ‎‏خیلی ساده و روشن پاسخ بفرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، مذکورات خمس دارند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4482]‏‏ ‏ ‏ 2185‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از سلام؛ پدر این جانب اموالی با وضع و کیفیت مشروحۀ ذیل دارد که به‏‎ ‎‏این جانب هبه نموده و در مقابل، قرار بر این شده که تا زنده است کلیۀ خرج و مخارج‏‎ ‎‏پدر و مادرم را این جانب تأمین نمایم وخرج دفن و کفن و به جا آوردن حج پدرم را‏‎ ‎‏انجام دهم؛ ضمناً از 13 سال پیش تا کنون مخارج آن ها را داده ام:‏

‏‏1. یک جریب زمین زراعتی مشجّر (موستان) که طبق مدارک موجود در سال‏‎ ‎‏1331 هجری شمسی به مبلغ 1400 تومان خریداری نموده؛ قیمت فعلی زمین حدود‏‎ ‎‏دویست هزار تومان می باشد.‏

‏‏2. 4 / 1 جریب زمین زراعتی که در سال 1327 شمسی به مبلغ هزار تومان‏‎ ‎‏خریداری نموده؛ قیمت فعلی آن حدود یک صد و دوازده هزار تومان می باشد.‏

‏‏3. حدود یک جریب زمین زراعتی که در سال 1300 شمسی به مبلغ هزار تومان‏‎ ‎‏خریداری نموده؛ قیمت فعلی آن حدود پنجاه و چهار هزار تومان می باشد.‏

‏‏4. چهار دانگ یک باب خانۀ خشت و گلی که از پدرش به ارث رسیده و یک باب‏‎ ‎‏مغازه به مساحت حدود 24 متر مربع که در سال 1328 شمسی به مبلغ هشتاد تومان‏‎ ‎‏خریداری و به خانۀ فوق الذکر اضافه نموده؛ قیمت فعلی آن زمین و مغازه حدود‏‎ ‎‏بیست هزار تومان می باشد.‏

‏‏منظور از طرح چهار مورد بالا این است که در موقع خرید زمین های فوق الذکر که‏‎ ‎‏به نیت کمک در امر معیشت بوده، احتمال این که پول ربا جزء پول آن شده باشد،‏‎ ‎‏هست ولی موقعی که از پدرم سؤال می شود که چنین است یا نه؟ اظهار می دارد که نه،‏‎ ‎‏من هروقت پولی به شخصی به عنوان قرض می دادم، به نیت ربا نمی دادم ولی خود آن‏‎ ‎‏شخص یا اشخاص، به میل و رغبت، اگر پولی اضافه می دادند می گرفتم؛ لذا تقاضا‏
‏‎

‎‏می شود تعیین فرمایند که وجوهات آن از چه قرار است و اگر خمسی به آن تعلق‏‎ ‎‏می گیرد، قیمت اولیه، مورد محاسبه قرار می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زمین ها را با درآمد کسب و زراعت، بدون دادن خمس‏‎ ‎‏تهیه کرده، باید خمس آن ها داده شود و شما برای حساب و معلوم شدن‏‎ ‎‏خصوصیات مسأله به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه‏‎ ‎‏نمایید.‏

‏‏[سؤال 4483]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3261‏

‏‏2. بذر مخمس را در سال بعد می تواند استثنا کند و خمس بقیه را بدهد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقدار بذر استثنا می شود و خمس به بقیه تعلق می گیرد.‏

‏‏[سؤال 4484]‏‏ ‏ ‏ 2186‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏1. اصل زمین های زراعی که موات بوده و احیا کرده اند و با آن کشاورزی می کنند؛‏‎ ‎‏آیا خمس دارد یانه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4485]‏

‏‏2. باغی را (مثلاً انگور) احداث کرده تا هم از میوه آن برای مؤونه شخصی استفاده‏‎ ‎‏کند و هم مقدار اضافی را برای امرار معاش بفروشد؛ آیا اصل درخت های میوه خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه و آیا جزء رأس المال هست یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4486]‏

‏‏3. باغی را خریده هم برای استفاده شخصی از میوه آن، و هم مقدار اضافی را برای‏
‏‎

‎‏امرار معاش بفروشد. لطفاً مسأله خمس اصل باغ و میوه های آن را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اصل باغ خمس دارد و میوه در زاید بر مؤونه خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4487]‏

‏‏4. زمین هایی را خریده برای کشاورزی آیا اصل زمین و ترقّی قیمت آن خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4488]‏‏ ‏ ‏ 2187‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏هرگاه املاک زراعتی را برای زراعت با عین پول غیر مخمس خریده؛ آیا اجاره‏‎ ‎‏چند سال آن را که خمسش را نداده نیز باید به اضافه خمس عین بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اجاره را هم باید بدهد.‏

‏‏[سؤال 4489]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6630‏

‏‏3. کسی درخت کاشته میوه دار و غیر میوه دار این ها اگر به ثمر رسید خمس دارد یا‏‎ ‎‏نه؟ شما بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4490]‏‏ ‏ ‏ 2188‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی و امید مستضعفان‏‎ ‎‏جهان ـ مدّ ظله العالی ـ از حضور مبارک استدعا دارد جواب مسائل زیر را مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید:‏

‏‏1. شخصی برای تأمین معاش خود، باغی را احداث می کند و از درآمد باغ، اقدام به‏‎ ‎‏حصارکشی و ساختمان یکی ـ دو باب اتاق جهت نگاهداری ابزار کار و استراحت‏
‏‎

‎‏کارگران و غیره می نماید. آیا هزینه های متعلّقه شامل خمس می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4491]‏

‏‏2. آیا مخارج خاکریزی و حفر کوره جهت درختکاری، خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏3. آیا بهره هایی را که بانک ها به حساب پس اندازهای معمولی می پردازند، می توان برای بازسازی‏‎ ‎‏مناطق جنگ زده پرداخت نمود؟ و در صورت پرداخت، آیا‏‎ ‎‏رفع ذمه از شخص می شود؟ در صورتی که‏‎ ‎‏نتوان جهت بازسازی مناطق جنگ زده اختصاص داد، راه برائت از آن چیست؟ آیا می توان به مصرف‏‎ ‎‏ضعفا رسانید؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست، و اگر بهره را گرفت و از‏‎ ‎‏برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس است، باید از طرف او به فقرا، صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 4492]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2142‏

‏‏3. مقدار کمی زمین (که تقریباً 40×80 متر می شود) را می خواهم به وسیلۀ موتور‏‎ ‎‏پمپ آباد کنم، پولی که بهای موتور و تعمیر زمین و درخت کاشتن می شود خمس دارد‏‎ ‎‏یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4493]‏‏ ‏ ‏ 2189‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس آیت الله‌ العظمی نایب الامام، امام خمینی، دام بقاؤه‏

‏‏1. زیدی زمین زراعتی را از فواید بین سال خریداری نموده برای زراعت هایی که‏‎ ‎‏خودش به آن احتیاج دارد، مانند سیب زمینی و خیار و گوجه و گندم، آیا این زمین‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏2. و در صورت عدم وجوب خمس، تا چه حد چنین زمین هایی خمس ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، 1 و 2، خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏3. سال زراعتی در صورتی که موقع تصفیۀ گندم یا جو باشد، هرگاه تصفیه در سال های بعد دیرتر یا‏‎ ‎‏زودتر انجام شد ـ مثلاً اگر اول مرداد تصفیه گندم شد برای زیدی و سال بعد تصفیه گندم او دهم مرداد‏‎ ‎‏شد ـ آیا آنچه موجودی دارد از امسال، خمس ندارد؟ یا اگر بیستم تیر شد، هرچه فواید سال جاری هم‏‎ ‎‏بوده، باید خمسش را بدهد؟ در هر صورت، لطفاً توضیح دهید که زارع چگونه حساب کند تا از‏‎ ‎‏محصول های سال گذشته و پول آن ها فقط اول مرداد خمس بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، دیرشدن وقت تصفیه یا زود شدن، ربطی به سال خمسی که سال شمسی است‏‎ ‎‏ندارد و باید تمام مال را در هر حالی که هست حساب کند و خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4494]‏‏ ‏ ‏ 2190‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی، رهبر عظیم الشأن انقلاب، امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏پس از ابلاغ سلام، این جانبان کشاورز هستیم و با وامی که دولت به ما می دهد و‏‎ ‎‏اقساط سال به سال آن را می پردازیم، چاه عمیق حفر می کنیم و سال حساب خمس‏‎ ‎‏داریم. آیا این چاه عمیق و موتورآب آن جزو سرمایۀ زراعت است که در بین هر سال‏‎ ‎‏که از اقساط وام آن می دهیم، سر سال باید آن را حساب نموده و خمس آن را بدهیم، یا‏‎ ‎‏پس از تمام شدن اقساط، مجموع آن را حساب نموده خمس آن را بدهیم و یا اصلاً‏‎ ‎‏سرمایۀ زراعت نیست و خمس به آن تعلق نمی گیرد؟ مرقوم فرمایید و همچنین زمین‏‎ ‎‏زراعت که خریداری می کنیم و در بین سال قیمت آن را می دهیم سر سال آن زمین را‏‎ ‎‏حساب نموده و خمس آن را بدهیم یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، زمین و چاه آب و موتور حکم سرمایه دارد، هر مقدار از آن که‏‎ ‎‏قسط آن تا سر سال پرداخت شده، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4495]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2125‏

