مؤونه و موارد آن

‏‏مؤونه و موارد آن‏

‏‏[سؤال 4308]‏‏ ‏ ‏ 2114‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 7 / 1360‏

‏‏دفتر امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از عرض سلام خدمت امام امّت و گردانندگان دفتر؛ می خواستم در مورد‏‎ ‎‏این که آیا برای کتبی که اهل مطالعه و مخصوصاً طلاب علوم دینی برای خود تهیه‏‎ ‎‏می کنند خمس لازم است و یا نه؟ از امام امّت بخواهید که جواب تفصیلی مرحمت‏‎ ‎‏فرمایند. ‏

‏‏خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، کتب مورد حاجت و مطابق شأن، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4309]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3406‏

‏‏4. کتاب هایی که انسان می خرد تا در آینده از آن ها استفاده نماید، اما در حال‏‎ ‎‏حاضر از آن ها استفاده نمی کند آیا خمس به آن ها تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر داشتن آن ها از شؤون شخص باشد خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4310]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2095‏

‏‏4. کتاب هایی در سال های متمادی خریداری شده است برای مطالعه یا درس، آیا‏‎ ‎‏اخراج خمس آن ها لازم است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد لزوم است خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4311]‏‏ ‏ ‏ 2115‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏لطفاً جواب مسائل زیر را مرحمت بفرمایید:‏

‏‏1. آیا به کتاب هایی که انسان می خرد تا مطالعه کند، اما بدون مطالعه سالی از آن‏‎ ‎‏می گذرد، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، کتاب ها اگر از شؤون او باشند خمس ندارند.‏

‏‏2. کسی که مقروض است و پول جمع می کند تا قرض خود را بدهد، اگر از این پولی که جمع می کند‏‎ ‎‏سال بگذرد آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، پولی که جمع می کند سرسال خمس دارد، مگر این که قرض برای مؤونه همان سال‏‎ ‎‏باشد.‏

‏‏3. اگر هنگام دفن جسدی خاک کم بیاید و برای پوشاندن آن از خاک قبر دیگری استفاده شود از نظر‏‎ ‎‏شرعی چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موجب نبش یا اهانت به قبر دیگر نباشد مانع ندارد.‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. ‏

‏‏[سؤال 4312]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1686‏

‏‏3. کتاب ها و البسه و وسایلی که انسان در طول سال می خرد، آیا به آن ها خمس‏‎ ‎‏تعلّق می گیرد یا نه؛ مخصوصاً کتاب هایی که انسان به قصد مطالعه می خرد و چه بسا به‏‎ ‎‏علت فراموشی آن را نمی خواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به قدر احتیاج خریده، خمس آن واجب نیست. ‏

‏‏[سؤال 4313]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4417‏

‏‏8. آیا کتابی که خریده شده و هنوز مورد استفاده قرار نگرفته، پس از یک سال‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عرفاً از مؤونه باشد، خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4314]‏‏ ‏ ‏ 2116‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏با کمال ادب، خاطر خطیر را مستحضر می دارد که بعضی اشخاص در داخل‏‎ ‎‏منزلشان کتابخانۀ شخصی جهت مطالعۀ خود و خانواده شان تشکیل می دهند و تعداد‏‎ ‎‏زیادی از کتب مختلفه ـ اعم از تفسیر، لغت، علمی و سایر کتب مذهبی و غیر مذهبی ـ‏‎ ‎‏را در آن جا گرد می آورند و در طول سال به مطالعۀ همۀ آن ها نمی رسند و ممکن است‏‎ ‎‏بعضی از آن ها یک سال کامل و یا بیشتر از یک سال بر آن بگذرد و مطالعه نشود و‏‎ ‎‏بعضی دیگر را انسان گاهی با آن سر و کار دارد و به مقدار رفع نیاز فوری مطالعه‏‎ ‎‏می کند ـ مانند کتب لغت ـ و از بعضی دیگر فقط چند صفحه از آن را مطالعه کرده،‏‎ ‎‏آن هم در موقع خریدن و یا پس از آن؛ آیا باید خمس همۀ آن ها را بدهد یا بعضی و یا‏‎ ‎‏هیچ کدام؟ حکم الله‌ را بیان فرمایید. ‏

‏‏خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به مقدار شؤون او باشد خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4315]‏‏ ‏ ‏ 2117‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 7 / 1361‏

‏‏حضور رهبر عظیم الشأن و مرجع کبیر شیعیان جهان، امام خمینی، دامت افاضاته‏

‏‏احتراماً؛ کرامت فرمایید به سؤال شرعی این جانب پاسخ دهید:‏

‏‏این جانب مقدار زیادی کتاب به طور پراکنده تهیه نموده ام و با توجه به احتیاجاتی‏‎ ‎‏که جهت مطالعه به کتاب دارم، نمی توانم خمس کتاب را از کتاب بدهم و اکثر کتاب ها‏‎ ‎‏را نیز از کتابفروشی های اسلامی با تخفیف خریده ام و تمکّن مالی ندارم که بتوانم‏‎ ‎‏خمس آن را بدهم؛ خواهشمند است دستور فرمایید چگونه می توانم خمس آن را‏‎ ‎‏بدهم و با توجه به این که بعضی از کتب مال چندین سال قبل است، حکم شرعی‏
‏‎

‎‏دربارۀ آن چگونه است. ملتمس دعا‏

‏‏بسمه تعالی، کتاب ها اگر مورد نیاز و در حدود شؤون شما باشد خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4316]‏‏ ‏ ‏ 2118‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 1 / 1362‏

‏‏1. به کتاب های موجود در کتابخانۀ شخصی که برای پاسخ گویی به دشمنان اسلام‏‎ ‎‏تهیه نموده است، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ و در صورت تعلق گرفتن، به قیمت‏‎ ‎‏خرید باید حساب شود یا به قیمت امروز؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز و از شؤون شخص باشد خمس ندارد.‏

‏‏2. در حال حاضر نگاه کردن به فیلم های تلویزیونی که گاهی زن های بی حجاب نیز دارد و گوش دادن به‏‎ ‎‏صدای تاری که نواخته می شود چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، نظر به فیلم اجنبیه که صاحبش را نمی شناسد و ریبه و فساد در آن نیست، اشکال‏‎ ‎‏ندارد و موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد. ‏

‏‏[سؤال 4317]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1940‏

‏‏3. یک طلبه که تدریجاً سالی یک مقدار کتاب از پول شهریه می خرد، آیا به این ها‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد یا نه؟ (البته کتاب ها فعلاً مورد استفاده نیست ولی در آینده‏‎ ‎‏استفاده خواهد شد).‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4318]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 827‏

‏‏3. کتاب های مذهبی و اسلامی را خریده ام به منظور این که خود یا دیگران از آن‏‎ ‎‏استفاده نمایم. اکنون که یک سال از مدت خرید گذشته، باید حساب خمس آن را بکنم‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر کتاب ها مورد نیاز او و به مقدار شؤون او باشد خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4319]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1012‏

‏‏5. شخصی مقداری کتاب خریده و هنوز همۀ کتاب ها را مطالعه نکرده است و به‏‎ ‎‏مرور زمان مطالعه می کند. اگر سر سال رسید، خمس تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر تهیۀ آن، جزء احتیاجات او محسوب می شود و مورد‏‎ ‎‏حاجت است، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4320]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2414‏

‏‏2. محصلینی که کتاب می خرند بعد مورد استفادۀ آن ها نیست و یا در سر سال‏‎ ‎‏آن ها، به مانند دفتر و وسایل تحصیل، زیاد می آید، آیا به این ها خمس تعلق می گیرد‏‎ ‎‏یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در کتب و وسایل تحصیلِ مورد نیاز خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4321]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3170‏

‏‏4. محصلی که کتاب هایی خریده ولی نمی تواند همه اش را در یک سال مطالعه کند‏‎ ‎‏آیا خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4322]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4165‏

‏‏3. آیا به کتاب، خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به مقدار شؤون خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4323]‏‏ ‏ ‏ 2119‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس مرجع عالی قدر، قائد عظیم الشأن و رهبر کبیر انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏حضرت امام خمینی، دام عزّه و ظله‏

‏‏کتبی مورد نیاز آیندۀ طلبه است و خریداری می نماید؛ لکن در مدت یک سال‏
‏‎

‎‏مورد مطالعه قرار نمی دهد؛ آیا خمس دارد یا خیر؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موقع خرید مورد نیاز است و یا آن که برای تأمین نیاز‏‎ ‎‏آینده، لازم است از قبل تهیه شود، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4324]‏‏ ‏ ‏ 2120‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت شریف حضرت امام خمینی، دامت افاضاته العالیه، پس از سلام و ارادت‏‎ ‎‏بندگی؛ چه می فرمایید در جواب مسائل زیر:‏

‏‏1. کتاب هایی که یک طلبه تدریجاً می خرد و فعلاً مورد نیازش نیست آیا خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با شهریه خریده یا به مقدار شأن او است خمس ندارد.‏

‏‏2. شخصی است که از پدرش یک حیاط کهنه ارث به او رسیده است (البته خمس حیاط را پدرش داده‏‎ ‎‏بود) و آن شخص ده ـ دوازده سال است که کسب و کار کرده و مقداری پول جمع کرده است که‏‎ ‎‏می خواهد آن حیاط را تعمیر کند یا حیاط دیگری بخرد (البته آن مقدار پول دارد که حداکثر می تواند‏‎ ‎‏یک حیاط معمولی بخرد) آیا بر این پول ها خمس تعلق پیدا می کند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، پولی که از کسب و کار تهیه کرده و سال بر آن گذشته خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4325]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 769‏

‏‏4. الکتب التی یقتنیها طالب العلم ویمرّ علیها الحول قبل المطالعة والبحث فیها فهل‏‎ ‎‏یجب علیه إخراج خمسها؟‏

‏‏بسم الله‌ تعالی، إذا اقتناها لحاجته وتعدّ من مؤونته لا یجب علیه إخراج‏‎ ‎‏خمسها.‏

‏‏[سؤال 4326]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1743‏

‏‏6. حضرت عالی در تحریر الوسیله از جمله چیزهایی که خمس به آن ها تعلق‏‎ ‎‏می گیرد، کتاب را فرموده اید. خواهشمند است اعلام فرمایید که شامل چه کتاب هایی‏‎ ‎‏می باشد و در صورتی که شامل همه کتاب ها باشد، آیا شخص خودش می تواند‏
‏‎

‎‏تعدادی از کتاب ها را با محاسبۀ مبلغ خمس، به کتابخانه های مساجد تحویل دهد؟ آیا‏‎ ‎‏باید با نظر نمایندۀ حضرت عالی باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خمس دارد و کتاب ها مورد نیاز نیست، باید با اجازۀ‏‎ ‎‏حاکم شرع عمل کند.‏

‏‏[سؤال 4327]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2105‏

‏‏3. آیا به کتاب هایی که در طول سال برای مطالعه خریداری می شود (اعم از مرجع‏‎ ‎‏یا ....) خمس تعلّق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه مورد احتیاج بوده، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4328]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1363‏

‏‏4. شخصی مقداری کتاب برای کتابخانۀ شخصی خود خریده که همۀ آن ها را‏‎ ‎‏مطالعه نکرده، ولی سال او رسیده. آیا خمس تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، کتاب ها اگر مورد حاجت و مطابق شؤون شخص بوده خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4329]‏‏ ‏ ‏ 2121‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مسئول محترم دفتر استفتائات حضرت امام خمینی‏

‏‏1. آیا کتابی که انسان برای خواندن خریده و احیاناً تا یک سال نمی تواند مطالعه کند،‏‎ ‎‏به این کتاب خمس تعلق می گیرد یا نه؟ و آیا این جزء دارایی محسوب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر داشتن این کتاب از شؤون شخص است خمس ندارد.‏

‏‏2. آیا پولی را که انسان قرض داده و طرف مقابل بعد از گذشت یک سال هم ندارد که بدهی خود را‏‎ ‎‏بپردازد، آیا این پول ـ که در اصل الآن در اختیار صاحب مال نیست ـ خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پول از درآمد کسب بوده، پس از وصول آن باید خمس آن داده شود.‏

‏‏3. کسی که برای خود سال قرار می دهد، آیا باید سر سال خمس هرچه دارد را بدهد؟ به عنوان مثال‏
‏‎

‎‏مواد غذایی (فلفل، ادویه، لیمو...) یا چیزهایی که نیاز خانه اش است خمس ندارد و اگر در سر سال‏‎ ‎‏خود مقداری پول داشته باشد و مقداری هم قرض بدهکار باشد و مقداری هم قرض داده باشد و‏‎ ‎‏بستانکار باشد و فرد قرض گیرنده هم الآن ندارد به او بدهد، وضع این شخص چگونه است؟ به عنوان‏‎ ‎‏مثال: خود من از یک فردی 75000 ریال می خواهم، ولی ایشان خیلی گرفتار است و ندارد به من‏‎ ‎‏بدهد و خودم هم 130000 ریال (سیزده هزار تومان) قرض دارم و سر سال هم مصادف با سر برج من‏‎ ‎‏است که حقوق گرفته ام و این حقوق را برای یک ماه آینده نیاز دارم. الآن به فرض این که سر سال باشد‏‎ ‎‏تکلیف من چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، راجع به مسائل اخیر به یکی از وکلای مسلّم الوکالۀ این جانب مراجعه شود.‏

‏‏[سؤال 4330]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2524‏

‏‏2. کتابخانه ای برای منزل تهیه و از سال های قبل تا کنون حدود یکصد جلد کتاب‏‎ ‎‏دینی جهت مطالعۀ خود و فرزندان خریداری کرده ام و در آینده نیز به تدریج ممکن‏‎ ‎‏است خریداری شود، آیا به کتابخانه و کتب خریداری شده و یا کتبی که در آینده‏‎ ‎‏خریداری شود خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در زاید بر احتیاج و شؤون خمس واجب است.‏

‏‏[سؤال 4331]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2095‏

‏‏6. شخصی در نظر داشت خانه خریداری کند و با قولنامه، خانه خریده و تحویل‏‎ ‎‏گرفته و بدین منظور چند قطعه فرش خریداری کرده، ولی چون مجوّز خرید نگرفته،‏‎ ‎‏نتوانسته منتقل شود، آیا خمس به فرش ها تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگی به آن ها نیاز دارد از مؤونه است و لازم نیست‏‎ ‎‏خمس آن ها را بدهد.‏

‏‏[سؤال 4332]‏‏ ‏ ‏ 2122‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 11 / 1358‏

‏‏محضر زعیم عالی قدر و مرجع بزرگوار آیت الله‌ العظمی امام خمینی ادام الله‌ برکاته‏

‏‏پس از سلام و تحیات لازمه محترماً، به عرض می رساند: این بنده چند سال است‏
‏‎

‎‏که در ارتش خدمت می کنم. نظر بر این که جاهل به مسأله بودم و در رژیم سابق که‏‎ ‎‏حقوق می گرفتم از همان حقوق تدریجاً پس انداز کرده، برای خودم منزل درست‏‎ ‎‏کرده ام و همچنین اثاث منزل گرفته ام در حدود یک صد هزار تومان قیمت منزل، و در‏‎ ‎‏حدود هفتاد و پنج هزار تومان اثاث منزل با قیمت آن زمان، که البته فعلاً قیمت ترقی‏‎ ‎‏کرده است و در آن زمان به هیچ وجه با عنوان شرعی خرج نکرده ام و حقوقم را‏‎ ‎‏تخمیس نکرده ام. فعلاً خواهشمندم نسبت به منزل و اثاث منزل بنده تکلیف شرعی را‏‎ ‎‏بیان فرمایید تا برایم مباح و حلال باشد و بنده خودم و خانواده ام مقلد آیت اللهی‏‎ ‎‏هستیم و همچنین نسبت به حقوق پس از انقلاب بنده که فعلاً از دولت اسلامی‏‎ ‎‏می گیرم تکلیفم را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، حقوقی که می گیرید حلال است و هر مقدار از اثاث منزل و‏‎ ‎‏خود منزل که با حقوق بین سال یا بر ذمه تهیه شده و با حقوق اقساط آن‏‎ ‎‏پرداخت گردیده، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4333]‏‏ ‏ ‏ 2123‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 1 / 1361‏

