کتاب مکاسب محرمه

غیبت

غیبت

[سؤال 6752]‏ ‏ ‏ 3350‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏1. آیا اگر کسی غیبتی از شخصی کرده یا شنیده و همچنین تهمتی زده یا شنیده، در‏‎ ‎‏این موارد باید رضایت فرد غیبت شده و تهمت زده شده را جلب کند یا خیر؟‏

بسمه تعالی، لازم نیست ولی باید توبه کند.

‏2. فردی در زمان گذشته و یا حال پولی به عنوان پس انداز تحویل بانک داده است پس از مدتی مقداری‏‎ ‎‏پول به عنوان بهره روی آن ها آمده است و شخص گرفته است (پس از بستن حساب) آیا قدر اضافه شده‏‎ ‎‏ربا است یا خیر؟ و اگر ربا است چون فرد سابقاً نمی دانسته با این مقدار چه نماید؟ بانک نیز پس‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 590
‏نمی گیرد؟ فتوای حضرت امام چیست؟‏

بسمه تعالی، آنچه از بانک به عنوان بهره گرفته با یأس از شناسایی صاحبش از طرف او به فقیر صدقه دهد.

‏3. اگر کسی آب با برق بیشتر از آنچه برایش قبض آوردند مصرف کند، پول مقدار آب یا برق اضافه‏‎ ‎‏مصرف شده را به چه مرجعی تحویل دهد و اگر قبول نکردند چه کند؟ آیا رد مظالم دهد و یا به حاکم‏‎ ‎‏شرع دهد؟ فتوای حضرت امام خمینی چیست؟‏

بسمه تعالی، اگر می تواند باید به ادارۀ مربوطه تحویل دهد و اگر ممکن نیست به حساب دولت اسلامی واریز نماید.

[سؤال 6753]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2857

‏7. اگر به کسی تهمتی زدیم و یا در غیابش غیبتی کردیم اگر زنده باشد باید چه کار‏‎ ‎‏کنیم و اگر مرده باشد چه کار کنیم؟‏

بسمه تعالی، باید از گناه توبه کنید و نسبت به او وظیفه ای ندارید.

[سؤال 6754]‏ ‏ ‏ 3351‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏اگر کسی غیبت کرد و نتوانست رضایت طرف را ـ که مورد غیبت واقع شده ـ‏‎ ‎‏بخواهد، آیا چیزی بر او واجب است یا توبه کفایت می کند؟‏

بسمه تعالی، توبه کفایت می کند.

[سؤال 6755]‏ ‏ ‏ 3352‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏آیا غیبت بچۀ نابالغ ممیّز یا غیر ممیّز جایز است؟ ‏

بسمه تعالی، در بچۀ ممیز جایز نیست. 

[سؤال 6756]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2252

‏3. کسی که از مبادرت وی به اعمال استحبابی (چون شرکت در نماز جمعه و‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 591
‏تشییع) گروهی از مسلمین ضعیف الایمان به تداعی افترایی مبتلا به غیبت می شوند،‏‎ ‎‏ترکش اولی است یا اعتنا نکند؟ و در فرض سؤال مطروحه، ترکِ فردِ ترورِ شخصیت‏‎ ‎‏شده تصدّی ارگانی انقلابی یا امامت جماعت را به قصد حفظ پایگاه مردمی آن اولی‏‎ ‎‏است یا جایز نیست؟‏

بسمه تعالی، به حرف دیگران اعتنا نکند و هر فرد مکلف است بدون توجه به حرف دیگران به وظیفۀ خود عمل کند.

[سؤال 6757]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1718

‏5. آیا غیبت کردن یک نفر یا دو نفر از یک گروه 300 نفری، یا مثلاً از یک هیأت و‏‎ ‎‏یک بازاری که اسم او را ذکر نکنی تا مشخص شود، آیا حرام است یا اشکالی ندارد؟‏

بسمه تعالی، مانع ندارد.

[سؤال 6758]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2673

‏5. اگر کسی منظورش غیبت در مورد کسی نباشد، ولی به طور ناخودآگاه حرفی‏‎ ‎‏بزند که هیچ گونه نیتی در مورد خوار و پست شمردن کسی یا غیبت پشت سر او،‏‎ ‎‏نداشته باشد؛ آیا گناهی بر او محسوب می شود؟‏

بسمه تعالی، باید از گفتن آن خودداری کند. 

[سؤال 6759]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2673

‏6. آیا می شود کسی در کلامش مثلاً حرفی بگوید که دیگران را به خنده آورد، ولی‏‎ ‎‏حرف او هیچ گونه خوار و پست شمردن و احیاناً غیبت دیگران نباشد؛ آیا بر فرد عامل‏‎ ‎‏گناهی محسوب می شود؟‏

بسمه تعالی، اگر توهین یا غیبت کسی نباشد اشکال ندارد. 