‏‏2. اگر کسی که سال خمسی دارد تراکتوری را با شرکت دیگری برای کسب بخرد،‏‎ ‎‏در حالی که نیمی از سهم خود را بدهکار است، باید خمس تراکتور را بدهد؟ و آیا‏‎ ‎‏نمی تواند از منفعت سالانۀ خود برای پرداخت بدهی استفاده کند؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، نسبت به مقداری که مالک شده و بدهی ندارد باید خمس‏‎ ‎‏بدهد و می تواند از منفعت سال، بدهی را بدهد؛ لکن باید خمس آن را هم‏‎ ‎‏بپردازد.‏

‏‏[سؤال 4496]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3821‏

‏‏2. باغی است که زمین آن به ارث به ما رسیده و آن زمین مال مادرم بوده و پدرم‏‎ ‎‏برداشته آن را به صورت باغی احداث کرده و ما به او می گوییم که خمس درخت های‏‎ ‎‏آن را داده ای یا نه، می گوید: من سر سال که می شد مقدار 000 / 2 تومان هم بدهکار‏‎ ‎‏می شدم؛ چیزی برایم نمی ماند. آیا این درخت ها و دیوار باغ که آن را ساخته خمس‏‎ ‎‏دارد و به چه صورت باید خمس آن را رد کنیم یا خمس ندارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد وچنانچه ‏‏ قیمت آن را بدهید کفایت می کند.‏

‏‏[سؤال 4497]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 887‏

‏‏2. اشخاصی که کارگر بوده اند و از مزد کارگری زمینی برای زراعت خریده اند و به‏‎ ‎‏تدریج پول او را داده اند ولی تا حال حساب خمس نداشته و نداده اند فعلاً زمین‏‎ ‎‏مذکور را به قیمت خرید باید تخمیس کنند یا قیمت فعلی؟‏

‏‏بسمه تعالی، قیمت فعلی.‏

‏‏[سؤال 4498]‏‏ ‏ ‏ 2191‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 11 / 1361‏

‏‏قم، دفتر امام خمینی، سلام علیکم‏

‏‏احتراماً تقاضا می شود که فتوای حضرت امام خمینی دامت برکاته را در مورد‏‎ ‎‏سؤالات زیر بیان فرمایید.‏

‏‏1. اگر خمس گوساله ای را که هفت هزار ریال قیمت دارد بدهند و سال بعد که گاو‏‎ ‎‏شده است قیمت آن سی هزار ریال است آیا زیادی آن خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد، مگر آن که کار او گاو فروشی باشد و آن را‏
‏‎

‎‏برای  فروش بزرگ کرده باشد.‏

‏‏2. نهال هایی جهت درخت کاری غرس شده است و قیمت آن ها در حدود سی هزار ریال می باشد. در‏‎ ‎‏سال آینده که باغی بزرگ می شود و درخت ها بزرگ می گردند قیمت آن ها ده برابر می شود. خمس‏‎ ‎‏زیادی را چگونه باید داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس آن ها را به قیمت فعلی باید بدهد.‏

‏‏3. یک نفر مقداری پول دارد و خمس آن ها را داده است. این پول را تا مدتی از سال یعنی شش ماه در‏‎ ‎‏اختیار دارد و سپس آن پول را خرج می کند و در آخر سال از درآمد خود مقداری پول پس انداز می کند،‏‎ ‎‏آیا می تواند پول مخمس سال قبل را از آن کسر کرده و خمس مابقی را بدهد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمی تواند کسر کند و باید خمس پس انداز را بدهد.‏

‏‏4. اگر کسی خمس به او تعلق بگیرد و خمس ندهد آیا می شود به مهمانی او رفت یا احیاناً هدیه ای را از‏‎ ‎‏او پذیرفت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین نداشته باشید که در مال مورد ابتلاء شما خمس است، اشکال ندارد.‏

‏‏5. آیا قرآن درس دادن مرد به زن چگونه است؟ در صورت جواب مثبت اگر زن پیش مرد جهت‏‎ ‎‏یادگیری قرآن بخواند چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با نبود مفسده مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 4499]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2517‏

‏‏5. شخصی گاو خود را که برای استفاده، از آن محافظت می نمود، پس از چند سال‏‎ ‎‏آن را فروخته و پول آن را برای خرج ازدواج پسر خود صرف نموده، آیا خمس آن را‏‎ ‎‏بدهکار می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر قبلاً خمس آن را داده، دیگر خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4500]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 147‏

‏‏2. روستانشین، گاو شیرده و چند رأس گوسفند هم دارد؛ برای مؤونۀ لبنیاتی اش‏‎ ‎‏مثلاً گاو کافی است، لیکن جهت پختن نان و گرم کردن منزل در فصل سرما به سوخت‏‎ ‎‏حاصل از گوسفندان احتیاج دارد؛ خمس گوسفندان واجب است یا خیر؟ و در‏‎ ‎‏صورت وجوب، گوسفندان قیمتشان اگر بیش از گاو باشد مختار است که هر کدام را‏
‏‎

‎‏مؤونه قرار دهد، یا چون گاو شیرش بیش از چندین رأس گوسفند است و رفع نیاز را‏‎ ‎‏می کند خمس گوسفندان را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، گاو و گوسفند که برای استفاده از شیر و پشم و فضلات آن‏‎ ‎‏نگهداری می کند، حکم سرمایه دارد و باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 4501]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2318‏

‏‏4. شخصی به مقدار مصرف لبنیات منزل خود گاو و گوسفند دارد. آیا تخمیس‏‎ ‎‏آن ها هم مثل سرمایه اش لازم است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم سرمایه دارد.‏

‏‏[سؤال 4502]‏‏ ‏ ‏ 2192‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سؤال از محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏1. شخصی روستایی که حساب سالیانه نداشته، تعدادی گوسفند دارد و برای‏‎ ‎‏اعاشۀ خود و عیالاتش احتیاج به شیر و دوغ آن ها دارد. آیا در موقع حساب دارایی‏‎ ‎‏خود باید خمس آن حیوان ها را بدهد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس آن ها را بدهد.‏

‏‏2. شخصی به کارگری و قرض، خانه ای برای سکونت خود ساخته است. حالیه می خواهد آن خانه را‏‎ ‎‏بفروشد و منزل دیگری تهیه نماید. پول به غیر هم مقروض است به جهت ساختن آن خانه. آیا باید‏‎ ‎‏خمس قیمت آن خانه را بدهد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، باید نسبت به زاید بر مقداری که در خانۀ فروخته شده قرض دارد، خمس بدهد و‏‎ ‎‏در مقدار قرض، خمس واجب نیست. و در ترقی قیمت هم بالنسبه حساب می شود.‏

‏‏[سؤال 4503]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2358‏

‏‏2. شخصی دو عدد میش گرفته است که شیر او را به مصرف خانواده می رساند، آیا‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4504]‏‏ ‏ ‏ 2193‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر عظیم الشأن، حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از ابلاغ‏‎ ‎‏عرض سلام محترماً، به استحضار جناب عالی می رساند:‏

‏‏1. اشخاصی که دامدار می باشند و دارای گوسفندانی هستند و تا به حال سال برای‏‎ ‎‏خودشان تعیین ننموده اند، حال می خواهند سال تعیین نمایند، آیا بر گوسفندان آن ها‏‎ ‎‏هم خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، گوسفندان اگر از درآمد کسب تهیه شده، خمس دارد و‏‎ ‎‏همچنین اگر از نتاج گوسفند ارثی یا نتاج گوسفند بخششی باشد، خمس‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 4505]‏