‏‏محضر محترم حضرت امام خمینی‏

‏‏بعد از عرض سلام، مستحضر می دارم آن امام را که آیا به یک عدد تلویزیون و یک‏‎ ‎‏عدد ویدئو که جهت استفاده مذهبی یک خانواده می باشد، خمس تعلّق می گیرد یا‏‎ ‎‏جزء ضرورات زندگی است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر تلویزیون به مقدار شأن او است خمس ندارد و غیر آن را‏‎ ‎‏باید تخمیس کند. مگر این که از شؤون او محسوب شود.‏

‏‏[سؤال 4334]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2073‏

‏‏3. شخصی دارای دو خانه است در دو شهر؛ گاهی زن و بچه هایش داخل آن خانه‏‎ ‎‏زندگی می کنند و گاهی داخل آن خانۀ دیگر؛ آیا هر دو خانه هایش جزء مؤونه حساب‏
‏‎

‎‏می شود یا نه؟ به طور واضح، نظریۀ خود را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به هر دو خانه برای زندگی نیاز دارد، از مؤونه هستند.‏

‏‏[سؤال 4335]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2100‏

‏‏2. یک خانواده سه یا چهار نفری آیا چند دست رختخواب که جزو ضروریات‏‎ ‎‏اوّلیۀ منزل می باشد، می تواند داشته باشد؟ لطفاً حکم شرعی را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اشخاص مختلفند و میزان، نیاز عرفی و مراعات شؤون است.‏

‏‏[سؤال 4336]‏‏ ‏ ‏ 2124‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 12 / 1361‏

‏‏محضر محترم دفتر امام خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏خانه ای دارم 80 متری دارای 3 اتاق و لوازم زندگی به اندازه یک خانواده که بتوانند‏‎ ‎‏زندگی کنند و البته مقدار 90 هزار تومان نیز به دیگران بدهکار هستم که هر ماهه مبلغی‏‎ ‎‏بابت قسط می پردازم. ‏

‏‏لطفاً مرا راهنمایی فرمایید که چه مقدار خمس به بنده تعلق می گیرد که دین خود را‏‎ ‎‏به اسلام و جمهوری اسلامی عزیز ادا کرده باشم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه را از پس اندازی که سال بر آن گذشته تهیه نکرده‏‎ ‎‏باشید چیزی بر شما نیست.‏

‏‏[سؤال 4337]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5619‏

‏‏5. شخصی شغلش خدمتگزاری و فرّاش مدرسه است. خانه ای شخصی داشت که‏‎ ‎‏در آن زندگی می کرد. بعد از مدتی او را سرایدار کردند و او از منزل شخصی به مدرسه‏‎ ‎‏تغییر مسکن داد. او می داند که بعد از پنج سال یا بیشتر او را از مدرسه بیرون می کنند و‏‎ ‎‏بالاخره باید به خانه اش برگردد. بعد از مدتی از سرایداری خلع می شود و به منزلش‏‎ ‎‏برمی گردد. حالا آیا منزل که پنج سال محل زندگی او نبوده خمس داشته یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، منزل مسکونی خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4338]‏‏ ‏ ‏ 2125‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی آقای روح الله‌ خمینی، دام ظله‏

‏‏استدعا دارم به سؤالات ذیل پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. اگر کسی که سال خمسی دارد، زمینی را برای احداث ساختمان خرید و منزل‏‎ ‎‏مسکونی خود را در آن بنا کرد، با این شرط که پول زمین را قسطی بپردازد، باید خمس‏‎ ‎‏زمین را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. اگر کسی که سال خمسی دارد تراکتوری را با شرکت دیگری برای کسب بخرد، در حالی که نیمی از‏‎ ‎‏سهم خود را بدهکار است، باید خمس تراکتور را بدهد؟ و آیا نمی تواند از منفعت سالانۀ خود برای‏‎ ‎‏پرداخت بدهی استفاده کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به مقداری که مالک شده و بدهی ندارد باید خمس بدهد و می تواند از‏‎ ‎‏منفعت سال، بدهی را بدهد؛ لکن باید خمس آن را هم بپردازد.‏

‏‏3. اگر کسی که سال خمسی دارد منزل مسکونی خود را بفروشد تا منزل مناسب و لازم دیگری بخرد،‏‎ ‎‏پولی که بابت فروش منزل اول اخذ می کند خمس دارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منزل را از درآمد کسب، بدون دادن خمس تهیه کرده، پول فروش آن خمس‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 4339]‏‏ ‏ ‏ 2126‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 5 / 1361‏

‏‏به علت آشنا نبودن به مسألۀ خمس و نداشتن سال مالی در سال های پیش،‏‎ ‎‏مقداری لوازم و اجناس ضروری و مورد نیاز زندگی ـ از قبیل یخچال، قالیچه،‏‎ ‎‏اجاق گاز، رادیو، ماشین رخت شویی، اتو برقی، چرخ خیاطی، جاظرفی، جاکتابی،‏‎ ‎‏تلویزیون وتعدادی لوازم ارزان قیمت که جنبۀ تزیینی دارد ـ به تدریج در طول حدود‏‎ ‎‏11 سال گذشته تا کنون خریداری نموده ام، لذا استدعا دارم در این باره نظر آن‏
‏‎

‎‏حضرت اعلام تا به خواست خداوند عمل نمایم.‏

‏‏ضمناً یادآوری می شود که در اوایل فروردین سال 1361 با تعیین سال مالی، کلیۀ‏‎ ‎‏حساب ها و مطالبات و بدهی، ارزاق اضافی و وسایل و لوازمی که خمس به آن تعلق‏‎ ‎‏می گرفت (به استثنای وسایلی که نام برده شد) رسیدگی و مبلغ چهارصد تومان بابت‏‎ ‎‏خمس به دفتر امام خمینی ارسال و قبض دریافت نمودم.‏

‏‏بسمه تعالی، اشیای مذکوره اگر در بین سال از درآمد کسب تهیه شده و‏‎ ‎‏مورد حاجت زندگی بوده خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4340]‏‏ ‏ ‏ 2127‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 10 / 1361‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏این جانب دو منزل مسکونی داشتم و چند سال قبل سرمایه ام را حساب کردم و‏‎ ‎‏یک منزل، و نصف از منزل دیگر را فروختم و خمس آن را حساب کردم و نصف یک‏‎ ‎‏منزل را کارگاه قالی بافی درست کردم و مجموع پول فروش یک منزل و نصف منزل را‏‎ ‎‏ـ که هشت صد هزار تومان است ـ در جای دیگر، منزل بزرگ تر ساختم که دو میلیون‏‎ ‎‏تومان خرج شده است. حالا از نظر وجوهات شرعیه خمس به پولی که صرف این‏‎ ‎‏خانه مسکونی شده تعلق می گیرد یا نه؟ جواب را مرقوم فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منزل برای سکونت و مناسب شأن شما است خمس‏‎ ‎‏ندارد؛ مگر آن که بر پولی که خرج شده سال گذشته باشد.‏

‏‏[سؤال 4341]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2648‏

‏‏5. پسر جوانی که تا قبل از ازدواج، سه دانگ منزلی را داشته و با پدر و مادرش‏‎ ‎‏شریک بوده و در موقع ازدواج، این منزل را به دلیل نیاز آن ها، به آن ها واگذار نموده‏‎ ‎‏(البته نه با سند، بلکه استفاده از منزل را) و خود رفته یک منزل به اندازۀ نیازش خریده‏‎ ‎‏و زیر بار بدهی زیادی رفته است تا پدر و مادر خود را خانه به دوش نکند. آیا این‏
‏‎

‎‏وضعیت به منزلۀ داشتن دو خانه برای این جوان محسوب می شود یا این که در‏‎ ‎‏حقیقت، مسکن مورد نیاز محسوب می شود که نیاز به پرداخت خمس آن نمی باشد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4342]‏‏ ‏ ‏ 2128‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی منزلی برای سکنا دارد. بعداً که بچه هایش بزرگ می شوند این منزل را در‏‎ ‎‏اختیار بچه هایش می گذارد که آن ها در آن منزل بنشینند و خودش منزل دیگری از ربح‏‎ ‎‏مکاسب برای خودش تهیه می کند. البته منزل اول را به بچه ها نمی بخشد. بچه هایش‏‎ ‎‏هم فقیر نیستند؛ اما همین طور از جهت علاق‏‏ۀ‏‏ پدر و فرزندی یا مادر و فرزندی‏‎ ‎‏می گوید: فعلاً شما در این منزل بمانید. آیا با این وصف، منزل اول از مؤونه او خارج‏‎ ‎‏است و متعلق خمس خواهد بود یا این که هنوز به مؤونه باقی است و‏‎ ‎‏خمس ندارد؟‏‎ ‎‏آیا فرق است بین این که منزل مزبور را در اختیار بچه ها گذاشته باشد یا این که هنوز در‏‎ ‎‏اختیار آن ها نگذاشته؛ ولی می گوید: من محتاجم به این که این منزل را در اختیار‏‎ ‎‏بچه هایم بگذارم و همچنین آیا فرق است بین فقر بچه ها یا غنای آن ها یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مسکن در اختیار فرزند قرار دادن اگر از شؤون لایق به حال‏‎ ‎‏شخص باشد به نحوی که ترک آن با فرض تمکّن عیب و وهن بر او‏‎ ‎‏محسوب شود و مسکن را پس از استغنای شخص خودش در اختیار‏‎ ‎‏فرزند گذاشته باشد، خمس ندارد وگرنه خمس دارد و در هر دو صورت،‏‎ ‎‏فقر و غنای فرزند میزان نیست.‏

‏‏[سؤال 4343]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2304‏

‏‏3. شخصی با وام بانکی، منزلی را خریداری نموده و اکنون منزل او با نرخ روز بیش‏‎ ‎‏از یک میلیون تومان ارزش دارد ولی سیصد هزار تومان به بانک بدهکار است و از‏‎ ‎‏درآمد ماهیانه در عرض سال مثلاً بیست هزار تومان پس انداز کرده الف. آیا به خانۀ او‏
‏‎

‎‏خمس تعلق می گیرد یا نه؟ ب. پولی که پس انداز کرده، باید بابت بدهی حساب کند یا‏‎ ‎‏خمس او را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خانه اگر مناسب شأن او باشد خمس دادن واجب نیست و‏‎ ‎‏چنانچه سر سال از اقساط گذشته چیزی داده نشده، می تواند از پس انداز‏‎ ‎‏کسر نماید؛ ولی اقساط سال آینده را نمی توان کسر نمود.‏

‏‏[سؤال 4344]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4781‏

‏‏2. آیا عمارت و خانۀ مسکونی و اثاث البیت معمولی از دادن خمس مستثنا است یا‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد بین سال تهیه شده، تا مدتی که جزو مؤونه‏‎ ‎‏محسوب است خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4345]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1175‏

‏‏4. شخصی خانه مسکونی دارد لکن برای توسعه بیشتر و استراحت بهتر در بین‏‎ ‎‏سال از ارباح مکاسب مشغول تهیه خانه دیگری می شود، آیا خمس این خانه که‏‎ ‎‏می خواهد تهیه کند باید بپردازد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس خانه ای که برای توسعه تهیه نموده است باید بپردازد.‏

‏‏[سؤال 4346]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2651‏

‏‏2. خرید تلویزیون و رادیو و ضبط صوت و تعمیرات آن ها و غیره را می توان جزء‏‎ ‎‏مخارج سال به حساب آورد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به مقدار شأن از مؤونه است.‏

‏‏[سؤال 4347]‏‏ ‏ ‏ 2129‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی الامام خمینی، مدّ ظلّکم العالی علی‏‎ ‎‏رؤوس المسلمین، ضمن عرض سلام، متمنی است نظر مبارک آیت اللهی را در مورد‏
‏‎

‎‏مسأله ذیل بیان فرمایید که محل حاجت است:‏

‏‏شخصی یک دستگاه آبگرمکن جهت ساختن حمام شخصی در منزلش به منظور‏‎ ‎‏استفادۀ خود و عائله اش خریداری می کند، ولی به علت فقر و نداشتن امکان مادی،‏‎ ‎‏موفق به ساختن حمام نمی شود و یک سال کامل و بیشتر از یک سال بر آن می گذرد.‏‎ ‎‏آیا دادن خمس پول آن واجب است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4348]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2085‏

‏‏3. اگر کسی پولی را جهت مؤونه، مثلاً پولی را به بنّا می دهد که برایش مصالح‏‎ ‎‏بیاورد و کار کند و پرداخت پول قبل از سال خمسی باشد، لکن در هنگام سال‏‎ ‎‏خمسی  بنّا مصالح را آورده است و هنوز کار نکرده، آیا خمس به این مصالح کار نشده‏‎ ‎‏که مورد نیاز است و پول پرداخت شدۀ نزد بنّا که هنوز کار نکرده است، تعلق‏‎ ‎‏می گیرد  یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4349]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3279‏

‏‏3. شخصی خانه می سازد در تهران و خودش همیشه در قم می نشیند، یک منزل‏‎ ‎‏برای بعضی امورات لازم، مثلاً بچه ها را می فرستد برای درس و تحصیل علم، و بعضی‏‎ ‎‏اوقات برای کارهای لازم خودش هم. لازم به ذکر است پولی که مصرف منزل کرده در‏‎ ‎‏داخل سال قبل از تعلق خمس ساخته شده، حال اگر کار ضروری پیش آمد و قصد کرد‏‎ ‎‏خانه را بفروشد یا اجاره بدهد آیا خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منزل مورد حاجت برای سکونت شخص یا فرزندانش‏‎ ‎‏باشد و از درآمد بین سال تهیه شود خمس ندارد وگرنه خمس دارد. ‏

‏‏[سؤال 4350]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2046‏

‏‏2. شخصی از ارباح، کولر یا یخچال جهت مؤونه می خرد و در حین سال مورد‏
‏‎

‎‏استفاده قرار نمی گیرد، آیا خمس دارد یا خیر؟ و به فرض این که خمس داشته باشد آیا‏‎ ‎‏قیمت فعلی مناط است یا قیمت خرید؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت احتیاج، از مؤونه محسوب است و خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4351]‏‏ ‏ ‏ 2130‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏یک نفر خانه ای دارد که از ارباح مکاسب تهیه کرده بعد از چند سال به خانه بهتر و‏‎ ‎‏وسیع تری احتیاج پیدا می کند که از ارباح مکاسب خانه دوم را تهیه می کند آخر سال‏‎ ‎‏خمسی او که می شود هنوز آن خانه دوم تمام و تکمیل نشده لذا هنوز در خانه اول‏‎ ‎‏نشسته الآن باید خمس خانه اول را بدهد یا صبر کند هر وقت خانه اول را ترک کرد و‏‎ ‎‏در خانه دوم نشست و اولی از مؤونه خارج شد خمس بدهد و آیا خانه دوم که الآن‏‎ ‎‏تمام نشده و مورد استفاده قرار نگرفته فعلاً خمس دارد یا چون مؤونه آینده است‏‎ ‎‏خمس ندارد؟‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، بعد از گذشتن سال باید خمس خانه دوم را بدهد.‏

‏‏[سؤال 4352]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2761‏

‏‏3. منزلی را دو برادر ابتدائاً به قصد فروش ساخته اند؛ ولی بعداً خودشان در آن‏‎ ‎‏سکونت کردند و مازاد بر احتیاج نیست، و منزل قبلی را به پدر و مادر خود واگذار‏‎ ‎‏کردند که نصف آن خالی است. کدام یک متعلق خمس است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بعد از سال، منتقل به منزل جدید شده اند، خمس آن را‏‎ ‎‏باید بدهند؛ و اگر واگذاری منزل قدیم به پدر و مادر از شؤون فرزند باشد،‏‎ ‎‏به نحوی که مؤونه صدق کند، خمس ندارد؛ و الاّ خمس منزل قدیم را هم‏‎ ‎‏باید بدهند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4353]‏‏ ‏ ‏ 2131‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 12 / 1361‏

