کتاب مکاسب محرمه

مجسمه‏ سازی و تصویر

مجسمه سازی و تصویر

[سؤال 6647]‏ ‏ ‏ 3291‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 3 / 1361‏

‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب امام خمینی دامت برکاته، سلام علیکم ‏

‏پس از عرض سلام و سلامتی و آرزوی تعجیل در فرج امام زمان (عج) این جانب‏‎ ‎‏چند سؤالی از جناب عالی دارم:‏

‏1. آیا زدن گل سینه که روی آن تصویری نقش بسته باشد اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد.

‏2. آیا فوتبال یا والیبال و یا ورزش های دیگر را بازی کردن سر پول یا چیز دیگر اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، با پول جایز نیست.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 548
[سؤال 6648]‏ ‏ ‏ 3292‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مقدس مسئولین دفتر امام خمینی حفظه الله‌ تعالی قائد اعظم دوران و امید‏‎ ‎‏محرومان جهان، با عرض سلام و احترام چند سؤال داشتم که فتوای مقتدا و رهبرم را‏‎ ‎‏در مورد آن می خواهم. لطف بفرمایید: ‏

‏1. کشیدن و نقاشی صورت حیوان و انسان اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر مجسمه نباشد اشکال ندارد.

‏2. سودی که از پول سپرده در بانک حاصل می شود و طبق فتوای امام، حرام است را می شود به‏‎ ‎‏حساب 100 امام یا حساب سپاه پاسداران گذاشت؟ و اگر نمی شود پس چه باید کرد؟‏

بسمه تعالی، نمی شود به حساب های مذکور داد و نباید بهره را بگیرند و اگر گرفته اند در صورت یأس از شناسایی صاحبانش باید به فقیر صدقه دهند از طرف آن ها.

‏3. در مسائل نماز جماعت مسألۀ شمارۀ 1439 مأموم قنوت و تشهد را بخواند یا نخواند؟ (در اقتدای‏‎ ‎‏به امام جماعت در رکعت دوم) چون معمولاً نمی خواندیم و همه بر این عقیده بودند و من اخیراً در این‏‎ ‎‏مسأله به رساله رجوع کردم، حال نمی دانم در رساله اشتباه چاپ شده یا ما اشتباه می کردیم؟ ببخشید‏‎ ‎‏لطفاً توضیح بدهید آیا نمازهای قبلی که تشهد و قنوت را (در اقتدای در رکعت دوم) نمی خواندیم غلط‏‎ ‎‏بوده یا صحیح؟‏

بسمه تعالی، خواندن واجب نیست، ولی اگر تبعیت کنند و بخوانند مانع ندارد.

‏4. نگاه کردن زن به صورت مرد اجنبی که ریش خود را با تیغ تراشیده است چه صورتی دارد؟‏

بسمه تعالی، با نبود مفسده اشکال ندارد.

[سؤال 6649]‏ ‏ ‏ 3293‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور محترم امام خمینی مدّ ظله العالی‏

‏نظر به این که روشن نبودن تکلیف شرعی دست اندرکاران مجلۀ کیهان بچه ها در‏‎ ‎‏مورد مسألۀ زیر ممکن است موجب عدول از حدود شرع باشد، خواهشمند است‏‎ ‎‏پاسخ روشن آن را به منظور رفع هرگونه ابهام مرقوم فرمایید. با تشکر و سپاس قبلی.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 549
‏با توجه به حالات روحی و فکری کودک که بازیچه های کودکانه و اسباب بازی،‏‎ ‎‏نوعی وسیله سرگرمی است که به تدریج سازنده شخصیت کودک می باشد و حتی در‏‎ ‎‏صورت نبود و یا کمبود این وسیله، کودک به جای بازی با عروسک با بالش بازی‏‎ ‎‏می کند و یا یک تکه چوب را به جای اسب و یا تفنگ تصور می کند و با آن به بازی‏‎ ‎‏می پردازد، آیا تهیه و ساختن این نوع وسیله های بازی از قبیل عروسک، جوجه، اسب‏‎ ‎‏و خرگوش و غیره از نظر شرعی اشکال دارد و یا خالی از اشکال است؟‏

‏و همین طور در مورد نقاشی برای کودکان، که برای ملموس تر کردن قصه های‏‎ ‎‏کودکان هیچ چاره ای جز به تصویر درآوردن بعضی از قسمت های آن نیست، آیا‏‎ ‎‏نقاشی کردن خرگوش و موش و فیل و غیره برای کودکان اشکال دارد یا خیر؟‏

‏والسلام علیکم و رحمة الله‌ وبرکاته‏

بسمه تعالی، نقاشی مانع ندارد، ولی ساختن مجسمه حیوان جایز نیست.

