خمس ترقی قیمت

‏‏خمس ترقی قیمت‏

‏‏[سؤال 4203]‏‏ ‏ ‏ 2067‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 6 / 1358‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت العظمی آقای حاج سید روح الله‌ الموسوی الخمینی،‏‎ ‎‏زعیم عالی قدر متّعنا الله‌ وجمیع المسلمین بطول بقائه‏

‏‏با ابلاغ سلام و اهداء تحیّات و دعاگویی مصدّع خاطر مبارک در استدعای جواب‏‎ ‎‏مسأله ذیل می گردد. شخصی با پولی که خمس آن را پرداخته قطعه زمینی خریده و‏‎ ‎‏معلوم نیست که به قصد تجارت بوده یا خیر بعداً قیمت زمین ها بالا رفته است‏‎ ‎‏قسمت هایی از زمین ها را در زمان حیات خودش فروخته و خمس آن را پرداخته بقیه‏‎ ‎‏زمین ها بعد از فوت به ورثه منتقل شده، آیا به این زمین های باقیمانده خمس تعلّق‏‎ ‎‏می گیرد یا خیر، در صورت تعلّق آیا خمس بر ذمّه میت است یا بر ذمّه ورثه و قیمت‏‎ ‎‏زمین ها بعد از فوت ثابت نمانده و در حال تغییر بوده به قیمت کدام زمان تعلّق‏‎ ‎‏می گیرد، از شخص میت خانه مسکونی و دکان و سرقفلی نیز باقیمانده، آیا به آن ها هم‏‎ ‎‏خمس تعلّق می گیرد یا خیر؟ ضمناً در وصیت نامه از پرداخت خمس ذکری به میان‏‎ ‎‏نیامده ولی تأکید کرده که زمین ها را بفروشید و ثلث قیمت آن ها را به مصرف ساختمان‏‎ ‎‏مسجدی که خودش زمین آن را وقف کرده برسانند، حال چنانچه دولت این زمین ها‏‎ ‎‏را تصرّف کند تکلیف وصی چیست و آیا اصولاً جایز است حکومت اسلامی این‏‎ ‎‏زمین ها را تصرّف کند به خصوص که در تاریخ 28 / 3 / 1358 در حدود ششصد هزار‏‎ ‎‏تومان مالیات بر ارث آن ها را پرداخته ایم با عرض احترام و ادعیه خالصانه‏

‏‏بسمه تعالی، اگر معلوم نیست که خرید زمین ها برای تجارت بوده ترقی آن‏‎ ‎‏خمس ندارد، بلی اگر برای تجارت بوده باید ورثه خمس ترقی قیمت را‏‎ ‎‏بدهند و میزان قیمت زمان ارث است و اگر ورثه خمس را ندهند و ترقی‏‎ ‎‏نماید ترقی نسبت به مقدار خمس را هم باید بدهند مگر آن که بعد از ترقی‏
‏‎

‎‏باز تنزل کرده باشد که در این صورت خمس ترقی را ضامن نیستند و باید‏‎ ‎‏قیمت یوم الارث را بدهند، خانه مسکونی خمس ندارد و دکان و سرقفلی‏‎ ‎‏حکم مال التجاره را دارد و در صورتی که ورثه احتمال بدهند که متوفی‏‎ ‎‏خمس آن ها را داده است بر آن ها واجب نیست خمس بدهند و در صورت‏‎ ‎‏امکان وصی باید بر طبق وصیت عمل کند.‏

‏‏[سؤال 4204]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2243‏

‏‏2. کسانی که زمینی را می خرند و خانه می سازند و می فروشند به آن ها به اصطلاح،‏‎ ‎‏بساز و بفروش می گویند، یا پاساژ و سرا می سازند و مغازه های آن را به عنوان سرقفلی‏‎ ‎‏می فروشند و در رأس سال خمسی، این خانه ها یا مغازه ها را از آن ها می خرند و مالک‏‎ ‎‏برای این که گران تر بفروشد نمی فروشد و بعد از گذشتن سال خمسی قیمت تنزل‏‎ ‎‏می نماید، بفرمایید: آیا این هم مثل اجناس تجارتی است و‏‎ ‎‏قیمت ربح قبل از سال را‏‎ ‎‏باید خمس بدهد یا هر وقت فروخت، خمس سود را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با مراجعه به حاکم شرع و اجازۀ فروش مذکور، نسبت به‏‎ ‎‏قیمت فروش خمس بدهد.‏

‏‏[سؤال 4205]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2137‏

‏‏3. کسانی که سال قرار دادند و زمینی می خرند برای درست کردن خانه و مبلغی که‏‎ ‎‏به زمین می دهند پاک است و فعلاً دیگر پولی ندارند که خانه بسازند شاید یک سال‏‎ ‎‏هم بماند، شما بفرمایید که خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4206]‏‏ ‏ ‏ 2068‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. زمینی که با پول غیر مخمس خریداری شده با زمینی که از عوائد بین سال‏‎ ‎‏خریداری شده جهت استفاده، آیا آخر سال که قیمت آن ترقی نموده است باید قیمت‏
‏‎

‎‏وقت خرید حساب شود، یا قیمت آخر سال و آیا این دو مورد مثل هم است یا فرق‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، زمین خریده شده با پول غیر مخمس در صورتی که حاکم‏‎ ‎‏شرع معامله را اجازه کند به قیمت فعلی متعلق خمس است، و در مورد دوم‏‎ ‎‏اگر برای تجارت است ترقی قیمت در آخر سال خمس دارد.‏

‏‏2. افرادی سال ها به حج مشرف شده و با توجه به اختلاف یک روز بین مثلاً ایران و حجاز در مناسک‏‎ ‎‏در مسائل تقیّه ـ هیچ وقت قطع به مخالفت حاصل نمی شود... ـ اعمالی را در روزهای معلوم به متابعت‏‎ ‎‏آن ها انجام داده و حال متوجه شده که می فرمایید در اعمال منی تقیّه نیست و باید وظیفۀ دیگری انجام‏‎ ‎‏دهد حقیقت را روشن و معلوم بدارید که وظیفه نسبت به گذشته چیست مخصوصاً در صورتی که حج‏‎ ‎‏نیابتی بوده است چه کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اعمالی را که می توانست در وقت مقرر بدون تقیّه انجام دهد اگر پیش از وقت‏‎ ‎‏انجام داده صحیح نیست و باید در همان سال و اگر وقت گذشت در سال بعد اعاده کند، ولی اگر‏‎ ‎‏در حین عمل به توهّم آن که وقت است با قصد قربت انجام داده و بعداً شک کرده که در وقت‏‎ ‎‏بوده یا پیش از وقت محکوم به صحت است.‏

‏‏3. ذبح در مذبح جدید و رمی در قسمت فوقانی جمرات به نظر مبارک صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ذبح در منی میسور نباشد در مکان فعلی با رعایت الاقرب فالاقرب صحیح و‏‎ ‎‏مجزی است و رمی از طبقۀ فوقانی اگر بلندی مفرط نباشد مجزی است.‏

‏‏4. مسأله گویی به حجاج گفته که در بیتوته در منی وظیفه این است که یا اول شب تا نصف شب در منی‏‎ ‎‏باشید، یا از نصف شب تا صبح و اتفاقاً خودش و جمعی چند سال چنین عمل می کردند، عصر عید‏‎ ‎‏مکه می آمدند و تا اعمال را انجام می دادند و مراجعت می کردند به منی همین قدر می شد که نصف‏‎ ‎‏شب نشده وارد منی می شدند و حال متوجه شده که نظر مبارک شما نسبت به این قسم احتیاط دادن‏‎ ‎‏کفاره است. آیا اولاً این کفاره لازم است یا خیر؟ و ثانیاً تکلیف مسأله گو با دیگران چیست و آیا رجوع به‏‎ ‎‏غیر شما در این گونه موارد مسقط کفاره می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مفروض سؤال احتیاط واجب دادن کفاره است و مسأله گو ضامن کفارۀ دیگران‏‎ ‎‏نیست لیکن باید مسأله را برای کسانی که اشتباه برای آن ها نقل کرده بیان کند و رجوع بعد از‏‎ ‎‏عمل مسقط کفاره نیست.‏

‏
‏‎

‎‏5. کسانی که نایب می شوند در اعمال حج، اگر به واسطه بی مبالاتی های اعراب مخصوصاً با‏‎ ‎‏آلودگی هایی که در اطراف مسجد الحرام برخورد می کنند منطبق و عقیده شان این باشد که مسجد آلوده‏‎ ‎‏است و چون چاره نیست من هم با همین آلودگی و نجاست 99 درصد اعمال را انجام می دهم وگرنه به‏‎ ‎‏عقیده خود پاک نمی دانم، آیا چنین کسی می تواند نیابت کند و یا نیابت این افراد جایز نیست بر فرض‏‎ ‎‏عدم جواز نسبت به اعمال گذشته و اجرتی که گرفته است چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، از وسواس باید اجتناب نماید و احراز طهارت بر وفق موازین شرعیه کافی است و‏‎ ‎‏عمل محکوم به صحت و مجزی است لیکن اگر یقین دارد که عمل مشروط به طهارت را بدون‏‎ ‎‏طهارت انجام داده محکوم به بطلان است و استحقاق اجرت ندارد و در فرض یقین به عدم‏‎ ‎‏تمکن از عمل صحیح نمی تواند نایب شود.‏