‏‏مسئول محترم پاسخ به سؤالات شرعی دفتر امام‏

‏‏ضمن عرض سلام؛ این جانب آموزگار متأهّل ساکن قم هستم و پدرم در یکی از‏‎ ‎‏روستاهای اطراف قم مشغول کار کشاورزی می باشد. با توجه به این که ایشان در اثر‏‎ ‎‏کهولت سن نمی توانند کارهای خود را به تنهایی انجام دهند، هر ساله در تعطیلات‏‎ ‎‏تابستان و همچنین در بین سال تحصیلی به منظور کمک به کار کشاورزی به ده‏‎ ‎‏می روم؛ ولی در آن جا از نظر مسکن در مضیقه هستم. لذا به منظور ساختن خانه در ده،‏‎ ‎‏حدود شصت هزار تومان وام گرفتم و صرف خرید زمین و ساختمان آن نمودم.‏

‏‏با توجه به مطالب فوق، آیا پس از پرداخت اقساط این وام و مبالغ دیگری که در آن‏‎ ‎‏بنا خرج می شود تا رفع نیاز شود، خمس به آن ها تعلق می گیرد یا خیر؟ (البته در شهر‏‎ ‎‏منزل شخصی دارم) لطفاً این مسأله را کاملاً روشن نمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بر پولی که در خانه صرف می کنید سال نگذرد خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4354]‏‏ ‏ ‏ 2132‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 6 / 1361‏

‏‏از حضور مقام رفیع رهبر کبیر انقلاب و مرجع تقلید و ولایت فقیه، امام خمینی، مدّ‏‎ ‎‏ظله العالی استدعا می گردد که به مسائل زیر عنایت و امر به پاسخ گویی فرمایند: ‏

‏‏1. آیا به خانۀ مسکونی و اشجار در چهار دیواری خانه ـ که در شهرهای کوچک‏‎ ‎‏معمولاً بزرگ می باشد ـ وجوهات شرعیه تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خانۀ مسکونی مورد حاجت جزء مؤونه است و خمس ندارد‏‎ ‎‏و اشجار اگر پس از رسیدن وقت بریدن آن، صرف مؤونه شود خمس ندارد‏‎ ‎‏و گرنه خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4355]‏

‏‏2. آیا به وسایل شخصی، از جمله مرکب که فعلاً اتومبیل می باشد، وجوهات‏‎ ‎‏شرعیه تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای استفادۀ شخصی است و مطابق شؤون شخص است،‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏3. ساختن مدرسه و کمک به ساختن مساجد و بقاع متبرکه و کمک به بیمارستان ها و مریض های‏‎ ‎‏بی بضاعت و سادات و وجوه واریز شده به حساب 100 و دیگر حساب ها، به جای وجوهات شرعیه‏‎ ‎‏محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، موقوف بر اجازه است.‏

‏‏4. مالیات بر ارث و مالیات مزروعی و اصلاحات ارضی (آب و زمین) که بدون اخذ بها به دهقانان داده‏‎ ‎‏شده، آیا به جای وجوهات شرعیه محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مالیات، بابت سهمین شریفین محسوب نیست.‏

‏‏5. مالی که ارث می باشد و بیش از دو سال است از تصرف صاحب مال گرفته شده، همچنان که حق‏‎ ‎‏مداخله و منافع از مالک سلب است، وجوهات شرعیه به آن مال تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، وجوهی که قبلاً بر آن مال تعلق گرفته بر عهدۀ مالک است. که بعد از رفع منع‏‎ ‎‏بپردازد و اگر قبلاً وجوهی به آن متعلق نبوده خمس ندارد.‏

‏‏6. مالی که ارثاً از جد به پدر و از پدر به پسر رسیده، پس از 140 سال، آیا می توان آن مال را بدون‏‎ ‎‏مدرک، مخلوط به حرام دانست و دو خمس و یک زکات (پنجاه درصد از کل) برای آن قائل شد؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرچه به ظاهر ید، قول ذی الید پذیرفته است ولی نزاع باید در محکمۀ شرعیه حل‏‎ ‎‏و فصل شود.‏

‏‏[سؤال 4356]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2657‏

‏‏3. خانه ای را که در خور شأن کسی نیست به چه صورت خمسش پرداخت شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقدار زاید بر شأن باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 4357]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2094‏

‏‏2. از درآمد کسبم فرشی خریده ام که در سال های بعد احتیاج به آن دارم برای‏
‏‎

‎‏زندگی، آیا از مؤونۀ امسال که خریده ام محسوب می شود که خمس نداشته باشد و یا‏‎ ‎‏این که باید خمس آن را بدهم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طوری است که باید فعلاً آن را تهیه کنید خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4358]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2358‏

‏‏3. شخصی هر سال، روز اول ماه مبارک رمضان خمس سال خود را می داده است. امسال‏‎ ‎‏اول صبح، فرشی مورد احتیاج بوده، خرید و بعد از ظهر همان روز، حساب مالش را کرده؛ آیا‏‎ ‎‏این فرشی که جزء لوازم زندگی او است باید خمس آن را بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس آن واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4359]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2567‏

‏‏4. اگر پول را به صورت جنس ـ مثلاً فرش ـ نگهداری و پس از فروش، احتیاجات‏‎ ‎‏را تهیه نمایم در این صورت وظیفۀ شرعی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4360]‏‏ ‏ ‏ 2133‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 ربیع الاول 1403 ق‏

‏‏محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏1. کارمندی که از طرف دولت یا یک شرکتی به او موقتاً مسکن داده می شود و تا‏‎ ‎‏مدتی که از منزل مسکونی خود منتقل به این منزل می شود منزل خود را اجاره داده از‏‎ ‎‏مال الاجاره استفاده می کند آیا در این مدت چند سال که احتیاج به خانه خود ندارد‏‎ ‎‏باید تخمیس کند یا باز هم جزء مؤونه است و خمس ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که داشتن منزل ملکی از شؤون او نباشد و احتیاج‏‎ ‎‏هم ندارد خمس واجب است.‏

‏‏2. آیا هنوز وقت نماز نشده می شود برای آن نماز وضو گرفت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4361]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3218‏

‏‏3. آیا تلویزیون و رادیو ضبط و ویدئو خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد، مگر از مخارج زندگی محسوب شود و از شؤون‏‎ ‎‏او باشد.‏

‏‏[سؤال 4362]‏‏ ‏ ‏ 2134‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام، سؤالاتی در مورد خمس داشتم که احتراماً به عرض می رسانم:‏

‏‏1. آیا به منزل مسکونی انسان خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4363]‏

‏‏2. آیا اگر کسی علاوه بر منزل مسکونی خویش منزلی برای سکونت افراد تحت‏‎ ‎‏تکفل خویش ـ مثلاً مادرش ـ داشته باشد به آن خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4364]‏

‏‏3. آیا به اتومبیل سواری که برای رفاه خانواده از آن استفاده می شود و وسیلۀ درآمد‏‎ ‎‏نیست خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4365]‏

‏‏4. آیا کسی که چند قالی در خانۀ خویش برای پوشش خانه دارد و از آن ها استفاده‏‎ ‎‏می کند، باید خمس آن ها را بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به مقدار شؤون خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4366]‏

‏‏5. آیا به طلاهایی که مورد استفاده قرار می گیرد خمس تعلق می گیرد؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، خمس ندارد، مگر در زاید شأن.‏

‏‏6. آیا خمس به اجناسی که قیمت آن ها بسیار پایین است نیز تعلق می گیرد؟ مثلاً اگر یک بسته آدامس و‏‎ ‎‏یا چند عدد گچ بیشتر از یک سال بلااستفاده بماند باید خمس آن ها را پرداخت؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏7. آیا لوازم آرایشی که مورد استفاده قرار می گیرد مثلاً ماتیکی که از آن استفاده می شود، اگر بعد از یک‏‎ ‎‏سال مقداری از آن در ته قوطی بماند به آن مقدار باقیمانده خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏8. در خاتمه، اگر کسی خمس مالش را محاسبه کند و بخواهد آن را بپردازد، آیا می تواند آن را به آدرس‏‎ ‎‏دفتر امام (آدرسی که این نامه به آن جا فرستاده می شود) بفرستد؟ در غیر این صورت اگر ممکن است‏‎ ‎‏آدرسی را که می توان سهم امام را به آن جا فرستاد (با ذکر این مطلب که او مقلد امام خمینی است) ذکر‏‎ ‎‏بفرمایید. و نیز اگر می توان سهم سادات فقیر را نیز به آن آدرس یا آدرس دیگری فرستاد که مطمئن برای‏‎ ‎‏پرداخت این سهم باشد ذکر بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، مجازید سهم سادات خود را به سید فقیر متدین بدهید و سهم مبارک امام را به‏‎ ‎‏حساب شمارۀ هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله کنید.‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

‏‏[سؤال 4367]‏‏ ‏ ‏ 2135‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مقدس قائد عظیم الشأن، مؤسس و بنیان گذار جمهوری اسلامی، آزاد مرد‏‎ ‎‏تاریخ، فقیه عادل و کامل، حضرت آیت الله‌ العظمی حاج آقا روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی مدّ ظله العالی علی رؤوس المسلمین ‏

‏‏ضمن آرزوی سلامت و طول عمر با کفایت برای آن رهبر عزیز پاسخ چهار مسأله‏‎ ‎‏شرعی و اسلامی را مطابق فتوایتان عنایت فرمایید. ‏

‏‏1. اثاث منزل که به قدر لزوم هر شخصی و به اندازه شأن او است آیا باید مخمس‏‎ ‎‏شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد سال تهیه شود خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏2. زمین زراعتی و باغ و سایر اعیانی که انسان به آن تأمین معاش بنماید خمس آن را باید از عین‏‎ ‎‏پرداخت کند یا از درآمد آن ها؟ و چنانچه باید از عین آن ها باید پرداخت کند چون قیمت آن ها بالا است‏‎ ‎‏تکلیف چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس به عین تعلق می گیرد و می تواند قیمت فعلی را بپردازد.‏

‏‏3. زمین کشاورزی و یا باغی است که ملک مالک بوده در رژیم گذشته و با اصلاحات ارضی نصف آن‏‎ ‎‏را به کشاورز داده اند. حال، کشاورزی که کلاً امورات زندگی او به این قسمت زمین تأمین می شود چه‏‎ ‎‏باید بکند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، موکول به دولت اسلامی است.‏

‏‏4. افرادی به نام سادات و به لباس سادات در روستاها دوّار و سیارند و از این باب مستمری هر ساله‏‎ ‎‏می گیرند و ما نه یقین به اصل سیادت آن ها داریم و نه یقین به استحقاق ایشان، اگر پولی به این قبیل‏‎ ‎‏افراد داده شود بابت خمس و سهم سادات محسوب و اسقاط ذمه انسان می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 4368]‏‏ ‏ ‏ 2136‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، دام عمره و عزّته‏

‏‏پس از عرض سلام؛ مستدعی است مسائل زیر را پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. اگر شخصی مقداری سنگ یا بلوک در عرض سال از درآمد خود تهیه و‏‎ ‎‏خریداری کرده تا برای ساختمان منزلش که احتیاج دارد مصرف کند، سر سال جزو‏‎ ‎‏درآمد باید حساب کند یا جزء مخارج سالیانه محسوب بشود؟ همچنین اگر زمینی‏‎ ‎‏برای خانۀ مسکونی خریداری کند، خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، جزء مؤونه محسوب است و خمس واجب‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏2. شخصی انگشتر طلا نذر حضرت عباس کرده، به چه طریق آن را مصرف کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید در عزاداری آن بزرگوار و یا مطلق امور خیریه به قصد اهدای ثواب به آن‏‎ ‎‏حضرت، صرف شود.‏

‏
‏‎

‎‏3. شخصی مبلغی به یک نفر بدهی دارد، طلبکار، مدت ها است ناپدید شده، ولی یقین به فوت او‏‎ ‎‏ندارد، فقط از او، فرزند برادرش موجود می باشد؛ تکلیف شخص بدهکار چیست؟ به که بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید حفظ شود تا وضع طلبکار روشن گردد.‏

‏‏[سؤال 4369]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 822‏

‏‏6. در روستاها گاه گاه مستضعفین با دست رنج خود خانه و حیاط درست می کنند‏‎ ‎‏برای سکونت خانواده اش، در سال، تخمیس این حیاط از مؤونه می باشد یا باید‏‎ ‎‏خمسش را بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با پولی که سال بر آن گذشته خانه را تهیه نکرده باشد‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4370]‏‏ ‏ ‏ 2137‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر اسلام امام خمینی‏

‏‏امیدوارم که ان شاء الله‌ حالتان خوب بوده باشد، ذیل چند سؤالی که برای این جانب‏‎ ‎‏ضروری می باشد، لطف فرموده جواب آن ها را مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. این جانب برای خود سالی تعیین نکرده بودم و هر محصولی را در وقتش خمس‏‎ ‎‏آن را می دادم و هر وسایلی که می خریدم کنار می گذاشتم خمس آن را می دادم و الآن‏‎ ‎‏می بینم که سال قرار دادن برایم مفیدتر می باشد، شما بفرمایید که چراغ والر و چرخ‏‎ ‎‏خیاطی و چیزهای لوازم خانوادگی که از آن استفاده می شود خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد سال تهیه شده خمس ندارد.‏

‏‏2. این جانب یک دستگاه خانه مسکونی دارم که چند سال قبل دادم به اجاره درست کنند و پولی را که‏‎ ‎‏دادم به اجاره کننده خمس آن مبلغ را داده بودم و شما بفرمایید که الآن که می خواهم برای خود سال‏‎ ‎‏قرار بدهم این یک دستگاه خانه که از آن استفاده می کنم خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پولی که سال بر آن گذشته باشد صرف در آن نکرده باشید خمس ندارد.‏

‏‏3. کسانی که سال قرار دادند و زمینی می خرند برای درست کردن خانه و مبلغی که به زمین می دهند‏
‏‎

‎‏پاک است و فعلاً دیگر پولی ندارند که خانه بسازند شاید یک سال هم بماند، شما بفرمایید که خمس‏‎ ‎‏دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏4. پسری که هنوز ازدواج نکرده است پدر پولی یا اشیایی یا زمینی به پسر می بخشد و پسر موقعی که‏‎ ‎‏ازدواج کرد آیا این اشیا که بخشیده شده است خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بخشش خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4371]‏‏ ‏ ‏ 2138‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 10 / 1361‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب و مرجع تقلید شیعیان جهان، روح الله‌ الموسوی‏‎ ‎‏الخمینی حفظه الله‌ تعالی، محترماً به محضر گرامی عرضه می دارد:‏

‏‏این جانب که یک فرد کارگر می باشم و مدت بیست و یک سال است که در‏‎ ‎‏کارخانه ای کار می کنم و با حقوق هفت تومان شروع به کار کردم تا الآن که به 7339‏‎ ‎‏تومان ثابت رسیده ام. در سال 1357 وجوهاتم را داده ام و به مکه رفته ام و بعد از این‏‎ ‎‏تاریخ 200 هزار تومان خرج کردم و یک خانه در دهات ساختم برای خودم و‏‎ ‎‏می خواهم خانه ای را که در تهران دارم واگذار کنم به پسرم که به سن بلوغ رسیده است‏‎ ‎‏و پسر و دخترم دم بخت هستند. آیا خمس آن را باید بدهم یا برای پسر و دخترم‏‎ ‎‏خرج  کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، خانه ای که فعلاً مورد سکونت نیست اگر از ربح تهیه شده باید‏‎ ‎‏خمس آن را بدهید.‏

‏‏[سؤال 4372]‏‏ ‏ ‏ 2139‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی نصف مشاع منزل را برای سکونت خود می خرد و سپس با شریکش‏‎ ‎‏مصالحه می کند، و سهم خود را جدا می کند، و دیواری در میان خانه می کشند، و هر‏
‏‎

