کتاب مکاسب محرمه

خرید و فروش آلات و وسایلی که از آن‏ ها استفاده حرام می ‏شود

خرید و فروش آلات و وسایلی که از آن ها استفاده حرام می شود

[سؤال 6600]‏ ‏ ‏ 3268‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏خدمت رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران امام خمینی‏

‏نامه حقیر را با سلام و درود به حضرت حسنی مرتبت حضرت مهدی (عج) و‏‎ ‎‏نایب بر حقش امام و رهبر و غمخوار مظلومان جهان حضرت امام خمینی شروع‏‎ ‎‏می کنم و از خدای بزرگ طول عمر آن رهبر بزرگ اسلام را خواستارم و آرزوی‏‎ ‎‏موفقیت برای شما دارم. هم اکنون مقداری مسائل برایم پیش آمده و از شما خواستارم‏‎ ‎‏جواب آن ها با دست خط خود اگر اشکالی ندارد بفرستید. اگر میسر نیست امضای‏‎ ‎‏خود را برای این حقیر بفرستید.‏

‏1. آیا فروختن یا مصرف کردن ماشین صورت تراشی که با تیغ است حرام است؟‏

بسمه تعالی، چون منفعت آن منحصر در حرام نیست خرید و فروش و استفاده از آن در کارهای حلال مانع ندارد.

‏2. آیا فروختن یا مصرف کردن عطرهایی که الکل در آن ها موجود است حرام است؟ و کلاً آیا فروختن‏‎ ‎‏لوازم آرایش زنانه به وسیله مرد اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد.

‏3. سن دختران و پسرانی که خمس و زکات به آن ها واجب می شود چند سال باید باشد؟‏

بسمه تعالی، همان سن بلوغ ایشان است.

‏4. تشهد فراموش شده در نماز را که باید بعد از نماز، قضای آن را به جا آورد چگونه و به چه کیفیتی‏‎ ‎‏می خوانند. آیا کافی است که بنشینیم و ذکر را بگوییم یا این که باید سجده و سلام را هم انجام دهیم؟‏

بسمه تعالی، سجده و سلام ندارد و فقط باید تشهد خوانده شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 531
[سؤال 6601]‏ ‏ ‏ 3269‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام کبیر ـ تنها نایب بر حق‏‎ ‎‏مهدی علیه السلام ـ حضرت امام خمینی، روحی له الفداء، سلام علیکم، با تقدیم احترامات‏‎ ‎‏فائقه؛ مطالب زیر را از حضور آن پیشوای عزیز سؤال و تقاضامندم جهت روشن شدن‏‎ ‎‏این جانب و دیگران جواب مرحمت فرمایید.‏

‏1. خرید و فروش تیغ ماشین خود تراش (ماشین های نمره ریز که جهت تراشیدن‏‎ ‎‏صورت و غیره) به کار برده می شود، چه صورت دارد.‏

بسمه تعالی، چنانچه به منظور استفادۀ حرام یا با علم به آن نباشد، اشکال ندارد.

[سؤال 6602]

‏2. وسایلی را که می دانیم جهت مصرف در کار مبهم مورد استفاده است، از قبیل‏‎ ‎‏خمیر ریش که برای تراشیدن صورت که به فتوای حضرت عالی احتیاط واجب ترک‏‎ ‎‏آن است، خرید و فروش آن ها چه صورت دارد؟ ضمناً این که نوشته ام «کار مبهم» از‏‎ ‎‏آن جهت است که بعضی می گویند چون احتیاط واجب است؛ حکم معلوم نیست.‏‎ ‎‏تقاضامندم این مطلب را نیز روشن فرمایید.‏

بسمه تعالی، اگر در غیر ریش تراشی مصرف ندارد، خرید و فروش آن جایز نیست علی الاحوط.

[سؤال 6603]

‏3. خرید و فروش پارچه های بدن نما اعم از چادری و غیره ـ و جوراب بدن نما چه‏‎ ‎‏صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد ولی از پوشیدن آن در موارد و مواقعی که حرام یا مفسده بر آن مترتب می شود باید خودداری شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 532
‏4. چون در اغلب ادارات دولتی کارمند زن و مرد اشتغال به کار دارند تقاضامندم بفرمایید آیا این ها‏‎ ‎‏می توانند با این که نامحرم هستند در اطاق درب بسته و تنها با یکدیگر به کار خود ادامه دهند. تکلیف‏‎ ‎‏چیست؟‏

بسمه تعالی، اگر مفسده ای در بین نباشد با حفظ حجاب اسلامی مانع ندارد.