‏‏6. اگر کسی مسأله ای را اشتباهاً گفته که انجام آن مستلزم کفاره است، حال کفاره بر گوینده واجب است‏‎ ‎‏یا عمل کننده یا برخی یا اصلاً کفاره ندارد مطلقاً.‏

‏‏بسمه تعالی، مسأله گو ضامن کفاره نیست.‏

‏‏7. تقلید اغلب مؤمنین بدون تحقیق و تشخیص اعلم است مثلاً در ماه مبارک یک مبلّغی وارد دهی‏‎ ‎‏می شود و به مردم فتوای مرجعی را می گوید و یا رسماً او را بین جامعه معرفی می کند، مردم هم به‏‎ ‎‏واسطه حسن نیّت از او قبول نموده از آن مرجع تقلید می کنند، آیا این گونه تقلیدها ثمری دارد یا خیر؟‏‎ ‎‏و آیا لازم است بیدار نمودن آن ها که وظیفه چیست یا چون تقلید از غیر اعلم می کند و معلوم نیست‏‎ ‎‏مخالف با فتوای اعلم باشد اشکالی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم شرعی باید بیان شود لیکن آگاه کردن اشخاص بالخصوص لازم نیست و‏‎ ‎‏تقلید اگر از روی موازین شرعیه نباشد صحیح نیست.‏

‏‏8. کسانی که به انتخاب حمله داران جزء و عضو کاروان محسوب می شوند از قبیل روحانی و دکتر و‏‎ ‎‏آشپز و غیره، ولی طبق قانون اوقاف باید هر کاروانی مشتمل بر چند نفر باشد، این هم به نظر مبارک‏‎ ‎‏شما اشکال دارد یا فقط باید منصوب از طرف اوقاف نباشد؟ این مسأله با این که کراراً سؤال شده مع‏‎ ‎‏ذلک بعضی مورد حمله واقع شده اند مستدعی است توضیح بدهید.‏

‏‏بسمه تعالی، همراه کاروان اوقاف به مکه مکرمه مشرف شدن اگر موجب تأیید دستگاه نباشد‏‎ ‎‏اشکال ندارد ولی روحانی نباید از طریق نصب اوقاف همراه شود ولی با انتخاب حمله دار مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏9. رسم است در عروسی ها برای داماد چشم روشنی و هدیه می برند و یا مثلاً مبلغی پول می دهند،‏
‏‎

‎‏ولی خوب که دقت شده احسان کننده متقابلاً منتظر است در اوقات مناسبه طرف به او برگرداند، آیا‏‎ ‎‏این ها هم جزء بدهکاری هایی است که باید وصیت به ادای آن کرد یا خیر؟ و هکذا هدایایی که جهت‏‎ ‎‏ساختمان جدید می آورند.‏

‏‏بسمه تعالی، جزء بدهی محسوب نیست.‏

‏‏10. کسی که حساب سال دارد از نظر تخمیس اموال مثلاً روز آخر سال که می شود، می بیند هزار تومان‏‎ ‎‏از زید طلب دارد. و پانصد تومان از عمرو، اگر از عمرو مطالبه کند می دهد ولی زید یا ندارد که طلب را‏‎ ‎‏ادا کند، یا آدم بد معامله ای است که به زودی حاضر نمی شود دِین خود را ادا کند، استفاده از تحریر‏‎ ‎‏چنین می شود که طلب عمرو باید تخمیس شود، ولی از زید هر وقت وصول شد جزء عوائد سال‏‎ ‎‏وصول است و خمس ندارد مگر چیزی بعد از وصول باقی بماند که آخر سال آینده تخمیس گردد، آیا‏‎ ‎‏مسأله همین طور است که استفاده می شود یا بعد از وصول باید تخمیس گردد، هرچند تا آخر سال باقی‏‎ ‎‏نماند.‏

‏‏بسمه تعالی، طلب هر وقت وصول شد باید در مورد تعلق خمس همان وقت تخمیس شود و‏‎ ‎‏آنچه که در کتاب تحریر الوسیله مسطور است راجع به ترقی قیمت مال التجاره ای است که از‏‎ ‎‏مردم طلب دارد.‏

‏‏11. آیا تکلیف مبلّغین در قراء تقسیم اراضی شده از نظر نماز و غیره چیست و وظیفه مردم چگونه‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تصرفات در ملک غیر موقوف بر اجازۀ مالک است و اگر علم به مالک بودن غیر‏‎ ‎‏ذی الید ندارد با اجازۀ ذی الید تصرف اشکال ندارد و توقف در مرافق عامه مانند مساجد و‏‎ ‎‏تکایا در صورتی که علم به غصبیت در بین نباشد مانع ندارد.‏

‏‏12. سردفتری که مدت سی سال است دارای دفتر ازدواج است در ده، هر چند در مدت یک سال شش‏‎ ‎‏ماه آن به واسطه مسافرت تعطیل و شش ماه دیگر هم شاید ماهی مثلاً چهار یا پنج فقره عقد به ثبت‏‎ ‎‏برساند، ولی در عین حال آیا داشتن این دفتر برای آن شخص جایز است یا نه؟ بر فرض جواز فرق دارد‏‎ ‎‏داشتن چنین دفتری با فعلاً درخواست دادن و گرفتن دفتر در زمان حاضر یا خیر؟ آیا این موجب سلب‏‎ ‎‏عدالت می شود اگر عادلش بداند یا نه؟ ضمناً دولت حقّ التحریر و ثبتی تعیین نموده که هر مقدار مهر‏‎ ‎‏زیادتر باشد حقّ سردفتر زیادتر ولی آن ها اکتفا به این حقّ تعیین شده نمی کنند و خود یک متعارف و‏‎ ‎‏معمولی دارند که آن را می گیرند آیا آن زیادی حلال است یا خیر؟ چون گاهی می شود برای یک عقد‏‎ ‎‏باید از جایی به جای دیگر برود یک روز یا نصف روز وقتش برای این عقد صرف می شود لذا آن زیادی‏
‏‎

‎‏را به نظر خود صرف کردن وقت زیاد می گیرد بر فرض که اخذ زیاد جایز و حلال باشد اگر قبلاً نگفته‏‎ ‎‏چه مبلغ می گیرم آیا بعد از انجام عمل دریافت آن چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با رعایت موازین شرعیه و اجتناب از تأیید و قبول قوانین ضد اسلامی اشکال‏‎ ‎‏ندارد و در مقدار حقّ الزحمه منوط به تراضی طرفین است و در صورتی که قرارداد سابق‏‎ ‎‏نباشد استحقاق اجره المثل دارد.‏

‏‏13. کسانی که عمره مشرف می شوند می توانند از جده یا از یکی از مواقیت عمره مانند تنعیم و جعرانه‏‎ ‎‏مثلاً محرم شوند یا لازم است از میقات عمره تمتع محرم شوند هرچند بعد از تشرف به مکه میقات‏‎ ‎‏عمره مفرده را فرموده اید می شود از تنعیم و جعرانه و یا یکی از مواقیت عمره تمتع محرم شد. لذا‏‎ ‎‏عده ای بدون احرام از مواقیت عمره تمتع رفته اند در مسجد تنعیم محرم شده و خیال کرده اند که‏‎ ‎‏مخیرند بین مواقیت در احرام مطلقاً.‏

‏‏بسمه تعالی، از خارج اگر خواست وارد مکه شود باید از یکی از مواقیت محرم شود و عبور از‏‎ ‎‏میقات بدون احرام جایز نیست و در حال اختیار احرام از جدّه صحیح نیست بلکه باید برود به‏‎ ‎‏یکی از مواقیت ولی اگر نمی تواند، احرام از جدّه مانع ندارد و احوط در این صورت آن است‏‎ ‎‏که با نذر باشد.‏

‏‏14. در اعراض از وطن آیا اعراض عملی کافی است مانند کسی که مثلاً سی سال است در شهری ساکن‏‎ ‎‏و به وطن خود نرفته ولی باز خود را اهل آن وطن می داند یا در اعراض قصد معتبر است و اصولاً بیان‏‎ ‎‏فرمایید معنی اعراض را.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال اعراض متحقق نیست مگر آنکه قاصد عدم عود باشد و در تحقّق‏‎ ‎‏اعراض باید علاوه بر قصد عملاً هم از آن محل خارج شود.‏

‏‏15. بچه های صغیری که در صفوف جماعات می گردند و مردم به آن ها کمک می کنند گاهی مثلاً یک‏‎ ‎‏تومان به آن بچه می دهند و پنج قران از دست او می گیرند تا پنج ریال کمک کرده باشند، آیا گرفتن پول‏‎ ‎‏به این قصد از دست صغار جایز است یا نه؟ بر فرض عدم، حال که گرفته می تواند برگرداند یا باید به‏‎ ‎‏ولیّ آن طفل برساند.‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد سؤال اگر ممیّز باشد تصرفات مزبوره از او نافذ است و در غیر ممیّز منوط‏‎ ‎‏به اجازۀ ولیّ شرعی است و اگر از او چیزی گرفته اند باید به ولیّ او بپردازند.‏