‎‏نیمه به صورت منزلی مستقلّ در می آید. بعد از مدتی، نیمۀ دوم را هم می خرد (و‏‎ ‎‏داشتن چنین خانه ای ـ مجموعۀ دو نیمه ـ زاید بر شأن او هم نیست) ولی از نیمۀ‏‎ ‎‏دوم  استفاده نمی کند، پس از مدتی آن را اجاره می دهد، آیا باید خمس منزل را بدهد و‏‎ ‎‏حجّ هم بر او واجب می شود؟ و آیا در حکم فرقی هست بین این که احتیاج به مال‏‎ ‎‏الاجارۀ آن داشته باشد و بدین جهت خودش آن را مورد استفاده قرار ندهد و یا‏‎ ‎‏فرقی  نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، قسمتی که فعلاً در آن سکونت نمی کند ولی داشتن مجموعه به‏‎ ‎‏حسب شأن مؤونۀ او محسوب است متعلّق خمس نیست، و لو این که به‏‎ ‎‏سبب احتیاج آن را اجاره بدهد، لیکن در صورت احتیاج به مال الاجارۀ‏‎ ‎‏آن در معیشت، استطاعت با آن محقّق نمی شود.‏

‏‏[سؤال 4373]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 796‏

‏‏2. از ربح سال پول می دهد که ماشین سواری بخرد؛ ولی ماشین را در سال بعد‏‎ ‎‏تحویل می دهند. آخر سال پولی که برای ماشین به شرکت داده خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین اگر مورد حاجت شخصی است و از مؤونه محسوب‏‎ ‎‏است، مقدار پولی که باید قبلاً پرداخت شود جزو مصارف سال پرداخت‏‎ ‎‏محسوب می شود.‏

‏‏[سؤال 4374]‏‏ ‏ ‏ 2140‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 11 / 1361‏

‏‏محضر محترم مرجع تقلید بزرگوار حضرت امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏چند سؤال شرعی:‏

‏‏1. کسی که از درآمد کارش، وسایلی از قبیل ماشین سواری، یخچال، تلویزیون یا‏‎ ‎‏لوازم زندگی دیگر که در این زمان مورد استفاده قرار می گیرد، تهیه کند، خمس این ها‏‎ ‎‏چگونه می باشد؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر از درآمد بین سال تهیه کرده خمس ندارد، مگر آن که در‏‎ ‎‏زندگی احتیاج به آن نداشته باشد و از شؤون او نباشد.‏

‏‏2. آیا شنیدن موسیقی و یا سرودهایی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود اشکالی‏‎ ‎‏ندارد؟ بعضی مواقع از رادیو مشهد، موسیقی محلی به ترانۀ انقلابی پخش می شود؛ شنیدن آن چگونه‏‎ ‎‏می باشد؟ خواهشمندم توضیح بیشتر دهید.‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد. ‏

‏‏[سؤال 4375]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1879‏

‏‏2. در سؤالات جدید که در آخر توضیح المسائل مرقوم شده، آمده: مرکبی که از‏‎ ‎‏ربح کسب تهیه می شود، خمس دارد. مراد از مرکب چیست؟ آیا شامل ماشین سواری‏‎ ‎‏هم می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین سواری، اگر مورد نیاز در زندگی و مطابق شؤون‏‎ ‎‏شخص باشد، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4376]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1879‏

‏‏3. در مسائل اخیر که در جراید انتشار یافته، مرقوم شده: ماشین سواری اگر مورد‏‎ ‎‏احتیاج باشد، خمس ندارد. منظور از احتیاج، تا چه اندازه است؟ ولو این که هفته ای،‏‎ ‎‏یک یا دو بار مورد استفاده قرار گیرد و مع ذلک می تواند این یک یا دو دفعه را هم از‏‎ ‎‏وسایل عمومی استفاده کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در طول هفته یا ماه و سال، چند بار مورد استفاده واقع‏‎ ‎‏شود و مطابق شؤون شخص باشد، مؤونه محسوب می شود.‏

‏‏[سؤال 4377]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2299‏

‏‏4. ماشین مخصوص سواری و رادیو ضبط و تلویزیون از مؤونه است یا خمس‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در حد شأن و نیاز از مؤونه محسوب است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4378]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7189‏

‏‏2. اشخاصی که ماشین شخصی دارند آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر و‏‎ ‎‏چنانچه با این وسیلۀ شخصی گاهی کار کند آیا خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وسیلۀ کسب تنها نیست و در زندگی به آن نیاز دارد،‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4379]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1907‏

‏‏4. در توضیح المسائل آن حضرت سؤال شده از کسی که ماشین سواری می خرد‏‎ ‎‏که به تجارتخانه یا مزرعۀ خود یا هر شغلی دارد به سر شغل خود برود و این ماشین را‏‎ ‎‏از ربح وسط سال می خرد، آیا خمس آن را باید بدهد یا نه؟ فرموده اید که «باید خمس‏‎ ‎‏آن را بدهد»، اما افواهاً شنیده می شود که فرموده اید: «این طور ماشین ها خمس ندارد»،‏‎ ‎‏خواهشمند است بفرمایید که باید خمس بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، وسیلۀ سواری اگر برای رسیدن به شغل مورد حاجت است‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4380]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2246‏

‏‏2. قبلاً اشخاصی که ماشین می خریدند هم برای کسب و هم برای سواری‏‎ ‎‏خانوادگی فرموده شده بود که آن مقدار که برای کسب است خمس دارد بعداً از‏‎ ‎‏حضرت آیت اللهی نقل فرمودند که همه ماشین خمس ندارد بنابراین اشخاصی که‏‎ ‎‏فعلاً طبق فتوای سابق با ما حساب کرده اند و دستگردان کرده اند فعلاً که فتوا عوض‏‎ ‎‏شده آنچه سابق دستگردان شده بدهکارند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در استفاده شخصی به نحوی باشد که مورد حاجت صدق‏‎ ‎‏می کند خمس ندارد و در مواردی که به حساب بدهی دستگردان نمودند و‏‎ ‎‏بعداً معلوم شد بدهکار نیستند وجوب ادا ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4381]‏‏ ‏ ‏ 2141‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 10 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏با احترام به استحضار می رساند که در یکی از مسائلی که جزء سؤال و جواب های‏‎ ‎‏ضمیمۀ رسالۀ عملیۀ آن جناب است، در مورد خمس، سؤال به این صورت طرح‏‎ ‎‏گردیده: «مرکبی که از ربح کسب تهیه می شود برای این که سوار شود و به تجارت خانه‏‎ ‎‏یا مزرعه یا دکان یا محل کار خود برود، بدون آن که جنس تجارت با آن حمل نماید،‏‎ ‎‏خمسش واجب است یا نه؟»‏

‏‏و حضرت عالی در جواب مرقوم فرموده اید:‏‏ «باید خمس آن را بدهد»‏‏. حال اگر‏‎ ‎‏مرکب سواری، اختصاص به اموری که فوقاً ذکر گردیده نداشت، بلکه به منظور‏‎ ‎‏خلاص شدن از پیاده روی و مطلق ایاب و ذهاب خود خریده ـ از قبیل مسافرت،‏‎ ‎‏زیارت، عیادت و دیدن دوستان، صل‏‏ۀ‏‏ رحم، بردن عائله به تفریح در ایّام تعطیل و انجام‏‎ ‎‏سایر کارهای شخصی که در داخل شهر و روستا دارد ـ و ضمناً برای امور مذکور‏‏ۀ‏‏ فوق‏‎ ‎‏هم استفاده کرد، آیا دادن خمس آن واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت مرقوم، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4382]‏‏ ‏ ‏ 2142‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، نایب الامام،‏‎ ‎‏امام‏‎ ‎‏خمینی، حفظکم الله‌ تعالی، السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏شخصی هستم کارگر که از طریق کارگری امرار معاش می کنم و سال خمسی هم‏‎ ‎‏دارم، چند مسأله برایم پیش آمده، با عرض معذرت به حضورتان عرض می کنم و‏‎ ‎‏استدعا از محضر مبارک دارم راهنمایی فرمایید:‏

‏‏1. وسیله ای خودرو جهت خود و خانواده ام قسطی تهیه کردم که بعد از چند سال،‏
‏‎

‎‏قسط آن تمام می شود؛ این وسیلۀ خودرو وقتی قسطش تمام شد خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4383]‏

‏‏2. خانه ای در محل دارم و در آن زندگی می کنم و در اثر ادامۀ تحصیل فرزندانم، در‏‎ ‎‏محلی که از نظر امکانات خوب است زمینی خریدم و می خواهم خانه بسازم؛ پولی که‏‎ ‎‏در این مدت چند سال خرج زمین و ساختن منزل می شود بعد از ساختن خانه خمس‏‎ ‎‏دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏3. مقدار کمی زمین (که تقریباً 40×80 متر می شود) را می خواهم به وسیلۀ موتور پمپ آباد کنم، پولی‏‎ ‎‏که بهای موتور و تعمیر زمین و درخت کاشتن می شود خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏4. با این بدهکاری که تا آخر سال یا تا چند سال دیگر دارم، آیا لازم است آخر سال به حساب رسیدگی‏‎ ‎‏شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است و بدهی بر مؤونۀ سال کسر می شود.‏

‏‏[سؤال 4384]‏

‏‏5. وسایل خانه ـ مثل پنکه، کولر، تلویزیون ـ در بین سال خرید شده، امکان آمدن‏‎ ‎‏برق هست که مورد استفاده قرار گیرد، آیا این وسایل خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر داشتن آن از شؤون شخص است خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4385]‏

‏‏6. شخصی در اثر گرفتاری زندگی، خانۀ خود را ترک کرده و در جای دیگری خانه‏‎ ‎‏خریده، آیا این خانه ای که خریده خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نیاز به یک خانه بیشتر ندارد، باید خمس یکی از خانه ها‏‎ ‎‏را بدهد؛ به شرط آن که از ارباح مکاسب، بدون دادن خمس تهیه کرده‏‎ ‎‏باشد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4386]‏‏ ‏ ‏ 2143‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏مسئولان محترم دفتر امام خمینی‏

‏‏خواهشمند است از امام سؤال شود که آیا کسی اتومبیل سواری شخصی داشته‏‎ ‎‏باشد، البته این اتومبیل جهت رفت و آمد از منزل به اداره و رساندن بچه ها به مدرسه‏‎ ‎‏است ـ آیا این نوع اتومبیل خمس دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جزو احتیاجات شخصی محسوب باشد خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4387]‏‏ ‏ ‏ 2144‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه الشریف‏

‏‏1. چون این مسأله مورد حرف و بحث شده، سؤال می شود؛ اگر شخصی کارمند یا‏‎ ‎‏کارگر، ماشین سواری و یا موتور و دوچرخه می خرد برای رفتن سرِ کار و ضمناً زن و‏‎ ‎‏بچه اش را تفریح و غیر آن می برد، آیا چنین کسی خمس این مرکب را باید بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه در زندگی احتیاج به وسیلۀ مذکور دارد و از شؤون او‏‎ ‎‏محسوب می شود خمس واجب نیست.‏

‏‏2. در طواف واجب اگر از محدوده بیست و شش ذراع بیرون رود، با توجه به کثرت جمعیت و عدم‏‎ ‎‏اختیار، خصوصاً در طرف حجر اسماعیل، آیا طواف او صحیح است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، طواف صحیح است. ‏

‏‏3. اگر معلم ناچار باشد که در یک اتاق، یک زن را درس بدهد و بالعکس (البته با رعایت جهات‏‎ ‎‏شرعی) جایز است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، با نبود مفسده و مراعات موازین شرعیّه اشکال ندارد و خلوت با اجنبیه جایز‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏4. اگر طلبه ای درس می خواند و درس می دهد و در فرهنگ هم هست، ولی حقوق او خیلی نیست؛‏‎ ‎‏برای تتمیم معاش خود می تواند از سهم امام علیه السلام استفاده کند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، استفاده از سهم امام علیه السلام منوط به اجازۀ خاص است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4388]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7368‏

‏‏2. آیا به ماشین خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جزو مایحتاج زندگی محسوب می شود خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4389]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1988‏

‏‏3. وسایل نقلیه جزء مؤونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای احتیاجات زندگی شخصی باشد نه برای استفاده در‏‎ ‎‏کسب و کار، مؤونه محسوب است.‏

‏‏[سؤال 4390]‏‏ ‏ ‏ 2145‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 3 / 1362‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏ضمن تقدیم عرض سلام و ارادت، محترماً؛ تقاضا می شود در مورد دو مسأله به‏‎ ‎‏شرح زیر جواب مرقوم فرمایند:‏

‏‏1. شخصی کارمند آموزش و پرورش، وسیلۀ سواری تا محل کار خود را از ربح‏‎ ‎‏بین سال خریداری نموده، بایستی خمس آن را بپردازد یا از پرداخت آن معاف می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگانی خود به آن احتیاج دارد، خمس ندارد.‏

‏‏2. شخصی منزل مسکونی دارد، قصد فروش آن را نموده تا منزل بزرگ تری خریداری نماید، قبل از‏‎ ‎‏فروش منزل، منزلی نسیه به عنوان قرض خریداری کرده تا پس از فروش منزل قبلی، وجه خرید منزل‏‎ ‎‏نسیه را بپردازد؛ تکلیف این شخص را در مورد خمس آن معین فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منزل را از درآمد کسب و حقوق، بدون دادن خمس تهیه کرده، پول فروش آن‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4391]‏‏ ‏ ‏ 2146‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 12 / 1361‏

‏‏دفتر امام خمینی، سلام علیکم ‏

‏‏با آرزوی سلامتی و طول عمر برای امام امت، لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:‏

‏
‏‎

‎‏1. اگر کسی در اواسط سال خمسی اش یک عدد ماشین سواری جهت مصارف‏‎ ‎‏شخصی اش بخرد ولی تحویل آن به بعد از پایان سال خمسی اش موکول شود، آیا‏‎ ‎‏می بایستی خمس آن را پرداخت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم نیست خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4392]‏

‏‏2. اگر کسی در اواسط سال خمسی اش یک فرش بخرد ولی تا پایان سال‏‎ ‎‏خمسی اش آن را استفاده ننماید، آیا خمس آن لازم است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زاید بر حاجت و شؤون او است باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 4393]‏

‏‏3. در سؤالات فوق آیا معیار جهت معافیت خمس، استفاده کردن از آن ها تا فاصلۀ‏‎ ‎‏یک سال از تاریخ خرید است و یا استفاده کردن از آن ها تا سررسید سال خمسی؟‏

‏‏بسمه تعالی، استفاده میزان نیست و معیار، نیاز فعلی و شؤون است.‏

‏‏[سؤال 4394]‏‏ ‏ ‏ 2147‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام و درود به حضرت ولی عصر (عج) و ارواحنا له الفداء و نایب بر حقش‏‎ ‎‏خمینی کبیر و به امید پیروزی رزمندگان اسلام در سراسر جهان‏

‏‏چند مسأله شرعی است که به عرض آن امام بزرگوار می رسد که ایشان این چند‏‎ ‎‏مسأله را برای روشن شدن ما پاسخ گویند.‏

‏‏1. آیا ماشین خمس دارد یا خیر؟ (شخصی و عمومی مانند تاکسی)‏

‏‏2. اگر ماشین شخصی خمس دارد، به قیمت خریداری شده یا به قیمت روز؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد به قیمت روز؛ مگر در ماشین شخصی مورد نیاز‏‎ ‎‏در زندگی.‏

‏‏3. شما در فتوا فرموده بودید که در بلاد کبیره ـ مانند تهران ـ میزان مسافت شرعی (رفت و برگشت،‏
‏‎

‎‏هشت فرسخ شرعی)، از درب منزل حساب می شود و در فتوای دیگری فرموده اید: از موقعی که این‏‎ ‎‏بلاد، صغیره بوده اند، از آن محدوده حساب می شود. خواهشمند است که فتوای صحیح را بفرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، مسافت، از منزل حساب می شود؛ ولی کسانی که تهران قبل از کبیره شدن وطنشان‏‎ ‎‏بوده، در صورتی نمازشان شکسته می شود که از محدوده بیرون روند و از مبدأ مسافت ـ که‏‎ ‎‏منزل است ـ طی مسافت شرعی نمایند.‏