‏‏2. اشخاصی که کشاورز می باشند و جهت کشاورزی خود ملکی خریده اند و آن‏‎ ‎‏ملک ابزار کار آن ها می باشد، آیا به آن ملک هم خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، زمین زراعتی و ابزار کشاورزی در حکم سرمایه است و‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4506]‏‏ ‏ ‏ 2194‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 9 / 1358‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از مراسم دعاگویی به شرف عرض عالی می رساند:‏

‏‏این جانب مقلد حضرت عالی می باشم. می خواهم سرمایه ام را که قریب 120 رأس‏‎ ‎‏گوسفند است خمس و سهم امامش را بدهم. آیا به همه گوسفندها خمس و سهم امام‏‎ ‎‏تعلق می گیرد یا قابل تخفیف است؟ غیر از این سرمایۀ دیگری هم ندارم. جواب‏‎ ‎‏مرقوم فرماید.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، سرمایه خمس دارد؛ مگر در صورتی که اگر خمس آن را بدهد‏‎ ‎‏نتواند زندگانی خود را اداره کند.‏

‏‏[سؤال 4507]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2645‏

‏‏2. شخصی دو صد رأس گوسفند دارد و دو صد هزار تومان املاک زراعی جهت‏‎ ‎‏مخارج خود خریده تا به حال ابداً وجوهات نداده و فعلاً می خواهد اموالش را حساب‏‎ ‎‏کند اما محصول تمام این دارایی مخارج اقتصادی او را کفاف نمی کند می شود نصف‏‎ ‎‏اموالش را حساب کرد و نصف دیگرش جهت مخارجاتش حساب نکرد یا خیر باید‏‎ ‎‏تمام دارایی او را حساب کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس همه را بدهد، بلی اگر واقعاً وضع او طوری باشد‏‎ ‎‏که به دادن خمس زندگی مناسب با حالش را نتواند ادامه دهد واجب نیست‏‎ ‎‏خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4508]‏‏ ‏ ‏ 2195‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی که با قرض، سرمایه ای را تهیه کرده است، پس از تحصیل سود و گذشت‏‎ ‎‏سال، از چه زمانی خمس بر او واجب است؟ و چگونه با پرداخت قرض، سرمایۀ‏‎ ‎‏مخمّسی خواهد داشت؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از سود، قرض سرمایه را ادا می کند، باید خمس بدهد و‏‎ ‎‏چنانچه در بین سال، قرض را ادا کرده، سر سال خمس دارد و در این‏‎ ‎‏صورت سرمایۀ مخمّسی دارد.‏

‏‏[سؤال 4509]‏‏ ‏ ‏ 2196‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در عروة الوثقی دارد که اگر استفاده برد و خواست سرمایه قرار دهد یجب الخمس‏‎ ‎‏ثم الاتجار، مراد این است که در آخر سال خمسی اش خمس سرمایه را بدهد، یا این که‏
‏‎

‎‏به مجرد سرمایه قرار دادن آن باید خمس آن را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید در ابتدا پیش از به کارگیری سرمایه خمس آن را بپردازد.‏

‏‏[سؤال 4510]‏‏ ‏ ‏ 2197‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی‏

‏‏پس از سلام؛ شخصی حساب اموالش را کرده و خمس آن مبلغ 025‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏318‏‎ ‎‏/‏‎ ‎‏1‏‎ ‎‏تومان می باشد؛ لطفاً مسائل زیر را روشن فرمایید: ‏

‏‏1. زمینی را سال های پیش خریده که قیمت فعلی آن 000 / 250 تومان است که به‏‎ ‎‏عنوان سرمایه در آینده بهره برداری می شود، آیا این قلم را باید حساب کرد و خمس‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏2. مبلغ 400 / 81 تومان زینت آلات طلا دارد که گاهی از آن استفاده می شود (56 مثقال) آیا خمس‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏3. آیا می توانید به خاطر پدر، پسر و عمّه و اقوام فقیر دیگر، مقداری از مبلغ فوق را به نامبرده ببخشید؟‏

‏‏بسمه تعالی، سهم سادات را می تواند به سادات فقیر عفیف متدیّن بدهد.‏

‏‏[سؤال 4511]‏‏ ‏ ‏ 2198‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت برادران بزرگوار و متعهد و خادم به اسلام و مسلمین، سلام علیکم ‏

‏‏این جانب قطعه زمینی را که وارث مالک هم گامی در جهت آباد کردن آن برنداشته‏‎ ‎‏بود گرفته و آن را آباد نمودم و مبلغ حدود دویست هزار تومان در این محل خرج کردم‏‎ ‎‏و برای آن برق سه فاز گرفتم و الآن به صورت کارگاهی می باشد که حدود پنج سال‏‎ ‎‏است که از آن جا بهره برداری می کنیم. پولی را که در آن جا خرج کردم نمی دانم که به‏‎ ‎‏آن خمس تعلق می گرفته یا خیر؟ و همچنین آیا جهت زمین پولی باید به حاکم شرع‏
‏‎

‎‏پرداخت یا خیر؟ خلاصه این که بنده از جهت وجوهات شرعیه و رد آن تکلیف خود‏‎ ‎‏را نمی دانم. ‏

‏‏لازم به ذکر است که وراث مالک مدت قریب به دو سال است که از ایران متواری‏‎ ‎‏شده اند و در موقعی هم که بودند از ماوقع فوق الذکر مطلع بودند و از این جانب‏‎ ‎‏مطالبه وجه و یا به من اعتراضی نکردند.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زمین را شرعاً مالک شده اید زمین احیا شده خمس دارد،‏‎ ‎‏وگرنه پولی که صرف کرده اید را باید تخمیس کنید.‏

‏‏[سؤال 4512]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2467‏

‏‏4. شخصی دو کورۀ آجرپزی دارد دو ماشین برای آجرکشی خریده است. بفرمایید‏‎ ‎‏خمس دارد یا ممکن است برای رفع حاجت باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد. ‏

‏‏[سؤال 4513]‏‏ ‏ ‏ 2199‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 12 / 1361‏

‏‏حضور مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی بزرگ،‏‎ ‎‏متع الله‌ المسلمین بطول بقائه‏

‏‏شخصی قبلاً حساب سال نداشته، حالا می خواهد حساب سال درست کند؛ یک‏‎ ‎‏ماشین دارد که به مبلغ پنجاه هزار تومان خریده که ده هزار تومان از خودش است که‏‎ ‎‏وجوهات این ده هزار تومان را نداده بود و مبلغ چهل هزار تومان را قرض کرده؛ البته‏‎ ‎‏این ماشین سرمایۀ کار او است که کار می کند و زندگی او از پول کرایۀ این ماشین تأمین‏‎ ‎‏می شود و سرمایۀ دیگر هم ندارد. حالا در موقع حساب کردن، آیا اصل این پنجاه هزار‏‎ ‎‏تومان وجوهات دارد؟ یا این که همان ده هزار تومان خودش وجوهات دارد؟ یا این که‏‎ ‎‏چهل هزار تومانی که قرض کرده وجوهات دارد؟ ‏

‏‏علاوه، در موقع خریدن، قیمت ماشین پنجاه هزار تومان بود، الآن که باید سال‏
‏‎

‎‏بگیرد، ماشین قیمتش یک صد و پنجاه هزار است، آیا باید همان پنجاه هزار تومان‏‎ ‎‏قیمت زمان خریدن را حساب کند یا باید قیمت الآن را که یک صد و پنجاه هزار تومان‏‎ ‎‏است حساب کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که ده هزار تومان از درآمد کسب بوده و قرض‏‎ ‎‏هم  از درآمد کسب ادا شده، باید خمس آن را بدهد و میزان، قیمت فعلی‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 4514]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2237‏

‏‏3. شخص نام بردۀ فوق از درآمد بین سال ـ که شاید سال هم نداشته است ـ برای‏‎ ‎‏امرار معاش خود، ماشین وانت باری می خرد و از حمل بار و مسافر و دریافت کرایۀ‏‎ ‎‏آن استفاده می کند، آیا ماشین، جزء سرمایه است و باید خمس آن را بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4515]‏‏ ‏ ‏ 2200‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 ربیع الثانی 1403 ق‏

‏‏حضور مبارک حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی امام خمینی دامت برکاته العالی‏