‏‏16. مردی با زن خود از وطن اتخاذی هر دو به وطن اصلی خود می رود و بنا دارد کمتر از ده روز بماند‏‎ ‎‏آیا زن هم تابع شوهر است یا وظیفه زن قصر است؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، در مورد سؤال زن تابع شوهر نیست و وطن شوهر اگر وطن زن نبوده نماز او قصر‏‎ ‎‏است.‏

‏‏17. پولی که سلمانی بابت تراشیدن صورت می گیرد حلال است یا حرام، بر فرض حرمت اگر مخلوط‏‎ ‎‏با پول های حلالش باشد و بخواهد در مقام تخمیس اموال برآید لازم است دوبار تخمیس کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، با اجرت ریش تراشی علی الأحوط معاملۀ پول حرام می شود و در مورد اختلاط‏‎ ‎‏احوط تخمیس است و پول حلال در بین که از درآمد کسب و متعلق خمس است جداگانه‏‎ ‎‏خمس دارد و ترتیب هر یک در کتاب تحریر الوسیله مسطور است.‏

‏‏18. معلمی که در دبستان یا دبیرستان دخترانه یا مختلط درس می گوید آیا حقوقی که در قبال این عمل‏‎ ‎‏می گیرد حلال است یا حرام؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت تصدی تدریس مطالب مباحه حقوق را مالک می شود لیکن اگر‏‎ ‎‏تدریس در آن مدرسه برای او مفاسد دینی و اخلاقی داشته باشد جایز نیست.‏

‏‏19. زیدی وطن اصلی او مثلاً شیراز است و مدت مثلاً سی سال است که قم را وطن اتخاذی خود قرار‏‎ ‎‏داده و زندگی می کند آیا بچه های زید هنگامی که به شیراز می روند چنانچه قصد اقامه نکنند می توانند‏‎ ‎‏نماز خود را تمام بخوانند یا وظیفۀ آن ها قصر است چون در قم متولد شده اند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال وطن اصلی پدر وطن اولاد محسوب نیست.‏

‏‏20. بعضی از طلاب که تقریباً متجاوز از بیست سال است که در قم به قدر امکان مشغول تحصیل‏‎ ‎‏بوده اند، فعلاً از یک طرف به جهت اقامه جماعت در مسجد و از طرف دیگر به واسطه اشتغال به منبر‏‎ ‎‏و غالباً به علت مراجعات مردم در امور مذهبی اگر چه به درس آقایان اساتید شرکت می کنند، ولی نه‏‎ ‎‏وقت مطالعه دارند و نه فرصت نوشتن و این امور موجب شبهه شده در اخذ شهریه و سهم امام علیه السلام و‏‎ ‎‏چنانچه شهریه منوط به درس خواندن باشد بین خود و خدا خود را اهل نمی دانند در اخذ آن، حال بیان‏‎ ‎‏فرمایید این طلاب می توانند شهریه و سهم قبول کنند یا خیر؟ و بیان فرمایید که آیا طلابی که در انجام‏‎ ‎‏وظایف خود تقصیر می کنند مدیون حضرت ولی عصر علیه السلام می باشند یا فردای قیامت طلبکارشان مردم‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، کسانی که در حوزات علمیه متصدی مشاغل حوزه یا سایر خدمات دینی و مذهبی‏‎ ‎‏هستند اشکال ندارد از راتب مقرره استفاده کنند و در مورد عدم استحقاق مدیون ولی امر سهم‏‎ ‎‏مبارک هستند.‏

‏‏21. ساعاتی که برای نماز در قطار اعلام می شود معمولاً آن ها که اهل نمازند با اطمینان به وقت نماز‏
‏‎

‎‏می خوانند، ولی برای بعضی ها که معمولاً در تشخیص وقت دقت داشته اند مورد شک واقع می شود،‏‎ ‎‏مخصوصاً برای نماز صبح رعایت احتیاط هم مقدور نیست چون قطار حرکت می کند آیا نماز بخواند‏‎ ‎‏ولو با شک در دخول وقت یا صبر کند یقین حاصل شود و در قطار در حال حرکت بخواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، با شک در دخول وقت نماز مجزی نیست لیکن بهتر آن است که جمع کند بین نماز‏‎ ‎‏در توقف گاه با شک در وقت و بین نماز در بین راه بعد از یقین به وقت.‏

‏‏22. در بین وضو پیشامدی شد که باید احتیاطاً وضو را از سربگیرد آیا برای به هم خوردن وضو جفاف‏‎ ‎‏لازم است یا تجفیف هم جایز است و آیا فرو بردن صورت و بازو مثلاً در میان آب موجب ابطال آن‏‎ ‎‏می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، فرو بردن صورت و بازو موجب ابطال نمی شود و در عمل به احتیاط می تواند‏‎ ‎‏همان وضو را اتمام کند و ثانیاً احتیاطاً استیناف نماید.‏

‏‏23. در هدی‏‏ۀ‏‏ منبر اگر دعوت کنندگان از سهم امام علیه السلام که مجازند بدهند یا سید از سهم سادات بدون‏‎ ‎‏کسب اجازه از منبری که آیا رضایت دارد یا ندارد بری ءالذمه می شوند یا لازم است بدون اجازه قبلی از‏‎ ‎‏غیر وجوه بدهند.‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد قرارداد اجرت یا استحقاق اجرة المثل و همچنین در مواردی که متعارف‏‎ ‎‏است به منبری اجرت می دهند نمی تواند سهم مبارک یا سهم سادات را بابت آن حساب کند.‏

‏‏24. جوان متدینی سؤال کرد که در این چند سال اخیر با انتشار کتب آقای علی شریعتی و شهید جاوید‏‎ ‎‏و کتب سید ابوالفضل برقعی و اختلافاتی که بین طرفداران و مخالفین این کتب پیدا شده در هر دو‏‎ ‎‏طرف افراد متدین و وزینی قرار گرفته اند که نمی توان قضاوت کرد حق با کدام دسته و جمعیت است و‏‎ ‎‏این موضوع نهایت موجب تحیر و سرگردانی ما در امر دین شده است، آیا در این مشکلات چه باید‏‎ ‎‏کرد؟ راهنمایی بفرمایید؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است مسلمین از اختلافات که به دست سازمان ها در بین آن ها حادث می شود‏‎ ‎‏خودداری کنند.‏

‏‏25. آیا حقوق بازنشستگی افراد اداری هم مانند ماترک آن ها بعد از فوتشان بین تمام ورثه تقسیم‏‎ ‎‏می شود یا نه چون طبق قانون دولتی به بعضی وراث داده نمی شود.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از حقوق زمان خدمت کم شده و در وقت بازنشستگی پرداخت می شود جزو‏‎ ‎‏ترکه است و به تمام ورثه می رسد و اگر از طرف خود اداره پرداخت می شود به هر کس بدهند به‏‎ ‎‏او اختصاص دارد.‏

‏
‏‎

‎‏26. افرادی که کارشان در سفر واقع شده مانند معلمین که مرتباً مثلاً از تهران به کرج می روند تدریس‏‎ ‎‏می کنند و شب به تهران برمی گردند می فرمایید هر روز مسافرند چون در تمام خواندن نماز و گرفتن‏‎ ‎‏روزه شغل سفری مناط است نه کثیرالسفر بودن استدعا دارند اگر می شود اجازه بفرمایید در این مسأله‏‎ ‎‏رجوع به غیر کنند که کثیرالسفر را کافی می دانند برای اتمام.‏

‏‏بسمه تعالی، مورد سؤال از موارد رجوع به غیر نیست.‏

‏‏27. مجاز از طرف حاکم شرعی در مداخله امور صغار برای تسهیل امر بازماندگان با رعایت صرفه‏‎ ‎‏صغار چنین می کند: تمام اموالی که از بچه های صغیر در معرض استعمال است مانند منزل و لوازم آن و‏‎ ‎‏غیره تصرف در آن ها را با مادر بچه ها مصالحه می کند در مدت مثلاً تا ده سال که نفر آخر هم به حد‏‎ ‎‏بلوغ برسد به همان زحماتی که مادر برای بچه ها می کشد مثلاً اگر تصرفاتی در اموال سالی دو هزار‏‎ ‎‏تومان اجرت دارد مادر هم اجرت زحماتش دو هزار تومان و اگر بیشتر است بیشتر و کمتر است کمتر و‏‎ ‎‏مادر بچه ها هم قبول می کند، آیا به نظر مبارک شما این مصالحه در رفع اشکال تصرف در مال صغیر‏‎ ‎‏کافی است یا راه دیگری دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مصالحۀ مزبوره نسبت به اموال هر صغیری تا زمان بلوغ او اگر مقرون به مصلحت‏‎ ‎‏او باشد اشکال ندارد.‏

