[سؤال 4031] ----> 3308
3. کسی که تا کنون حساب سال نداشته و می خواهد حساب سال باز کند، آیا خمس به لوازمات زندگی او از قبیل خانه و یخچال یا زمین جهت احداث خانه و... تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر نمی داند که از ربح بین سال تهیه کرده، باید با حاکم شرع مصالحه کند.
[سؤال 4032] ----> 5805
4. آیا برای تعیین سال (جهت محاسبه و پرداخت همیشگی خمس و سهم امام) در ابتدا لازم است تمام وسایل زندگی را از نظر قیمت محاسبه کرده و جمعاً مشخص شود؟ در این مورد، قیمت خرید اجناس باید حساب شود یا قیمت فعلی آن ها؟ در هر دو صورت، ممکن است انسان تسلّط نداشته باشد و دقیقاً مشخص نشود، زیاد یا کم شود؛ به هر حال، آیا ایجاد اشکال می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، آنچه در زاید بر مصارف زندگی در بین سال، سر سال باقی بماند خمس دارد و می توانند نزد یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب حساب کنند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 97
[سؤال 4033] ----> 2072
2. راننده ای که تا به حال حساب سال نداشته و ماشینی دارد که روی آن کار می کند و معیشتش از این راه اداره می شود، حالا که می خواهد حساب نماید و خمسش را بپردازد، آیا باید به قیمت فعلی اش حساب کند و یا پولی که موقع خرید پرداخته؟
بسمه تعالی، اگر حاکم شرع، معامله را نسبت به مقدار خمس امضا نماید، میزان قیمت فعلی است.
[سؤال 4034] 2001
بسمه تعالی
این جانب دبیر دبیرستان، هستم و 13 سال است که در آموزش و پرورش خدمت می کنم ولی متأسفانه تا به حال موفق به پرداختن خمس نشده ام خواهشمند است خمس این جانب را حساب کرده و دستور فرمایید آن را به چه وسیله و یا به چه حسابی بپردازم. مایملک من به شرح زیر می باشد:
ده هزار تومان قالی که مورد استفاده خانواده ام هست.
ده هزار تومان ماشین
صدو بیست هزار تومان وجه نقد
هزار و ششصد و سی تومان طلا که قیمت امروز آن ها را نمی دانم ولی قیمت امروز آن را حساب خواهم کرد و به نحوی که معین خواهید کرد خواهم پرداخت.
خواهشمندم هرچه زودتر خمس دارایی این جانب را محاسبه کرده، ارسال فرمایید.
بسمه تعالی، هر مقدار از ارباح که سر سال باقیمانده و صرف در مؤونه سال نشده باید تخمیس شود و آنچه از مؤونه است و معلوم نیست که از ربح سال تهیه شده یا از ربح سال قبل باید با حاکم شرع یا وکیل او مصالحه شود و برای تصفیه حساب به یکی از وکلای مسلم الوکاله این جانب مراجعه و حساب کنید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 98
[سؤال 4035] 2002
بسمه تعالی
محضر حضرت آیت الله العظمی خمینی مدّ ظله
1. کسی برای خود سال معلوم کند، تا حالا سال نداشته، باید لباس بدن و زیور زنانه و فرش خانه و ظرف خانه را هم قیمت کند، یا این که لوازم منزل را نباید قیمت کند چیزهای زیادی که دارد قیمت کند و خمس آن را بدهد؟
بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارد از ربح کسب بدون دادن خمس تهیه کرده و یقین ندارد که از مؤونه سال بوده باید خمس آن داده شود.
2. ارباب ظالم که همیشه رعیت را جریمه می کند به ناحق مال رعیت را غصب می کند، حالا هر رعیتی که مالش غصب شده آیا می تواند از ارباب غاصب اندازه مال خود از مال او دزدی کند؟
بسمه تعالی، اگر تمکّن ندارد که مال خود را از او بگیرد می تواند به مقدار آن از مال او تقاصّ کند.
3. بعضی از وکیل های مجتهد می آید در دهات ها با قریه دار یا داروغه می سازد و می رود به خانه های مردم می گوید بیا خمس خود را بده، صاحب خانه می گوید من خمس دادم، یک چیزی کم مانده به شما می دهم، آن ها قبول نمی کنند، به زور، خود مال خمس داده نداده را هم قیمت می کند خمس آن ها را به دست خود می گیرند و از همان پول سهم امام علیه السلام به داروغه و قریه دار رشوه می دهد وکیل به آن ها، که شما با من کمک کردید آیا این عمل جایز است؟
بسمه تعالی، در صورتی که به زور از مردم پول می گیرند در حالی که آن ها بدهکار نیستند جایز نیست.
4. کسی محتاج به پول است باید قرض کند ولی صاحب به غیر ربا پول نمی دهد، جایز است پول بگیرند ربا بدهند؟
بسمه تعالی، اگر نیت دادن ربا نکند جایز است و در هر صورت قرض صحیح است و اگر در دادن زیاده مجبور باشد حرمت هم ندارد.
[سؤال 4036] 2003
بسمه تعالی 13 / 5 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله امام خمینی، مرجع عالی قدر شیعیان
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 99
پس از اهدای سلام و درخواست سلامتی و طول عمر شما از درگاه ایزد متعال تا ظهور حضرت حجت، سلام الله علیه، احتراماً به عرض می رسد که اگر کسی مدت ده سال مشغول به کسب و کار مشروع بوده باشد و الآن که حساب می کند، حدود یک میلیون تومان مازاد بر مخارج خود به صورت نقدی و جنسی و محل کسب دارا باشد و تا کنون وجهی بابت حقوق شرعیه نپرداخته باشد، چه مقدار از این دارایی بابت سهمین و حقوق شرعیه بدهکار می باشد؟ و آیا می توان مطابق با مرقومۀ پیوست که به نام سخنان شما مابین فقهای شورای نگهبان نوشته اند، عمل نمود؟ و آن بدین شرح است: «کسی که حقوق مالی خود را پرداخت نکرده است، سهمی که می بایست پرداخت کند به صورت مشاع در دست او است و در صورت عدم پرداخت، به صورت تصاعدی افزایش پیدا می کند تا آن جا که اگر کلیۀ اموالشان را هم بدهند، باز بدهکارند».
بسمه تعالی، باید به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه و تصفیه حساب کند و گاهی به نحو تصاعد، خمس افزایش پیدا می کند.