‏‏محترماً عرض می شود یک نفر کامیون بنز ده تن دارد و اقساط هم ندارد و درآمد‏‎ ‎‏دیگر از هیچ راه شرعی ندارد و خودش از اضطرار راننده است و منافع ماشین پس از‏‎ ‎‏کسر مخارج آن زاید بر مخارج خود و واجب النفقه نیست، آیا این چنین ماشین‏‎ ‎‏خمس و سهم امام دارد یا ندارد؟ متمنی است جواب فوری مرقوم فرمایید و در تحریر‏‎ ‎‏الوسیله اشاره شده است ولی مشروحاً نفرموده اند. ‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین به هر اندازه که از اقساط آن پرداخت شده خمس‏‎ ‎‏دارد  و می توانید به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه نمایید‏‎ ‎‏و  خمس واجب را دستگردان کنید تا به تدریج هر وقت توانستید‏‎ ‎‏بپردازید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4516]‏‏ ‏ ‏ 2201‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏اگر کسی یک ماشین کامیون دارد که با آن کار می کند و زندگی خود را اداره می کند.‏‎ ‎‏آیا باید خمس این ماشین را هم بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین کار در حکم سرمایه است و خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4517]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7189‏

‏‏3. وسایل نقلیه ای که وسیلۀ کار و کسب است ـ مانند کامیون ها ـ آیا خمس دارد‏‎ ‎‏یا  نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4518]‏‏ ‏ ‏ 2202‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر عالی قدر شیعیان جهان حضرت امام روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی دامت برکاته‏

‏‏1. دو ماشین (یک مدل و قیمت یکی) با هر دوی آن ها کار می کنند. یکی تاکسی‏‎ ‎‏شهری و دیگری ویژه. تاکسی به غیر از قیمت اصلی یک امتیاز دارد مثلاً صد هزار‏‎ ‎‏تومان، یعنی اگر قیمت هر دو صد هزار تومان باشد قیمت تاکسی با امتیاز دویست‏‎ ‎‏هزار تومان است. صاحبان هر دوی آن ها می خواهند سال قرار بدهند، آیا صاحب‏‎ ‎‏تاکسی که ماشینش امتیاز دارد بایستی خمس امتیاز را هم بدهد یا این که قیمت اصلی‏‎ ‎‏را وجوهات بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تاکسی با حق امتیازش خمس دارد.‏

‏‏2. شخصی می خواهد سال قرار بدهد یک بنز ده تن دارد. قیمت این ماشین به نرخ دولتی مبلغ‏‎ ‎‏چهارصد و پنجاه هزار تومان، و در بازار آزاد مبلغ یک میلیون یا زیادتر است. آیا این شخص به قیمتی‏
‏‎

‎‏که دولت می دهد باید حساب کند یا قیمت بازار آزاد تا خمس را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به قیمتی که عادله و مطابق مقررات باشد خمس دارد.‏

‏‏3. پیمانکاری با شرکت نفت قرارداد بسته که نفت و بنزین و گازوییل به دست مردم برساند. شرکت نفت‏‎ ‎‏بیست هزار تومان از این پیمانکار در بانک تهران دریافت کرده که اگر اتفاقی افتاد یا ضرری از طرف این‏‎ ‎‏پیمانکار به شرکت نفت وارد آمد شرکت نفت ضرر خود را از این پول برداشت نماید. آیا به چنین پولی‏‎ ‎‏وجوهات تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏4. ماشینی مثل نیسان یا بنز خاور کرایه کش در تاریخ چهار سال پیش سال 1358 به مبلغ صد هزار‏‎ ‎‏تومان خریداری شده است و اکنون بازار سیاه چهارصد هزار تومان به فروش می رسد. خواهشمند‏‎ ‎‏است بفرمایید کدام قیمت برای خمس ملاک است؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس به قیمت عادله روز حساب می شود.‏

‏‏5. اگر شخصی برای خودش سال قرار بدهد ده هزار تومان داشته دو هزار تومان آن را خمس داده،‏‎ ‎‏هشت هزار تومان مانده، سر سال دو هزار تومان اضافه شده است. آیا خمس آن را باید بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس آن دو هزار تومان را بدهد.‏

‏‏[سؤال 4519]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2658‏

‏‏3. یک موتور سیکلت خریده ام به قیمت 7000 تومان که اختصاص دارد برای‏‎ ‎‏آمدن به سر خدمت و برگشتن به خانه؛ چون در بیراهه قرار گرفته ایم و وسیلۀ عمومی‏‎ ‎‏کم است.‏

‏‏بسمه تعالی، موتور سیکلت در صورتی که برای زندگی محل احتیاج نبوده‏‎ ‎‏و برای شغلتان که رفتن به محل کار است بوده خمس آن واجب است.‏

‏‏[سؤال 4520]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3479‏

‏‏4. شخصی فرش نیمه بافی دارد و جای آن در منزل او با زیلو یا موکت فرش شده‏‎ ‎‏آیا خمس آن فرش نیمه کاره واجب است؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4521]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 771‏

‏‏4. اصناف بازار در سر سال خمس خود قسمتی از سرمایه شان جنسی است که به‏‎ ‎‏نسیه آورده اند که باید بعداً بفروشند تا این بدهی سرمایه را بدهند آیا این قسمت از‏‎ ‎‏سرمایه خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به مقدار بدهی خمس واجب نیست و بقیه باید حساب‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏[سؤال 4522]‏‏ ‏ ‏ 2203‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک مرجع عظیم الشأن، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، روحی‏‎ ‎‏فداه، سلام الله‌ علیکم‏

‏‏1. مستأجر مبلغی به عنوان سپرده، معروف به سرقفلی به موجر پرداخت نموده؛‏‎ ‎‏اگر موجر در مدت مال الاجاره از سپرده استفاده نماید و یا ننماید، خمس به آن تعلق‏‎ ‎‏می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، سرقفلی ملک گیرنده می شود و جزء سرمایه و درآمد است و‏‎ ‎‏خمس به آن تعلق می گیرد؛ ولی اگر پول امانت یا قرض نزد او باشد، خمس‏‎ ‎‏ندارد. ‏

‏‏2. اگر موجر به ادارۀ دارایی جمهوری اسلامی مالیات سپرده را به اندازۀ خمس بپردازد، وظیفۀ الهی او‏‎ ‎‏در این صورت چه می باشد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مالیات کفایت از خمس نمی کند.‏

‏‏[سؤال 4523]‏‏ ‏ ‏ 2204‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی‏

‏‏این جانب از آن جناب تقلید می نمایم، به استحضار می رساند که دارای یک مغازۀ‏‎ ‎‏الکتریکی بوده که سرقفلی آن به مبلغ 000 / 380 تومان فروخته شده و مغازۀ دیگری از‏
‏‎

‎‏مسجد جعفری گیشا سرقفلی آن را به مبلغ 000 / 850 تومان خریداری نموده ام. اینک‏‎ ‎‏با داشتن 5 فرزند از 12 ساله تا 2 ساله که یکی دختر و 4 دیگر پسر است و در خانۀ‏‎ ‎‏اجاره ای نشسته ام و ماهیانه با آب و برق مبلغ 2500 تومان کرایه می دهم؛ استدعا دارم‏‎ ‎‏در صورتی که تفاوت بین 380 تا 850 هزار تومان سرقفلی جدید (000 / 500 تومان)‏‎ ‎‏خمس به آن تعلق می گیرد مرقوم فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، سرقفلی در حکم سرمایه است و خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4524]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1171‏

‏‏3. بعضی از کسبه، محل کار خود (مغازه) را به عنوان سرقفلی خریداری نموده؛‏‎ ‎‏مثلاً در ده سال قبل مغازه ای به مبلغ 50000 تومان خریداری نموده و الآن بیشتر از‏‎ ‎‏200000 تومان می خرند؛ البته نظر فروش ندارد لکن می خواهد وضع خمسش را‏‎ ‎‏روشن کند؛ اولاً بفرمایید سرقفلی خمس دارد یا خیر؟ بر فرض وجوب خمس، آیا‏‎ ‎‏قیمت خرید باید مخمس شود در صورت عدم فروش، یا قیمت فعلی بر تقدیر سابق؟‏

‏‏بسمه تعالی، به قیمت فعلی خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4525]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2286‏

‏‏4. سرقفلی مشروع جزء سرمایه است یا خیر به عبارت دیگر زید مبلغ پانصد هزار‏‎ ‎‏تومان به مالک دکان در عرض سال خمسی سرقفلی می دهد آیا موقع حساب خمس،‏‎ ‎‏مبلغ نامبرده از مؤونه محسوب است یا خیر؟ بر فرض عدم مؤونه سالیانه ترقی و تنزل‏‎ ‎‏آن را باید حساب کرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، جزء سرمایه است و باید تخمیس شود و در صورت تخمیس‏‎ ‎‏ترقی آن خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4526]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6727‏