‏‏متع الله‌ المسلمین بطول بقائکم الشریف ‏

‏‏[سؤال 4207]‏‏ ‏ ‏ 2069‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. اشخاصی که با پول غیر مخمس زمین و یا جنس دیگری خریده اند و قیمت آن‏‎ ‎‏در ظرف چند سال ترقی کرده و بعد از ترقی، تنزل کرده و فعلاً می خواهند خمس مال‏‎ ‎‏را بدهند، بعد از امضای آن باید خمس اعلی القیم را بدهند یا این که باید خمس قیمت‏‎ ‎‏فعلی که تنزل کرده بدهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بعد از رجوع به حاکم شرع و اجازۀ معامله نسبت به مقدار‏‎ ‎‏خمس، احتیاط آن است که خمس زمین را به قیمت اعلای آن بدهد گر چه‏‎ ‎‏به قیمت فعلی بعید نیست کفایت کند.‏

‏‏2. طلاهای مسکوک، مثل اشرفی طلا و یک پهلوی ها که در این زمان به عنوان متاع و مثمن خرید و‏
‏‎

‎‏فروش می شود اگر به حد نصاب برسد زکات دارد یا خیر؟ همچنین پول نقرۀ مسکوکی که پنجاه سال یا‏‎ ‎‏شصت سال قبل در مملکت رایج بوده زکات دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، زکات دارد.‏

‏‏3. اگر کسی تبرعاً به نیابت چند نفر برای عمره مفرده محرم شد و اعمال عمره را انجام داد این عمره‏‎ ‎‏برای تمام چند نفر واقع شده یا این که برای یک نفر آن ها واقع شده یا این که برای هیچ کدام واقع نشده؟‏‎ ‎‏در صورتی که برای هیچ کدام واقع نشده باشد، این شخص هنوز محرم است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در عمره استحبابی نیابت از چند نفر مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 4208]‏

‏‏4. شخصی اداری ماشین برای رفتن سر کار اداری خود می خرد. آیا آن ماشین‏‎ ‎‏خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر فقط برای رفتن به محل کار خود مورد حاجت است،‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4209]‏‏ ‏ ‏ 2070‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 7 / 1358‏

‏‏محضر مقدس استاد بزرگوار، نایب الامام علیه السلام، امام خمینی دامت برکاته، السلام‏‎ ‎‏علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏1. از جناب مستطاب عالی نقل شده که کسی که از پول خمس نداده چیزی خریده‏‎ ‎‏و تنزل کرده است موقعی که خمس قیمت فعلی آن چیز را بدهد ذمه اش بری ء می شود‏‎ ‎‏اطلاق نقل می گیرد صورتی را که بعد از گذشتن سال از تعلق خمس این کار را کرده‏‎ ‎‏باشد چه سال برای خمس تعیین کرده باشد و چه سال قرار نداده باشد آیا صحیح‏‎ ‎‏است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بعد از سال با ربح غیر مخمس چیزی بخرد معامله نسبت‏‎ ‎‏به مقدار خمس فضولی و موقوف است به اجازه حاکم شرع اگر اجازه کند‏‎ ‎‏خمس قیمت فعلی زمین را باید داد و اگر اجازه نکند خمس پولی که سال‏
‏‎

‎‏بر آن گذشته باید داده شود و اجازه وکلا باید روی موازین باشد.‏

‏‏2. تپّه ای است که جزء مرتع روستا می باشد و مالکی ندارد، شخصی دست به حفاری برده و قطعه هایی‏‎ ‎‏از سفال و ظروف عتیقه در آن تپّه پیدا نموده، شرعاً فروش و یا تصرف آن ها که قیمت ارزنده هم دارد‏‎ ‎‏چه صورت دارد لطفاً جهت حل این مسأله که اکنون اختلاف ایجاد کرده جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مالکی برای آن پیدا نشود ملک واجد است ولی باید خمس آن را بدهد و‏‎ ‎‏چنانچه دولت اسلامی مقرّراتی در این باب دارد واجب است مراعات شود.‏

‏‏[سؤال 4210]‏‏ ‏ ‏ 2071‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. سرقفلی با شرایط شرعی که دکان دار به عنوان محل کسب با پول مخمس تهیه‏‎ ‎‏می نماید و قیمت سوقی آن در ترقّی و تنزّل است، آیا در رأس هر سال خمسی ـ مثل‏‎ ‎‏سایر اجناس مغازه ـ به قیمت روز حساب سال حساب شود و تخمیس شود یا این که‏‎ ‎‏حکم زمین زراعتی برای زارع را دارد؛ هر وقت سرقفلی را فروخت و سود کرد باید‏‎ ‎‏خمس بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، تا نفروخته خمس ندارد.‏

‏‏2. در رسالۀ عملیه حضرت آیت اللهی آمده است: «مرکبی که از ربح کسب تهیه می شود برای این که‏‎ ‎‏سوار شود و به تجارتخانه یا مزرعه یا دکان یا محل کار خود برود، بدون آن که جنس تجارت با آن حمل‏‎ ‎‏نماید»، فرموده اید: «باید خمس آن را بدهد» و در استفتائات جدید فرموده اید: «مرکب مورد احتیاج‏‎ ‎‏برای رسیدن به محل کار و کسب خمس ندارد»، توضیح مطلب چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مرکب اگر فقط برای رفتن به محل کار مورد نیاز است خمس دارد و اگر در زندگی‏‎ ‎‏شخصی خود و عایله اش به آن حاجت دارد، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4211]‏

‏‏3. تاکسی و اتوبوس و مینی بوس و وانت بار و ماشین های شرکت های خصوصی‏‎ ‎‏که برای حمل اجناس تجارتی می باشد و با پول مخمس تهیه شده اند و قیمت‏‎ ‎‏سوقی  آن ها در ترقّی و تنزّل است، آیا در رأس هر سال خمسی باید به قیمت عادلۀ‏
‏‎

‎‏روز حساب شود و تخمیس شود یا بعد از فروش اگر سود کرده خمس آن ها‏‎ ‎‏داده  شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، تا نفروخته خمس ندارد. و همچنین بعد از‏‎ ‎‏فروش مگر آن را سرمایۀ تجارت قرار دهد.‏

‏‏4. در رسالۀ عملیه حضرت آیت اللهی آمده است: «هرگاه چیزی برای مؤونه از ربح سال تهیه کنند و‏‎ ‎‏آن را در سال بعد بفروشند، واجب است خمس آن را فوراً بدهند و اگر در فروش، ربح به دست آمده،‏‎ ‎‏ربح آن جزء درآمد سال فروش محسوب می شود»، بفرمایید اگر این مؤونه را به عنوان تعویض بفروشد،‏‎ ‎‏یعنی مثلاً فرش را می فروشد که فرش دیگری تهیه نماید، آیا به طریق مذکور باید خمس ادا نماید یا‏‎ ‎‏چون سلب احتیاج نشده، حکم دیگری دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مؤونه را به مؤونۀ دیگر تبدیل کند خمس ندارد، ولی اگر بعد از سال، مؤونه را‏‎ ‎‏بفروشد، پول فروش آن، بدون انتظار سر سال خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4212]‏‏ ‏ ‏ 2072‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، نایب الامام، آیت الله‌ العظمی حضرت امام‏‎ ‎‏خمینی، دامت برکاته، تقاضامندم چند مسأله ای که مورد ابتلا است، جواب مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید:‏

‏‏1. کسی که ماشینی از پول خمس داده، خریده برای این که از درآمد آن استفاده‏‎ ‎‏نماید و بعد از مدتی می فروشد و از آن ربح می برد، آیا به ربحش خمس تعلق‏‎ ‎‏می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. راننده ای که تا به حال حساب سال نداشته و ماشینی دارد که روی آن کار می کند و معیشتش از این‏‎ ‎‏راه اداره می شود، حالا که می خواهد حساب نماید و خمسش را‏‎ ‎‏بپردازد، آیا باید به قیمت فعلی اش‏‎ ‎‏حساب کند و یا پولی که موقع خرید پرداخته؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر حاکم شرع، معامله را نسبت به مقدار خمس امضا نماید، میزان قیمت فعلی‏‎ ‎‏است.‏

‏
‏‎

‎‏3. دهی است که مسجد دارد ولی به خاطر دوری راه، می خواهند مسجد دیگری را بسازند، آیا اجازه‏‎ ‎‏می فرمایید که از سهم مبارک امام علیه السلام صرف نمایند.‏

‏‏بسمه تعالی، با تعیین مقدار، تحصیل اجازه نمایید.‏

‏‏[سؤال 4213]‏‏ ‏ ‏ 2073‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله‏

‏‏1. اگر شخصی پولی به دست آورد و در بین سال، خمس آن پول را رد کرد و بعد‏‎ ‎‏ملکی خرید و آن ملک قیمتش بالا رفت بدون آن که ملک را بفروشد، آیا خمس به‏‎ ‎‏عین آن تعلق گرفته است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، عین ملک متعلق خمس نیست و اگر برای تجارت بوده، ترقی‏‎ ‎‏قیمت آن خمس دارد.‏