‏5. کارمند دولت جمهوری اسلامی و یا دیگر ادارات وابسته به دولت آیا می تواند در ساعات کار‏‎ ‎‏فعالیت شخصی داشته باشد.‏

بسمه تعالی، تابع مقررات ادارۀ مربوطه است و کارهای جزئی به مقدار متعارف در اداره اگر منعی از مسئولین مربوطه نباشد اشکال ندارد.

‏6. پوشش اسلامی برای بانوان چیست؟‏

بسمه تعالی، در حجاب واجب لباس مخصوص یا نحوۀ خاصی اعتبار نشده است هر نحو پوششی که بدن زن را از نامحرم بپوشاند کفایت می کند اگرچه مراعات چادر که پوشش متعارف است بهتر است.

‏7. آیا بانوان با استفاده کردن از لوازم آرایشی و معطر کردن خود می توانند در محل کار حاضر شوند؟‏

بسمه تعالی، اگر موجب فتنه و مفسده می شود باید پرهیز نمایند بلکه با بزک مطلقا جایز نیست.

‏8. نگاه کردن به تصاویر بانوان اعم از تلویزیون و یا روزنامه و... چه صورت دارد و چنانچه تصویر‏‎ ‎‏مستقیماً از خانمی در تلویزیون باشد آیا حکم فرق دارد؟‏

بسمه تعالی، نظر به عکس و فیلم در حکم نظر به شخص نیست اگر مفسده بر آن مترتب نباشد بدون قصد ریبه مانع ندارد.

[سؤال 6604]‏ ‏ ‏ 3270‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 5 / 1361‏

‏دفتر امام خمینی‏

‏با عرض سلام؛ وزارت بهداری خمیر ریش تولید می کند. خواستیم بدانیم از نظر‏‎ ‎‏شرعی اشکال دارد یا خیر؟ ممکن است مایۀ خمیر، مصرف دیگری هم داشته باشد؛‏‎ ‎‏ولی عمده مصرف، فقط تراشیدن ریش است.‏

بسمه تعالی، اگر مصرف حلال دارد اشکال ندارد مگر آن که به قصد صرف در حرام یا علم به آن انجام شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 533
[سؤال 6605]‏ ‏ ‏ 3271‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور محترم حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی امام خمینی مدّ ظله العالی، لطفاً‏‎ ‎‏بفرمایید خرید و فروش و ساختن انگشتری طلای مردانه زرد سفید چه صورتی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر طلای زرد آن مستهلک نیست به طوری که طلای زرد به آن صدق می کند اشکال دارد هرچند رنگ آن تغییر کرده باشد.

[سؤال 6606]‏ ‏ ‏ 3272‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏استفاده از طلای زرد برای مرد حرام است؛ خرید و فروش انگشتر طلای زرد‏‎ ‎‏برای مردان توسط طلا فروش ها چه صورتی دارد؟ متشکرم‏

بسمه تعالی، جایز نیست.

[سؤال 6607]‏ ‏ ‏ 3273‏

‏پاسخ استفتا: ‏‎ ‎‏[نقل از صحیفه امام، ج 21، ص 129 ]‏

‏زمان: 19 شهریور 1367 / 28 محرم 1409‏

‏موضوع: بازی شطرنج و خرید و فروش آلات موسیقی‏

‏[بسم الله‌ الرحمن الرحیم. خدمت مرجع عالی قدر حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی، دامت برکاته‏

‏1. از آن جا که آلات لهو و لعب استفاده های مشروع از قبیل نواختن سرودها را دارد‏‎ ‎‏آیا خرید و فروش آن بی اشکال است؟]‏

بسمه تعالی، خرید و فروش آلات مشترکه به قصد منافع محلله آن اشکال ندارد؟

‏[‏‏2. اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به طور کلی از دست داده باشد و چون امروز تنها به عنوان یک‏‎ ‎‏ورزش فکری از آن استفاده گردد بازی با آن چه صورتی دارد؟‏‏]‏

بسمه تعالی، بر فرض مذکور اگر برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 534
[سؤال 6608]‏ ‏ ‏ 3274‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 8 / 1361‏

‏السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏با درود به رهبر انقلاب و یاران آن جناب و با درود به رزمندگان اسلام و همۀ‏‎ ‎‏کسانی که در راه خداوند زحمت می کشند که ان شاء الله‌، اعمالشان مورد قبول واقع‏‎ ‎‏گردد. خواهشمندم به چند سؤال زیر پاسخ دهید:‏

‏با توجه به این که «ساختن و فروختن و خریدن و نواختن و شنیدن صدای آلات‏‎ ‎‏طرب از نظر اسلام حرام و جزو گناهان کبیره است». ‏

‏1. برای جبران گناهان کسی که سازنده و نوازندۀ سه تار بوده و اکنون فوت شده‏‎ ‎‏چه می توان کرد؟ ‏

بسمه تعالی، برای او طلب مغفرت نمایید. 