‏‏2. در صورتی که خود مالک محل را با مدت طولانی اجاره دهد و سرقفلی هم‏‎ ‎‏بگیرد، ولی مستأجر با مالک شرط نکند که بعد از تمام شدن مدت، اگر مالک خودش‏
‏‎

‎‏خواست ملک را تحویل بگیرد، مستأجر حق داشته باشد از مالک سرقفلی بگیرد؛ در‏‎ ‎‏این صورت سرقفلی ای که اول به مالک داده خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4527]‏‏ ‏ ‏ 2205‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. زیدی منزل کوچکی داشته که از ارباح مکاسبش ساخته و تخمیس نموده بوده‏‎ ‎‏چون مورد شبهه بوده سپس با داشتن آن منزل منزل دیگری وسیع تر و بهتر مطابق‏‎ ‎‏شأنش ساخته؛ ولی قسمت فوقانی آن در مدت دو سال است که ساخته شده مورد نیاز‏‎ ‎‏بوده ـ پیش بینی برای ازدواج پسرها بوده که شاید یکی بعد از شش ماه دیگر مثلاً‏‎ ‎‏ازدواج کند ـ آیا دستگاه فوقانی مؤونه و مستثنا است یا باید تخمیس شود و هکذا‏‎ ‎‏جنب همین ساختمان مغازه ای است که بچه هایش کاسبی می کنند آیا مبلغی که خرج‏‎ ‎‏مغازه از نظر ساختمان نموده باید تخمیس شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مغازه ها باید تخمیس شود و قسمت فوقانی اگر در موقع‏‎ ‎‏ساختن مورد حاجت نبوده باید تخمیس گردد.‏

‏‏2. کسانی که برای عمره مفرده به مکه مشرف می شوند آیا می توانند عمداً از یکی از مواقیت عمره تمتع‏‎ ‎‏محرم نشوند و از مسجد تنعیم یا جعرانه مثلاً محرم شوند یا نه، لازم است که از میقات عمره تمتع‏‎ ‎‏محرم شوند.‏

‏‏بسمه تعالی، تجاوز از میقات بدون احرام جایز نیست و در صورت تجاوز واجب است برگردد‏‎ ‎‏به میقات و اگر نتوانست برگردد هر جا که هست محرم شود.‏

‏‏3. عده ای هستند که حج به نیابت دیگری اجیراً یا تبرعاً انجام می دهند و چون صحیح العمل هستند‏‎ ‎‏وقتی خودشان نماز طواف خواندند باز از باب احتیاط نایب می گیرند آیا این نیابت جایز است یا نه؟ بر‏‎ ‎‏فرض جواز باید نماز را به نیابت نایب انجام داد یا از طرف منوب عنه و اصلاً چنین کسی می تواند‏‎ ‎‏نیابت کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، کسی که نمی تواند اعمال حج و از جمله نماز طواف را صحیح انجام دهد صحیح‏‎ ‎‏نیست اجیر شود برای حج و نماز طواف را هر کسی باید خودش بخواند و احتیاط مانع ندارد و‏
‏‎

‎‏در نیابت باید به قصد منوب عنه باشد.‏

‏‏4. اگر بعد از محرم شدن واقعاً انسان نتوانسته باشد وظیفه ای انجام داده باشد که محل شده باشد طریقه‏‎ ‎‏احلال چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر داخل در مصدود یا محصور است باید به وظیفۀ آن ها عمل نماید وگرنه تا‏‎ ‎‏مناسک مقرره را انجام ندهد از احرام خارج نمی شود.‏

‏‏5. حج به نیابت حضرت ولی عصر ارواحنا له الفداء چون در موسم تشریف دارند جایز است‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏6. آیا می شود یک عمره مفرده برای چند نفر انجام داد یا باید به طریق اهدای ثواب باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به هر دو طریق مانع ندارد.‏

‏‏7. آیا کسی که حجش فاسد شد لازم است به حال احرام باقی بماند تا سال آینده قضا کند یا از باب عسر‏‎ ‎‏و حرج بعضی از محرمات احرام را مانند مباشرت با زن و نحو ذلک می تواند انجام بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با انجام اعمال مقرره از احرام خارج می شود یعنی باید حج فاسد را تمام کند در‏‎ ‎‏این صورت از احرام خارج می شود.‏

‏‏از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم.‏

‏‏[سؤال 4528]‏‏ ‏ ‏ 2206‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 8 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم عالی قدر مذهب تشیع، امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏این جانب در ایام زندگانی، سال برای خود تعیین نموده و در ضمن سال خود،‏‎ ‎‏ملکی برای تهیۀ معاش خود خریداری نموده ام، خرید املاک در حدود هشتاد و پنج‏‎ ‎‏هزار و پانصد تومان می باشد و حدود بیست و پنج هزار تومان از دولت قرض‏‎ ‎‏نموده ام، و درآمد زیادی ندارم؛ آیا در ملک نامبرده وجوه قرار می گیرد یا خیر؟ جواب‏‎ ‎‏مرقوم بفرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، در زاید بر مقدار قرض، خمس واجب است و چنانچه قرض‏‎ ‎‏را ادا نمایید، مقدار قرض هم خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4529]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2605‏

‏‏3. مغازه ای که شخص در آن کسب می کند و احتیاج هم به آن دارد، آیا این مغازه‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4530]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2231‏

‏‏3. شخصی زمین خریده، در وقت ساختن حیاط، یک عدد دکان هم ساخته از پول‏‎ ‎‏کارگری، و توی آن دکان اجناس هم ریخته، به‏‎ ‎‏خود آن دکان خمس تعلق می گیرد‏‎ ‎‏یا  نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، دکان به قیمت فعلی خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4531]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1616‏

‏‏2. اگر در ضمن سال خمسی، اموالی که مورد معامله و کسب است به سرقت رفت‏‎ ‎‏یا تلف غیر عمدی شد، آیا در آخر سال، مجموع موجودی فعلی را نسبت به موجودی‏‎ ‎‏مخمس اول سال ملاحظه کند یا این که باید از مخمس سال گذشته، قیمت اموال‏‎ ‎‏سرقت شده یا تالف را کسر کند (در حالی که در اول سال، عین آن اموال شاید نبوده‏‎ ‎‏است یا بعضی بوده) و بعد ملاحظۀ نسبت را بکند تا اضافه را خمس دهد؟ و اگر مقدار‏‎ ‎‏سرقت شده را کاملاً نمی داند چگونه محاسبه کند؟ (در عروه و توضیح المسائل‏‎ ‎‏اختلافی در مسأله تلف به چشم می خورد)‏

‏‏بسمه تعالی، اگر سرمایه یا مال التجاره، قسمتی در وسط سال تلف شود و یا‏‎ ‎‏آن که در معامله ای زیان پیدا شود، از بقیۀ درآمد همان رشته کسب جبران‏‎ ‎‏می شود و در آخر سال، باقیماندۀ درآمد پس از کسر تمام خسارات حساب‏‎ ‎‏می شود.‏

‏‏[سؤال 4532]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1616‏

‏‏3. در محل کسب ملک شخصی یا اجاره ای مخارجی می کند که بعضی مربوط به‏
‏‎

‎‏کسب می شود و بعضی مربوط به کاسب، مانند تلفن و برق و آب و تهویۀ هوا، و‏‎ ‎‏بعض  مخارج اثری در کسب ندارد، مانند مخارج بنایی و کارگری یا تعمیرات و‏‎ ‎‏تزیینات مثل سنگ فرش و در و پیکر مغازه. اگر همۀ این ها خمس دارد چگونه‏‎ ‎‏قیمت گذاری کند در حالی که بعضی نایاب شده و چندین برابر قیمت پیدا کرده، مثل‏‎ ‎‏تلفن و وسایل تهویۀ آب؟‏

‏‏بسمه تعالی، هرگونه مخارجی که مربوط به محل کسب یا مربوط به‏‎ ‎‏احتیاجات شخص به حساب کسب و محل کسب می شود خمس دارد.‏‎ ‎‏مگر این که عین آن تلف شده و صرف آن برای کسب به مورد بوده است.‏