‏‏2. کارگرهایی که در خارج از کشور هستند وقتی می خواهند بیایند ایران، گمرک اثاثی را که همراه دارند‏‎ ‎‏می گیرد و بعد آن ها را می فروشند؛ آیا دیگران می توانند آن اشیا را بخرند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال دهند که روی موازین شرعی و قانونی فروخته می شود، می توانند‏‎ ‎‏بخرند.‏

‏‏3. شخصی دارای دو خانه است در دو شهر؛ گاهی زن و بچه هایش داخل آن خانه زندگی می کنند و‏‎ ‎‏گاهی داخل آن خانۀ دیگر؛ آیا هر دو خانه هایش جزء مؤونه حساب می شود یا نه؟ به طور واضح،‏‎ ‎‏نظریۀ خود را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به هر دو خانه برای زندگی نیاز دارد، از مؤونه هستند.‏

‏‏[سؤال 4214]‏‏ ‏ ‏ 2074‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر کسی خانۀ مسکونی خود را بفروشد، در صورتی که آن را با پول مخمس‏‎ ‎‏خریده باشد، آیا مازاد قیمت آن خمس دارد یا نه؟ و اگر از ربح سال خریده است چه‏‎ ‎‏مقدار و در چه صورتی باید خمس بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه را با ربح مخمس تهیه کرده است، پول فروش آن‏
‏‎

‎‏خمس ندارد؛ هر چند قیمت آن ترقی کرده باشد، و چنانچه با درآمد کسب‏‎ ‎‏و حقوق بدون پرداخت خمس تهیه کرده است، هر چند از مؤونه بوده،‏‎ ‎‏تمام پول فروش آن بدون مراعات سرسال خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4215]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 934‏

‏‏3. اگر شخصی که خمس خود را می داده خانه ای بخرد که مبلغ زیادی مقروض‏‎ ‎‏گردد و به واسط‏‏ۀ‏‏ آن قرض، خمس از او ساقط گردد و‏‎ ‎‏پس از دو یا سه سال خانه ای را‏‎ ‎‏که خریده، به صاحبش بازگرداند و قرض او نیز مرتفع گردد، این شخص چگونه باید‏‎ ‎‏خمس دهد؟‏

‏‏الف. آیا مالی را که قبلاً (قبل از معامله) داشته و خمس آن را داده، باید کسر کند و‏‎ ‎‏بعد، باقیمانده را خمس دهد؟‏

‏‏ب. کلیه اموال را ـ چه آن که خمس آن را قبلاً داده یا نداده ـ حساب نماید و خمس دهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقداری که خمس آن داده شده و ترقی قیمت نسبت به آن‏‎ ‎‏مقدار استثنا می شود.‏

‏‏[سؤال 4216]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6646‏

‏‏2. منزلی فروخته و خمس آن را داده اند و با پول آن، زمینی خریده اند. بعد از مدتی،‏‎ ‎‏با مبلغی منفعت، آن زمین را فروخته اند، ولی خمس منفعت را نداده و بلافاصله‏‎ ‎‏خانه ای خریده اند. آیا آن منفعت خمس داشته یا نه، در صورتی که کسی که چنین‏‎ ‎‏کاری کرده، فاقد خانه بوده است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای تجارت نبوده، ترقّی قیمت خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4217]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1466‏

‏‏3. اگر قیمت سوقیه افزایش یافته، نه این که گوسفند چاق شده، آیا افزایش قیمت‏‎ ‎‏هم نما است و باید خمس بدهد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مال التجاره نیست، ترقی قیمت آن خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4218]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2315‏

‏‏2. در صورتی که فردی سال داشته باشد و زمین درخت داری را برای امرار معاش،‏‎ ‎‏با پول قرضی به مبلغ دو هزار و پانصد تومان می خرد و پس از چند سال، خمس پول‏‎ ‎‏اصل زمین را می دهد و پس از پانزده سال، آن را به دوازده هزار تومان می فروشد. آیا‏‎ ‎‏خمس ترقی و اصل آن زمین بر او واجب است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ترقی قیمت بعد از ادای خمس حاصل شده، خمس آن‏‎ ‎‏واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 4219]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1242‏

‏‏2. اگر کسی خانۀ مسکونی خود را بفروشد در صورتی که آن را با پول مخمس‏‎ ‎‏خریده باشد آیا مازاد قیمت آن خمس دارد یا نه و اگر از ربح سال خریده است چه‏‎ ‎‏مقدار و در چه صورتی باید خمس بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه را با ربح مخمس تهیه کرده است پول فروش آن‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4220]‏‏ ‏ ‏ 2075‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 11 / 1360‏

‏‏با عرض سلام به حضور محترم رهبر کبیر انقلاب و یاران و کارگزاران راستینش،‏‎ ‎‏خواهشمند است چند مسائلی از محضر امام امت سؤال گردد.‏

‏‏1. خانه ای چند سال قبل به قیمت 6 هزار تومان که وجوهات آن داده شده بود‏‎ ‎‏خریداری گردیده و در طول انقلاب این خانه فروخته شده به قیمت 200 هزار تومان‏‎ ‎‏و چون معاملات خرید و فروش از طرف دولت اسلامی ممنوع بوده نتوانسته خانه ای‏‎ ‎‏بخرد در نتیجه مبلغ 200 هزار تومان به مدت دو سال یا بیشتر راکد مانده است حالا‏‎ ‎‏این پول از نظر وجوهات چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏2. گفته می شود که اگر کسی 3 روز تظاهر به روزه خواری بکند و علنی روزه خود را بخورد قتلش‏‎ ‎‏واجب است، آیا این مطلب مورد تأیید می باشد؟ راه توبه برای این چنین فردی باز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جدّاً توبه کند قبول است و تا نزد حاکم شرع ثابت نشده حد ندارد و مسأله به‏‎ ‎‏این نحو که ذکر شد خلاف واقع است.‏

‏‏[سؤال 4221]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4045‏

‏‏10. اگر در چند سال قبل خانه ای که خریده ایم تخمیس شده، اما حالا قیمتش دو‏‎ ‎‏برابر شده، آیا اینک اضافه قیمت آن را باید تخمیس کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه برای فروش نبوده، اضافۀ قیمت در فرض مرقوم،‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4222]‏‏ ‏ ‏ 2076‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 رمضان 1402 ق‏

‏‏محضر شریف حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی الامام الخمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏معروض می دارد: شخصی زمینی خریداری نموده به مبلغ 000 / 10 تومان که‏‎ ‎‏خمس آن را داده است؛ بعد از مدتی زمین را به مبلغ 000 / 30 تومان می فروشد و مکۀ‏‎ ‎‏مکرمه مشرف می شود. از ربح کسب (زمین) بابت خمس چیزی نمی پردازد؛ سه سال‏‎ ‎‏از این مدت می گذرد؛ آیا سود فروش همان سال را بپردازد یا سود سه سال را با فرض‏‎ ‎‏این که ده هزار تومان سود نموده باشد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زمین را برای فروش تهیه کرده، خمس اضافۀ پول فروش‏‎ ‎‏و ارباح بعدی را باید بدهد.‏

‏‏[سؤال 4223]‏‏ ‏ ‏ 2077‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 9 / 1359‏

‏‏محضر مقدس آیت الله‌ العظمی امام خمینی متع الله‌ المسلمین بطول بقائه‏

‏‏پس از اهدای تحیت و سلام، به عرض عالی می رساند: کسی که شغل طلا فروشی‏
‏‎

‎‏دارد و سال قبل تقریباً 9 کیلو طلا داشته حساب کرده و خمس آن را داده، ولی فعلاً‏‎ ‎‏تقریباً هفت کیلو طلا دارد، که از جهت وزن کمتر شده، ولی قیمت آن بیشتر از سال‏‎ ‎‏قبل است، به چه نحو باید حساب کند؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که شغل او خرید و فروش طلا است، باید قیمت‏‎ ‎‏ملاحظه شود.‏

‏‏[سؤال 4224]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 961‏

‏‏3. شخصی اتومبیل سواری تخمیس شده خود را می فروشد و اتومبیل جدیدی با‏‎ ‎‏قیمت بیشتر در بین سال می خرد و بعد هم به قیمت آن افزوده می شود؛ سر سال چه‏‎ ‎‏مقدار باید خمس آن را بدهد؟ قیمت خریده شده یا قیمت روز؟‏

‏‏بسمه تعالی، به نسبت پول غیر مخمس که برای آن داده، به قیمت روز‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4225]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1408‏

‏‏4. منزل مسکونی خود را فروخته ام و زمینی خریده و مشغول ساختمان آن‏‎ ‎‏می باشم. آیا وجوهات به هم‏‏ۀ‏‏ آن تعلق می گیرد یا بر باقیماند‏‏ۀ‏‏ آن تعلق خواهد گرفت‏‎ ‎‏چون در شهرستان که بودم در زمان مرحوم آیت الله‌ شاهرودی رحمه الله منزل مسکونیم به‏‎ ‎‏حساب سال آمده بود.‏