[سؤال 6650]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 379

‏3. نقاشی صورت انسان و حیوان چه صورتی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر مجسمه نباشد اشکال ندارد.

[سؤال 6651]‏ ‏ ‏ 3294‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 4 / 1361‏

‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، پس از عرض سلام‏

‏از محضر حضرت عالی در مورد مسأله ای شرعی تقاضای پاسخ دارم.‏

‏در رسالۀ جناب عالی در باب مسأله معاملات باطل فرموده اید: خرید و فروش‏‎ ‎‏مجسمه و صابون یا چیزهایی دیگر که روی آن مجسمه دارد اشکال ندارد.‏

‏آیا این مسأله در مورد درست کردن عروسک هایی که به شکل انسان و یا حیوانات‏‎ ‎‏است و دارای حجم می باشند و با پارچه یا پلاستیک درست می شوند صادق است و‏‎ ‎‏ایجاد اشکال شرعی نمی کند؟ و همچنین در مورد تصویر انسان و حیوان به صورت‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 550
‏پارچه ای که حجم نداشته و فقط جنبه تصویری دارد به چه صورت می باشد؟‏

بسمه تعالی، ساختن مجسمه حرام است و عکس ولو روی پارچه اشکال ندارد.

[سؤال 6652]‏ ‏ ‏ 3295‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 3 / 1361‏

‏با درود بر شهیدان و پاسداران خونشان، برادران! مسأله ای که مطرح می کنم، مدتی‏‎ ‎‏است در خانوادۀ ما مورد بحث قرار گرفته و تقریباً یک مسأله شرعی است:‏

‏مادر من از وقتی که خبر شهادت شهید مظلوم و 72 تن را شنیدند، اعصابشان‏‎ ‎‏خراب و استخوان پایشان سست شده. دکتر گفت که به خاطر اعصابشان است. از آن‏‎ ‎‏روز تا کنون هر وقت دربارۀ شهیدان صحبت می شود، ایشان حالشان بد می شود. به‏‎ ‎‏همین خاطر تصمیم گرفتیم عکس های تمامی شهدایی که در خانه است (که خیلی هم‏‎ ‎‏زیاد است) را جمع کنیم. اما ایشان ممانعت به عمل آوردند. آیا از نظر شرعی اشکالی‏‎ ‎‏دارد که من در مقابل ایشان بایستم؟ یا اصلاً عکس زدن بر در و دیوار خانه جایز است‏‎ ‎‏یا نه؟‏

بسمه تعالی، نصب عکس بر دیوار اشکال ندارد، ولی اگر دیدن عکس موجب ضرر به حال شخص می شود، باید حال او مراعات شود.

[سؤال 6653]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 130

‏3. آیا ساختن و درست کردن عروسک اشکال دارد؟ و آیا وجود عروسک در منزل‏‎ ‎‏برای بازی کردن کودکان اشکال دارد؟ آیا کشیدن شکل عکس انسان کامل (نقاشی‏‎ ‎‏کردن) اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، ساختن مجسّمۀ حیوان ذی روح، حرام است، ولی نگهداشتن آن در منزل حرام نیست و نقاشی هم اگر مجسمه نباشد حرمت ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 551
[سؤال 6654]‏ ‏ ‏ 3296‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏1. آیا ساختن عروسک و یا خریدن آن برای سرگرمی کودکان از لحاظ شرعی‏‎ ‎‏اشکالی دارد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، ساختن مجسمۀ حیوان جایز نیست و فروش آن مانع ندارد.

‏2. خواهرانی که در ماه مبارک رمضان به لحاظ عذر شرعی تعدادی روزه به گردن آن ها هست و هر سال‏‎ ‎‏هم تعدادی از آن ها را می گیرند ولی شمارش آن ها را نمی دانند ولی احتمال زیادی می دهند که اکثر آن ها‏‎ ‎‏را نگرفته اند، حال این اشخاص باید چند روز روزه بگیرند تا جبران شود؟‏

بسمه تعالی، مقداری را که یقین دارد بر عهدۀ او است، قضا کند.