[سؤال 4037] 2004
بسمه تعالی 28 / 10 / 1361
پس از اهداء سلام معروض می دارم:
این جانب متولد 1340، جوانی هستم 21 ساله که پس از فارغ التحصیل شدن از دبیرستان، در یکی از ارگان های انقلابی مشغول خدمت هستم، می خواستم از حالا خمس پولم را حساب کنم تا در آینده دچار مشکل نشوم؛ دو سال پیش یعنی از سال 1359 تا 19 / 1 / 61 تقریباً چهارده هزار تومان پول در بانک داشتم؛ در این مدت محصل بوده ام و با کار کردن در روزهای تعطیل، این پول را به دست آوردم؛ بعد از تاریخ 6 / 2 / 61 تا به این تاریخ (28 / 10 / 61)، پنج هزار تومان به این پول ها اضافه شده؛ البته با حقوقی که در این مدت گرفتم، خرج مراسم عقد و یک عدد فرش و مقداری از شیربها را پرداخت کرده ام، ولی هنوز 11550 تومان به خانوادۀ زنم مقروض هستم که باید در همین روزها بپردازم.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 100
سؤال: آیا این پول ها که از تاریخ 6 / 2 / 61 جمع آوری و مقداری از آن ها خرج عقد و فرش و شیربها شده و یک سال هم به او نگشته، آیا به این پول و اثاثیه، خمس تعلق می گیرد؟
آیا به پول اول (چهارده هزار تومان) که دو سال به آن گشته، چقدر خمس تعلق می گیرد؟ در حال حاضر جمعاً نوزده هزار تومان پول نقد دارم و 11550 تومان شیربها مقروض هستم.
بسمه تعالی، مقداری از حقوق که سال بر آن گذشته خمس دارد، هر چند بعد از سال آن را خرج کرده باشید؛ و دین اگر برای مؤونه سال نبوده استثنا نمی شود.
[سؤال 4038] 2005
بسمه تعالی
خدمت رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران سلام عرض می کنم.
کسی که از اول تکلیف خمس نداده؛ آیا باید خمس تمام اموال و دارایی اش را بدهد؟ اجناسی که به آن ها خمس تعلق می گیرد و از اثاث منزل است. باید قیمت موقع خرید را حساب کند یا قیمت فعلی را؟
الآن که در بین سال می باشد می شود حساب کند؟
در صورت حساب کردن و آماده شدن، چگونه به آن جناب تقدیم کند؟
بسمه تعالی، اموال و دارایی اگر از درآمد سرمایۀ غیر مخمس تهیه شده، تماماً به قیمت عادلۀ روز خمس دارد و برای بررسی و تصفیۀ حساب به یکی از وکلای مجاز این جانب مراجعه نماید.
[سؤال 4039] ----> 1524
2. کسی که تا کنون اصلاً خمس نداده، برای دادن خمس چگونه باید عمل کند؟ آیا خمس تمام وسایل و لوازمات ضروری که دارد، مثلاً مانند موتور، ماشین، یخچال،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 101
خانه، و غیره را نیز باید بدهد؟ و اگر باید بدهد، آیا باید خمس همان قیمت خرید را بدهد یا خمس قیمت فعلی را که ممکن است گران تر یا ارزان تر شده باشد؟
بسمه تعالی، به قیمت فعلی باید خمس بدهد و برای تصفیه حساب، مصالحه لازم است که باید به یکی از وکلای مسلّم الوکالۀ این جانب مراجعه نماید.
[سؤال 4040] ----> 2398
2. کشاورزی که سال خمسی نگرفته و تازه می خواهد خمس بدهد، آیا وسایل کشاورزی او (گاو و وسایل دیگر) و اثاث خانه و خود منزل او خمس دارد؟ آیا ملکی که در آن کشاورزی می کند ـ در صورتی که خریده باشد ـ خمس دارد؟ اگر دارد باید خمس پولی که خریده بدهد یا قیمت کنونی؟
بسمه تعالی، چنانچه از ربح کسب تهیه شده باید خمس آن را به قیمت فعلی بدهید، ولی آنچه از ربح قبل از گذشتن سال در مؤونه صرف شده خمس ندارد.
[سؤال 4041] ----> 6941
2. کسانی که هیچ گاه وجوه شرعیۀ خود را پرداخت نکرده اند و در حالی که با اموال خود کسب نموده و در آن تصرف کرده اند. محاسبۀ دقیق بدهی برای آن ها بسیار مشکل یا غیر ممکن است، تکلیف شرعی چنین افرادی چیست؟
بسمه تعالی، باید برای تصحیح معاملات به مرجع یا وکیل او مراجعه کنند و پس از تحصیل اجازه، خمس مقدار متیقّن را بدهند و در موارد مشکوک مصالحه نمایند.
[سؤال 4042] ----> 1641
4. کسی که از 40 سال قبل حساب سال نداشته و هرچه هم وجوهات داده ننوشته و در خلال این مدت، چندین خانه و اثاث البیت و مغازه و ماشین و غیره خریده که در
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 102
آن زمان مثلاً 50 هزار تومان بوده اند و اینک پنج میلیون تومان شده اند، لطفاً بفرمایید:
اولاً: از چه مبلغی باید خمس بدهد؟
ثانیاً: وضع مخارج و هزینه های این چند ساله چیست و نماز و غسل و روزه اش چگونه است؟
بسمه تعالی، به یکی از نمایندگان مجاز این جانب مراجعه کند و اگر مقدار بدهی معلوم نیست مصالحه نماید و در موقع نماز و غسل و وضو اگر علم به بدهی شرعی و حکم آن نداشته، عمل گذشته محکوم به صحت است.
[سؤال 4043] 2006
بسمه تعالی 22 / 7 / 1361
محضر مقدس رهبر انقلاب و مرجع عالی قدر جهان، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از تقدیم عرض سلام؛ خواهشمند است نظر مبارک را در این مسائل بیان فرمایید:
1. شخصی تا حال حساب سال ندارد و زمین کشاورزی با چاه آب و موتور با اقساط خریداری کرده و بعضی از اقساط را پرداخته و بعضی باقی است، می خواهد خمس مال خود را بدهد؛ از طرفی، قیمت فعلی زمین و چاه و موتور مذکور با قیمت موقع خرید خیلی فرق دارد، الآن چند برابر است؛ آیا می تواند خرید را حساب کند و اقساط پرداخته، خمسش را حساب کند یا قیمت فعلی را که ترقّی کرده باید حساب کند؛ یعنی قیمت فعلی زمین کشاورزی وچاه و موتور را باید حساب کند؟
بسمه تعالی، هر مقدار که اقساط آن پرداخت شده، در صورت اجازۀ حاکم شرع، به قیمت فعلی خمس دارد.