‏‏بسمه تعالی، منزل مسکونی اگر قبلاً تخمیس شده، پول فروش آن خمس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 4226]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2044‏

‏‏2. سرمایه کارگاهی که خمس آن پرداخت شده؛ پس از فروش اگر اضافه قیمت‏‎ ‎‏(سود) داشته باشد، برای اضافه قیمت باید خمس پرداخت نمود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مال التجاره نیست، اضافه قیمت، خمس ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4227]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1915‏

‏‏3. اشیایی که برای استفاده جهت امرار معاش ـ مثل گوسفند یا گاو یا نخل ـ‏‎ ‎‏می خرد، از وجه خمس داده و در ضمن سال، به سببی از اسباب، بعضی از آن ها را‏‎ ‎‏می فروشد، اگر زیادی قیمت داشته باشد جزء سایر ارباح است تا آخر سال حساب‏‎ ‎‏کند یا فوری خمس آن را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای خرید و فروش و تجارت نبوده، زیادی خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4228]‏‏ ‏ ‏ 2078‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 12 / 1360‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر، حضرت امام خمینی‏

‏‏بعد التحیة و الثناء، لطفاً فتوای خود را در این مسأله بیان فرمایید:‏

‏‏اگر شخصی زمین بایری را آباد و چاه عمیق و آنچه که مورد نیاز آبادی زمین است،‏‎ ‎‏احداث نماید و خمس آن ملک را پرداخت نماید و هر ساله که سررسید حساب سال‏‎ ‎‏دارد، خمس محصول و درختکاری و غیره را حساب و پرداخت نماید و بعد از مدتی‏‎ ‎‏صاحب ملک اراده نماید که در بین سال، زمین خود را بفروشد و با پول حاصله، ملک‏‎ ‎‏دیگری را خریداری نماید، سؤال ما این است که آیا این شخص بایع باید اول سال که‏‎ ‎‏شد خمس پولی را که ملک خریده، دوباره سر سال پرداخت نماید یا خیر؟ چون‏‎ ‎‏بعضی ها می گویند: ملک، مخمس شده و دیگر خمس ندارد و بعضی می گویند: باید‏‎ ‎‏پولی که خرج ملک اول نموده و خمس آن را داده کسر نماید و بقیه را که منافع ملک‏‎ ‎‏اول شده، حساب کند و بدهد؛ نظر مبارک حضرت عالی در این مورد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خمس ملک را داده، پول فروش آن خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4229]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 81‏

‏‏2. اگر ابزار کسب و کار ـ که به فتوای شما خمس دارد ـ خمسش را داده، حالا‏‎ ‎‏قیمت آن ها زیاد شده است؛ آیا سر سال که حساب می کند، باید آن زیادۀ قیمت ابزار‏
‏‎

‎‏و  دکان را هم حساب کند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، ترقی قیمت آن، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4230]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7135‏

‏‏6. تراکتوری که جهت کار خریده شده مبلغ یکصد هزار تومان، اگر بعد از چند ماه‏‎ ‎‏فروخته شود مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان و این مبلغ را بعد از گذشت یک سال‏‎ ‎‏جهت ساختمان خرج نماید، در صورتی که پول اولیه تراکتور مخمس باشد، آیا ارتفاع‏‎ ‎‏قیمت و گذشت یک سال در وجوب خمس اثر دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال ترقی قیمت خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4231]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1996‏

‏‏5. اگر چند نهال بکاریم و خمس آن ها را بدهیم سال بعد که به صورت باغ بزرگی‏‎ ‎‏در می آید و قیمت آن خیلی بالا می رود، آیا زیادی قیمت خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4232]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1996‏

‏‏2. اگر خمس گوساله ای داده شود که مثلاً آن گوساله 20000 ریال ارزش دارد و در‏‎ ‎‏سال آینده که گوساله بزرگ می شود و به صورت گاو در می آید و قیمت آن 50000‏‎ ‎‏ریال می شود، آیا باید خمس زیادی قیمت گوساله را پرداخت کرد یا به طور کلی‏‎ ‎‏گوساله دیگر خمس ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم اگر برای فروش نباشد نموّ عین و ترقی قیمت‏‎ ‎‏خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4233]‏‏ ‏ ‏ 2079‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مقدس رهبر عالی قدر، امید مستضعفان جهان، مرجع معظّم، حضرت آیت‏‎ ‎‏الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، سلام علیکم ‏

‏
‏‎

‎‏با عرض تبریک سال نو و امید این که سال جدید، سال پیروزی نهایی رزمندگان‏‎ ‎‏عزیز اسلام بر قوای کفر جهانی باشد؛ خاطر مبارک را به سؤالی شرعی معطوف داشته،‏‎ ‎‏استدعا می نماید تکلیف شرعی در این خصوص را روشن فرمایند: ‏

‏‏با خرید خانه ای با استفاده از وام بانکی، به علت دوری محل کار تا منزل، تصمیم به‏‎ ‎‏تعویض این منزل تا نزدیکی محل کار گرفتم و پس از فروش خانه قبلی، با کسر مبلغ‏‎ ‎‏وام (بدهی بانکی) مابقی بهای خانۀ فروخته شده را از خریدار وصول و سپس درصدد‏‎ ‎‏تهیۀ منزل دیگر برآمدم. حالا نظر می دهند که به مابقی پولی که نقد دستت آمده خمس‏‎ ‎‏تعلق می گیرد و اگر قبل از وصول پول مذکور، خانۀ دیگری می خریدی و خود را‏‎ ‎‏بدهکار می نمودی خمسی تعلق نمی گرفت. با توجه به این که این مسأله را در زمان‏‎ ‎‏معامله نمی دانستم و پس از فروش خانه و دریافت پول، به آن صورتی که گفته شد این‏‎ ‎‏نظر را می دهند، بفرمایند:‏

‏‏1. اصلاً خمسی از این بابت به این جانب تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏2. اگر خمسی تعلق می گیرد، بر کل بهای خانۀ فروخته شده تعلق می گیرد یا فقط به‏‎ ‎‏وجه نقدی که پس از کسر میزان وام به دستم رسیده است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه را با وام تهیه کرده اید و قبل از پرداخت وام، آن را‏‎ ‎‏فروخته اید، به پول فروش خانه خمس تعلق نمی گیرد؛ حتی در اضافه بر‏‎ ‎‏مقدار وام.‏

‏‏[سؤال 4234]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2657‏

‏‏4. کسی که خانه ای محقّر داشته و آن را به فروش رسانده و خمس آن پول را داده و‏‎ ‎‏با آن پول، خانۀ دیگری خریده و دوباره به مقدار زیادتری آن را به فروش رسانده، با‏‎ ‎‏این که خود فروشنده خانۀ مسکونی ندارد، با این پول خانه ای را برای سکونت خریده‏‎ ‎‏آیا خمس مازاد را پرداخت کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، خمس زیاده واجب نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4235]‏‏ ‏ ‏ 2080‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، امام امت، خمینی بت شکن‏

‏‏خانه ای مسکونی داشته ام به بهای شصت هزار ریال که چندین سال قبل خمس آن‏‎ ‎‏را پرداخته ام. مدتی پیش خانۀ فوق را به یکی از بستگان خود فروخته و با پول آن‏‎ ‎‏شروع به ساختن ساختمانی جدید نموده ام. اینک با توجه به این که سال مالی جدیدم‏‎ ‎‏فرا رسیده و ساختمان جدید نیز به پایان نرسیده، ولی مبلغ هفت صد و ده هزار ریال از‏‎ ‎‏پول ساختمان فروخته شده برایم باقیمانده، خواهشمند است پاسخ فرمایند که نسبت‏‎ ‎‏به آن چگونه باید عمل نمایم؟ والسلام ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، پول فروش خانه خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4236]‏‏ ‏ ‏ 2081‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1361‏

‏‏مدیریت دفتر محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله العالی‏

‏‏این جانب دبیر مدرسه راهنمایی شهرستان سراب که دو سال پیش به این شهرستان‏‎ ‎‏انتقال یافتم خانه ام را فروخته ام و با پول آن خانه تا کنون نتوانستم در این شهرستان‏‎ ‎‏خانه ای مناسب بخرم، اکنون که مدت نزدیک دو سال از فروش خانه می گذرد آیا به‏‎ ‎‏پولی که در نزدم می باشد خمس تعلّق می گیرد یا نه؟ البته مقداری پول خمس داده‏‎ ‎‏شده داشتم و مقداری هم وام گرفته بودم و از پول آن ها خانه ساخته بودم. خمس به‏‎ ‎‏این پول (یعنی فروش خانه) چگونه تعلق می گیرد؟ خواهشمندم توضیح فرمایید،‏‎ ‎‏ضمناً در صورت تعلق خمس نحوه پرداخت آن را اشاره فرمایید؟ و آیا اجازه‏‎ ‎‏می فرمایید سهم سادات و هم چنین مقداری از سهم امام را خودم بپردازم؟ و آیا‏‎ ‎‏می توان سهم امام و سهم سادات را به حساب جنگ زدگان و دیگر حساب های دولتی‏‎ ‎‏واریز کرد؟ ‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، پول فروش خانه نسبت به مقداری که خمس آن را داده اید‏‎ ‎‏خمس ندارد و نسبت به مقدار وام اگر وام را از درآمد و حقوق داده اید‏‎ ‎‏خمس دارد و می توانید به حساب شماره هزار تعاون اسلامی قم حواله‏‎ ‎‏کنید و مجازید سهم سادات خودتان را به سیّد فقیر و متدیّن بپردازید،‏‎ ‎‏موفق باشید.‏