‏‏[سؤال 4395]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2071‏

‏‏2. در رسالۀ عملیه حضرت آیت اللهی آمده است: «مرکبی که از ربح کسب تهیه‏‎ ‎‏می شود برای این که سوار شود و به تجارت خانه یا مزرعه یا دکان یا محل کار خود‏‎ ‎‏برود، بدون آن که جنس تجارت با آن حمل نماید»، فرموده اید: «باید خمس آن را‏‎ ‎‏بدهد» و در استفتائات جدید فرموده اید: «مرکب مورد احتیاج برای رسیدن به محل‏‎ ‎‏کار و کسب خمس ندارد»، توضیح مطلب چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مرکب اگر فقط برای رفتن به محل کار مورد نیاز است خمس‏‎ ‎‏دارد و اگر در زندگی شخصی خود و عائله اش به آن حاجت دارد، خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4396]‏‏ ‏ ‏ 2148‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 2 / 1361‏

‏‏لطفاً پس از آن که سلام ناقابل ما را به امام امت رسانده و در صورت امکان از طرف‏‎ ‎‏ما دست ایشان را ببوسید و از ایشان مسأله ذیل را سؤال نموده و جواب را برای ما‏‎ ‎‏بفرستید.‏

‏‏مسأله بدین صورت است که در آخر کتاب رسالۀ امام، در قسمت «سؤالاتی از‏‎ ‎‏امام»، در قسمت خمس مسأله ای است به این صورت: «مرکبی که از ربح کسب تهیه‏‎ ‎‏می شود برای این که سوار شود و به تجارت خانه یا مزرعه یا دکان یا محل کار خود‏‎ ‎‏برود، بدون آن که جنس تجارت با او حمل نماید، خمسش واجب است یا نه؟ ج: باید‏‎ ‎‏خمس آن را بدهد».‏

‏
‏‎

‎‏از طرفی در متن رساله، مسأله ای است که گفته اند: «اگر شخص در طی سال، اثاثیه‏‎ ‎‏و وسیله ای که در شأن او می باشد خریداری نماید، از خرج سالش حساب می شود».‏‎ ‎‏تطبیق این دو مسأله را لطفاً شرح دهید و بفرمایید: آیا دوچرخه، موتورسیکلت و‏‎ ‎‏ماشین شخصی خمس دارد یا خیر؟ و اگر دارد، آیا قیمت اصلی یا قیمت بازار را باید‏‎ ‎‏خمس داد؟ فرض کنید موتورسیکلتی که کارخانه ده هزار تومان می دهد، در بازار‏‎ ‎‏آزاد، هفده هزار تومان به فروش می رسد؛ حال خمس کدام پول را باید داد؟ و آیا لازم‏‎ ‎‏است سال آن بگذرد یا به محض خرید باید خمس آن پرداخت گردد؟ و اگر شخصی‏‎ ‎‏ماشین یا موتورسیکلت یا دوچرخه ای قبلاً خریده و خمس آن را نداده، آیا باید خمس‏‎ ‎‏قیمت فعلی آن داده شود یا قیمت روز خرید؟ و اگر وسیله ای داشته و فروخته؛ فرض‏‎ ‎‏کنید دوچرخه ای داشته که‏‎ ‎‏چند سال سوار شده و فروخته، آیا لازم است خمس آن را‏‎ ‎‏بدهد یا خیر؟ و در صورتی که باید بدهد، آیا خمس خرید را باید بدهد یا فروش را؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وسایل مذکوره فقط برای رفتن به محل کار مورد نیاز‏‎ ‎‏است، به قیمت فعلی خمس دارد؛ و چنانچه از طرف دولت، ممنوع از‏‎ ‎‏فروش در بازار باشند، به قیمت دولتی آن باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 4397]‏‏ ‏ ‏ 2149‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر شخصی برای رفت و آمد خود وسیلۀ نقلیه ای بخرد؛ آیا لازم است که خمس‏‎ ‎‏آن را بدهد، یا از مخارج سالیانه محسوب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگی احتیاج به آن دارد و فقط برای کار و کسبش‏‎ ‎‏نیست، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4398]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2272‏

‏‏2. کارمندی که با پس انداز کردن و قناعت نمودن، اتومبیلی برای رفتن به سر کار و‏‎ ‎‏اداره اش و همچنین برای رفاه زندگی خانواده اش و تفریح و بردن بچه ها به مدرسه و‏
‏‎

‎‏سایر احتیاجات خریده است و از آن، استفادۀ کرایه کشی نمی کند؛ نظر حضرت عالی‏‎ ‎‏دربارۀ خمس آن چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور خمس ندارد، ولی پول هایی که سال بر آن‏‎ ‎‏گذشته است، خمس دارد اگر از کسب باشد.‏

‏‏[سؤال 4399]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2698‏

‏‏9. طلبۀ معمولی ای که شغلش درس در حوزه است و در بین سال و خصوصاً ایام‏‎ ‎‏تبلیغی تبلیغ می رود به محل خود، آیا ماشین جزء مؤونه او است یا نه؟ خصوصاً اگر‏‎ ‎‏مسافت بین محل فرد با قم زیاد باشد مثل اصفهان و غیره. با توجه به این که مسافرت با‏‎ ‎‏ماشین های عمومی با زن و بچه برای طلاب مشکل است یا این که منزل او بیرون قم‏‎ ‎‏است و اگر ماشین شخصی نباشد، هر روز ساعاتی را باید صرف رفت و آمد کند. البته‏‎ ‎‏اکثر طلاب ماشین ندارند و با ماشینهای عمومی مسافرت می کنند، آیا ماشین جزء‏‎ ‎‏مؤونه است در مورد حج و خمس یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی ، اشخاص مختلفند و میزان احتیاج و شؤون است.‏

‏‏[سؤال 4400]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3939‏

‏‏4. برادری دارای یک دستگاه اتومبیل است که از وام بانک خریداری کرده است‏‎ ‎‏این اتومبیل را برای رفت و آمد خود و خانواده اش استفاده می کند، آیا به این اتومبیل‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اتومبیل اگر برای استفادۀ شخصی است و به مقدار شؤون‏‎ ‎‏شخص است خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4401]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2657‏

‏‏7. خریدن وسایلی که جزء ابزار کار نیست، مثل این که کسی ماشینی را برای‏‎ ‎‏سواری خودش بخرد، خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، از مؤونه است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4402]‏‏ ‏ ‏ 2150‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، با سلام و آرزوی طول عمر برای آن رهبر بزرگ‏

‏‏شخصی است کارمند دولت که از محل سکونت تا محل کارش مقدار 20 کیلومتر‏‎ ‎‏راه می باشد که هر روز رفت و آمد می کند و دارای حساب سال نیز می باشد. با توجه به‏‎ ‎‏این که برای رفتن این مسیر از وسایل نقلیه عمومی استفاده می کند اگر در وسط سال‏‎ ‎‏اتومبیل سواری شخصی برای رفت و آمد و کارهای شخصی خویش بخرد باید‏‎ ‎‏تخمیس کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در کارهای شخصی و زندگیش به آن احتیاج دارد خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4403]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1890‏

‏‏11. کسانی که از منافع سال ماشین سواری یا ماده گاو و گوسفند برای زندگی خود‏‎ ‎‏یا دکان ملکی برای کسب می خرند با فرض احتیاج، یا نه بلکه برای این که در رفاه‏‎ ‎‏باشند آیا جزء مؤونه محسوب می شود مطلقاً، یا نه مطلقاً، یا تفصیل است.‏

‏‏بسمه تعالی، ماشین سواری اگر در زندگی شخص مورد حاجت باشد از‏‎ ‎‏مؤونه است و خمس ندارد وگرنه خمس آن باید داده شود و گاو و گوسفند و‏‎ ‎‏دکان خمس دارند و از مؤونه نیستند.‏

‏‏[سؤال 4404]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1978‏

‏‏2. من دارای یک موتور هستم که یک مدتی که در جبهه بودم و یک مدت هم یک‏‎ ‎‏مقدار کم، عیب داشت و چون از موتور دایی ام استفاده می کردم، در حدود یکی ـ دو‏‎ ‎‏سال در خانه است، آیا خمس این را باید بدهم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موتور سواری است و در زندگانی خود آن را لازم دارید،‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4405]‏‏ ‏ ‏ 2151‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏اگر کسی مرکبی از ربح کسب تهیه نماید برای این که سوار شود و به آن مرکب‏‎ ‎‏احتیاج داشته باشد و به مزرعه یا دکان و یا محل کار خود برود، مثلاً موتور سیکلتی‏‎ ‎‏باشد که به وسیله آن از منزل به اداره می رود، با شرط احتیاج و ضروری بودن، آیا باید‏‎ ‎‏خمس آن را بدهد یا خیر؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگانی خود به آن حاجت دارد از مؤونه است و‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4406]‏‏ ‏ ‏ 2152‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏بنده پاسدار هستم و از حقوق خویش یک موتور سیکلت خریداری نموده ام تا به‏‎ ‎‏درسهای متفرقه حوزه جهت تحصیل بروم و سایر نیازها و حوائج خود را که با وسیله‏‎ ‎‏نقلیه حل می شود با وسیله مذکور برآورم آیا به این وسیله خمس تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4407]‏‏ ‏ ‏ 2153‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 1 / 1361‏

‏‏مدیر محترم دفتر استفتائات امام امت‏

‏‏لطفاً پاسخ دو سؤال ذیل را از محضر حضرت امام استفتا نمایید:‏

‏‏1. از درآمد بین سال، یک دستگاه موتور سیکلت و یک دستگاه دوچرخۀ‏‎ ‎‏خریداری می شود (جهت سوار شدن و استفادۀ عمومی؛ از قبیل رفتن به محل کار و‏‎ ‎‏منزل و غیره) و از هر دوتای این دو مرکب، در مواقع مختلف استفاده می شود، آیا این‏
‏‎

‎‏دو مرکب از لوازم زندگی و مؤونۀ سال حساب می شود و خمس ندارد یا باید خمس‏‎ ‎‏آن را بدهد؟ لطفاً توضیحاً جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. در سال 60 برای سفر حج بیت الله‌ ثبت نام کرده ام و مبلغ بیست هزار تومان در بانک گذاشته ام. نوبت‏‎ ‎‏اعزام سفر به سال 62، یعنی پس از پایان سال خمسی خودم، افتاده است؛ ضمناً متذکر می شود که در‏‎ ‎‏سال 58 که در آن موقع هم ثبت نام می شد، در واقع مستطیع بوده ام و لکن غفلتاً توجهی به استطاعت‏‎ ‎‏خود نداشته ام و خود را مستطیع نمی دانسته ام، لذا در آن سال ثبت نام نکرده ام، آیا پولی که اکنون در‏‎ ‎‏بانک برای سفر حج در سال 62 موجود است خمس دارد یا نه؟ با توجه به استطاعت واقعی در سال‏‎ ‎‏58 مستدعی است توضیحاً جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد بین سال به بانک داده اید، در فرض مسأله خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4408]‏‏ ‏ ‏ 2154‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر استفتائات امام:‏

‏‏این جانب مدت دوسال و اندی است که در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افتخار‏‎ ‎‏خدمت را دارم. پس از گذشت چند ماه، جهت انجام کارهای شخصی و رفت و آمد و‏‎ ‎‏غیره، از سپاه یک دستگاه موتورسیکلت خریداری نمودم، ولی زمانی آن را تحویل‏‎ ‎‏دادند که جنگ بین ایران و عراق شروع شده بود و از طرف سپاه جهت انجام وظیفه در‏‎ ‎‏مناطق غربی کشور اعزام شده بودم. به ناچار موتور را در منزل نگهداری نمودم تا‏‎ ‎‏این که مأموریت من بعد از یک سال و اندی پایان یافت و مجدداً به تهران آمدم و‏‎ ‎‏موتورسیکلت را که باز هم به آن نیاز داشتم، مورد استفاده قرار دادم، ولی این موتور‏‎ ‎‏در زمان مأموریتم، یعنی حدود یک سال و دوماه بدون استفاده در منزل مانده بود.‏‎ ‎‏سؤال من این است که آیا باید خمس این موتور را بپردازم یا خیر؟ و اگر باید خمس‏‎ ‎‏آن را بپردازم، آیا به قیمتی که خریده ام حساب کنم، یا قیمتی که هم اکنون سپاه در‏‎ ‎‏اختیار افراد قرار می دهد، یا قیمتی که در بازار سیاه معامله می شود؟ لازم به توضیح‏
‏‎

‎‏است که موتورسیکلت فوق را به قیمت 89000 ریال خریداری نمودم و الآن با قیمت‏‎ ‎‏حدود 125000 ریال فروخته می شود و قیمت آن در بازار سیاه حدود 350000 ریال‏‎ ‎‏می باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4409]‏‏ ‏ ‏ 2155‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر حوزۀ استفتای حضرت امام روحی فداه‏

‏‏1. این جانب از پولی که در یک سال جمع آوری نمودم، در همان سال، یک موتور‏‎ ‎‏از نهادی که در آن می باشم خریداری کرده ام. الآن که وقت دادن خمس می باشد‏‎ ‎‏نمی دانم پول این موتور که پرداخت کرده ام جزء مازاد بر احتیاج است و به آن خمس‏‎ ‎‏تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه در امور زندگی خود به موتور احتیاج داشته اید، سال‏‎ ‎‏بر پول او نگذشته، خمس واجب نیست.‏

‏‏2. این جانب از طرف همان نهادی که در آن مشغول به کار می باشم مشرف به زیارت خانۀ خدا شدم. در‏‎ ‎‏آن جا متوجه شدم که سال مالی ام رسیده، لذا با روحانی کاروان در میان گذاشتم و ایشان گفتند بنده‏‎ ‎‏مبلغی که فکر می کنم خمسم می شود را حساب کرده و از ایشان قرض بگیرم و به عنوان خمس بپردازم‏‎ ‎‏و بعد در تهران به دفتر امام بدهم. در آن جا مبلغ مورد نظر را 000 / 80 ریال در نظر گرفتم. ولی وقتی به‏‎ ‎‏تهران مراجعت نمودم فهمیدم که خمس حقیر 000 / 35 ریال می شود و این مبلغ را به دفتر امام‏‎ ‎‏پرداخت کردم. الآن می خواهم بدانم می بایست آن مبلغ مذکور را که در مدینه فکر می کردم بدهم و یا‏‎ ‎‏این مبلغی که در تهران پس از حساب و کتاب به دست آوردم؟‏

‏‏بسمه تعالی، دادن مبلغی که واقعاً بدهکار هستید کافی است.‏

‏‏3. حقیر در لباس احرام در اثر دست کشیدن به سر، 20 عدد از موهایم افتاد. می خواهم بدانم کفاره آن‏‎ ‎‏چقدر می شود؟ و در ضمن در این جا به کجا می توانم بدهم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بنا بر احتیاط برای هر دفعه که دست کشیده اید و یک یا چندمو افتاده یک کف‏‎ ‎‏طعام (گندم) به فقیر بدهید.‏

‏
‏‎

‎‏4. در لباس احرام حقیر می خواستم حمام بروم. گفتند روحانی کاروان گفته مصرف صابون اشکال‏‎ ‎‏ندارد، و بنده هم استفاده کردم. چند روز بعد روحانی کاروان گفت شک دارد که این مسأله یعنی بودار‏‎ ‎‏بودن صابون درست است یا نه، تکلیف بنده در این مورد چیست؟ یعنی می بایست یک گوسفند قربانی‏‎ ‎‏بنمایم؟ و اگر این چنین است من مبلغ آن را به کجا بدهم؟ و در ضمن مبلغ آن چقدر است؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله تکلیفی بر شما نیست.‏

‏‏5. بعد از این که حقیر در منی حلق سر نمودم، آمدم و سر برادران دیگر را حلق نمودم که یکی از برادران‏‎ ‎‏گفت: چند تا مو در سرم مانده و دوباره حلق نمودم. حالا می خواهم بدانم این عمل کفاره دارد یا خیر؟‏‎ ‎‏یعنی بودن چند تار مو و در همان حال حلق سر چند برادر را انجام دادن؟ و اگر کفاره دارد مبلغ آن‏‎ ‎‏چقدر است و به کجا باید بپردازم؟‏