‏‏[سؤال 4533]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2222‏

‏‏2. یک باب مغازه کوچک بدون اثاث (خالی) به صورت شریکی با دامادمان‏‎ ‎‏خریده ام به مبلغ 90 هزار تومان که مبلغ 45 هزار تومان آن را من داده ام، آیا به این‏‎ ‎‏مغازه خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مغازه اگر پول خرید آن از درآمد کسب بوده خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4534]‏‏ ‏ ‏ 2207‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، نایب الامام سید روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی، حفظه الله‌ تعالی‏

‏‏پس از عرض سلام؛ ماشین تزریقی که اتصالات پی. وی. سی تولید می نماید‏‎ ‎‏پارسال قبل از پایان سال 1361 خریداری نموده ام، بفرمایید خمس دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب وحقوق تهیه کرده اید خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4535]‏‏ ‏ ‏ 2208‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 ذی حجه 1402 ق‏

‏‏محضر منوّر آیت الله‌ العظمی خمینی را معروض سلام هستم، جعلت فداک، فبعد:‏

‏
‏‎

‎‏1. راجع به امر وجوه مغازه که محل کسب است و احتیاج مفرط به او دارد، و کذا‏‎ ‎‏ابزار کسب را باید حساب کند یا جزء مؤونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مغازه و ابزار کسب خمس دارند.‏

‏‏2. زیدی با حالت اِحرامِ عمرۀ تمتّع، شرطی های حجاز به سر او زدند و او را مراجعت داده اند به ایران؛‏‎ ‎‏در بیمارستان است. البته محصور بوده و هدی را برای مکه نفرستاده و فعلاً قدرت ندارد به مکه‏‎ ‎‏بفرستد؛ می تواند در محل، قربانی کند و از احرام بیرون آید؟ و اگر نمی تواند، چه کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، می تواند در محل، قربانی کند و به احتیاط واجب قدری از مو یا ناخن را بگیرد.‏

‏‏3. زیدی عادت کرده که گاهی شیر از پستان زوجۀ خود می خورد، آیا جزء خبائث و حرام است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، این عمل را ترک کند.‏

‏‏[سؤال 4536]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5987‏

‏‏4. اگر فردی ابزار کار خریده و می خواهد با آن امرار معاش نماید، آیا این ابزارها‏‎ ‎‏سر سال خمس دارند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ابزار کار، در حکم سرمایه است و خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4537]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2778‏

‏‏3. اشخاصی ابزاری دارند که از پول غیر مخمس خریده اند مثل اره نجار و ماله بنّا و‏‎ ‎‏امثالهما، آیا کسانی که به وسیله این ابزار کار می کنند و مزد می گیرند و به تدریج از آن‏‎ ‎‏مزد مؤونه زندگی خود را تهیه می کنند مزد آن ها خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4538]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2492‏

‏‏2. بنده از چند سال پیش به مرور زمان، مغازه ای جهت کسب ساخته ام که بعد از دو‏‎ ‎‏سال به اتمام رسیده و اکنون در آن جا مشغول کسب می باشم؛ آیا مغازۀ کسب، خمس‏‎ ‎‏دارد یا خیر؟ و اگر دارد، باید به نرخ تمام شده در چند سال پیش پرداخت کنم یا به نرخ‏‎ ‎‏روز که ارزش دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به قیمت فعلی خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4539]‏‏ ‏ ‏ 2209‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 8 / 1361‏

‏‏محضر محترم مسئولین دفتر امام خمینی، مدّ ظله، سلام علیکم ‏

‏‏خواهشمندم به این مسائل پاسخ بفرمایید:‏

‏‏1. مغازۀ شیشه بری دارم که 000 / 30 تومان سرمایۀ آن می باشد که با آن امرار معاش‏‎ ‎‏می کنم. در ضمن خود نیز از صبح تا ظهر در صندوق قرض الحسنۀ این بخش کار‏‎ ‎‏می کنم و ماهیانه دو هزار تومان دریافت می کنم و دارای 8 نفر عائله و یک حیاط با چند‏‎ ‎‏اتاق گلی هستم و حساب بقیۀ منزل را قبلاً نموده و حساب سالم 24 محرم می باشد،‏‎ ‎‏ولی دو سه سال بوده به علت کمی سرمایه نتوانستم حساب کنم و یا این مسأله پیش‏‎ ‎‏می آمد که شاید حساب سرمایۀ مغازه طور دیگر می باشد. ناگفته نماند که این‏‎ ‎‏سرمایه ای که در فوق ذکر شد اگر مثلاً خمسش را بدهیم برای راه اندازی مغازه باید‏‎ ‎‏همان مبلغ را قرض نموده تا بتوانیم کار کنیم. اکنون بفرمایید که چقدر خمس بدهکار‏‎ ‎‏می باشم؟‏

‏‏بسمه تعالی، سرمایه خمس دارد و برای تصفیه حساب به یکی از وکلای‏‎ ‎‏مسلّم الوکاله این جانب مراجعه کنید.‏

‏‏[سؤال 4540]‏

‏‏2. قفسه ای دارم در این مغازه که خریده شده و همچنین وسایل دیگری که لازمۀ‏‎ ‎‏این مغازه می باشند، جمعاً مبلغ 1500 تومان قیمت دارد، تکلیف این ها را نیز ذکر‏‎ ‎‏بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏3. با مشخصات فوق، خود نیز 34 ساله می باشم، حدود 10 سال است که به یک بیماری تنگی نفس‏‎ ‎‏ـ  که اخیراً بهتر شده، ولی موقع حرکات زیاد به من رنج می دهد ـ دچار هستم؛ نظر به فرمایش امام‏‎ ‎‏مبنی بر اعزام به جبهه، تکلیف بنده چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر معذور هستید لازم نیست بروید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4541]‏‏ ‏ ‏ 2210‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حضرت امام، دامت برکاته‏

‏‏این جانب زندگی را از صفر شروع کرده و با پول قرضی، مقداری لوازم کار‏‎ ‎‏خریداری کرده و بعداً از بانک تعاونی وجه را قرض نموده و با آن محل کار خود یعنی‏‎ ‎‏مغازه را خریداری کرده و هنوز تقریباً بیست هزار تومان بدهی از بابت مغازه و تقریباً‏‎ ‎‏یک صد و نود هزار تومان بدهی از جهت خرید خانه دارم و در حال حاضر با محاصرۀ‏‎ ‎‏اقتصادی و نداشتن وسایل اولیۀ کار، خرجی یومیه هم به طور دلخواه از کار‏‎ ‎‏درنمی آید؛ لذا اگر بخواهم خمس مغازه و وسایل کار را بدهم، زندگی ام فلج خواهد‏‎ ‎‏شد؛ خواهشمند است تکلیف خمس وسایل کار و مغازه این جانب را که جزو سرمایه‏‎ ‎‏است تعیین فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، لازم نیست خمس آن را بدهید.‏

‏‏[سؤال 4542]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2162‏

‏‏5. کسی که کارگر دولتی می باشد و ماهیانه حقوق می گیرد، اگر به مرور زمان‏‎ ‎‏مقداری ابزار کار تهیه نماید و یک دکان تعمیرکار اتومبیل باز نماید، که بعد از زمان‏‎ ‎‏اداری ـ که بعد از ظهرها می باشد ـ برای بهبود زندگی خود و خانواده کار نماید، که‏‎ ‎‏بحمد الله‌ نتیجه مطلوب بوده، آیا این ابزارها خمس دارند یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در حکم سرمایه است و خمس دارد. ‏

‏‏[سؤال 4543]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2601‏

‏‏4. آیا به تمام سرمایه خمس تعلق می گیرد یا فقط به مقدار سود به دست آمده تعلق‏‎ ‎‏می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، سرمایه هم اگر از درآمد کسب و حقوق تهیه شده خمس‏‎ ‎‏دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4544]‏‏ ‏ ‏ 2211‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به عرض می رساند: ‏

‏‏1. شخصی مثلاً مبلغ پنجاه هزار تومان از بانک قرض نموده است به احتمال این که‏‎ ‎‏ممکن است لازم شود و قرض مبلغ مزبور را به قسط حقوقی خود می پردازد، آیا به‏‎ ‎‏این مبلغ هم خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار از قرض را که پرداخت، در برابر آن مقدار که جزء‏‎ ‎‏سرمایه و درآمد سالیانۀ او محسوب می شود، خمس بدهکار می شود و بقیه‏‎ ‎‏را که بدهکار است خمس ندارد.‏