‏‏[سؤال 4237]‏‏ ‏ ‏ 2082‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران‏‎ ‎‏حضرت امام خمینی، سلام علیکم، پس از عرض سلام و ادب، مستدعی است پاسخ‏‎ ‎‏دو سؤال زیر را به این حقیر ابلاغ فرمایند:‏

‏‏1. در سال 58، محل خدمت حقیر شهر سمنان بود و در آن جا با استفاده از مبلغ‏‎ ‎‏000 / 900 / 2 ریال وام از بانک ملی و مقداری قرض الحسنه از برادران دینی و مقداری‏‎ ‎‏پس انداز خودم، خانه ای به مبلغ 000 / 650 / 4 ریال خریداری نمودم. ضمناً این حقیر از‏‎ ‎‏روزی که صاحب درآمدی شده ام، سال برای خود داشته و هر ساله خمس متعلقه را به‏‎ ‎‏نمایندگان آن حضرت تقدیم نموده ام. اینک از سمنان به کرج انتقال یافته ام آن خانه را‏‎ ‎‏در سمنان فروخته و پس از بازپرداخت و استرداد وام دریافتی و مالیات های متعلقه و‏‎ ‎‏سایر هزینه های آن، مبلغی حدود 000 / 000 / 7 ریال برایم مانده که می خواهم در کرج‏‎ ‎‏خانه ای خریداری و با خانواده ام در آن سکونت کنم و غیر از این مبلغ وجه دیگری‏‎ ‎‏ندارم و امکان وصول وام مجدد در کرج برایم نیست. آیا مبلغ مذکور خمس دارد یا‏‎ ‎‏خیر و اگر دارد چگونه و پس از گذشت چه مدت؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بعد از فروش خانه وام آن را ادا کرده اید و پولی که داده اید‏‎ ‎‏از همان پول فروش خانه بوده خمس واجب نیست.‏

‏‏2. کسی است که از ابتدا تا کنون خمس پرداخت نکرده است، آیا می شود در منزل او و روی فرش او‏
‏‎

‎‏وارد شد و نماز خواند و از غذای او استفاده کرد و آیا غسل های او درست است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن خمس در منزل و فرش نباشد، تصرف و نماز در آن مانع ندارد و‏‎ ‎‏اگر آب مباح باشد غسل صحیح است.‏

‏‏[سؤال 4238]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6446‏

‏‏3. اگر شخصی خانه ای که جزء مؤونه اش نبود، خرید و از اجارۀ آن خانه صرف‏‎ ‎‏تعمیر و رنگ کاری او کرد و ممکن است به واسطۀ رنگ و تعمیر آن، تا اندازه ای قیمت‏‎ ‎‏خانه اضافه شده باشد ـ و البته آن خانه را نمی خواهد بفروشد ـ آیا خمس آن مقداری‏‎ ‎‏که خرج کرده، آخر سال خودش بدهد یا با آن مقداری که قیمت خانه اضافه شده‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس قیمت اضافی را بدهد.‏

‏‏[سؤال 4239]‏‏ ‏ ‏ 2083‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پس از سلام؛ محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی مرجع تقلید و رهبر‏‎ ‎‏عظیم  الشأن، امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏خانه ای داشتم که در آن ساکن بودم و مقداری پول مخمس و مقداری هم که هنوز‏‎ ‎‏خمس تعلق نگرفته بود، داشتم و چند هزار تومان هم قرض گرفتم و به آن اضافه کردم‏‎ ‎‏و 60 متر مربع زمین خریدم و در آن 2 تا اتاق احداث کردم و قصدم این بود وقتی که‏‎ ‎‏عمارت قیمتش کمی بالا رفت، بفروشم و قرض خود را ادا کنم و استفاده ای هم کرده‏‎ ‎‏باشم. بعد از 5 یا 6 ماه که قیمت عمارت کمی بالا رفت اتفاقاً خانه ای که قبلاً داشتم،‏‎ ‎‏فروختم و خمس آن را هم دادم و قبل از مُضیّ سال به خانۀ تازه احداث شده احتیاج‏‎ ‎‏شدید پیدا کردم و فعلاً در آن ساکنم، آیا این خانه خمس دارد؟ و در صورتی که دارد،‏‎ ‎‏خمس قیمت تمام شده یا خمس قیمت فعلی واجب است؟ و مقداری هم بعد از‏‎ ‎‏سکونت دوباره خرج کرده ام؛ حکم آن چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به مقداری که وام ادا نشده یا از غیر درآمد کسب صرف‏
‏‎

‎‏شده خمس ندارد و نسبت به بقیه باید تخمیس شود و نسبت به آنچه‏‎ ‎‏خمس آن داده شده، دو مرتبه خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4240]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 511‏

‏‏2. آیا جهیزیه و یا قباله را اگر فروخت، مازاد بر قیمت اول را سر سال خود چه‏‎ ‎‏کند؟ ترقّی جهیزیه و قباله که روزی صد تومان و اکنون یک صد هزار تومان گردیده،‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد؛ مگر آن که از پولی تهیه شده باشد که باید خمس‏‎ ‎‏آن را بدهد.‏

‏‏[سؤال 4241]‏‏ ‏ ‏ 2084‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. منزلی از پدرم به من ارث رسید؛ در موقع فوت پدر، قیمت منزل یک هزار‏‎ ‎‏تومان بوده و بعد از مدتی قیمت آن به ده هزار تومان رسیده و آن را فروختم؛ آیا آن 9‏‎ ‎‏هزار تومان خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏2. زنی از زنا حمل پیدا کرد و طفل را بعد از مدت 6 ماه عمداً سقط جنین نمود، دیۀ این فرزند را چه‏‎ ‎‏کسی باید بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خود مادر مباشر سقط بوده باید بدهد.‏

‏‏3. زن به واسطۀ مریض بودن، در ماه رمضان روزه نگرفت یا آن که عصیاناً روزۀ خود را خورده است و تا‏‎ ‎‏ماه رمضان ثانی روزه نگرفت و تمکّن بر کفاره ندارد، غیر از مهریه ای که از شوهر طلبکار است، آیا‏‎ ‎‏واجب است که به اندازۀ کفاره از مهریه از شوهر خود گرفته و ادای کفاره نماید یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، کفاره واجب است ولو این که از مهریه بگیرد و بپردازد.‏

‏‏4. دختر در خانۀ پدر نذر کرده به جهت حاجت شرعی، و حاجت برآمد، اما به نذر عمل ننمود و تمکّن‏‎ ‎‏بر کفاره ندارد، غیر از گوشوارۀ طلا و دستبند طلا، آیا واجب است که آن ها را فروخته و ادای کفاره‏‎ ‎‏نماید یا خیر؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، گوشواره و دستبند اگر ملک خود او است و نذر با صیغۀ شرعی بوده، لازم است‏‎ ‎‏کفاره بدهد ولو به فروش آن ها و در غیر این صورت، فروش لازم نیست.‏

‏‏[سؤال 4242]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6799‏

‏‏2. در جواب سؤالی راجع به این که اگر مالی را که به ارث مالک شده بفروشد،‏‎ ‎‏فرموده اید: «خمس ندارد» و در بعضی چاپ ها توضیح دارد: «اگر ارث را بفروشند، از‏‎ ‎‏ترقّی آن باید خمس بدهد»؛ تکلیف واقعی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، ترقّی آن خمس ندارد؛ حتی بعد از فروش.‏

‏‏[سؤال 4243]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5316‏

‏‏2. مال ارث را اگر وارث بفروشد و قیمت روز فروش زیادتر از روز انتقال باشد‏‎ ‎‏سابقاً می فرمودید این زیاده جزء ربح مکاسب است و اگر از مؤونه زیاد بیاید خمس‏‎ ‎‏دارد، فعلاً نقل شده که حضرت عالی فرموده اید خمس ندارد، از محضر مبارک تقاضا‏‎ ‎‏می شود فتوای فعلی را مرقوم فرمایید و همچنین در هبه.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد و خمس به ربح تجارت تعلق می گیرد و این جا‏‎ ‎‏صدق نمی کند.‏

‏‏[سؤال 4244]‏‏ ‏ ‏ 2085‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم شورای استفتائات دفتر امام‏

‏‏1. اگر کسی مالی را که به ارث برده است، بفروشد، خمس به آن تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏نه؟ و در صورت تعلق، آیا به قیمت اضافی آن تعلق می گیرد یا به تمام ارزش آن؟ و در‏‎ ‎‏هبه با فرض همین مسأله چطور؟‏