[سؤال 6655]‏ ‏ ‏ 3297‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 8 / 1361‏

‏محضر مبارک رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی، دام ظله، سلام علیکم‏

‏با اظهار ادب و آرزوی سلامتی آن امام؛ بدین وسیله استفتا می نماید:‏

‏شرکت چهره نما که سرپرستی آن به بخش بازرگانی بنیاد مستضعفان محول‏‎ ‎‏گردیده است، سازنده عروسک و اسباب بازی برای کودکان می باشد.‏

‏آیا عروسک و پیکر حیوانات که توسط این کارخانه تولید می شود، با عنایت به‏‎ ‎‏این که توسط ماشین و به طور توخالی ساخته می شود، مشروعیت دارد یا نه؟ در‏‎ ‎‏صورتی که مشروعیت ساخت ندارد؛ آیا می شود قسمتی از آن را به طور نیمه ساخته از‏‎ ‎‏خارج وارد کرد یا نه؟‏

‏توضیحاً عرض می شود که کارخانه های مشابه، همچنان فعالیت می کنند و این کالا‏‎ ‎‏در حال حاضر برای بازی و فراگیری کودکان جامعه مورد نیاز می باشد و قطع تولید آن‏‎ ‎‏از سویی باعث تشدید قاچاق و بازار سیاه و رونق کار عوامل سودجو می گردد و از‏‎ ‎‏سوی دیگر موجب بی کار شدن عده ای کارگر و بلا استفاده ماندن مواد اولیۀ موجود در‏‎ ‎‏کارخانه می شود. هم چنین این بخش برای تبدیل تولید این واحد در آینده،‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 552
‏برنامه ریزی خواهد نمود. دو نمونه از محصولات این کارخانه جهت ملاحظه تقدیم‏‎ ‎‏می گردد.‏

بسمه تعالی، ساختن مجسمه ذی روح گرچه حرام است، ولی خرید و فروش مجسمۀ ساخته شده اشکال ندارد.

[سؤال 6656]‏ ‏ ‏ 3298‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک زعیم بزرگوار و بنیان گذار جمهوری اسلامی، مرجع عالی قدر،‏‎ ‎‏حضرت آیت الله‌ امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏در مسأله 2069 رسالۀ توضیح المسائل فرموده اید: «خرید و فروش مجسمه و‏‎ ‎‏صابون یا چیزهای دیگری که روی آن مجسمه دارد، اشکال ندارد». مستدعی است‏‎ ‎‏بفرمایید: ساختن مجسمه انسان و حیوانات با مواد پلاستیکی به صورت های‏‎ ‎‏کاریکاتوری و غیر واقعی چه صورتی دارد؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

بسمه تعالی، ساختن مجسمه ذی روح حرام است.

[سؤال 6657]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 6007

‏4. آیا در اسلام خرید و فروش عروسک اسباب بازی گناه دارد و حرام است یا نه؟‏‎ ‎‏زیرا در کتاب گناهان کبیره از آیت الله‌ دستغیب آمده است که این معامله حرام است. از‏‎ ‎‏نظر شما چطور است؟ ‏

بسمه تعالی، مانع ندارد، اگر چه ساختن مجسمه ذی روح جایز نیست. 

[سؤال 6658]‏ ‏ ‏ 3299‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 1 / 1362‏

‏خدمت برادران خادم به اسلام و مسلمین، أیدکم الله‌ أجمعین فی الدارین‏

‏1. ساختن عروسک و انجام نمایش های عروسکی شرعاً چگونه است؟‏

بسمه تعالی، ساختن عروسک جایز نیست و نمایش مانع ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 553
‏2. داستان های تخیلی که ساخته می شود و طبعاً دروغ هستند و واقعیت ندارند؛ اما برای آموزش مثبت‏‎ ‎‏به مخاطبین ساخته و گفته می شود، از لحاظ فقه شریعت مقدس اسلام چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر دروغ است باید از آن احتراز شود.

‏3. جراحی غددی که در بدن می باشد و ضرری هم ندارد، شرعاً چگونه است؟‏

‏4. جراحی بینی و یا گوش جهت زیبایی شرعاً چه حکمی دارد؟ ‏

بسمه تعالی، 3 و 4. مانع ندارد.

[سؤال 6659]‏ ‏ ‏ 3300‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 9 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏احتراماً؛ این جانب مالک و مدیر فنی کارخانۀ تولید پلاستیک که عمدۀ محصولات‏‎ ‎‏آن عروسک پلاستیکی (اسباب بازی بچه ها) است، می باشم.‏

‏کارخانه فوق الذکر با سابقه و تجربۀ 25 ساله و با تعدادی کارگر در حدود یک صد‏‎ ‎‏نفر و با سرمایه گذاری قابل توجه، فعالیت داشته است. در این برهه از زمان و در‏‎ ‎‏حکومت جمهوری اسلامی که در جهت خودکفایی مملکت در هر زمینه، تولید‏‎ ‎‏اجناس مورد نیاز در داخل کشور ضرورت دارد، مدیریت این کارخانه در مورد ادامۀ‏‎ ‎‏کار این واحد تولیدی کسب تکلیف شرعی می نماید؛ چه در حال حاضر این کارخانه‏‎ ‎‏با سرمایه گذاری سنگین و تعداد زیادی کارگر در محاق تعطیل قرار گرفته است.‏‎ ‎‏استدعا دارد نظر مبارک را در زمینۀ استفتای زیر بیان فرمایید:‏