2. بین بعضی از شهرها تا شهر دیگر یا مثلاً بین یک شهر تا یک روستا، معروف بوده که هشت فرسخ شرعی می باشد و الآن که وسایل پیشرفته مثل کیلومتر ماشین و غیره هست اگر از آخر شهر یا روستای سابق حساب شود، مسافت شرعی است ولی اگر از آخر خانه های اطراف جاده حساب شود، مسافت شرعی نیست؛ با در نظر گرفتن این که اصولاً خانه ها را اطراف جاده، یکی پس از دیگری، قریب 2 تا 3
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 103
کیلومتر و یا بیشتر از این ساخته اند، آیا حد ترخص آخر این خانه ها است و یا آخر شهر، ولو خانه هایی یکی پس از دیگری اطراف جاده باشد که این خانه ها به حساب نیاید؟
بسمه تعالی، اگر خانه ها جزو شهر یا روستا محسوب است، مسافت از آخر خانه ها حساب می شود.
3. پدری مدت 50 یا 60 سال نماز نخوانده و روزه نگرفته، با این که می توانسته نمازهایش را بخواند و روزه ها را بگیرد ولی نافرمانی کرده؛ از طرفی برای نماز و روزه های خود هم وجهی معین نکرده؛ آیا بعد از مرگش همۀ نماز و روزه ها را باید پسر بزرگ تر به جا بیاورد، با این که این شخص اصلاً مدت تکلیف نماز نخوانده و روزه نگرفته است؟ یا این که شخصی نماز می خوانده و روزه می گرفته ولی احیاناً بعضی از نمازها و روزه ها ترک شده ـ سهواً یا عمداً ـ کدام صورت بر پسر بزرگ تر واجب است بعد از مرگ پدر به جا بیاورد؟
بسمه تعالی، نماز و روزه که بر گردن پدر است، بر پسر بزرگ تر واجب است آن را قضا کند؛ مگر آن که پدر از روی طغیان و سرکشی ترک کرده باشد.
4. شخصی زن خود را طلاق می دهد، در صورتی که شوهر از زن خود مدتی جدا است ـ مثلاً یک سال است شوهر در خانۀ خود یا شهر خود، و زن او هم در خانۀ پدر مثلاً، و این مدت یک سال هیچ گونه زناشویی نداشته اند ـ آیا بعد از طلاق، زن عدّه دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر زن مدخولٌ بها باشد عدّه دارد.
5. در بعضی از بلاد مسلمین زن های شیعه را سنّی طلاق می دهد، در صورتی که شرایط طلاق شیعه ـ مثل حضور عدْلَین و غیره ـ مراعات نمی شود، این طلاق چه صورتی دارد؟ و اگر زن احیاناً شوهر کرد، با جهل به مسأله، در هر دو صورت تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، طلاق اگر با شرایط مقرّره نباشد باطل است و زوجیت به قوّت خود باقی است و چنانچه زن پس از چنین طلاقی شوهر کند ازدواج دوم باطل و حرام است، باید فوراً از مرد دوم کناره گیری کند.
6. در معاملۀ سلف، خریدار از اول شرط کند اگر جنس را به موقع تحویل نداد، فروشنده قیمت جنس را موقع تحویل بدهد، در صورتی که جنس در موقع تحویل چند برابر است آیا این شرط درست است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر حیله برای گرفتن ربا نباشد اشکال ندارد.
7. کسانی که ماه مبارک رمضان را مسافرند ـ مثل برادران رزمنده در جبهه های جنگ ـ اگر چند روز
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 104
مانده به آخر ماه رمضان شهید شود یا مسافر بمیرد یا مثلاً بعد از ماه مبارک، قبل از آن که به وطن مراجعت کند یا قصد ده روز کند، شهید شود یا بمیرد آیا روزه های آن ها را باید قضا کرد یا واجب نیست؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، قضا واجب است.
[سؤال 4044] 2007
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر عالی قدر ملت ایران و مرجع تقلید مسلمین جهان امام خمینی
احتراماً به عرض می رساند: این جانب ساکن دزفول، سال ها است که از آن امام واجب الطاعة تقلید می نمایم، ولی به سبب این که چیزی از مال دنیا نداشته ام، لذا خمسی نداده ام. اما بحمدالله از برکت آن امام، من به مال و منالی رسیده ام؛ از جمله دارای یک باب خانه به قیمت تقریبی فعلی یک میلیون ریال (اما قبلاً که آن را ساخته ام بیست هزار تومان خرج برداشته است) و دارای یک دستگاه کامیون ماک 18 چرخ به مبلغ چهار میلیون و ششصد هزار ریال و نیز دارای موجودی نقدی در بانک به مبلغ دو میلیون ریال و اثاث البیت خانه هم به مبلغ پانصد هزار ریال که جمعاً هشت میلیون و یک صد هزار ریال ثروت دارم که می خواهم مال الله را از آن ها اخراج نمایم؛ چون که تا کنون خمس و سهم امام نداده ام و به تناوب، از چند سال قبل تا کنون این سرمایه و ثروت برایم جمع شده. حال چون می خواهم خمس و سهم امام را از اموالم خارج سازم، بنابراین استدعا دارد مبلغ خمس و سهم امام را برایم تعیین و امر فرمایید که به چه جا و چه کسی که نمایندۀ تام الاختیار آن امام عزیز است، تقدیم نمایم و اگر هم شماره حسابی برای خمس و سهم امام به نام آن امام عزیز است، به من اعلام، تا به آن واریز کنم.
بسمه تعالی، خمس تمام سرمایه و خمس آنچه که با ربح سرمایۀ غیر مخمس تهیه شده باید پرداخت شود و می توانید سهمین را به حساب شمارۀ هزار مؤسسۀ تعاون اسلامی قم حواله نمایید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 105
[سؤال 4045] ----> 2313
3. فرموده اید احتیاط واجب در اموالی که نمی داند مکلف که در بین سال تهیه نموده یا بعد از گذشتن سال صلح با حاکم شرع است آیا کسی که سال نداشته در غیر سال اول به چه نحو می تواند بین سال و آخر سال را تمیز بدهد و اصولاً تعیین سال را برای تاجر و کاسب و امثال این ها واجب می دانید؟ یا خیر؟
بسمه تعالی، کسی که سال نداشته و اجمالاً می داند به او خمس تعلق گرفته با او به طور مصالحه انجام دهید و سال را از همان وقت مصالحه قرار دهید.