[سؤال 6760]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1704

‏2. اگر فردی از دیگری غیبت نموده، برای توبه کردن باید از طرف مقابل جلب‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 592
‏رضایت نماید یا این که تنها استغفار کافی است؟ در صورت مانع بودن شرم و حیا چه‏‎ ‎‏باید کرد؟‏

بسمه تعالی، استغفار کافی است.

[سؤال 6761]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3012

‏3. پدر بزرگوار! چون من آگاهی نداشتم، پشت سر یک روحانی غیبت کردم، چه‏‎ ‎‏کنم تا راحت شوم؟ ‏

بسمه تعالی، توبه کنید، ان شاء الله‌ قبول است.

[سؤال 6762]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3012

‏4. آیا کسی که نماز نمی خواند غیبت او صحیح است یا نه؟‏

بسمه تعالی، اگر آشکار نمی کند که نماز نمی خواند، جایز نیست غیبت او.

[سؤال 6763]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5760

‏3. در مسأله غیبت تا آن جا که من می دانم امر غیبت در صورتی انجام می گیرد که‏‎ ‎‏شخصی که از او غیبت می کنیم راضی نباشد؛ اما اگر شخصی خودش مثلاً بداند که‏‎ ‎‏قدش کوتاه است و از این بابت ناراحتی نداشته باشد، اگر پشت سرش حرف بزنند و‏‎ ‎‏بگویند قدش کوتاه است، آیا این غیبت محسوب می شود؟ ‏

بسمه تعالی، نسبت به صفات ظاهر ـ که همه از آن آگاهی دارند ـ اگر قصد هتک و تحقیر نداشته باشد، اشکال ندارد.

[سؤال 6764]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5760

‏4. آیا غیبت در مورد اشخاص بیگانه نیز هست؟ مثلاً اگر من و دوستم در اتوبوس‏‎ ‎‏نشسته ایم و شخص غریبه وارد می شود و وضع ناجوری دارد و من به دوستم عیب او‏‎ ‎‏را می گویم، آیا این غیبت است؛ در حالی که ممکن است ما ایستگاه بعدی پیاده شویم‏‎ ‎‏و آن شخص را دیگر اصلاً نبینیم؟ لطفاً توضیح بدهید.‏

بسمه تعالی، اگر عیب آشکار نیست، ذکر آن در غیاب شخص غیبت است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 593
[سؤال 6765]‏ ‏ ‏ 3353‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏لطفاً مسألۀ غیبت را کلاً شرح دهید، چه برای غیبت کننده و چه برای غیبت شونده‏‎ ‎‏و یک مثال بزنید که چه سخنی غیبت می شود؟‏

بسمه تعالی، اگر صفتی ناروا در شخص باشد یا کاری انجام داده باشد ـ که خلاف است ـ که دیگران از آن بی اطلاعند و دوست ندارد کسی آن را برای دیگران بازگو کند، بازگو کردن آن در غیاب او پیش دیگران غیبت است که چنین کاری برای گوینده و شنونده حرام است، حتی اگر آن شخص راضی باشد بازگو شود.

[سؤال 6766]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 646

‏4. در احکام غیبت هست که اگر مظلومی از ظالمی غیبت کند روا است و اشکالی‏‎ ‎‏ندارد. آیا این مشروط به این است که حتماً به گوش ظالم برسد؟ و اگر مظلومی پیش‏‎ ‎‏کسی از ظالمی شکایت کرد و می داند که هرگز به گوش ظالم نخواهد رسید، باز هم‏‎ ‎‏این، غیبت می شود؟‏

بسمه تعالی، منظور، غیبت مظلوم از ظالم در مقام دادخواهی است.

[سؤال 6767]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5432

‏2. در چه مورد غیبت صحیح است و آیا صحیح است که پشت سر کسی که نماز‏‎ ‎‏نمی خواند و کسی که بی حجاب و بر ضد شرع اسلام بیرون می آید و یا ضد انقلاب‏‎ ‎‏است حرف بزنیم؟ اشکال دارد یا نه؟ ‏

بسمه تعالی، غیبت کردن حرام است و در کسی که آشکارا معصیت می کند ـ در خصوص آن معصیت ـ غیبت او جایز است. 

[سؤال 6768]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 683

‏4. اماما! من در خانواده ای زندگی می کنم که همه طرفدار انقلاب می باشند، ولی‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 594
‏هنوز آن طور که باید، با نفسشان مبارزه نکردند و من دچار مشکلاتی شده ام:‏

‏هنگامی که افراد به غیبت مشغول هستند و من هرچه می گویم: غیبت نکنید،‏‎ ‎‏می گویند: این که غیبت نمی شود، در صورتی که می دانم غیبت است و من مجبور‏‎ ‎‏می شوم محل را ترک کنم؛ حال اگر در سر سفره بودم و آن ها باز غیبت را شروع کردند‏‎ ‎‏و به تذکر من گوش ندادند، آیا من در آن مورد می توانم در دل، غضبناک شوم یا این که‏‎ ‎‏باید محل را ترک کنم؟‏