[سؤال 6609]

‏2. با گیتار و سایر وسایلی که هم اکنون در منزل داریم چه کنیم؟ (اگر چه اصلاً از‏‎ ‎‏آن ها استفاده نمی شود).‏

بسمه تعالی، آلات لهو را باید از بین ببرید. 

‏3. آیا به این گونه وسایل خمس تعلق می گیرد؟ و قاطی کردن خمس این وسایل با دیگر چیزها اشکال‏‎ ‎‏ندارد؟ ‏

بسمه تعالی، باید خمس پولی که صرف در خرید آن شده، داده شود. 

‏4. آیا شنیدن سرودها و آهنگ هایی که بعد از انقلاب ساخته شده و همراه با موزیک می باشد، اشکال‏‎ ‎‏دارد؟‏

بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد. 

[سؤال 6610]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 4975

‏2. اگر در خانه ای یکی از اعضای خانواده وسایل موسیقی ـ مثل گیتار و سنتور ـ‏‎ ‎‏داشته باشد و با آن ها فقط آهنگ های سرودهای انقلابی را بنوازد، اشخاص دیگر که‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 535
‏مجبور هستند آن ها را جابه جا کنند، چه کار کنند؟ با توجه به این که گفته شده: در هر‏‎ ‎‏خانه ای باشد نماز خانواده قبول نیست و یا هر کس به آن ها دست بزند تا چهل روز‏‎ ‎‏نمازش مقبول درگاه الهی نیست؟ آیا منظور کسی است که مثلاً هنگام جاروکردن‏‎ ‎‏مجبور است این وسایل را جابه جا کند؟‏

بسمه تعالی، بر جاروکننده چیزی نیست؛ ولی صاحبش باید آن را از بین  ببرد.

[سؤال 6611]‏ ‏ ‏ 3275‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 12 / 1361 ‏

‏حضور مبارک رهبر مستضعفان جهان، امام خمینی، روحی له الفداء‏

‏خواهشمند است نظر مبارک خود را در مورد خرید، فروش، نگهداری، تعلیم و‏‎ ‎‏تعلّم و استفاده از سازهای موسیقی، مثل نی، تار، سنتور، دُنبک، کمانچه، و همچنین‏‎ ‎‏ویولن، گیتار، پیانو و امثال آن ها برای نواختن، تصریح فرمایید. ‏

بسمه تعالی، آنچه از آلات مختصّ به لهو است، باید از بین برده شود و خرید و فروش آن جایز نیست؛ و آلات مشترکه بین لهو و غیر لهو، خرید و فروش و استعمال آن ها در غیر لهو مانع ندارد. 

[سؤال 6612]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3343

‏2. خرید و فروش و نگه داشتن آلات موسیقی که برای لهو و لعب و بعضی‏‎ ‎‏مارش های انقلابی و نظامی به کار می آید چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، خرید و فروش و نگهداری آلات لهو جایز نیست و همچنین در آلات مشترکه اگر به قصد استفاده محرم باشد.

[سؤال 6613]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 183

‏2. از زمان رژیم گذشته، مقداری لوازم موسیقی از قبیل پیانو، جاز و ... مربوط به‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 536
‏باشگاه برق منطقه ای خراسان، در اختیار این شرکت می باشد، در مورد آن به چه شکل‏‎ ‎‏می توان عمل نمود؛ آیا فروش آن جایز می باشد؟ و در غیر این صورت، آیا از بین بردن‏‎ ‎‏آن ها مجوّز شرعی دارد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، فروش آلات لهو جایز نیست و باید آن ها را از بین ببرند.