[سؤال 4046] ----> 2168
4. شخصی تا به حال حساب سال پرداخت نکرده و مدت 10 سال است کارمند دولت می باشد که حقوق اول استخدام مشارٌالیه با حقوق فعلیش مغایرت دارد؛ یعنی سالانه مبلغی به حقوقش اضافه شده. حالیه که قصد حساب کردن مال خودش را دارد آیا موجودی فعلی خودش را بایستی تخمیس کند یا مخارجی را هم که در این مدت نموده ـ اعمّ از لباس و مسافرت و لوازم منزلی که موجود دارد ـ بایستی حساب کند و از اولین حقوق استخدامش حساب شود یا همین موجودی فعلی را محسوب نماید؟
بسمه تعالی، موجودی فعلی را حساب کند و آنچه در زندگی صرف کرده و معلوم نیست که از ربح بین سال بوده را با حاکم شرع مصالحه کند.
[سؤال 4047] ----> 2137
2. این جانب یک دستگاه خانه مسکونی دارم که چند سال قبل دادم به اجاره درست کنند و پولی را که دادم به اجاره کننده خمس آن مبلغ را داده بودم و شما بفرمایید که الآن که می خواهم برای خود سال قرار بدهم این یک دستگاه خانه که از آن استفاده می کنم خمس دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر پولی که سال بر آن گذشته باشد صرف در آن نکرده باشید خمس ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 106
[سؤال 4048] ----> 1752
3. ما درآمدمان به اندازۀ خرجمان می باشد. فقط ممکن است در طول سال، از ربّ گوجه فرنگی یا از پارچه و برنج، چیزی اضافه آید و من برای خودمان روز اول مهر را سال قرار داده ام؛ حالا به من می گویند که در آن روز اگر دفترچه برای بچه ها و یا میوه هم در منزل داری خمس تعلق می گیرد، با وجودی که می دانم تا قبل از سال دیگر تمام می شود. خواهشمندم توضیح بفرمایید. لطفاً شمارۀ حساب خمس را بفرمایید تا واریز نمایم.
بسمه تعالی، احتیاطاً آن ها را حساب کنید و می توانید به حساب شمارۀ هزار مؤسسۀ تعاونی اسلامی قم حواله کنید.
[سؤال 4049] 2008
بسمه تعالی 29 / 2 / 1361
محضر مبارک رهبر عالی قدر آیت الله العظمی امام خمینی مدّ ظله العالی، پس از مراسم دعاگویی به شرف عرض عالی می رساند:
1. این جانب مقلد حضرت عالی هستم و سال خمسی نداشتم. در بین سال چهار هزار تومان خرج یک باغ لیمو کرده ام که عین آن باقی باشد و از میوۀ آن استفاده کنم. حال باغ چهارصد هزار تومان ارزش دارد. آیا خمس به همۀ باغ تعلق می گیرد یا به میوۀ آن؟ جواب مرقوم فرمایید.
2. آیا پول مجهول المالک و رد مظلمه به سید می رسد یا خیر؟
بسمه تعالی، خمس باغ را باید بدهید و دادن مظالم و مجهول المالک به سید فقیر مانع ندارد.
[سؤال 4050] ----> 2170
4. اگر زنی از طلایی که زینت خود او است فروخته و فرشی خریده ـ و به طور مرتب استفاده نمی نماید ـ لازم است خمس آن را محاسبه نماید یا نه؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 107
بسمه تعالی، اگر زن از درآمد کسب خود بدون دادن خمس تهیه نموده و در سال های بعد فروخته خمس آن واجب است و در غیر این صورت واجب نیست.
[سؤال 4051] ----> 6512
4. اگر وام گیرنده به عللی نتوانسته باشد که آن وام را برای خرید یا تعمیر منزل خرج کند و به مصرف برساند و با آن وام، تعدادی سکۀ طلا ـ مثل بهار آزادی یا سکه هایی که در زمان طاغوت به علل مختلف ضرب می شد ـ خریداری نماید و با توجه به این که هرماه اقساط وام را از حقوق یا از درآمد کسب پرداخت می کند، سر سال از نظر خمس و زکات چه مسأله ای دارد؟
بسمه تعالی، گذشت که هر مقدار از وام را ادا کرد، مقدار مقابل آن خمس دارد و با وجود شرایط، زکات هم تعلق می گیرد.
[سؤال 4052]
الف. آیا به سکه های طلا که در رابطه با وام فوق خریداری شده، خمس یا زکات تعلّق می گیرد؟
بسمه تعالی، سکه ها نسبت به مقداری از وام که ادا شده خمس دارد و با وجود شرایط، زکات هم دارد.
[سؤال 4053]
ب. اگر تعلق می گیرد، بر مبنای خرید سکه باید خمس و زکات داده شود یا به قیمت روز؟
بسمه تعالی، به قیمت روز.
[سؤال 4054]
ج. آیا می تواند سکه های فوق را به بچه های خود ببخشد؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 108
بسمه تعالی، مانع ندارد؛ ولی اگر زاید بر شؤون یا برای فرار از خمس باشد خمس ساقط نمی شود.
[سؤال 4055]
د. اگر سکه ها را به بچه های خود ببخشد، با توجه به سؤال قبلی، وضع او از نظر خمس و زکات چه می شود؟ (چون بدهی به بانک را جزو بدهی کل حساب کرده، ولی با پولی که جزو دارایی بود، سکه خریده و به بچه های خود بخشیده).
بسمه تعالی، گذشت که اگر برای فرار از خمس بخشیده یا بخشش زاید بر شؤون او باشد، باید خمس بدهد.
[سؤال 4056] 2009
بسمه تعالی
ضمن سلام و آرزوی توفیق هرچه بیشتر شما جهت کسب رضای خداوند بزرگ
خواهشمند است که در رابطه با سؤالات ذیل جواب لازم را مرقوم دارید.
1. در سال 1358 (اوایل سال) تنها دارایی خود را که یک ماشین پیکان بود فروخته، پول آن را به انضمام مقدار پول دیگر که روی هم رفته چهل هزار تومان می شد، برای کمک به وضع بانک های جمهوری اسلامی، نه برای بهره، در بانک قرار دادم. نظر به تعویض مسکن ناچار پول ها را پس از مدتی از آن بانک گرفته و به بانک دیگری بردم؛ البته در این میان، بانک حدود 900 تومان از مبلغ اصلی بیشتر داد که پس از این که از یکی از برادران راجع به وضع آن بهره پرسیدم، گفت: چون از اول قصد بهره نداشته ای مانعی ندارد.
به هر حال، تنها پس از یک سال، دوهزار تومان آن را به عنوان خمس به افراد مستضعفی داده ام و بقیه را به عنوان قرض، به پدر خویش دادم و پس از مدتی پس گرفته و به یکی از فامیل های خویش که بسیار نیازمند بود و جهت راه اندازی شغلش نیاز داشت، به عنوان قرض الحسنه داده ام.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 109
حال با توجه به نیاز شدید به این پول در نظر دارم که این پول را پس گرفته و خرج زندگی خانوادگی خویش کنم. خواهشمند است که چنانچه از پول فوق می بایستی که خمس بدهم، مشخص و چگونگی پرداخت را نیز اعلام دارید.