‏‏بسمه تعالی، کفاره بر شما واجب نیست.‏

‏‏6. حقیر در اولین طواف، نماز آن را پشت مقام به علت کثرت جمعیت و شلوغ بودن، دورتر از مقام‏‎ ‎‏خواندم. البته در اولین مکان مناسب شروع به خواندن نمودم. اما بعد از اتمام اعمال حج شک دارم آیا‏‎ ‎‏این نماز از نظر فاصله اشکال داشته یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 4410]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2100‏

‏‏4. طلایی که مورد استفاده قرار می گیرد، حکم آن چگونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد حاجت باشد از مؤونه است.‏

‏‏[سؤال 4411]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2279‏

‏‏2. طلایی که مرد برای زن خود می خرد آیا باید خمسش را بدهد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به مقدار شؤون باشد خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4412]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2197‏

‏‏2. مبلغ 400 / 81 تومان زینت آلات طلا دارد که گاهی از آن استفاده می شود (56‏‎ ‎‏مثقال) آیا خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4413]‏‏ ‏ ‏ 2156‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏پس از درود و سلام به آن رهبر گرامی معروض می دارم که این جانب مقداری‏‎ ‎‏جواهر و پارچه برای مراسم عقدم خریدم (در وسط سال) و یک سال بعد همسرم از‏‎ ‎‏من جدا شد (عقد کرده بودیم ولی عروسی نکرده بودیم) حال همان وسایل خریده‏‎ ‎‏شده را گذاشته ام که ان شاء الله‌ ازدواج کنم و از آن ها استفاده نمایم، می خواستم از‏‎ ‎‏محضر حضرت عالی سؤال کنم که آیا به این وسایل خمس تعلق می گیرد؟ و در ضمن‏‎ ‎‏یک عدد موکت دوازده متری هم خریده ام که بعداً که ازدواج کردم از آن استفاده کنم‏‎ ‎‏ولی هنوز از آن استفاده نکرده ام و سال بر آن گذشته است می خواستم از حضورتان‏‎ ‎‏سؤال کنم که آیا به این موکت هم خمس تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، اگر چیزهایی که خریده اید برای ازدواج شما مورد لزوم است‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4414]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2267‏

‏‏2. خمس در مورد زینت آلات و طلا و نقره چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زاید بر شؤون باشد، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4415]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 399‏

‏‏5. اگر زنی مقداری طلا که برای زینت به کار می رود، خریداری کند ولی از آن ها‏‎ ‎‏استفاده نکند آیا باید خمس آن را بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه از درآمد کسب تهیه کرده و مورد حاجت نیست‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4416]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 399‏

‏‏6. اگر شوهر نداشته باشد و بی جهت (نه برای غیر) از آن ها برای زینت استفاده‏‎ ‎‏نماید چطور؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 4417]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2170‏

‏‏3. اگر زنی مقداری زینت آلات خریده و در اثر سهل انگاری و یا بی توجهی مرتب‏‎ ‎‏از آن استفاده ننماید ـ ولی تصرف در آن نموده ـ آیا باید خمس آن را محاسبه نماید‏‎ ‎‏یا  نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مطابق شأن اوست خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4418]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2313‏

‏‏2. سوغاتی که زائرین از مکه و کربلا برای اقارب و دوستان می گیرند چنانچه تا‏‎ ‎‏وقت رساندن به آن ها چند ماهی از سال خمسشان بگذرد آیا از مؤونه سال قبل است‏‎ ‎‏که سفر کرده یا باید تخمیس گردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 4419]‏‏ ‏ ‏ 2157‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت امام خمینی، دام عزّه العالی‏

‏‏1. اگر در آینده انسان به چیزی احتیاج دارد و احتمال می دهد که نتواند در‏‎ ‎‏آینده  بخرد و الآن آن چیز را خریداری کند؛ آیا به این چیز خمس تعلق می گیرد‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طوری است که به نظر عرف تهیۀ آن فعلاً لازم باشد،‏‎ ‎‏خمس ندارد. ‏

‏‏2. اشخاصی هستند که سال گذشته برای مکه پول دادند؛ ولی نرفتند و پول آن ها در اوقاف ماند که‏
‏‎

‎‏امسال ان شاء الله‌ بروند ـ البته اگر پول را از اوقاف مطالبه کنند می دهند. ولی بعد از گرفتن پول معلوم‏‎ ‎‏نیست که آن ها را در سال آینده مکه ببرند ـ در این صورت این پول جزء مؤونه است یا این که خمس‏‎ ‎‏دارد؟ بر فرض عدم وجوب خمس، اگر سال گذشته پول سپردند، ولی اسم آن ها درنیامد و به آن ها گفته‏‎ ‎‏شد که اگر پول خود را نگیرید سال آینده ممکن است که با قرعه اسم شما بیرون بیاید و بروید مکه.‏‎ ‎‏البته احتمال دارد که در سال آینده هم اسامی آن ها بیرون نیاید. در این صورت هم خمس واجب نیست‏‎ ‎‏و آن پول جزء‏‎ ‎‏مؤونه است یا این که خمس باید بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بنا بر احتیاط خمس بدهند.‏

‏‏3. شخصی که سال گذشته مستطیع شده از جهت پولی، و در اثر پیش آمد جنگ تحمیلی به جای دیگر‏‎ ‎‏رفته، اگر امسال قبل از رسیدن موسم حج آن پول را صرف ساختمان منزل مسکونی کند که به آن منزل‏‎ ‎‏احتیاج دارد و در موسم حج دیگر استطاعت مالی نداشته باشد حج از او ساقط است یا خیر؟ و آیا فرق‏‎ ‎‏است بین این که منزل همین امسال مورد احتیاج باشد و بین این که فعلاً محتاج نیست ولی در آینده مثلاً‏‎ ‎‏دو سال دیگر محتاج است به منزل؟ چون فعلاً شغل او در محلی است که دولت منزل با اجاره کم به او‏‎ ‎‏داده ولی می خواهد بعد از دو سال دیگر از آن محل برگردد به محل خود و در آن محل معلوم نیست که‏‎ ‎‏دولت منزل کم اجاره به او بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگی احتیاج به آن منزل دارد مستطیع نیست.‏

‏‏4. اشخاصی که در بین سال برای مؤونه زندگی قرض می کنند و در آخر سال که می شود مبلغی‏‎ ‎‏استفاده کرده اند که به اندازه قرضی است که کرده اند یا بیشتر اولاً به اندازه قرض را می شود وضع کرد و‏‎ ‎‏خمس آن را ندهد یا خیر و بر فرض جواز وضع و عدم وجوب خمس در سال بعد اگر از ربح همان سال‏‎ ‎‏بعد آن قرض سال گذشته را بدهد بدون دادن خمس با این که آن مبلغ که در سال قبل استفاده کرده بود و‏‎ ‎‏چون در مقابل آن قرض داشت خمس نداده بود موجود است و مصرف نکرده یا این که در این صورت‏‎ ‎‏باید خمس آن مبلغ که قرض سال گذشته را داده بدهد یا خمس آن مبلغ که از سال قبل مانده و خمس‏‎ ‎‏آن را نداده.‏

‏‏بسمه تعالی، قرض بر مؤونه از ربح استثنا می شود و اگر بعد از استثنا از ربح سال بعد دین را ادا‏‎ ‎‏کرد باید خمس آنچه را استثنا کرده فوراً بدهد.‏

‏‏[سؤال 4420]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2344‏

‏‏5. پسری کارگر از درآمد کسب، لوازم زندگی برای زمان ازدواج تهیه می کند؛ آیا با‏
‏‎

‎‏سالگرد شدن لوازم خمس تعلق می گیرد یا خیر چون در آینده لازم می شود خمس‏‎ ‎‏ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز او است که تهیه آن فعلاً از مؤونه محسوب شود،‏‎ ‎‏خمس ندارد. ‏

‏‏[سؤال 4421]‏‏ ‏ ‏ 2158‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 9 / 1361‏

‏‏حضور رهبر گرامی سلام عرض می کنم، بعد از سلام، موفقیت روز افزون و‏‎ ‎‏سلامتی شما را از خداوند بزرگ خواستارم. از حضور محترم چند سؤال دارم:‏

‏‏1. حدود 4 سال پیش پیراهنی خریده ام که تا به حال از آن استفاده نکرده ام. البته‏‎ ‎‏بعد از گذشت بیش از یک سال، یک بار آن را مورد استفاده قرار داده ام؛ پول آن را هم‏‎ ‎‏هنوز نداده ام؛ آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟ ‏

‏‏2. دو سال پیش نیز دفتری خریداری کرده ام که رویدادهای روزانه را در آن‏‎ ‎‏یادداشت کنم، ولی به علت امروز و فردا کردن، هنوز از آن استفاده نکرده ام، آیا خمس‏‎ ‎‏به آن تعلق می گیرد یا نه؟ ‏

‏‏و اگر به این پیراهن و دفتر خمسی تعلق می گیرد، برای جدا کردن خمس آیا باید‏‎ ‎‏قیمت امروز آن ها را در نظر بگیرم یا قیمتی که در روز خرید داشته اند؟ ‏

‏‏این  را هم بگویم که من درآمدی از خود ندارم. البته سال گذشته به مدت 8 الی 9‏‎ ‎‏ماه کار کرده ام. اگر خمسی به پیراهن و دفتر تعلق می گیرد به عهدۀ من است یا به عهدۀ‏‎ ‎‏پدرم؟ و آیا لازم است که این موضوع را به پدرم بگویم یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، 1 و 2. خمس واجب نیست. ‏

‏‏3. اگر کسی بعد از سر برداشتن از سجده، شک کند یا فراموش کند سجدۀ اول بوده یا دوم و بعد از فکر‏‎ ‎‏کردن، یادش نیاید که سجدۀ اول بوده است یا سجدۀ دوم، چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید سجدۀ دوم را به جا آورد.‏

‏‏از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4422]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2648‏

‏‏4. آیا می تواند با این درآمدهای بیش از بدهی برای خود امکانات زندگی تهیه‏‎ ‎‏نماید یا این که باید اول همۀ بدهی ها را بپردازد، بعد به ایجاد امکانات بعدی بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه مورد حاجت باشد از مؤونه محسوب است و اشکال‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4423]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2252‏

‏‏5. شهریه ای که در جمهوری اسلامی به کارمند دولت پرداخت می شود اجر العمل‏‎ ‎‏است یا حق نفقه؟ و چنان که این وجه به طور مساوی میان نان خوران منزل به وسیلۀ‏‎ ‎‏کارمند توزیع شود، با علم به این که تارک واجبات شرعیه هستند، از بابت تخمیس‏‎ ‎‏وجوه متعلّقه به آنان، مسئولیتی به عهدۀ مالک اجر العملِ مفروض هست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بابت مزد کار است و مقداری که خرج عائله می شود مؤونه‏‎ ‎‏محسوب است و خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4424]‏‏ ‏ ‏ 2159‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. طبق مسألۀ 1757 از رسالۀ امام، «کسی که دیگری مخارج او را می دهد، باید‏‎ ‎‏خمس تمام مالی را که به دست می آورد بدهد، ولی اگر مقداری از آن را خرج زیارت‏‎ ‎‏و مانند آن کرده باشد فقط باید خمس باقیمانده را بدهد».‏

‏‏اگر کسی مخارج خورد و خوراک و پوشاکش به عهدۀ کس دیگری (پدر) است،‏‎ ‎‏آیا مخارج رفت و آمد، خرید کتاب و نوار برای مطالعه و تحقیق و... را که از درآمد‏‎ ‎‏خود مصرف می نماید و همچنین زینت آلات، عطریات و ... که برای خودش از مالی‏‎ ‎‏که از راه ـ مثلاً ـ معلمی کسب می نماید، آیا خمس این خرج ها را هم باید ـ علاوه بر‏‎ ‎‏باقیمانده ـ بدهد یا فقط خمس باقیمانده را بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، هرگونه مصرفی که جزو احتیاجات شخص بر حسب شؤون‏
‏‎

‎‏وی محسوب شود، جزء مؤونه است و خمس ندارد.‏

‏‏2. اگر کسی در یک خانوادۀ مسلمان متولد شده باشد ولی به علت نداشتن شناخت کافی از مسائل دین‏‎ ‎‏و یا بعضاً با آگاهی به مسائل، ولی به علت بی توجهی، چند سالی عبادات خود را (نماز و روزه) به جا‏‎ ‎‏نیاورده باشد، آیا باید تمام آن ها را بعد از آگاهی ـ حتی پس از ده سال ـ قضا نماید؟ و آیا باید کفارۀ‏‎ ‎‏روزه هایی را که نگرفته است نیز بدهد یا خیر؟ و در ضمن، کفارۀ یک روز روزه که عمداً خورده است‏‎ ‎‏چقدر می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تمام نمازها و روزه های فوت شده قضا دارد و روزه اگر عمداً و با توجه به حکم آن‏‎ ‎‏فوت شده، علاوه بر قضا، کفاره هم دارد؛ ولی اگر جاهل به حکم بوده، در حدی که احتمال‏‎ ‎‏وجوب هم نمی داده، کفاره ساقط است.‏

‏‏3. اگر فردی که از دولت حقوق می گیرد، بنا به عللی، حقوق یک ماه و یا قسمتی از حقوق او پرداخت‏‎ ‎‏نشود و در اثر یک اشتباه، در لیست، در جای دیگری پولی اضافه به این فرد پرداخت شود، آیا این فرد‏‎ ‎‏می تواند این پول را به حساب آن مقدار قبلی که از دولت دریافت ننموده، حساب نماید و تصرف کند و‏‎ ‎‏دیگر به دنبال آن پول پرداخت نشده نرود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طلب ثابت باشد و نتواند وصول کند، مانع ندارد به عنوان تقاص بابت طلب‏‎ ‎‏خود از پولی که به دستش آمده بردارد.‏

‏‏4. آیا ردّ مظالم را می توان به حساب جنگ زدگان ریخت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید از طرف مالک واقعی آن به فقرا صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 4425]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 32‏

‏‏2. اشیایی از قبیل لباس و کتاب و کاغذ و دفترچه که مقداری از آن ها استفاده شده،‏‎ ‎‏اگر یک سال بدون استفاده بماند، آیا خمس به آن ها تعلق می گیرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر چیزهایی است که مورد حاجت و جزو شؤون شخص‏‎ ‎‏است، خمس ندارد وگرنه باید خمس آن داده شود. ‏

‏‏[سؤال 4426]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2694‏

‏‏9. لباس و پارچه ای که برای زن و فرزندش خریده خمس به آن تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز بوده و در وسط سال خریده شده خمس آن‏‎ ‎‏واجب نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4427]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2299‏

‏‏3. کسی به چیزی که نیاز دارد تهیه نموده مثل این که پارچه خریده ولی لباس هنوز‏‎ ‎‏ندوخته یا در تحویل خیاط است یا مثل عینک در مغازۀ عینک سازی است، سال‏‎ ‎‏خمسی سر رسیده آیا خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4428]‏‏ ‏ ‏ 2160‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام و آرزوی توفیق روزافزونتان در ترویج احکام اسلام تقاضامندم به‏‎ ‎‏مسائل من پاسخ دهید:‏

‏‏1. پیراهنی را گلدوزی می کردم که مدت یک سال و اندی اتمام آن طول کشید؛ آیا‏‎ ‎‏به این لباس خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. خمس پول را جدای از بهرۀ آن حساب می کنیم یا همراه آن؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منظور بهرۀ بانکی است، گرفتن آن جایز نیست و باید خمس اصل پول را اگر از‏‎ ‎‏درآمد کسب است بدهد.‏

‏‏3. استفاده از شمایل در موقع نماز اگر مکروه است با انداختن آن به زیر لباس آیا کراهت آن از بین‏‎ ‎‏می رود؟‏

‏‏بسمه تعالی، سؤال مفهوم نشد.‏

‏‏4. در خیابان، آقایان با لباس های آستین کوتاه و یقه باز هستند. اگر ناخودآگاه نگاهمان به آن ها بیفتد آیا‏‎ ‎‏حرام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، نظر غیر عمدی اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 4429]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1450‏