‏و یا هنگامی که در تلویزیون مخصوصاً در برنامۀ ورزش و مردم ـ که من فکر‏‎ ‎‏می کنم آهنگ هایش با جمهوری اسلامی منافات دارد ـ گذاشته می شود و برادران من‏‎ ‎‏هم علاقه مند هستند، من نمی توانم آن را به کانال دیگر ببرم و در ضمن، سر سفره‏‎ ‎‏مشغول غذا خوردن می باشم، در آن موقع من باید چه کنم؟‏

بسمه تعالی، اگر به اعتقاد شنونده غیبت است، جایز نیست گوش کند؛ ولی ترک مجلس اگر دشوار باشد، لازم نیست و موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.

[سؤال 6769]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 712

‏6. در غیبت (خدای نخواسته) استحلال واجب است یا نه؟ و بر فرض وجوب، اگر‏‎ ‎‏استحلال و تذکر شخصی به غیبت موجب ایذاء طرف یا کدورت گردد آیا باز‏‎ ‎‏استحلال لازم است یا نه؟‏

بسمه تعالی، غیبت کننده باید توبه نماید، و بر او واجب نیست از غیبت شونده طلب حلّیّت نماید.

[سؤال 6770]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 744

‏2. گاهی انسان غیبت فردی را می کند، اما به دلایلی ـ از جمله هراس از این که کسی‏‎ ‎‏که غیبتش را نموده، ناراحت گردد و روابطش را با غیبت کننده تیره کند ـ از آن طرف‏‎ ‎‏حلالیت نمی طلبد یا خجالت می کشد به او بگوید غیبت تو را نموده ام، اگر شخص،‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 595
‏حلالیت نطلبد و توبه کند کافی است؟‏

بسمه تعالی، کفایت می کند.

[سؤال 6771]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 97

‏4. از نظر شرعی، چه نوع صحبتی غیبت محسوب می شود؟‏

بسمه تعالی، اگر به قصد تنقیص و عیب جویی کلامی پشت سر مؤمنی بگوید که مطابق واقع هم باشد غیبت است.

[سؤال 6772]‏ ‏ ‏ 3354‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با سلام، غرض از مزاحمت، وجود چند شک و اشکال در احکام بود. خواهشمند‏‎ ‎‏است یاری ام فرمایید. ‏

‏1. اگر کسی شنوندۀ غیبت باشد ـ به طوری که در دل از آن غیبت راضی نباشد ـ‏‎ ‎‏ولی نتواند نارضایتی را بر زبان آورده و نهی از منکر کند، آیا باز هم گناه شنوندۀ غیبت،‏‎ ‎‏شامل حالش خواهد بود یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر نتواند نهی از منکر کند، بر او چیزی نیست و اگر می تواند، از آن محل خارج شود.

‏2. آیا اگر شخصی با زبان خویش ـ نه به قصد ریا ـ بگوید که نماز شب می خواند. آیا نماز شب او باطل‏‎ ‎‏خواهد بود یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، باطل نمی شود. 

[سؤال 6773]

‏3. غیبت از شخصی که نماز نمی خواند، به واسطه این حدیث که می فرماید:‏‎ ‎‏«فاصله انسان تا کفر، ترک نماز است» اشکال شرعی دارد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر آشکارا نماز را ترک می کند، غیبت مذکور مانع ندارد. 

‏4. راجع به یکی از نصایح امام به امت: «از مواضع تهمت دوری کنید» توضیح بیشتری دهید.‏

بسمه تعالی، می توانید از اهل علم سؤال کنید. 


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 596
‏5. پیدا بودن اندام مرد، با توجه به حدیثی که از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله در مکارم  الاخلاق، در این‏‎ ‎‏رابطه نقل شده است، چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، حدیث را ذکر نکرده اید. 

‏6. اگر فردی پدر یا مادرش مریض و ناتوان باشند و امکان این باشد که با رفتن این فرد به جبهه، اتفاقی‏‎ ‎‏برای آن ها بیفتد، آیا باز هم رفتن این فرد به جبهه واجب است یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، بستگی به نیاز جبهه ها دارد و تشخیص آن با مسئولین است.

[سؤال 6774]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 664

‏3. پشت سر امام جمعه ها صحبت کردن، به عنوان مثال: گفتن این که فلانی‏‎ ‎‏نمی تواند خوب جملات را به هم ربط دهد و یا فلانی خیلی قضیه را کش می دهد، آیا‏‎ ‎‏غیبت محسوب می شود؟ و در این صورت، فردی که این جملات را گفته، چه باید‏‎ ‎‏بکند؟ و آیا پشت سر مسئولین کشوری هم نمی توان صحبت کرد؟‏

بسمه تعالی، عیب جویی از مؤمنین جایز نیست و باید توبه کند.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 597