بسمه تعالی، اگر پیکان فروخته شده را از درآمد کسب و حقوق تهیه کرده اید ـ نه از راه بخشش و ارث و نظیر آن ـ پول فروش آن خمس دارد؛ و همچنین پولی که به آن اضافه کرده اید، اگر از درآمد و حقوق بوده خمس دارد؛ و آنچه به عنوان خمس داده اید، قبول است ان شاء الله موفق باشید.
2. مبلغ حدود 40 هزار تومان که از فروش ماشین خود به دست آوردم، جهت کمک به وضع اقتصادی مملکت اسلامی در بانک قرار دادم که پس از تقریباً دو سال که خواستم پول را از بانک بگیرم، مبلغ سه هزارتومان از آن اضافه تر دادند، آیا این پول را می توانم از بانک بگیرم و خرج کنم؟ آیا این پول را می توانم به جای خمس بپردازم؟ با توجه به این که پول فوق، از نیازهای این جانب بوده و برای خرید خانه یا ماشین لازم داشته و دارم، آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، بهرۀ پول را نباید بگیرید و اگر گرفتید، با یأس از شناختن صاحب آن، از طرف او به فقیر صدقه دهید و پولی که به بانک داده اید، اگر از درآمد کسب و حقوق بوده خمس دارد.
3. از اوایل سال 58 که از شهرستان به تهران آمدم، اولاً درنظر داشتم تا موقعی که انقلاب نیاز دارد در تهران بمانم و اصولاً خیال برگشت نداشتم و تا مدتی که حدوداً یک سال شد، طبق فتوای قبلی امام امت، نماز تمام می خوانده و روزه می گرفتم؛ یعنی اگر ده روز قصد ماندن داشتم، نماز کامل و روزه می گرفتم تا پس از یک سال ـ تقریباً ـ که فتوای امام را راجع به بلاد کبیره متوجه شدم؛ با توجه به این که در تهران ازدواج کرده ام و قصد زندگی در تهران را داشتم تا آن جا که مقدور باشد، قصد ماندن در تهران را کرده و نماز خود را کامل می خواندم و البته نمازهای قبلی را تا شش ماه، به صورت شکسته خواندم. با سؤالی که از بیت امام امت در تهران پرسیدم، گفتند که اگر مطمئن نیستی، می بایستی که نمازت را شکسته بخوانی. با توجه به صحبت های زیادی که در این مورد شده است، خواهشمند است که نظر امام امت را اعلام دارید؛ چه در مورد نمازهای گذشته با توجه به این که در مورد انتخاب وطن، بیت امام در تهران، چیزی در مورد اجاره بودن خانه نگفتند و گفتند که اشکال ندارد؛ اگر قصد ماندن در تهران را کنی، نمازت کامل است.
بسمه تعالی، بدون قصد ماندن دائم در یک محلۀ تهران، حکم وطن مترتّب نمی شود و در فرض مسأله، بدون قصد ماندن ده روز در یک محله، نماز شما شکسته است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 110
4. در اوایل سن بلوغ مدتی در خواندن نماز سستی کرده ام و مدت دقیق آن مشخص نیست، چه باید کرد؟
بسمه تعالی، مقداری که یقین دارید نماز از شما فوت شده را باید قضا کنید.
[سؤال 4057] ----> 2033
10. مالکی اتاقی اجاره داده؛ مستأجر هر ماه اجاره که می پردازد، جهت ماه بعد است؛ آیا اگر مالک مثلاً پنج روز مانده به سالش، اجارۀ ماه بعد را بگیرد، جزو مؤونه سال جدید حساب می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، مقداری که بابت اجرت سال بعد است، جزو درآمد سال بعد محسوب است.
[سؤال 4058] 2010
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی آقا حاج آقا روح الله موسوی خمینی ادام الله ظله العالی
1. من با برادرم یک منزل دو طبقه ساختیم که اجاره بدهیم برادرم یک طبقه را اجاره داد و من در یک طبقه که مالک بودم نشستم و این طبقه 000 / 240 تومان تمام شد که خمس آن را دادم و یک منزل مسکونی در دست ساختمان داشتم که اراده داشتم زمانی که ساختمان تمام شد بروم سکونت کنم اکنون یک سال است آن منزل تمام شده و چون دو طبقه است از سکونت آن منصرف شده ام و خیال دارم آن را بفروشم و یک منزل یک طبقه درست کنم و در آن زندگی کنم اکنون آن منزلی که یک طبقه آن متعلق به من می باشد و خمس آن را داده ام یک میلیون تومان ارزش دارد و منزلی که قصد سکونت داشته ام و یک سال معطل مانده و اکنون اراده دارم بفروشم و یک منزل یک طبقه درست کنم از نظر خمس چه صورت دارند؟ کدام یک از این دو منزل سرمایه من حساب می شود؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 111
بسمه تعالی، خمس خانه ای که معطّل مانده در صورتی که از ارباح مکاسب تهیه شده باید داده شود.
2. کارگری از بابت طلبش یک چک 5000 تومان گرفت از صاحب کار و این چک مدت دار بوده و از خود صاحب کار نبوده، از دیگری بوده، اکنون صاحب کار از دنیا رفته است و کارگر چک را به بانک برده وصول نشده و برگشت زده اند به صاحب چک مراجعه کرده گفته است صاحب کار از بابت ربا این چک را گرفته و من این پول را نمی دهم. زیدی چک را از کارگر گرفته که پیش صاحب چک برود و به او نصیحت کند که پول را بدهد چک را زید گم کرده است اکنون مدیون است زید یا نه؟
بسمه تعالی، مدیون نیست.
[سؤال 4059] ----> 769
5. من کان عنده مقدار من سهم الإمام وقد مضی علیه سنة فهل یجب إخراج خمسه؟
بسم الله تعالی، نعم یجب علیه تخمیسه إلاّ إذا کان أمانة من غیره لدیه أو کان ممّا قد أخذه للصرف فی حاجته وکان مجازاً فی ذلک من قبل من یرجع إلیه فی أمر سهم الإمام.