‏‏3. من مقداری آلبوم تمبر دارم که ارزش آن ها حدوداً 8 تا 10 هزار تومان می شود و‏‎ ‎‏سالیانه، ارزش آن ها اضافه می شود. آیا بر آن ها خمس و زکات تعلق می گیرد؟ واصولاً ‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏جمع آوری تمبر ـ به صورت سرگرمی ـ از نظر شرعی صحیح است یا نه؟ و‏‎ ‎‏همچنین مقداری وسایل آزمایشگاهی دارم. آیا بر آن ها تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، جمع آوری تمبر برای غرض عقلایی اشکال ندارد و اگر چه‏‎ ‎‏بهتر است از صرف مال در مثل چنین کارهایی خودداری شود؛ و در هر‏‎ ‎‏صورت اگر از درآمد کسب تهیه شده و خارج از شؤون متعارفی شخص‏‎ ‎‏است، خمس دارد و گرنه خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4430]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2871‏

‏‏3. اشیایی از قبیل آلبوم که از آن برای حفظ و نگهداری عکس استفاده می شود، اگر‏‎ ‎‏سال بر آن بگذرد خمس به آن تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه از احتیاجات شخص محسوب باشد خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4431]‏‏ ‏ ‏ 2161‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 رمضان 1402 ق‏

‏‏حضور خاک پای مبارک، حضرت آیت الله‌ امام خمینی، زید عمره و سلامته ‏

‏‏محترماً با عرض سلام و دست بوسی برای چند مسأله شرعی ناچار به مزاحمت‏‎ ‎‏شدم.‏

‏‏1. حضرت آیت الله‌، فدوی سال 1355 که به پابوسی حضرت امام رضا علیه السلام مشرف‏‎ ‎‏شده بودم، از مشهد مقدس برای خودم کفنی ابتیاع نمودم و طبق معمول یک شب‏‎ ‎‏بالای ضریح مقدس ماند و تهران آوردم؛ تا کنون یک بار هم نپوشیده ام. لطفاً اظهار‏‎ ‎‏لطف فرموده معلوم فرمایید به کفن مزبور، که به مبلغ شصت تومان بود خمس تعلق‏‎ ‎‏می گیرد یا زکات و چه مبلغی به کدام شخص یا محل باید پرداخت؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب تهیه شده خمس دارد.‏

‏‏2. در ماه مبارک رمضان، وقت افطار بعد از شنیدن کلمۀ مقدس الله‌ اکبر، مسلمان مجاز است روزه را‏‎ ‎‏بشکند یا تا تمام شدن اذان باید صبر کند؟ همچنین وقت سحری به شنیدن کلمۀ مقدس الله‌ اکبر، باید‏
‏‎

‎‏امساک کند یا تا آخر اذان می تواند خوردن را ادامه دهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در آخر روز تا حصول اطمینان به داخل شدن شب باید صبر کند و در آخر شب تا‏‎ ‎‏یقین به صبح حاصل نشده، امساک لازم نیست.‏

‏‏3. در مورد نماز اول ماه اگر مسلمان نزدیک صبح خواب مانده و قریب طلوع آفتاب بیدار شود، نماز‏‎ ‎‏اول ماه را می تواند به جای نماز صبح هم محسوب بدارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نماز صبح و نماز اول ماه جای یکدیگر محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 4432]‏‏ ‏ ‏ 2162‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی‏

‏‏محترماً؛ پس از تقدیم عرض سلام، سلامتی آن وجود شریف را از درگاه ایزد منان‏‎ ‎‏خواستارم و تقاضا دارم به چند سؤال درباره احکام خمس که در توضیح المسائل‏‎ ‎‏حضرت امام برای بنده روشن نیست، جواب روشنی مبذول فرمایید. ‏

‏‏1. مبلغ بیست هزار تومان هزینۀ سفر حج و مبلغ همراه به عربستان سعودی،‏‎ ‎‏خمس دارد یا جزو خرج سال می باشد؟‏

‏‏2. مخارج میهمانی مکه، جزء خرج سال است یا خیر؟ ‏

‏‏3. لباس برای فامیل در شأن شخص، خمس دارد یا خیر؟ ‏

‏‏4. اتومبیل سواری معمولی که برای استفاده خانواده ده نفری می باشد، خمس دارد‏‎ ‎‏یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مخارج سفر حج و مخارج مهمانی و پول سوغاتی و اتومبیل‏‎ ‎‏که در حدود شؤون شخص برای استفاده خانوادگی است جزو مؤونۀ سال‏‎ ‎‏است و خمس ندارد. ‏

‏‏5. کسی که کارگر دولتی می باشد و ماهیانه حقوق می گیرد، اگر به مرور زمان مقداری ابزار کار تهیه‏‎ ‎‏نماید و یک دکان تعمیرکار اتومبیل باز نماید، که بعد از زمان اداری ـ که بعد از ظهرها می باشد ـ برای‏‎ ‎‏بهبود زندگی خود و خانواده کار نماید، که بحمد الله‌ نتیجه مطلوب بوده، آیا این ابزارها خمس دارند‏‎ ‎‏یا  خیر؟ ‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، در حکم سرمایه است و خمس دارد. ‏

‏‏6. طلا آلات زن که به وسیلۀ شوهرش فروخته شده و حالا می خواهد دینش را ادا نماید، باید مطابق‏‎ ‎‏وزن طلاها که در چند سال پیش فروخته شده، برایش طلا بخرد یا مطابق نرخ امروز بخرد، یا مطابق‏‎ ‎‏سالی که فروخته شده اند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طلا را قرض گرفته و فروخته، باید مثل همان را برگرداند، ولی اگر با اذن زن‏‎ ‎‏فروخته و پول را قرض برداشته، همان قیمت فروش را باید برگرداند.‏

‏‏از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم.‏

‏‏[سؤال 4433]‏‏ ‏ ‏ 2163‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 11 / 1361‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام خمینی ‏

‏‏لطفاً به سؤال های ذیل جواب مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. پولی که در زیارت خانۀ خدا و یا سایر زیارتگاه ها و مسافرت به داخل کشور‏‎ ‎‏ـ  مانند تعطیلات تابستانی ـ خرج می شود، خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. پول خمس را می شود به حساب جبهۀ جنگ و یا آوارگان داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم.‏

‏‏3. پول خمس را با چه وسیله ای می شود خدمت امام تقدیم کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، می توانند به حساب شمارۀ هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله کنند.‏

‏‏4. چون آذوقه شهروندان، یک جا خریداری نمی شود، وقت حساب سال، مازاد آن، وجوهات دارد‏‎ ‎‏یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4434]‏

‏‏5. آیا پولی که پدر از مال خود به عنوان جهیزیه برای دخترش خرج می کند خمس‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4435]‏

‏‏6. خرج عروسی پسر خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4436]‏‏ ‏ ‏ 2164‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 11 / 1358‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی حاج آقا روح الله‌ الموسوی الخمینی، مدّ‏‎ ‎‏ظله، امیدوارم از جمیع آلام روحی و جسمی مصون باشید.‏

‏‏شخصی حساب سال ندارد؛ در ضمن از منافع هر سالی برای دخترش طبق معمول‏‎ ‎‏محل، جهیزیه تهیه می کند. آیا این جهازیه وجوهات دارد؛ یعنی خمس و سهم این‏‎ ‎‏اجناس را باید بدهد یا خمس و سهم ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4437]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2222‏

‏‏4. اسباب و اثاثیه ای که زن با خودش به عنوان جهیزیه از خانۀ پدرش می آورد‏‎ ‎‏خانۀ شوهر، آیا این ها هم خمس و زکات دارد یا خیر؟ و همچنین اثاثیۀ کسانی که به‏‎ ‎‏جبهه می روند و بلااستفاده می ماند چگونه است؟ (البته آنچه که به خود یا همسرشان‏‎ ‎‏تعلق دارد) توضیح بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، جهیزیه خمس ندارد. لوازم زندگی تا از مورد حاجت بودن‏‎ ‎‏خارج نشده خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4438]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1877‏

‏‏2. آیا خمس، بر وسایلی که دختر برای زندگی آینده اش (جهیزیه) تهیه می کند،‏‎ ‎‏تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز او است و باید آن را به تدریج تهیه کند، خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4439]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1877‏

‏‏3. مسأله فوق، در رابطه با پسر چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد و اگر تهیه کردن بر او لازم نیست،‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4440]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2344‏

‏‏4. دختری کارمند اداره است یا در خانه کار می کند و از درآمدش به تدریج برای‏‎ ‎‏خودش ظرف چند سال جهیزیه تهیه می کند؛ آیا در تعلق نگرفتن خمس مثل‏‎ ‎‏جهیزیه ای‏‎ ‎‏می باشد که پدر تهیه می کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، فرق نمی کند. ‏

‏‏[سؤال 4441]‏‏ ‏ ‏ 2165‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏آیا به وسایلی (جهیزیه) که دختر با درآمد کارش برای زندگی آینده تهیه می کند و‏‎ ‎‏ممکن است تا چندین سال مورد استفاده قرار نگیرد، خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز او است و باید آن را تدریجاً تهیه کند، خمس‏‎ ‎‏ندارد. ‏

‏‏[سؤال 4442]‏‏ ‏ ‏ 2166‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏درود بر امام امت و ملت مسلمان و شهیدپرور دختری هستم که ازدواج نکرده ام. و‏‎ ‎‏تقریباً نزدیک دو ـ سه سال است که جهاز گرفته ام. از آن وسایل هم، تا کنون استفاده ای‏‎ ‎‏نکرده ام. و با پولی هم که خودم تهیه کرده ام جهاز خریده ام. و قبلاً خمس پولم را هم‏‎ ‎‏نداده ام. می خواستم بدانم: آیا این جهاز که دو ـ سه سالی از تهیۀ آن می گذرد، باید‏‎ ‎‏خمسش را پرداخت یا این که جهاز خمس ندارد؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر احتیاج به آن دارید و از درآمد بین سال تهیه کرده اید،‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4443]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2030‏

‏‏2. آیا به مقدار جهیزیۀ لازم برای زندگی یک پسر و یک دختر که در خانواده‏‎ ‎‏خریداری شده، خمس تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، جهیزیه خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4444]‏‏ ‏ ‏ 2167‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. خانمی که شوهر ایشان در جنگ به مدت 2 سال است که مفقود شده و ایشان‏‎ ‎‏در این مدت در منزل والد خود زندگی می کند، آیا به جهیزیۀ ایشان در این مدت و بعد‏‎ ‎‏از آن (بعد از این دو سال) خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ در ضمن، گاهی اوقات هم از‏‎ ‎‏این وسایل استفاده کرده است.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. آیا خانم ها در نمایشنامه، از لباس مردان (مثل لباس ارتشی و یا پاسداری) می توانند استفاده کنند یا‏‎ ‎‏خیر؟ در صورتی که این لباس متعلق به محارم باشد چطور؟‏

‏‏بسمه تعالی، از لباسی که فقط مردان می پوشند باید اجتناب نمایند.‏

‏‏3. سحر و جادوگری از گناهان کبیره است؛ اگر خانمی شوهرش مفقود شده باشد می تواند توسط این‏‎ ‎‏امور از وضع او آگاه شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، به سحر و جادو نمی تواند متوسل شود.‏

‏‏4. شیئی را که شخصی پیدا کرده (قلم ماژیک) احتمال دارد این گفتۀ او صادق یا کاذب باشد، آیا‏‎ ‎‏می توان این شی ء را از او گرفت؟ در ضمن این خانم، دانش آموز است و اولیای مدرسه قصد استفاده از‏‎ ‎‏آن را دارند؛ آیا جایز است؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمی توانند از او بگیرند و او با یأس از شناسایی صاحبش، از طرف او به فقیر‏‎ ‎‏صدقه دهد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4445]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2658‏

‏‏2. بنده مدت یک سال است که ازدواج کرده ام و در این مدت یک سال هیچ حسابی‏‎ ‎‏برای خمس خود نداشته ام و چیزی هم از خودم ندارم که بخواهم خمس آن را بدهم؛‏‎ ‎‏اکثر چیزهایی که دارم همه بخشیدنی است. وسایلی که دارم به شرح زیر است.‏

‏‏الف. مقداری جهیزیه که پدر همسرم به من بخشیده است و در ضمن، مقدار‏‎ ‎‏حدوداً 10 هزار تومان از من به عنوان شیربها گرفته است که همین وسایل جهیزیه را‏‎ ‎‏خریداری نموده است.‏

‏‏ب. تازگی ها یک ضبط صوت دست دوم و یک پنکه خریده ام که آن ها جزو وسایل‏‎ ‎‏خانه مان است. این دو جنس را به قیمت 2150 تومان خریده ام.‏

‏‏بسمه تعالی، جهیزیه خمس ندارد و همچنین سایر وسایل زندگی، به شرط‏‎ ‎‏آن که در بین سال تهیه شود.‏

‏‏[سؤال 4446]‏‏ ‏ ‏ 2168‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1361‏

‏‏محضر شریف رهبر و سرور عزیزم، حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏امیدوارم مسائل زیر را جواب مرقوم فرمایید و از دعای خیر، حقیر روسیاه را‏‎ ‎‏فراموش نفرمایید. ‏

‏‏1. چنانچه در بین سال برای دختر جهیزیه خریداری شود، خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. حساب تخمیس شده ـ اعمّ از جنسی و نقدی ـ چنانچه بعد از حساب، صرف و خرج شد و به طور‏‎ ‎‏کلّی چیزی از آن نماند، آیا سال آینده، شخصی که حساب سال دارد می تواند حساب جنسی و نقدی‏‎ ‎‏خرج و صرف شده را از جمع حساب سال آینده کسر کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمی تواند کسر نماید. ‏

‏‏3. فرزندی از یک خانواده مدت چهار ماه در جبهه بوده، که بابت خدمتش مبلغی به او داده اند؛ آیا‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، احتیاطاً حساب کند.‏

‏
‏‎

‎‏4. شخصی تا به حال حساب سال پرداخت نکرده و مدت 10 سال است کارمند دولت می باشد که‏‎ ‎‏حقوق اول استخدام مشارٌالیه با حقوق فعلیش مغایرت دارد؛ یعنی سالانه مبلغی به حقوقش اضافه‏‎ ‎‏شده. حالیه که قصد حساب کردن مال خودش را دارد آیا موجودی فعلی خودش را بایستی تخمیس‏‎ ‎‏کند یا مخارجی را هم که در این مدت نموده ـ اعمّ از لباس و مسافرت و لوازم منزلی که موجود دارد ـ‏‎ ‎‏بایستی حساب کند و از اولین حقوق استخدامش حساب شود یا همین موجودی فعلی را محسوب‏‎ ‎‏نماید؟‏

‏‏بسمه تعالی، موجودی فعلی را حساب کند و آنچه در زندگی صرف کرده و معلوم نیست که از‏‎ ‎‏ربح بین سال بوده را با حاکم شرع مصالحه کند.‏

‏‏[سؤال 4447]‏‏ ‏ ‏ 2169‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏1. مردی که سال برای خودش قرار داده است و از ارباح مکاسب در بین سال،‏‎ ‎‏وسایل و لوازم زندگی برای دختر یا دخترانش به عنوان جهیزیه تهیه می کند. با توجه به‏‎ ‎‏مسأله توضیح المسائل معلوم است که بر پدر خمس واجب نیست، ولی با توجه به‏‎ ‎‏این که چند سال این وسایل که مال دختر است، در خانۀ پدرش می ماند تا بعد از آن که‏‎ ‎‏دختر را عروس می کنند، وسایل را با خود به خانه شوهر برده و در زندگی به کار زده و‏‎ ‎‏مصرف می کند. آیا خمس وسایل و لوازم که در خانه پدر دختر سال بر آن گذشته‏‎ ‎‏است، بر دختر واجب است یا واجب نیست؟ و اگر وسایل را از مال مخمس بخرد و‏‎ ‎‏سال بر آن بگذرد، آیا باز هم بر دختر لازم است خمس آن را بدهد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب نیست.‏

‏‏2. زنی که طلا آلات داشته و آن را می پوشیده است و مال دیگری غیر از آن ندارد، ولی اگر آن ها را‏‎ ‎‏بفروشد، توانایی رفتن حج را دارد. آیا زیورآلات زن مستثنا از استطاعت است یا به وسیلۀ آن ها زن‏‎ ‎‏مستطیع می گردد و باید آن ها را فروخته و به حج برود؟ و چنانچه مرده باشد، آیا باید برای او نایب‏‎ ‎‏بگیرند؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر داشتن زیورآلات برای او لازم نیست و نداشتن آن عیب نیست، مستطیع است‏‎ ‎‏و باید به حج برود.‏