‏‏2. اخیراً در سرخس، شخصی مدعی شد که مثلاً در مکانی امام امیر المؤمنین علی علیه السلام را در خواب‏‎ ‎‏دیده است و عده ای از ضعفا و مردمانی که به این مطالب زود می گروند، به محلّی که خواب دیده شده‏‎ ‎‏بود مراجعه و به تدریج صندوقی در آن جا گذارده شده بود؛ با این که از طرف این جانب چند مرتبه تذکر‏‎ ‎‏داده شد که چنین کاری نکنند ولی توجه نکردند. و موجودی صندوق مزبور شمرده شده که مبلغی در‏‎ ‎‏حدود بیست هزار تومان دارد؛ خواهشمند است مرقوم دارند که در چه مورد وجه مزبور مخارج شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مصرف خاصی برای پول واریز شده تعیین نکرده اند، می توانید به نیت آن‏‎ ‎‏حضرت علیه السلام به مصارف امور خیریه برسانید. ان شاء الله‌ موفق باشید.‏

‏‏[سؤال 4545]‏‏ ‏ ‏ 2212‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اشخاصی کاسب و تاجر که آخر سال اموال موجودی خود را تخمیس می کنند‏‎ ‎‏چهار خمس اموال از مال التجاره که برای خودشان می ماند اعم از پول نقد و جنس با‏‎ ‎‏ارباح سال بعد مخلوط می شود و قهراً مقداری از آن ها مصرف مؤونه آن ها می شود در‏‎ ‎‏آخر سال بعد به مقداری که آخر سال قبل تخمیس کرده بود اگر منها کند و خمس بقیه‏‎ ‎‏را بدهد کافی است یا این که چون معلوم یا محتمل است بعضی از آن پول یا جنس ها‏‎ ‎‏که تخمیس شده بود مصرف مؤونه شده باشد باید احتیاط کنند و آن مقدار که معلوم یا‏
‏‎

‎‏محتمل است از آن پول و جنس ها مصرف مؤونه شده باشد منها نکند و خمس همه‏‎ ‎‏آن ها را بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، مقدار زاید بر سرمایه مخمس باید تخمیس شود و در بیش از‏‎ ‎‏آن مقدار خمس واجب نیست مگر نسبت به مقداری که یقین کنند از‏‎ ‎‏سرمایه در مؤونه صرف شده و از ربح بین سال باقیمانده است.‏

‏‏[سؤال 4546]‏‏ ‏ ‏ 2213‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک امام امت خمینی کبیر دام ظله العالی، السلام علیکم‏

‏‏1. اگر شخصی حساب خمس سال را کرده باشد، مثلاً از 100 تومان 20 تومان‏‎ ‎‏خمس داده باشد سال آینده 80 تومان باقیمانده از درآمد آن سال کم می شود و بقیه‏‎ ‎‏درآمد خمس داده می شود یا 80 تومان را با درآمد سال باید دو مرتبه حساب کنیم و‏‎ ‎‏خمس دهیم یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مالی که خمس آن داده شده سرمایه بوده یا عین آن باقی‏‎ ‎‏است دو مرتبه خمس ندارد.‏

‏‏2. اگر زن جوراب بپوشد که ساق پای او مشخص باشد، نامحرم ببیند اشکال دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال دارد.‏

‏‏3. زن در حال استحاضه در موقع نماز که باید خود را وارسی کند که چه نوع استحاضه ای است چگونه‏‎ ‎‏می باشد؟ ممکن است از صبح تا ظهر روی هم استحاضه کثیره باشد و اگر در همان موقع وارسی کند‏‎ ‎‏قلیله باشد تکلیف او چیست؟ خواهشمند است توضیحاً شرح نمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله نسبت به نماز ظهر که اولین نماز است وظیفه کثیره را باید انجام‏‎ ‎‏دهد و نسبت به نمازهای بعد به هر نحو باقی بماند وظیفه همان را دارد.‏

‏‏[سؤال 4547]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7179‏

‏‏2. فردی با 5000 تومان سر سالش رسیده و خمس آن هزار تومان می شود. باقی‏‎ ‎‏می ماند 4000. این 4000 تومان نیز‏‎ ‎‏خرج می شود. حال تا آخر سال 10000 سرمایه به‏
‏‎

‎‏دست می آوریم؛ آیا می توانیم این 4000 تومان را از آن‏‎ ‎‏وضع نماییم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پولی که خمس آن را داده در ضمن سرمایه هست، کسر‏‎ ‎‏کند و خمس باقیمانده را بدهد. ‏

‏‏[سؤال 4548]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2778‏

‏‏2. اشخاصی که با پول غیر مخمس چیزی خریده اند و آن چیز از قیمت خرید‏‎ ‎‏خیلی تنزل کرده الآن که می خواهند حساب کنند و خمس بدهند اگر وکیل حاکم‏‎ ‎‏معامله را امضا کند فرموده اید به قیمت فعلی باید خمس بدهد، در این گونه موارد که‏‎ ‎‏تفاوت روز خرید با روزی که می خواهند حساب کنند زیاد است و امضا موجب‏‎ ‎‏تفویت مقدار زیادی می شود برای وکیل جایز است امضا یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، موارد مختلف است و موازین باید مراعات شود.‏

‏‏[سؤال 4549]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2089‏

‏‏3. پولی را که تخمیس نشده، تبدیل به مصالح قالیبافی می کند؛ بعد از فروش،‏‎ ‎‏تخمیس آن چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار از قالی که بافته می شود، باید علاوه بر خمس آن،‏‎ ‎‏خمس چهار خمس دیگر را حساب کند.‏

‏‏[سؤال 4550]‏‏ ‏ ‏ 2214‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1361‏

‏‏اشخاصی که سرمایۀ اول آن ها متعلق خمس بوده و خمس آن را نداده اند و چندین‏‎ ‎‏سال با همین سرمایۀ غیرمخمس کسب کرده اند، و در ظرف این چند سال از منافع‏‎ ‎‏همان سرمایه، منزل و لوازم منزل، از قبیل فرش و ظرف و سایر مؤونۀ زندگی خود را‏‎ ‎‏تهیه کرده اند. آیا این گونه مؤونه ها خمس دارد یا خیر؟ و بر فرض وجوب خمس، به‏‎ ‎‏قیمت خرید باید بدهند یا به قیمت فعلی؟ و در صورت وجوب خمس به قیمت‏‎ ‎‏فعلی، به قیمت کمیته باید بدهد و یا به قیمت بازار آزاد؟ زیرا بعضی از اجناس به‏
‏‎

‎‏قیمتی که کمیته می دهد با قیمت آزاد خیلی تفاوت دارد. ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، خمس آن ها را باید به قیمت عادلۀ روز بدهد.‏

‏‏[سؤال 4551]‏‏ ‏ ‏ 2215‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. اشخاصی که با سرمایه غیر مخمس کسب کرده اند، می فرمایید که «باید هرچه از‏‎ ‎‏این سرمایه به دست آورده اند تخمیس شود، حتی آنچه از این اموال تلف شده باشد‏‎ ‎‏باید خمس آن را بدهند». بنابراین این اشخاص موقعی که می آیند برای حساب و دادن‏‎ ‎‏خمس، آیا فقط خمس اموال را از آن ها بگیریم کافی است یا این که باید خمس آن‏‎ ‎‏چهار خمس باقیمانده را هم بدهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، پس از اخراج خمس مجموع و کسر مقدار مخمس سرمایه از‏‎ ‎‏چهار خمس باقیمانده، باید خمس بقیه را بدهد و مقدار تالف را ضامن‏‎ ‎‏است.‏

‏‏2. در سؤال فوق، در خمس اول قصد قربت لازم است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در خمس قصد قربت معتبر است.‏

‏‏3. طلبه که شهریه می گیرد اگر غنی باشد باز هم جایز است بگیرد یاخیر؟ به طور کلی مجوز اخذ شهریه‏‎ ‎‏فقر است یا اشتغال به تحصیل یا هر دو؟‏

‏‏بسمه تعالی، فقر شرط نیست و باید رعایت مقررات شهریه بشود.‏

‏‏[سؤال 4552]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1281‏

‏‏2. سرمایه که اگر بخواهند تخمیس کنند باید به شغل نازل تری بپردازند و‏‎ ‎‏فرموده اید خمس ندارد اگر این سرمایه در ظرف چندین سال جمع شد که بعد از‏‎ ‎‏چندین سال که جمع شد می خواهد سرمایه قرار دهد، در این صورت آن هم خمس‏‎ ‎‏ندارد، یا این تفصیل فقط مال سرمایه ای است که در ظرف یک سال جمع شده باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پول جمع کرده و از ارباح مکاسب بوده و سال بر آن گذشته‏‎ ‎‏باید خمس بدهد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4553]‏‏ ‏ ‏ 2216‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر شریف رهبر کبیر، حضرت آیت الله‌ العظمی مفتی عصر نایب الامام، امام‏‎ ‎‏خمینی ادام الله‌ تعالی ظله العالی مشرف شود:‏