[سؤال 4060] 2011
بسمه تعالی 10 / 12 / 1361
محضر مقدس حضرت امام خمینی، مرجع و رهبر عالی قدر، مدّ ظله، سلام علیکم
از راه دور و کنار مرقد مقدس حضرت رضا علیه السلام دست مبارکتان را می بوسم. متمنّی است نظر مبارک را در مورد دو سؤال زیر مرقوم فرمایید:
1. این جانب برای پسرانم خانه خریده ام و دو دختر شوهر کرده دارم، برای این که در حق آن ها ظلم نشود، متصل به محل کسب خودم، محلی را برای این دو دختر جمعاً به مبلغ پانصد هزار تومان خریده و سند ثبتی آن را هم به نام آن ها کرده ام و در حال حاضر، محل مذکور در اختیار و مورد استفادۀ این جانب است؛ آیا این مبلغ که در بین سال بوده، باید خمس بدهم یا خیر؟
بسمه تعالی، خمس دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 112
2. برادرم که پزشک است اخیراً دو سال در امریکا بوده و حساب سالش تأخیر گردیده، بنده از پول خود ایشان و با اجازۀ ایشان مبلغی به جبهه و مستحقین کمک کرده ام؛ اجازه می فرمایید بابت سهم حساب نمایند؟
بسمه تعالی، محسوب نمی شود.
[سؤال 4061] 2012
بسمه تعالی 10 / 7 / 1361
دفتر امام خمینی، سلام علیکم
با آرزوی سلامتی و طول عمر حضرت امام خمینی، مدّ ظله
با تقدیم احترام و عرض ادب؛ استدعا می شود به دو مسألۀ زیر پاسخ فرمایند تا اقدامی که واجب شرعی است انجام شود:
1. خانه ای 3 طبقه خریده شده که در حال حاضر دو طبقۀ آن مورد استفادۀ خانوادۀ خودم، و طبقۀ سوم به اجارۀ غیر واگذار شده است؛ آیا نسبت به ارزش خانه که در اجارۀ غیر است خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، خمس دارد.
2. به قصد سهم الارث به دو تا از دخترهایم که ازدواج نموده اند برای هر کدام 000 / 750 / 1 ریال جهت خرید خانه و رهایی از مستأجری و گشایش در امر زندگی آن ها، به حساب پس انداز مسکن ـ که به نامشان افتتاح شده ـ از محل وجوه پس انداز شده، واریز کرده ام؛ آیا به مبالغ فوق که به عنوان سهم الارث پرداخت شده است خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، پیش از سرآمدن سال، اگر مبلغ مزبور را به آن ها تملیک نمودید خمس ندارد.
[سؤال 4062] 2013
بسمه تعالی
به شرف عرض رهبر عالی قدر حضرت آیت الله امام خمینی می رساند:
1. این جانب اهل و ساکن شهرستان قزوین در موقع اجراء قانون اصلاحات اراضی ملکی داشتم در یکی از دهستان های قزوین که طبق مقررات واگذار نموده ام به
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 113
زارع محل که مدت ده سال قیمت آن به اقساط دریافت شود و آن اقساط را هم بانک کشاورزی می پردازد که یک مقدار آن اخذ شده و بقیه را هم بایستی به همان صورت دریافت نمایم، اینک استدعا می شود معین فرمایید که این وجوه مأخوذه و آن وجوهی که بعداً اخذ می شود مورد تعلق وجوه خمس و سهم امام می باشد یا خیر.
بسمه تعالی، اگر به عنوان اجرة المثل زمین حساب می کنید در زاید بر مؤونه خمس دارد و اگر راضی به معامله شده اید و به عنوان قسط ثمن می گیرید در صورتی خمس دارد که عین مال از درآمد کسب و غیر مخمس باشد.
[سؤال 4063]
2. این جانب طبق معمول تدریجاً مبلغی به عنوان پس انداز به بانک ملی تسلیم داشته ام و موقع لزوم هم مبلغی دریافت می دارم که این عمل پرداخت و دریافت، سنواتی است جریان دارد، در انقضاء هر سال خود بانک مطابق معمول بانکی در مورد وجوه پس انداز، بهره و نفعی به آن موجودی به نام این جانب اضافه می نماید. آیا در این مبلغ اضافه خمس و سهم امام تعلق می گیرد یا خیر و مشروعیت این بهره و نفع به فتوای حضرت عالی چه حکمی دارد؟ چون این جانب رشتۀ تقلید آن آیت الله را افتخاراً به عهده دارم.
بسمه تعالی، بهره مال شما نیست و خمس ندارد.
[سؤال 4064] 2014
بسمه تعالی
زمینی که متعلق خمس بوده پدر داماد مهریه عروس خود نموده و به عروس در موقع عقد نگفته اند. بعد از وقوع عقد، آن زمین را وکیل عروس فروخته است بعد از فروختن، پدر داماد گفته: «من خمس این زمین را نداده ام». بنابراین خمس این زمین که فروخته شده به عهده پدر داماد است یا به عهده خود عروس؟ بر فرض این که بر
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 114
عهده عروس باشد؛ آیا پدر داماد نسبت به آن مقدار از زمین که خمس بوده، ضامن است و باید به عروس خود بدهد، چون عقد بر تمام زمین واقع شده یا خیر؟ در هر صورت خمس به قیمت فروش لازم است یا قیمت خرید؟
بسمه تعالی، پدر داماد ضامن خمس است و بر فرض ثبوت صدق او، قرارداد مهر و معامله مترتّبه، موقوف به اجازه حاکم شرع است، اگر اجازه دهد، پولِ فروش خمس دارد و اگر اجازه نکند، خمس به قیمت فعلی باید داده شود. و هر کس ید بر مال مورد خمس پیدا کرده نیز ضامن است، و پدر داماد ضامن مهریه نیست و چنانچه مهریه اجازه نشود، زن حق فسخ مهریه خود را دارد و در صورت فسخ، مهرالمثل ثابت است.
[سؤال 4065] ----> 2237
2. شخص نام بردۀ بالا یک قطعه زمین از درآمد بین سال خریده و پس از چند سال به دو نفر از فرزندان خود می بخشد که برای خود خانه بسازند و ازدواج کنند، آیا زمین نامبرده را پدر باید خمس بدهد؟ و بر فرض وجوب خمس، به قیمت خرید باید خمس بپردازد یا به قیمت امروز؟
بسمه تعالی، اگر زمین را برای تهیۀ منزل نخریده، به قیمت فعلی خمس دارد و پدر باید خمس آن را بدهد و تا خمس نداده، فرزندان نمی توانند در آن تصرف کنند؛ مگر با اجازۀ حاکم شرع خودشان خمس را بپردازند.