‏آیا برای اسباب بازی بچه ها، می توان عروسک های پلاستیکی تولید و عرضه‏‎ ‎‏نمود؟ ‏

‏با تقدیم احترام‏

بسمه تعالی، ساختن مجسمۀ ذی روح حرام است؛ هر چند فروش و نگهداری آن اشکال ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 554
[سؤال 6660]‏ ‏ ‏ 3301‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 4 / 1361‏

‏دفتر حضرت امام خمینی، سلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏مستدعی است نظر مبارک حضرت امام خمینی را در مورد کشیدن و نقاشی کردن‏‎ ‎‏صورت شخصیت های اسلامی معاصر و مراجع معظم، أیّده الله‌ تعالی، جهت تبلیغات‏‎ ‎‏اسلامی بیان فرمایید.‏

‏خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار‏

بسمه تعالی، اگر دارای برجستگی نباشد و مجسمه صدق نکند، اشکال ندارد.

[سؤال 6661]‏ ‏ ‏ 3302‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 11 / 1361‏

‏خدمت رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران؛ باری عرض می شود که‏‎ ‎‏دو مسألۀ احکام شرعی را در رسالۀ جناب عالی به حسب ظاهر ندیدم و چون بنده‏‎ ‎‏مقلد شما می باشم، استدعا دارم که این دو مسأله را که ذکر خواهد شد، جوابش را‏‎ ‎‏مکتوب بفرمایید:‏

‏1. آیا کشیدن و یا نقش نمودن اجزای با روح حرام است؟‏

بسمه تعالی، مجرد نقش، بدون این که مجسمه باشد حرام نیست.

‏2. آیا نگاه نمودن به خواهر زن بالغه که هنوز شوهر ننموده است، حلال است؟‏

بسمه تعالی، خواهر زن نامحرم است.

[سؤال 6662]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 684

‏2. نقاشی کردن و ترسیم چهرۀ اشخاص و حیوانات آیا حرام است یا حکم دیگری‏‎ ‎‏دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر برجستگی ندارد مانع ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 555
[سؤال 6663]‏ ‏ ‏ 3303‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 10 / 1361‏

‏حضور رهبر عالی قدر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، پس از عرض سلام؛ خواهشمند است نظریات و فتوای‏‎ ‎‏حضرت عالی را در مورد مسائل ذیل به وضوح مرقوم فرمایند:‏

‏1. عکاسی و عکس برداری چگونه است؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد و کشیدن عکس ذی روح در صورتی جایز است که برجسته و مجسمه نباشد.

[سؤال 6664]

‏2. نقاشی کردن روی کاغذ و دیوار از اشخاص و یا حیوانات و یا چیزهایی که روح‏‎ ‎‏دارند، از نظر جناب عالی چگونه است؟ ضمناً بفرمایید که کلیشه را روی دیوار زدن‏‎ ‎‏چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، حکم این مسأله در جواب سؤال قبل ذکر شد.

[سؤال 6665]

‏3. مجسمه سازی از نظر حضرت عالی اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، اگر ذی روح باشد حرام است.

[سؤال 6666]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 6556

‏7. ظرف هایی در معرض خرید و فروش است با عکس هایی از آقایان رجال‏‎ ‎‏مملکتی و بعضی ها هم با عکس های زننده، مثل عکس های مینیاتوری یا غیره، آیا در‏‎ ‎‏داخل این ظرف ها می شود غذا خورد یا خیر؟ و اصولاً خرید و فروش این ها جایز‏‎ ‎‏است؟ در ضمن، نوعی صابون های خارجی که در روی جلد آنان عکس تبلیغاتی زن‏‎ ‎‏وجود دارد، خرید و فروش یا استفادۀ آن حلال یا حرام است؟‏

بسمه تعالی، خرید و فروش و استفاده مانع ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 556
[سؤال 6667]‏ ‏ ‏ 3304‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏پس از عرض سلام؛ امیدوارم حال شما خوب باشد. سؤال من این است که پدرم‏‎ ‎‏شغلش قلم زنی است، یعنی از کارهای مخصوص اصفهان که روی فلزات نقش‏‎ ‎‏می اندازند که برجستگی به وجود می آید که جزء مجسمه به حساب می آید. پدر من از‏‎ ‎‏کوچکی (یعنی ده سالگی) این کار را منبع درآمد قرار داد تا زن گرفت، تا حالا که‏‎ ‎‏حدود 40 سال سن دارد با شش بچه که بزرگ ترین آن من هستم که بیست سال دارم.‏