‏‏بسمه تعالی، در میراث و موهوب خمس واجب نیست؛ حتی بعد از‏‎ ‎‏فروش.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 4245]‏

‏‏2. کسی که تا به حال خمس نداده است آیا تمام دارایی اش را باید حساب کند یا‏‎ ‎‏مخارج عرفی استثنا می شود؟ و زمین و باغی که قیمت آن ترقّی کرده است ولکن هنوز‏‎ ‎‏آن را نفروخته، آیا خمس قیمت اولیۀ آن را باید بدهد یا قیمت امروز آن را، اگر چه‏‎ ‎‏نفروخته باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید خمس به قیمت فعلی بدهد و برای تعیین مقدار و مورد‏‎ ‎‏تعلق خمس باید به حاکم شرع مراجعه نماید.‏

‏‏3. اگر کسی پولی را جهت مؤونه، مثلاً پولی را به بنّا می دهد که برایش مصالح بیاورد و کار کند و‏‎ ‎‏پرداخت پول قبل از سال خمسی باشد، لکن در هنگام سال خمسی بنّا مصالح را آورده است و هنوز‏‎ ‎‏کار نکرده، آیا خمس به این مصالح کار نشده که مورد نیاز است و پول پرداخت شدۀ نزد بنّا که هنوز کار‏‎ ‎‏نکرده است، تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏4. میوه ها و زراعت هایی که هنگام سال خمسی وقت چیدن آن ها نرسیده است، آیا در هنگام سال‏‎ ‎‏خمسی، خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید به همان قیمت سر سال خمس آن را بدهد.‏

‏‏5. این که فتوای حضرت امام در تحریر و حاشیۀ عروه بر احتیاط واجب است که ابتدای شستن صورت‏‎ ‎‏و دست ها باید از اَعلی به اسفل باشد، آیا در همۀ دست کشیدن ها باید از بالا دست بکشد؟ و اگر کسی‏‎ ‎‏مثلاً از وسط دست کشید، در عین حال که بالا را شسته است، آیا اشکال دارد و در عین حالی که از‏‎ ‎‏اسفل به اعلی نشسته است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏6. سرودهایی که معمولاً رادیو می گذارد و همراه با آهنگ است چه حکمی دارند؟‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 4246]‏‏ ‏ ‏ 2086‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. زمینی را برای زراعت به عنوان سرمایه خریداری کرده و خمس آن را داده‏‎ ‎‏است. بعداً که ترقی قیمت پیدا می کند آن را با زمین دیگری معاوضه می کند. آیا در این‏
‏‎

‎‏صورت ترقی قیمت آن خمس دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، زمین اگر برای تجارت و فروش خریداری شده، حکم مال‏‎ ‎‏التجاره بر آن مترتّب است و ترقی قیمت در آخر سال، اگر امکان‏‎ ‎‏فروش  داشته ولو آن که نفروخته باشد، خمس دارد؛ ولی اگر زمین را برای‏‎ ‎‏زراعت کردن خریده که در آن زراعت کند تا نفروخته، ترقی قیمت‏‎ ‎‏خمس  ندارد.‏

‏‏2. شخصی ماشین می خرد که با آن کرایه کشی کند. بعد از این که دو یا سه سفر مسافرت کرد و نمازش را‏‎ ‎‏تمام خواند، دو سه ماهی را به کمتر از مسافت شرعی‏‎ ‎‏کرایه کشی و رفت و آمد می کند. در این صورت‏‎ ‎‏اگر بعد از دو سه ماه مجدداً برای همان شغل سابق به حد مسافت شرعی مسافرت کند آیا باید نماز را‏‎ ‎‏تمام بخواند یا این که به هم خورده و باید در سفر اول قصر و در سفر دوم تمام بخواند؟ حکمش را‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض دوام شغل، ولو در کمتر از مقدار مسافت، حکم عملیت سفر به حال خود‏‎ ‎‏باقی است.‏

‏‏3. اگر میت را سهواً بر خلاف ترتیب اغسال ثلاثه غسل دادند و دفن کردند و بعد متوجه شدند؛ آیا برای‏‎ ‎‏مراعات ترتیب، نبش قبر لازم است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مثل مفروض، مسأله جواز نبش مشکل است؛ گرچه خالی از وجه نیست اگر‏‎ ‎‏مخالف احترام میت نباشد.‏

‏‏[سؤال 4247]‏‏ ‏ ‏ 2087‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی زمینی را خریده برای فروش و مدت ده سال نگه داشته؛ اکنون به چندین‏‎ ‎‏برابر قیمت خرید می تواند بفروشد و قیمت زمین در طول ده سال بالا و پایین رفته،‏‎ ‎‏یا  همه بالا رفته است؛ آیا خمس سود فعلی را باید بدهد، یا اهل خمس در سال اول،‏‎ ‎‏به  لحاظ ارتفاع قیمت شریک شده اند و خمس به طور تصاعدی بالا رفته است؟‏‎ ‎‏لطفاً  حکم مسأله را در دو صورت خرید زمین از پول مخمس و غیر مخمس بیان‏‎ ‎‏فرمایید. ‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، چنانچه در طی آن مدت، تنزّل قیمت پیدا نکرده باشد، در‏‎ ‎‏صورتی که زمین از پول مخمس تهیه شده، یک خمس برای ترقّی قیمت به‏‎ ‎‏قیمت فعلی کافی است؛ و اگر از پول غیر مخمس بوده، علاوه بر خمس‏‎ ‎‏زمین به قیمت فعلی، باید خمس ترقّی قیمت چهار خمس دیگر را نیز به‏‎ ‎‏قیمت فعلی بدهد؛ و اگر در اثنای آن مدت، تنزّل قیمت نیز حاصل شده،‏‎ ‎‏احتیاطاً خمس ترقّی سال قبل و ترقّی سال بعد را باید بدهد. ‏

‏‏[سؤال 4248]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6990‏

‏‏3. در مورد جمع آوری تمبر: اگر تمبرهای پستی را به قصد فروش خریده و بعد از‏‎ ‎‏مدتی به قیمت گران تر بفروشیم اشکالی دارد؟ و آیا به‏‎ ‎‏نگهداری تمبر، خمس تعلق‏‎ ‎‏می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد و خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 4249]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4886‏

‏‏2. آیا به تمبرهای یادگاری که از طرف وزارت پست و تلگراف نشر شده یا‏‎ ‎‏می شود و بعد از گذشت مدتی بر اثر بورس بازی، قیمت آن تا چندین برابر قیمت‏‎ ‎‏اصلی می رسد، خمس تعلق می گیرد یا نه؟ در ثانی، بعد از گذشت مدتی و پرداخت‏‎ ‎‏خمس، مجدداً قیمت آن تغییر بکند، باز هم باید خمس مابه التفاوت آن را پرداخت‏‎ ‎‏یا  نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای تجارت تهیه نشده و قبلاً خمس آن داده شده، ترقّی‏‎ ‎‏قیمت خمس ندارد. و آلبوم در حد شأن بدون قصد تجارت خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4250]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2050‏

‏‏2. کسی که هر سال مبلغی در بانک پس انداز می کند و خمس پس اندازِ همان سال‏‎ ‎‏را می پردازد، کفایت می کند؟ و همچنین کسی که از طلب خود، سال اول خمس داده و‏
‏‎

‎‏سال بعد هم مبلغی دیگر به همان مدیون اول قرض داده؟‏

‏‏بسمه تعالی، کفایت می کند و پول مخمس دوباره خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4251]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2619‏

‏‏2. چنانچه خمس طلا و مسکوک طلا قبلاً پرداخت شده باشد، آیا مجدداً در پایان‏‎ ‎‏هر سال نیز خمس آن باید محاسبه و پرداخت گردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چیزی که خمس آن داده شده، دوباره خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4252]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2601‏

‏‏2. اگر جسمی را که یک سال از آن استفاده نشده خمس آن را بپردازند ولی باز هم‏‎ ‎‏به علت عدم احتیاج، مورد استفاده قرار نگیرد، باز هم در سال های بعد خمس به آن‏‎ ‎‏تعلق می گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، دو مرتبه خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 4253]‏‏ ‏ ‏ 2088‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ خمینی، سلام علیکم‏

‏‏مغازه داری جنسی را که از طرف صنف به آن ها داده می شود به طور معمول‏‎ ‎‏مصرف می کند. سر سال که می شود مقداری از این جنس زیاد می آید، که ممکن است‏‎ ‎‏زیادی را به مصرف سال آیندۀ دکان یا به مصرف زن و فرزند خود برساند و ممکن‏‎ ‎‏است به قیمت آزاد بفروشد. باتوجه به این که قیمت آزاد با قیمت صنف تفاوت دارد،‏‎ ‎‏در هر سه صورت، تکلیف خمس این شخص چه می شود؟ ‏

‏‏خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، در هر سه صورت، خمس واجب است و میزان قیمتی است‏‎ ‎‏که به آن فروخته یا برابر مقررات می تواند بفروشد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