[سؤال 6614]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5025

‏3. خرید و فروش و نگهداری آلات و ابزار موسیقی، اگر لزوماً به منظور لهو و‏‎ ‎‏لعب  نباشد (فرضاً برای تمرین و اجرای موسیقی های محرک نظامی و رزمی) چه‏‎ ‎‏حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، خرید و فروش و نگهداری آلات لهو، جایز نیست و در صورت عدم انحصار به لهو، برای همان امر عقلایی، غیر بعید نیست مانع داشته باشد.

[سؤال 6615]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2865

‏2. هیأت های نوازنده، کسانی که در مراسم تشییع جنازۀ شهدا موزیک عزا‏‎ ‎‏می زنند،  از لحاظ شرعی چه حکمی دارند؟ و آیا خرید و فروش آن لوازم موسیقی‏‎ ‎‏حرام است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، خرید و فروش آلات لهو حرام است و موسیقی مطرب جایز نیست و صداهای مشکوک مانع ندارد.

[سؤال 6616]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 4988

‏3. خرید و فروش آلات موسیقی حلال است یا حرام؟ نگه داشتن آلات موسیقی‏‎ ‎‏حلال است یا حرام؟‏

بسمه تعالی، اگر از آلات مختص به لهو است خرید و فروش و نگه داشتن آن جایز نیست.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 537
[سؤال 6617]‏ ‏ ‏ 3276‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک رهبر عالی قدر و زعیم اسلام حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی‏‎ ‎‏جناب آقای خمینی، مدّ ظلکم العالی‏

‏با ابلاغ سلام، به عرض مبارک می رساند: نظر به این که دولت، اسلامی شده و‏‎ ‎‏برنامه های تبلیغاتی رادیوها و تلویزیون ها بر خلاف زمان رژیم طاغوت است؛ لذا از‏‎ ‎‏نظر شارع مقدس اسلام، بیع و شرا و نظر کردن و استماع اخبار از این قبیل آلت ها چه‏‎ ‎‏صورت دارد؟ ‏

بسمه تعالی، مانع ندارد، لکن اگر برنامۀ غیر مشروعی دارد، لازم است از آن برنامه اجتناب شود.

[سؤال 6618]‏ ‏ ‏ 3277‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی مرجع مستضعفین جهان حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی ادام الله‌ ظله علینا ومتع الله‌ المسلمین بطول بقائه‏

‏پس از عرض سلام، اگر چیزهایی که هم منفعت حلال دارد و هم منافع محرم‏‎ ‎‏دارد؛ مثلاً تلویزیون، رادیو، ضبط صوت و امثال این ها به کسانی فروخته شود که از‏‎ ‎‏این چیزها را در منافع حرام استفاده کنند آیا این حلال است یا حرام؟ و آیا بایع در گناه‏‎ ‎‏آنان به دلیل آیه: ‏‏لا تَعاوَنُوا عَلَی الإثْمِ وَالْعُدْوانِ‏‏ شریک هست یا خیر؟ لطفاً توضیح‏‎ ‎‏بفرمایید. والسلام‏

‏خداوند متعال سایۀ حضرت مستطاب عالی را تا انقلاب حضرت مهدی (عج) بر‏‎ ‎‏سر مستضعفین جهان قائم بدارد، آمین، بحق محمد و آله الطاهرین.‏

بسمه تعالی، با علم به این که مشتری آن را در حرام صرف می کند فروش به او جایز نیست.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 538
[سؤال 6619]‏ ‏ ‏ 3278‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏1. خریدن تلویزیون در هند و استفاده از آن، در صورتی که برنامه های موسیقی و‏‎ ‎‏همه نوع فیلم، و نیز برنامه های اخلاقی هم دارد، آیا جایز است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، در فرض مذکور اشکال ندارد.

[سؤال 6620]

‏2. تجارت رادیو و تلویزیون و مهندسی آن در هند، در صورتی که فروشنده یا‏‎ ‎‏مهندس می داند که بعد از فروش یا بعد از درست شدن این تلویزیون، از فیلم های‏‎ ‎‏سکسی یا موسیقی هم استفاده خواهد شد، آیا جایز است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، با فرض داشتن منافع حلال، معامله باطل نیست.