‏‏3. آیا عقد دختر بدون اجازه پدر و بدون اطلاع او، باطل است یا صحیح؟‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح نیست، مگر آن که پدر دختر آن را اجازه دهد.‏

‏‏[سؤال 4448]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2694‏

‏‏12. هر سال مقداری جهیزیه برای دختر می خرند تا زمانی که می خواهد شوهر‏‎ ‎‏کند؛ آیا باید خمس آن ها را بپردازند؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4449]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2223‏

‏‏2. اگر شخصی صاحب دختر باشد و از چند سال قبل از شوهر دادن دختر،‏‎ ‎‏مقداری وسایل منزل و طلا و پارچه و غیره جهت نامبرده تهیه کند، آیا به این ها هم‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد؟ و به چه نحو باید عمل شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتیاج دارد و لازم است به همین ترتیب تهیه شود خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4450]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2054‏

‏‏8. این جانب چون نمی توانستم برای خواهرم یک جا جهیزیه خریداری کنم، کم کم‏‎ ‎‏خریداری کرده و نگه داشته ام. آیا به وسایل خریداری شده جهت جهیزیه خمس تعلق‏‎ ‎‏می گیرد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، خمس واجب نیست؛ مگر بدانید که از پولی که سال بر او‏‎ ‎‏گذشته تهیه شده.‏

‏‏[سؤال 4451]‏‏ ‏ ‏ 2170‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک امام و رهبر عالی مقام، روح الله‌ موسوی خمینی دامت برکاته‏

‏
‏‎

‎‏ضمن سلام و آرزوی سلامت و موفقیت برای جناب عالی و با دعای طول عمر با‏‎ ‎‏برکت برای شما و به امید پیروزی رزمندگان اسلام بر کفار بعثی و شیطان بزرگ،‏‎ ‎‏مسائلی چند که این جانب با آن برخورد نموده ام و استدعا می شود نظر مبارک آن‏‎ ‎‏مرجع را مرقوم فرمایید تا شاید بدانیم و به وظیفۀ شرعی خود عمل نماییم.‏

‏‏1 . این جانب خدمتگزار آموزش و پرورش می باشم و با وجود کمی درآمد چون‏‎ ‎‏دارای دختری می باشم و در این شهرستان مرسوم است که به مرور جهیزیه آماده‏‎ ‎‏نمایند بدون احتساب سال، من مقداری وسیله تهیه نموده ام، آیا لازم است که در‏‎ ‎‏حساب سال محاسبه نمایم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس واجب نیست.‏

‏‏2. به طور کلی در حساب سال آیا قیمت جنس خریده شده ملاک حساب است یا قیمت روز؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جنسی متعلق خمس باشد باید به قیمت عادله روز حساب شود.‏

‏‏3. اگر زنی مقداری زینت آلات خریده و در اثر سهل انگاری و یا بی توجهی مرتب از آن استفاده ننماید‏‎ ‎‏ـ  ولی تصرف در آن نموده ـ آیا باید خمس آن را محاسبه نماید یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مطابق شأن اوست خمس واجب نیست.‏

‏‏4. اگر زنی از طلایی که زینت خود او است فروخته و فرشی خریده ـ و به طور مرتب استفاده‏‎ ‎‏نمی نماید ـ لازم است خمس آن را محاسبه نماید یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زن از درآمد کسب خود بدون دادن خمس تهیه نموده و در سال های بعد‏‎ ‎‏فروخته خمس آن واجب است و در غیر این صورت واجب نیست.‏

‏‏5. حقوق بازنشستگی در اثر اجرای مقررات به صندوق بازنشستگی ریخته می شود، لازم است کلاًّ‏‎ ‎‏محاسبه نماید و خمس آن را بدهد یا شرطی ندارد.‏

‏‏بسمه تعالی، تا دریافت نشده خمس آن واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4452]‏‏ ‏ ‏ 2171‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسانی که ازدواج نکرده اند و مبلغی پول دارند و به خاطر این که این مبلغ پولی که‏‎ ‎‏دارند در راه های بیهوده مصرف نشود لوازم خانگی می خرند کنار می گذارند که وقتی‏
‏‎

‎‏ازدواج کردند از آن ها استفاده کنند بفرمایید که خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر آنچه تهیه کرده اند مورد حاجت آن ها است و در وقت‏‎ ‎‏لزوم نمی توانند تهیه نمایند و از درآمد سال تهیه شده خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4453]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1890‏

‏‏13. برای دخترها پدر و مادر از پول خود یا پول کار دختر لوازم زندگی به عنوان‏‎ ‎‏جهیزیه در طی چند سال تهیه می کنند آیا مقداری که تهیه شده جزء مؤونه و جهیزیه‏‎ ‎‏حساب می شود و خمس ندارد یا جهیزیه سالی که دختر می رود به خانه شوهر جزء‏‎ ‎‏مؤونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طوری باشد که در سال آخر یک دفعه نتواند تهیه کند و‏‎ ‎‏باید آن را به تدریج تهیه نماید مقدار متعارف آن جزء مؤونه است و خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4454]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2347‏

‏‏2. آیا مخارج حج استحبابی جزء مؤونه محسوب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، از مؤونه محسوب است.‏

‏‏[سؤال 4455]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2347‏

‏‏3. خرج حج واجب عیال که شخصاً مستطیع است اما نقداً ندارد که مخارج خود را‏‎ ‎‏بپردازد، اگر شوهرش بپردازد جزء مؤونه حساب است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تحمل مصارف حج زوجه، اگر مطابق شأن زوج باشد، جزء‏‎ ‎‏مؤونه محسوب است.‏

‏‏[سؤال 4456]‏‏ ‏ ‏ 2172‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله العالی‏

‏‏اشخاصی که آخر سال خمسی آن ها مصادف می شود با هشتم ذی الحجه یا دهم‏
‏‎

‎‏ذی الحجه، آیا پولی که برای مصرف رفتن و برگشتن به حمله دار می دهند یا این که‏‎ ‎‏خودشان با خود برمی دارند تمام جزء مؤونه است حتی مخارجی که بعد از تمام شدن‏‎ ‎‏سال می کنند از قبیل کرایه طیاره و مخارج راه و هدایا یا این که باید هرچه بعد از تمام‏‎ ‎‏شدن سال تا مراجعت به وطن خرج می کنند در صورتی که از منافع سال قبل بوده‏‎ ‎‏خمسش را بدهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه را قبل از سال مصرف کرده اند خمس ندارد و آنچه بعد از‏‎ ‎‏سال صرف می شود باید خمس آن را بدهند.‏

‏‏[سؤال 4457]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2033‏

‏‏4. زن و شوهری که زندگی شان مشترک است و هر دو درآمد دارند و درآمد به‏‎ ‎‏دست زن است و زن هم سال دارد، اگر قبل از رسیدن سال زن مقداری پس انداز کند و‏‎ ‎‏بنا به فتوای حضرت آیت اللهی که بخشش خمس ندارد، به شوهر خود ببخشد به این‏‎ ‎‏شرط که شوهر چون قبلاً مستطیع بوده و به حج مشرّف نشده، با این پول برنامۀ‏‎ ‎‏حجّش را انجام دهد و شوهر هم این کار را کرده، آیا اشکال دارد این بخشش یا خیر و‏‎ ‎‏برنامه حج شوهر چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد و شوهر اگر مستطیع بوده باید به حج برود. ‏

‏‏[سؤال 4458]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3274‏

‏‏3. آیا به این گونه وسایل (گیتار، سه تار و...) خمس تعلق می گیرد؟ و قاطی کردن‏‎ ‎‏خمس این وسایل با دیگر چیزها اشکال ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس پولی که صرف در خرید آن شده، داده شود.‏

‏‏[سؤال 4459]‏‏ ‏ ‏ 2173‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی که منزلی دارد به اندازه احتیاج خود ولی چون برای معاش روزانه خود‏‎ ‎‏کمبود دارد ناچار خود را در مضیقه می گذارد و بعضی از اتاق های منزل را اجاره‏
‏‎

‎‏می دهد در این صورت این بعضی اتاق ها که اجاره داده خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، موارد مختلف است اگر به نحوی باشد که عرفاً از مؤونه خارج‏‎ ‎‏و تبدیل به سرمایه شده خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4460]‏‏ ‏ ‏ 2174‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اشخاصی که در قم یا جای دیگر منزل دارند و خودشان طبق وظایف شرعیه، در‏‎ ‎‏یکی از ارگان ها در تهران اشتغال دارند و بعضی از اتاق های منزل خود در قم یا جای‏‎ ‎‏دیگر را دست مستأجر داده اند، ولی انگیزه برای حفظ منزل است و البته مختصر‏‎ ‎‏اجاره ای هم می گیرند. آیا این مقدار از منزل که دست مستأجر است با وصف مرقوم،‏‎ ‎‏خروج از مؤونه است و خمس دارد یا خیر؟ توضیح آن که این اجاره دادن موقت است‏‎ ‎‏تا وقتی که به آن وظیفه اشتغال دارند، یعنی هر وقت اشتغال آن ها تمام شد، قصد دارند‏‎ ‎‏که برگردند و تمام منزل را در اختیار و تصرّف خود درآورند.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، خمس واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4461]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2651‏

‏‏3. پرداخت حق بیمه منزل و خانه و اثاثیه و ماشین جزء مخارج سال حساب‏‎ ‎‏می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بیمه اجباری و یا پرداخت آن به مقدار متعارف و از شؤون‏‎ ‎‏باشد از مؤونه است.‏

‏‏[سؤال 4462]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2388‏

‏‏3. آیا چهارپایانی را که برای نیاز زندگی و مصرف خویش نگهداری می کنند‏‎ ‎‏خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از شؤون او باشد که حیوانات مذکور را داشته باشد خمس‏‎ ‎‏ندارد، و الاّ باید خمس آن ها را بدهد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4463]‏‏ ‏ ‏ 2175‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اشخاصی که یک باغ برای این که از میوه آن استفاده کنند یا یکی دو تا گوسفند برای‏‎ ‎‏به اصطلاح کاسه دوشی در منزل خود نگهداری می کنند که از شیر آن ها استفاده کنند‏‎ ‎‏می فرمایید که اگر درمحل آن ها عیب باشد که کسی باغ نداشته باشد یا گوسفند کاسه‏‎ ‎‏دوشی نداشته باشد خمس ندارد، آیا این حکم مختص اشخاصی است که فقط یک‏‎ ‎‏باغ یا یکی دو تا گوسفند دارند، یا این که اگر کسی ده باغ یا گوسفند زیادی دارد به‏‎ ‎‏اندازه ای که برای دیگران مؤونه است از این چند باغ و یا چند گوسفند مستثنا است و‏‎ ‎‏خمس بقیه را باید بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که دو گوسفند یا یک باغ از مؤونه است در فرض‏‎ ‎‏مذکور نیز استثنا می شود و از بقیه خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4464]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2012‏

‏‏2. به قصد سهم الارث به دو تا از دخترهایم که ازدواج نموده اند برای هر کدام‏‎ ‎‏000 / 750 / 1 ریال جهت خرید خانه و رهایی از مستأجری و گشایش در امر زندگی‏‎ ‎‏آن ها، به حساب پس انداز مسکن ـ که به نامشان افتتاح شده ـ از محل وجوه پس انداز‏‎ ‎‏شده، واریز کرده ام؛ آیا به مبالغ فوق که به عنوان سهم الارث پرداخت شده است‏‎ ‎‏خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، پیش از سرآمدن سال، اگر مبلغ مزبور را به آن ها تملیک‏‎ ‎‏نمودید خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4465]‏‏ ‏ ‏ 2176‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 5 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی‏

‏‏با احترام و درود به رهبر کبیر انقلاب؛ نظر به این که حقیر مقلد امام هستم، به همین‏
‏‎

‎‏جهت وجوهات شرعیه را تحت نظر دفتر محترم، حسب دستور آیت الله‌ پسندیده، با‏‎ ‎‏راهنمایی روحانیت مبارز و مورد اعتماد محل، محاسبه و پرداخت نموده ام، حال ادامۀ‏‎ ‎‏این مسأله برایم مبهم است؛ ذیلاً به موارد ابهام اشاره نموده، تقاضا دارم حقیر را ارشاد‏‎ ‎‏فرمایید:‏

‏‏1. مهریۀ همسرم را در طول سال به ایشان پرداخت نموده ام، با توجه به این که آن‏‎ ‎‏مبلغ در حساب بانکی نامبرده است، بایستی خمس آن را پرداخت نمایم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، خمس ندارد و اصولاً مهریه خمس ندارد.‏

‏‏2. مبلغ 000 / 380 ریال بابت ثبت نام خود و همسرم به منظور تشرّف به خانۀ خدا به حساب بانکی‏‎ ‎‏واریز نموده ام که تا سال 1365 سعادت زیارت نداریم؛ بایستی خمس آن را پرداخت نمایم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از سال های قبل مستطیع بوده و رفتن به سفر حج واجب نیاز دارد که پول در‏‎ ‎‏بانک بماند، خمس ندارد وگرنه خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4466]‏

‏‏3. مبلغی جزئی به حساب فرزندانم و حساب قرض الحسنه واریز نموده ام؛‏‎ ‎‏بایستی خمس آن را پرداخت نمایم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ واریز شده به حساب فرزندان اگر به ملک آن ها درآمده و‏‎ ‎‏از ملک شما خارج شده، خمس ندارد و پس انداز شما خمس دارد.‏

‏‏4. بدهی های شرعی (خمس) را می شود به حساب جنگ زدگان و غیره واریز نمود؟ آیا قابل قبولند یا‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم.‏

‏‏[سؤال 4467]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3894‏

‏‏3. کسی که همه مخارجش به عهدۀ خانواده نیست، باید از همۀ درآمدی که دارد‏‎ ‎‏خمس بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار که آخر سال زیاد بماند خمس دارد. ان شاء الله‌ موفق‏‎ ‎‏باشید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4468]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2095‏

‏‏3. پدری در سال گذشته از درآمد همان سال، مقداری سرمایه به فرزندانش داده‏‎ ‎‏برای او کار کنند، آیا محاسبۀ آن هم لازم است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به آن ها بخشیده و بخشش از شؤون او بوده خمس ندارد‏‎ ‎‏وگرنه باید خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4469]‏‏ ‏ ‏ 2177‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود بر رهبر بت شکن امام خمینی؛ سلام و درود خدا و بندگان خدا بر تو ای‏‎ ‎‏امام!‏

‏‏این جانب زن جوانی هستم که در مهر ماه سال پیش زندگی مشترکم را با شوهرم‏‎ ‎‏آغاز کردیم. در حال حاضر خانه ای هم نداریم و از نظر لوازمات زندگی در حد‏‎ ‎‏متوسطی هستیم و در ضمن در یک اتاق در منزل پدرم زندگی می کنیم. ‏

‏‏با توجه به موارد ذکر شده از امام و مرجع بزرگ شیعیان جهان تقاضا دارد که ما را‏‎ ‎‏در مورد فریضه های خمس و زکات و سهم امام راهنمایی فرمایید و بفرمایید که آیا ما‏‎ ‎‏که هنوز خانه ای نداریم و کل دارایی هایمان؛ از قبیل فرش و جواهرات و پس انداز‏‎ ‎‏نقدیمان در حدود صد و پنجاه هزار تومان است. آیا خمس و زکات به ما تعلق‏‎ ‎‏می گیرد  یا خیر؟ و اگر تعلق می گیرد، بفرمایید به پس انداز نقدیمان تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏به  قالی ای که تا شده و گوشۀ اتاق گذاشته شده یا به جواهرات؟ البته از جواهراتم‏‎ ‎‏استفاده می کنم. ‏

‏‏از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم.‏

‏‏بسمه تعالی، پس انداز نقدی اگر از حقوق و درآمد کسب است خمس‏‎ ‎‏دارد  و مقداری که در بین سال صرف در مایحتاج زندگی شود خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