[سؤال 4066] ----> 1524
3. کسی که ارثی به او می رسد و می داند که خمس آن داده نشده و نیز می داند که این ارث، مخلوط به حرام نیز هست. برای دادن خمس آن چگونه باید عمل کند؟ آیا آن کافی است یا بیشتر باید بدهد؟
بسمه تعالی، باید دو خمس بدهد در صورتی که شرایط حلال شدن مال مخلوط به حرام، با تخمیس موجود باشد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 115
[سؤال 4067] ----> 934
5. فردی می میرد و از خود مقداری زمین و پول باقی می گذارد، همسر این شخص، با پول باقیمانده خانه ای می سازد و قصد می کند که این خانه برای دخترانش باشد، تا وقتی بزرگ شدند از آن ها جهیزیه تهیه نماید. در صورتی که این فرد خمس نمی داده، آیا جهیزیۀ دختر خمس دارد یا نه؟ اگر خمس دارد، باید خمس پول مانده بعد از مرگ شخص را بدهند یا قیمت فروش خانه را؟
بسمه تعالی، اگر یقین دارند که در مالی که به آن ها رسیده خمس هست باید ادا کنند و در صورت تبدیل به چیز دیگر، با مراجعه به حاکم شرع، به قیمت فعلی خمس بدهند.
[سؤال 4068] ----> 2658
4. آیا اگر احتمالاً پدرم چیزی به من بخشید گرفتن آن اشکال ندارد؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد، ولی اگر یقین دارید که در آن خمس هست باید خمس آن را بدهید.
[سؤال 4069] 2015
بسمه تعالی
خدمت حضرت امام خمینی مدّ ظله العالی، محترماً به مسأله زیر پاسخ دهید.
کسی که خمس مالش را نمی دهد، اگر به کسی از اقوام نزدیکش مثل دامادش کادویی ببخشد (مثل یک دست مبلمان) و بعد از مدتی همین مال بخشیده شده (مبلمان) را بفروشد، کسی که پول گرفته لازم است خمس دهد یا خیر؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، خمس پول بر او واجب نیست ولی اگر یقین دارد که مبلمان مورد خمس بوده و خمس آن داده نشده خمس پول آن را مالک نشده است، بلی، اگر حاکم شرع معامله را اجازه کند خمس پول را بدهد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 116
[سؤال 4070] 2016
بسمه تعالی
زمینی زراعتی به یک نفر مجاناً واگذار شده، ولی از آن جا که او کشاورز نبوده و کار او نجاری است، زمین را فروخته و از پول آن ماشینی برای کارگران خود خریده است؛ آیا این پول خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، زمین اگر جزء درآمد کسب نبوده و با آن تهیه نشده، پول فروش آن خمس ندارد.
[سؤال 4071] ----> 2121
3. کسی که برای خود سال قرار می دهد، آیا باید سر سال خمس هرچه دارد را بدهد؟ به عنوان مثال مواد غذایی (فلفل، ادویه، لیمو...) یا چیزهایی که نیاز خانه اش است خمس ندارد و اگر در سر سال خود مقداری پول داشته باشد و مقداری هم قرض بدهکار باشد و مقداری هم قرض داده باشد و بستانکار باشد و فرد قرض گیرنده هم الآن ندارد به او بدهد، وضع این شخص چگونه است؟ به عنوان مثال: خود من از یک فردی 75000 ریال می خواهم، ولی ایشان خیلی گرفتار است و ندارد به من بدهد و خودم هم 130000 ریال (سیزده هزار تومان) قرض دارم و سر سال هم مصادف با سر برج من است که حقوق گرفته ام و این حقوق را برای یک ماه آینده نیاز دارم. الآن به فرض این که سر سال باشد تکلیف من چیست؟
بسمه تعالی، راجع به مسائل اخیر به یکی از وکلای مسلّم الوکالۀ این جانب مراجعه شود.
[سؤال 4072] ----> 4674
3. خانه ای خریداری شده به مبلغ 150 هزار تومان؛ ولی خمس صد تومان آن داده شده و بقیه خمس مانده است؛ در موقع فروش به چه صورت عمل بشود؟
بسمه تعالی، نسبت به مقداری که خمس آن داده نشده، پول فروش خانه خمس دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 117
[سؤال 4073] ----> 4674
5. شخصی پولی را از دولت طلب دارد و دولت می خواهد پول را یکجا به ایشان بپردازد؛ اگر شخص بخواهد پول را در کارهای خیر مثل تعمیر مساجد یا قبرستان یا جبهه خرج کند، آیا باید خمس آن را بپردازد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب و حقوق است، باید خمس آن را بپردازد. مگر آن که در بین سال صرف خیرات شود.
[سؤال 4074] ----> 2233
2. این شخص با همان پول و پول هایی دیگر، منزلی سه طبقه می سازد که یک طبقۀ آن کاملاً مطابق شأن او بوده و دو طبقۀ دیگر را به اجاره داده، حال خمس سه طبقه را بپردازد یا دو طبقۀ اضافی آن متعلَّق خمس است.
بسمه تعالی، اگر از پول متعلَّق خمس تهیه شده، باید خمس تمام داده شود.
[سؤال 4075] 2017
بسمه تعالی 24 / 5 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
همسر بنده مقداری طلا داشتند که قیمت آن از موقع خریدش بالا رفته بود، بفرمایید آیا خمس آن را باید داد یا نه؟ اگر جواب مثبت است، تکلیف با فرض زیر چیست: مقداری از پول آن را ماشینی خریدیم و مقداری از آن را خرج دخترمان کردیم که مریض بود؛ با توجه به این که ما حکم خمس آن را نمی دانستیم و فکر می کردیم خمس ندارد.
بسمه تعالی، اگر ملک زن بوده و از درآمد کسب خود، آن را تهیه نکرده، خمس ندارد؛ ولی اگر از درآمد کسب خود آن را تهیه کرده و یا ملک شوهر بوده و از درآمد کسب تهیه شده و سال بر آن گذشته، پول فروش آن خمس دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 118
[سؤال 4076] 2018
بسمه تعالی 25 / 2 / 1361
حضرت آیت الله امام خمینی، لطفاً به چند سؤال زیر پاسخ فرمایید:
1. کسانی که برای خود سال قرار می دهند و در سر سال حساب می کنند و سرمایۀ آن ها مبلغ ده هزار تومان پول نقد می شود و دو هزار تومان آن را خمس می دهند، باقیمانده (مبلغ 8000 تومان) را از نظر شرع اشکال ندارد که سرمایه خود قرار داده و در سال دیگر آن را از درآمد این سال وضع نمایند؟
بسمه تعالی، در آخر سال بعد، سرمایۀ مخمس از مجموع موجودی کسر می شود، باقیمانده ـ هر مقدار باشد ـ ربح محسوب است و خمس دارد.