‏غرض از مزاحمت این بود که حدود نصف کارهای پدرم و شاید بیشتر از نصف،‏‎ ‎‏نقش و حک کردن شکل کامل انسان بوده است و ظاهراً طبق رسالۀ شما ـ  یعنی تحریر‏‎ ‎‏الوسیله، جلد دوم، صفحات اول مکاسب محرمه ـ مزد گرفتن برای به وجود آوردن‏‎ ‎‏این نوع کارها حرام است، یعنی پولش حرام است. حال اگر بخواهد که اولاً مالش از‏‎ ‎‏حرام پاک شود که باعث قبولی اعمال مثل نماز شود و ثانیاً برای اولین بار شروع به‏‎ ‎‏دادن خمس نماید، چه کار باید بکند؟‏

‏ضمناً این دومین نامه ای است که من به این مضمون می فرستم؛‏‎[1]‎‏ خواهش می کنم‏‎ ‎‏جواب بدهید.‏

بسمه تعالی، اگر بعد از ساختن مجسمه آن را فروخته، پولش حلال است.

[سؤال 6668]‏ ‏ ‏ 3305‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏سؤال من این است که پدرم شغلش قلم زنی است، یعنی از کارهای مخصوص‏‎ ‎‏اصفهان که روی فلزات نقش می اندازند که برجستگی به وجود می آید که جزء‏‎ ‎‏مجسمه به حساب می آید. پدر من از کوچکی یعنی ده سالگی این کار را منبع درآمد‏‎ ‎‏قرار داد تا زن گرفت تا حالا که حدود چهل سال سن دارد با شش بچه که بزرگ ترین‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 557
‏آن من هستم که بیست سال دارم و طلبه هستم.‏

‏غرض از مزاحمت این بود که حدود نصف کارهای پدرم و شاید بیشتر از نصف،‏‎ ‎‏نقش و حک کردن شکل کامل انسان بوده است و ظاهراً طبق رساله تحریر الوسیله شما‏‎ ‎‏جلد دوم صفحات اول مکاسب محرمه مزد گرفتن برای به وجود آوردن این نوع‏‎ ‎‏کارها حرام است، یعنی پولش حرام است. حالا اگر بخواهد که اولاً مالش از حرام پاک‏‎ ‎‏شود که باعث قبولی اعمالش مثل نماز شود و ثانیاً شروع به دادن خمس نماید چه کار‏‎ ‎‏باید بکند؟‏

بسمه تعالی، اجرت و مزدی که در قبال عمل حرام گرفته باید به مالکش برگرداند و اگر مالک واقعی آن را نمی شناسد از طرف او به فقرا صدقه بدهد.

[سؤال 6669]‏ ‏ ‏ 3306‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 4 / 1361‏

‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی، دامت برکاته‏

‏بعد از سلام؛ به استحضار می رساند که در زمان رژیم شاهنشاهی، قراردادهایی با‏‎ ‎‏برخی از پیکره سازان منعقد گردیده و مجسمه هایی آماده گردیده که تعدادی از آن ها‏‎ ‎‏در ایران و تعداد دیگری در کشورهای اروپایی است و دولت ایران باید مقداری ارز‏‎ ‎‏بفرستد تا مجسمه ها را تحویل بگیرد. پول دادن به مجسمه سازان و فرستادن ارز و‏‎ ‎‏تحویل گرفتن مجسمه ها از نظر شرعی حکمش چیست؟‏

بسمه تعالی، با مراعات مقررات دولت اسلامی مانع ندارد.

[سؤال 6670]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1093

‏5. آیا نصب مجسمۀ سمبل پرواز (یک آدم بال دار) در محوطۀ پایگاه هوایی‏‎ ‎‏اشکالی دارد؟‏

بسمه تعالی، نصب آن اشکال ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 558
[سؤال 6671]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5575

‏8. آیا خیاطی و گلدوزی و کوبلن دوزی و گلسازی یادگیریشان اشکال دارد؟‏‎ ‎‏و  حتی وقت صرف دوختن این ها از نظر اسلام عیبی دارد یا خیر؟ و همچنین‏‎ ‎‏تزیین  کردن منزل با گل های طبیعی و گلدان جزو تجملات است و حرام است‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

بسمه تعالی، حرام نیست.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 559

  • . نامه اوّل همان سند 3305 می باشد که در ادامه آمده است.