[سؤال 6621]‏ ‏ ‏ 3279‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏خدمت حضرت آیت الله‌ العظمی رهبر انقلاب اسلامی امام خمینی، مدّ ظله ‏

‏1. پیمانکار، شغل و کارش بستگی به دولت دارد مؤونه و مخارج او از این شغل‏‎ ‎‏تأمین می شود بعضی کارها مثل این که زمینی وسیع را برای ورزش و توپ بازی و‏‎ ‎‏اسب بازی آماده می کند یعنی عده ای سوار اسب می شوند و یک طرف ده نفر و طرف‏‎ ‎‏دیگر ده نفر جمع می شوند یک آلت چوبی دست می گیرند بازی می کنند. در ایران و‏‎ ‎‏عراق ما این بازی را ندیدیم در این بازی که عرفاً و عقلاً معصیت گفته می شود چون‏‎ ‎‏که فحش و حرف هایی بد به یکدیگر از طرفین صادر می شود و اذیت به حیوان هم‏‎ ‎‏می شود که اسب می باشد کار پیمانکار ساختن آن زمین و اطراف است که مردم برای‏‎ ‎‏تماشا می نشینند پیمانکار از دولت کنترات می کند یک مبلغ از دولت می گیرد بنابراین‏‎ ‎‏سؤال این است که آیا ساختن جای مذکور و گرفتن پول جایز است یا خیر؟‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 539
بسمه تعالی، فحش و ناسزا گفتن به مسلمان و مسابقۀ با برد و باخت حرام است ولی ساختن ورزشگاه و گرفتن پول در ازای آن اشکال ندارد.

‏2. دولت بعضی از جاها زمین و ساختمان و دکان را خراب می کند و خیابان درست می کند مالک زمین‏‎ ‎‏و ساختمان و دکان راضی نیست زیرا قیمت واقعی و عرفی نمی دهند در این صورت پیمانکار از دولت‏‎ ‎‏پول می گیرد خیابان درست می کند بنابراین گرفتن پول برای پیمانکار جایز است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، تصرف در ملک مشروع غیر، منوط به اجازۀ مالک یا ولیّ أمر است. 

‏3. شخصی خانه می سازد در تهران و خودش همیشه در قم می نشیند. یک منزل برای بعضی امورات‏‎ ‎‏لازم، مثلاً بچه ها را می فرستد برای درس و تحصیل علم، و بعضی اوقات برای کارهای لازم خودش‏‎ ‎‏هم. لازم به ذکر است پولی که مصرف منزل کرده در داخل سال قبل از تعلق خمس ساخته شده، حال‏‎ ‎‏اگر کار ضروری پیش آمد و قصد کرد خانه را بفروشد یا اجاره بدهد آیا خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر منزل مورد حاجت برای سکونت شخص یا فرزندانش باشد و از درآمد بین سال تهیه شود خمس ندارد وگرنه خمس دارد.

‏4. کسی زمین را باغ درست می کند و درخت کوچک می کارد آیا بر این درختها خمس تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏خیر؟ بنابراین که درختها سال به سال بزرگ می شود و منفعتش هم زیاد می شود در این صورت حکمش‏‎ ‎‏چیست خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ و نیز آیا این درختهای مذکور که برای زندگی و معیشت ضروری‏‎ ‎‏خود صاحب می باشد، یعنی زاید از سرمایه نیست خمس به آن ها تعلق می گیرد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر نهال ها مخمس باشد هر مقدار از درخت ها که پس از رسیدن وقت استفاده از آن صرف مؤونه شده خمس ندارد و بقیه خمس دارد و اگر نهال ها مخمس نبوده تمام درختها خمس دارد.

[سؤال 6622]‏ ‏ ‏ 3280‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 4 / 1362‏

‏دفتر استفتای حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ادام الله‌ ظله العالی علی رؤوس‏‎ ‎‏المسلمین‏

‏فروش آی. یو. دی که وسیله ای جهت جلوگیری بانوان از آبستنی می باشد و در‏‎ ‎‏رحم زنان به وسیله‏‎ ‎‏متخصصین مرد کار گذاشته می شود، چه حکمی دارد، با توجه به‏‎ ‎‏این که کارگذاشتن آن توسط متخصصین معمولی زن به آسانی صورت می گیرد؟ در‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 540
‏صورتی که جواب مثبت می باشد، در صورت محدودیت تعداد آی. یو. دی آیا در‏‎ ‎‏اولویت قرار دادن متخصصین زن هیچ گونه وجه شرعی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر به صورتی است که بدون این که موجب نازایی دائمی یا نقص عضو شود، قابل استفاده برای جلوگیری موقت باشد و به نحوی باشد که زن شخصاً یا به وسیلۀ شوهرش نه به وسیلۀ زن دیگر یا مرد اجنبی، بتواند آن را مورد استفاده قرار دهد، خرید و فروش آن برای منظور فوق اشکال ندارد.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 541