‏‏1. آیا سرمایه دکاکین باید مخمس باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، سرمایه خمس دارد.‏

‏‏2. آیا تعلق زکات به گوسفندان و گاوها هر ساله در تعداد مادرها با بچه ها است؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مسأله صور و تفصیلی است که در کتاب تحریر ذکر شده است.‏

‏‏[سؤال 4554]‏

‏‏3. آیا از قیمت ماشین سواری و ماشین اجاری و موتورآلات زراعتی باید خمس‏‎ ‎‏داده شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین اجاری و موتورآلات زراعتی خمس دارد و ماشین‏‎ ‎‏سواری در صورتی که مورد نیاز و به مقدار شؤون باشد خمس ندارد؛ ولی‏‎ ‎‏اگر آن را بفروشند پول فروش آن خمس دارد.‏

‏‏4. آیا از سهمین می شود کمک به جنگ زدگان و مجاهدین فی سبیل الله‌ داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، موقوف است به اجازه خاصه از مرجع تقلید.‏

‏‏[سؤال 4555]‏‏ ‏ ‏ 2217‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسی با سختی سرمایه ای را تهیه کرده است که اگر خمس آن را بدهد، با بقیۀ آن‏‎ ‎‏نمی تواند کاری که با آن می خواهد امرار معاش کند شروع نماید؛ چه وقت باید خمس‏‎ ‎‏این سرمایه را بدهد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با دادن خمس نمی تواند امرار معاش نماید، خمس ‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4556]‏‏ ‏ ‏ 2218‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 2 / 1362‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏دامت برکاته، با احترام و ابلاغ تحیّت و سلام و آرزوی طول عمر و عزت و سلامت آن‏‎ ‎‏مرجع والامقام؛ استفتای ذیل محتاج نظر مبارک است:‏

‏‏این جانب طبق تکلیف شرع مقدس، حساب سالیانۀ خمس آل عبا را در سالی‏‎ ‎‏محاسبه کرده و مبلغی بدهکار اهل خمس شدم و در سال دوم نیز به همین منوال‏‎ ‎‏محاسبه کردم، حساب را کمتر از سال قبل یافتم و بدهکار نشدم و سپس سال سوم را‏‎ ‎‏ملاحظه کردم و در این سال، سرمایه ای کمتر از سال اول و بیشتر از سال دوم حاصل‏‎ ‎‏دیدم؛ با این حساب آیا خمس با این وجه در این سال بدهکار هستم یا خیر؟ در‏‎ ‎‏صورتی که بدهکار هستم، آیا اگر چندین سال سرمایه ای به دست نیاوردم، می باید در‏‎ ‎‏اولین فرصتی که سرمایه در اول سال به دست می آید، آن را بدون نظر به پرداختی های‏‎ ‎‏سال های قبل باید حساب نمایم و یا این که توجهی به یکی از سال های قبل که متعلق‏‎ ‎‏خمس بودم بیندازم؟ خواهشمند است نظر مبارک را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در هر سال، مقدار اضافه بر مخارج از درآمد سالانه باید‏‎ ‎‏تخمیس شود؛ بنابراین سرمایۀ هر سال باید در آخر سال منظور شود، اگر‏‎ ‎‏چیزی اضافه باشد باید خمس آن را داد.‏

‏‏[سؤال 4557]‏‏ ‏ ‏ 2219‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سماحة آیت الله‌ العظمی الإمام الخمینی، دام ظله الوارف‏

‏‏پس از اهدای سلام؛ به استحضار حضرت عالی می رساند که عده ای از صنف زرگر‏‎ ‎‏اظهار می دارند که سرمایۀ ما، مثلاً در سال اول پنج کیلو طلا است که قیمت آن یک صد‏‎ ‎‏هزار تومان بوده، ولی سال بعد پنج کیلو به 4 کیلو کاهش یافته، اما قیمت دو برابر سال‏
‏‎

‎‏قبل است؛ حال آیا مناط در پرداخت خمس، طلا است یا قیمت آن؟ خلاصه این که به‏‎ ‎‏حساب طلا سودی نبرده، بلکه ضرر هم نموده، ولی از نظر قیمت بیش از سال قبل‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر سرمایۀ اصلی پول بوده که تبدیل به طلا به حساب مال‏‎ ‎‏التجاره شده، میزان، قیمت طلا در آخر سال است و همچنین اگر طلا به‏‎ ‎‏عنوان قیمت آن سرمایه بوده.‏

‏‏[سؤال 4558]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3894‏

‏‏2. پولی که در مضاربه قرار دارد جزو مخارج سالیانه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، پول مضاربه مؤونه نیست، بلکه سرمایۀ کسب است.‏

‏‏[سؤال 4559]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3683‏

‏‏2. برای پرداختن خمسی که زرگر می پردازد وزن طلا را باید در نظر بگیرد و یا‏‎ ‎‏مبلغ را؟ مثلاً اگر سال گذشته بیست مثقال طلا داشته باشیم به قیمت بیست هزار تومان‏‎ ‎‏و خمس آن را بپردازیم، سال بعد این طلا از نظر وزن افزوده و یا کاسته و از نظر قیمت‏‎ ‎‏هر مثقال ترقی و یا تنزل کرده باشد؛ حال باید چگونه به این مسأله رسید؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور، میزان قیمت آن جنس است.‏

‏‏[سؤال 4560]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 18‏

‏‏4. این جانب شغلم زرگری می باشد. هم اکنون مدت یک سال است که کسب ما به‏‎ ‎‏کلی راکد بوده و از سرمایه مصرف شده و نسبت به سال قبل وزن طلای موجود کمتر‏‎ ‎‏شده، ولی ارزش آن بیشتر گردیده و مرتباً هم در حال نوسان می باشد و قیمت ثابتی‏‎ ‎‏ندارد. من باب مثال، هفته قبل قیمت طلا مثقالی 120 تومان تنزل کرده است. لذا تقاضا‏‎ ‎‏دارم که‏‎ ‎‏روشن فرمایید از نظر وجوهات در موقع حساب سال، وزن طلا یا ارزش طلا‏‎ ‎‏را نسبت به سال قبل مبنا قرار دهیم. ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور میزان ارزش طلا است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4561]‏‏ ‏ ‏ 2220‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی آقای خمینی، مدّ ظله العالی، بعد از عرض سلام‏

‏‏قبلاً مسأله، مورد سؤال واقع شده، چون نیاز به توضیح زیادتر داشته، مجدداً‏‎ ‎‏تصدیع می دهم:‏

‏‏1. اشخاصی که شغل آن ها خرید و فروش مسکوکات است، آیا خمس آن را باید‏‎ ‎‏روی عدد مسکوک حساب کند یا روی قیمت؟ مثلاً حساب کند سال قبل صد عدد‏‎ ‎‏داشته، امسال نود عدد یا این که قیمت بازار چند برابر گردیده؛ اگر روی عدد باشد،‏‎ ‎‏خمس ندارد چون کسر شده و اگر روی قیمت باشد، باید خمس دهد؛ چگونه حساب‏‎ ‎‏کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، میزان، سرمایه است؛ اگر سرمایه، قیمت مسکوکات بوده، در‏‎ ‎‏آخر سال باید قیمت را حساب کند.‏

‏‏2. کسی که روی پا مسح می کشد آیا می تواند در حال مسح کردن، دست را بردارد و بگذارد یا آن که باید‏‎ ‎‏استمرار دهد؟ و همچنین اگر در ضمن مسح، شک کرد مثلاً قسمتی آب نگرفته و تر نشده، از همان‏‎ ‎‏محل شک، دو مرتبه مسح کند یا آن که باید تمام قسمت روی پا را خشک کند و از سر انگشت ها مسح‏‎ ‎‏کشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد و از سر گرفتن لازم نیست.‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

‏‏[سؤال 4562]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2761‏

‏‏2. آیا آن مقدار از منزل مسکونی که مورد احتیاج نیست ـ مثلاً نصف یا ثلث ـ و به‏‎ ‎‏اجاره داده شده، متعلق خمس می باشد یا خیر؟ و در صورت اول، اگر به اجارۀ آن‏‎ ‎‏جهت امرار معاش احتیاج داشته باشد، باز هم به او خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