2. کسانی که در مسافرت هستند یا در جبهه ها و یا در شهرستان ها مشغول به خدمت هستند و نماز آن ها شکسته است و نمی توانند قصد کنند و نماز قضا هم دارند و هم قضای نماز شکسته و هم قضای نماز تمام، آیا می توانند در موقعی که در پادگان و یا در جبهه در سنگرها هستند، نمازهای قضای خود را به جا آورند؟
بسمه تعالی، نماز قضا را در هر کجا به جا بیاورد مانع ندارد.
3. معمولاً در اطراف توابع قرا و محل ها، اراضی مشاعی وجود دارد و هیچ گونه درآمدی هم ندارد و فقط جهت خواب گاه گوسفند استفاده می شود و ملک فردی خاص هم نمی باشد؛ و از طرفی جمعیت رو به ازدیاد است و تهیۀ مسکن هم برای همۀ مردم ضروری است و همۀ مردم هم وضع یکسان ندارند و اراضی ملکی هم گران قیمت است و جایی هم که برای تهیۀ مسکن باشد خیلی کم است چون جنوب این روستا روی تپه قرار گرفته است و برای تهیۀ مسکن خوب نیست و مشرق هم زیر دشت آب قنات محل است که از نظر آب سیل خطر دارد و غرب این محل، رودخانه است؛ سمت راست رودخانه، قبرستان مسلمین است و خرمن گاه محل است که برای جمع آوری گندم استفاده می کنند و شمال محل، زمین موقوفه است؛ در شمال غربی این محل، مقداری زمین مشاعی است که برای تهیه مسکن خیلی خوب است. آیا از نظر شرعی اجازه می فرمایید که اراضی مشاع اطراف محل را به کسانی که نیازمند به تهیۀ مسکن هستند واگذار نماییم و پول آن را هر طور که جناب عالی اجازه می فرمایید عمل نماییم؟
بسمه تعالی، اگر ملک شخص یا اشخاصی نیست، با رضایت تمام اهالی محل و اجازۀ مقامات مسئول اشکال ندارد.
4. مقداری از همین زمین مشاعی در سال 1356، پیش از انقلاب خرید و فروش شده است که تعداد آن
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 119
8 تا حیاط است و از سال 1356 تا کنون زحمت زیاد کشیده شده است و خانۀ بسیار درست کرده اند که بعضی از این افراد، همۀ سرمایه آن ها همان یک حیاط است و مدت 5 سال هم در خانه زندگانی می کنند و پول این زمین مشاعی را هم مصرف تعمیرات حمام و توالت عمومی و غسال خانه کرده اند. از نظر شرعی این خانه چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر ملک شخص یا اشخاصی بوده و از مالک شرعی خریده اند و یا اگر حریم قریه بوده، با رضایت تمام اهالی قریه و اجازۀ مقامات مسئول تصرف نمودند، اشکال ندارد.
[سؤال 4077] ----> 2085
4. میوه ها و زراعت هایی که هنگام سال خمسی وقت چیدن آن ها نرسیده است، آیا در هنگام سال خمسی، خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه؟
بسمه تعالی، باید به همان قیمت سر سال خمس آن را بدهد.
[سؤال 4078] ----> 647
9. اگر مقداری از خمس پولی را داده و قبل از دادن بقیۀ خمس آن، پول را تماماً انفاق کند، آیا خمس بقیۀ پول را باید داد یا نه؟
بسمه تعالی، پولی که خمس به آن تعلق گرفته باید خمس آن پرداخت شود.
[سؤال 4079] ----> 147
3. شخصی چند کرت و باغ انگوری جهت نیازش خریده و بعداً خودش هم باغ انگوری غرس نمود؛ یکی از دو باغ برای مصرف کافی است، آیا خمس باغ ابتیاعی واجب است؟ و به قیمت فعلی باید حساب کند یا قیمت خرید؟
بسمه تعالی، هر دو باغ خمس دارد به قیمت فعلی.
[سؤال 4080] ----> 399
7. اگر مردی مقداری طلای زنان را خریداری کند و نگهدارد خمس به آن تعلق می گیرد؟
بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب تهیه کرده و مورد حاجت نیست خمس دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 120
[سؤال 4081] ----> 6261
3. شخصی منزلی را در بیست سال قبل به ده هزار تومان خریده و سپس چند سال قبل، از درآمد وسط سال، طبقۀ دوم را ساخته. ضمناً از درآمد وسط سال، یک قطعه زمین به قیمت ارزان خریده؛ آن گاه زمین گران شده و آن زمین را فروخته و زمین دیگری خریده؛ آن گاه آن زمین را به قیمت بیشتری فروخته و زمین دیگری خریده جهت ساختمان منزل؛ چون منزل قبلی کوچک بوده. ضمناً منزل قبلی را به چهارصد هزار تومان فروخته و در زمین جدید، ساختمان نموده و مقداری هم مقروض هست و کاسبی وی ـ که یک کاسب جزء می باشد ـ خیلی کساد می باشد. تکلیف خمس وی چه می شود؟ ضمناً از پانزده سال قبل، حساب سال داشته و از پول زمین فروخته شده، ماشینی خریده و پس از مدتی فروخته و خرج منزل جدید نموده. آیا ماشین ایشان خمس دارد یا نه؟
بسمه تعالی، باید خمس بدهید و برای حساب، به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه نمایید.
[سؤال 4082] 2019
بسمه تعالی 25 / 10 / 1361
محضر مقدس اسوة الفقهاء والمجتهدین آیت الله العظمی الامام خمینی دامت برکاته العالی
1. شخصی منزل مسکونی خود را در تهران فروخته و قطعه زمینی در منطقه دیگر از پول آن خریده، یک طبقه تحتانی تجاری با پنج باب مغازه ساخته و یک طبقه فوقانی مسکونی از باقیمانده پول منزل و فروش سرقفلی دو باب از مغازه ها ساخته، خواهشمند است فتوای شریف را بابت خمس آن مرقوم فرمایید که پس از فروش منزل تمام پول را خمس بدهد؟ و یا پول فروش سرقفلی را؟ یا سه باب مغازه ها را که خودش در آن کسب می نماید؟
بسمه تعالی، اگر خانه فروخته شده مخمس بوده یا خمس نداشته، طبقه
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 121
مسکونی ساخته شده خمس ندارد، ولی سرقفلی و مخارج صرف شده در دکان ها خمس دارد.
2. زیدی از منافع کسب قطعه ای زمین خریده و می خواهد به فرزندانش ببخشد و نیز ماشین وانت بار هم برای وسیله زندگانی خود دارد، آیا پس از رسیدن سال خود باید خمس زمین و ماشین را بپردازد؟ و اگر سال معین نداشته و چند سال گذشته به قیمت خرید خمس بپردازد یا به قیمت روز؟
بسمه تعالی، خمس دارد و میزان قیمت فعلی است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 4صفحه 122