احکام ضمان

‏‏احکام ضمان ‏

‏‏[سؤال 7845]‏‏ ‏ ‏ 4108‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 7 / 1362‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏صندوق های قرض الحسنه قبل از پرداخت وام به وام گیرنده، طی ورقه ای که‏‎ ‎‏مربوط به کارهای وام است از ضامن امضا می گیرند؛ آیا پس از آن که وام پرداخت شد‏‎ ‎‏ضمانت تحقق پیدا می کند یا خیر؟ ‏ ‏ سازمان اقتصاد اسلامی ایران‏

‏‏بسمه تعالی، اگر قرض مبنی بر ضمانت شخص ضامن واقع شود صحیح و‏‎ ‎‏ضمانت نافذ است و لکن مجرد امضا، بدون بنا در حال قرض اثر ندارد و‏‎ ‎‏باید معلوم باشد که ضمان شرعی، نقل ذمه است به طور منجّز، نه معلق و نه‏‎ ‎‏ضمّ ذمه به ذمۀ دیگر.‏

‏‏[سؤال 7846]‏‏ ‏ ‏ 4109‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، مجرد تعهد اثر ندارد؛ لکن چنانچه انشای قرض مبنی بر‏‎ ‎‏ضمانت متعهد واقع شود صحیح است و ضمان محقّق می شود. لکن این‏‎ ‎‏معنا که اگر وام گیرنده یا ضامن، اقساط را پرداخت نکردند به عهدۀ ضامن‏‎ ‎‏است، ضمان شرعی نیست و نفوذ ندارد.‏

‏‏[سؤال 7847]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4028‏

‏‏6. گیرندگان وام دارای یک معرف و یک ضامن می باشند؛ در صورت عدم‏‎ ‎‏پرداخت، دین بر عهدۀ معرف است یا ضامن؟‏

‏‏بسمه تعالی، معرف ضامن نیست.‏

‏‏[سؤال 7848]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3508‏

‏‏10. اگر ضامن در ضمن ضمانت شرط کند که ذمۀ مضمون عنه هم مشغول باشد و‏‎ ‎‏یا مضمون عنه مسئولیت پرداخت داشته باشد، آیا صحیح است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، شرط مزبور صحیح نیست، ولی اگر ضامن با اذن مضمون عنه‏‎ ‎‏ضمانت کرده، بعد از ادا می تواند به او رجوع کند. ‏

‏‏[سؤال 7849]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3508‏

‏‏11. ضامن شرط می کند که من ضامن می شوم، بدین گونه که اگر مضمون عنه‏‎ ‎‏نپرداخت من بپردازم. حال یا به طور واجب مشروط یا معلق، آیا این گونه ضمانت‏‎ ‎‏صحیح است؟‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح نیست.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به نام الله‌ پاسدار حرمت خون شهیدان و به نام الله‌ یاری دهندۀ مظلومان و درهم‏‎ ‎‏کوبندۀ جباران و ستمکاران و سلام به امام عزیزمان خمینی کبیر ‏

‏‏می خواستم دربارۀ مسأله ای که با آن مواجه شدم سؤال کنم و آن این است که پیش‏‎ ‎‏از زلزلۀ طبس یا بهتر بگویم پیش از انقلاب، شخصی از بانک پول قرض کرده و یک‏‎ ‎‏نفر را ضامن نموده است. حالا گیرندۀ پول با این که پول دارد، قرض خود را به بانک‏‎ ‎‏نمی دهد و ضامن را مجبور کرده که این پول را بپردازد. در صورتی که ضامن وضع‏‎ ‎‏مالی خوبی ندارد، چطور ممکن است ضامن که پول این ندارد، بپردازد. ضامن همین‏‎ ‎‏پول و چک را چند بار نو کرده تا بتواند یک روزی پولی را به دست آورد و پول بانک‏‎ ‎‏را بدهد. آیا باید ضامن این پول را بدهد یا همان که خودش پول را گرفته و پولدار هم‏‎ ‎‏هست؟ در صورتی که این پول هزار تومان، دو هزار تومان نیست، بلکه 24 هزار تومان‏‎ ‎‏است. شخصی که نمی تواند خرج فرزندان خودش را بدهد، آیا درست است این پول‏‎ ‎‏را او بپردازد و وضع خانوادۀ خود را از این که هست بدتر نماید؟! به امید این که در‏‎ ‎‏جامعۀ اسلامی ما این چنین اشخاصی پیدا نشوند که با این کارهایشان زندگی و خانواده‏‎ ‎‏دیگری را تباه نمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، ضمان شرعی آن است که انشای نقل ذمۀ مضمون علیه به ذمۀ‏‎ ‎‏ضامن شود و اگر چنین معنایی انشا نشود، ذمۀ ضامن مشغول نمی شود و‏‎ ‎‏مضمون له حق رجوع به او را ندارد. و مجرد امضای ضمانت نامه ـ بدون‏‎ ‎‏توجه به این معنا و انشای آن ـ ضمان شرعی نیست.‏

‏‏[سؤال 7851]‏‏ ‏ ‏ 4111‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 5 / 1361‏

‏‏استفتا از محضر مقدس مرجع عالی قدر شیعیان جهان و رهبر و بنیان گذار‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی و امید مستضعفان، حضرت آیت الله‌ العظمی امام روح الله‌‏
‏‎

‏‏اگر بانک یا شخصی بر حسب تقاضا و ضمانت فردی، ضمانت شخص ثالثی را‏‎ ‎‏بنماید، در صورتی که اذن و اجازه ای از شخص ثالث نداشته باشد و مضمون له وجه را‏‎ ‎‏از ضامن اخذ کند، در این صورت ضامن باید به متقاضی و ضامن اول خود رجوع‏‎ ‎‏نماید یا شرعاً می تواند اصل وجه الضمان و نزول آن را از شخص ثالث که از او اذن و‏‎ ‎‏اجازۀ ضامن شدن نداشته است وصول کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به شخص ثالث مضمون عنه بدهکار نبوده و بدون‏‎ ‎‏درخواست او ضامن شده، نمی تواند از او مطالبۀ پول پرداختی را بنماید.‏

‏‏[سؤال 7852]‏‏ ‏ ‏ 4112‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، روحی فداه‏

‏‏با تقدیم سلام و عرض ادب؛ این حقیر به موجب فتوکپی ضمانت نامۀ ضمیمه، از‏‎ ‎‏شخصی ضمانت نموده ام که اگر در حین خدمت از ابواب جمعی خود از قبیل‏‎ ‎‏محمولات و مرسولات پستی و غیره مرتکب قصور یا خیانتی گردد که مستلزم غرامت‏‎ ‎‏باشد، تا حدود 000 / 100 ریال غرامت آن را پرداخت نمایم. حال به موجب گزارش‏‎ ‎‏مربوطه نامبرده مستعفی شده و مبلغ 6081 ریال حسابداری هنگام تسویه اشتباهاً‏‎ ‎‏اضافه به او پرداخت نموده است و این مبلغ را از این جانب مطالبه می نمایند؛ در‏‎ ‎‏صورتی که مبلغ مذکور در اثر اشتباه حسابدار مسئول پرداخت گردیده و به ابوالجمعی‏‎ ‎‏او ارتباط ندارد و با این که شفاهاً و کتباً محل سکونت کارمند در صرف به اداره مربوطه‏‎ ‎‏اعلام نموده ام، بدون توجه به مراتب فوق، مبلغ مزبور را از این جانب مطالبه و دستور‏‎ ‎‏کسر آن را داده اند؛ مستدعی است حکم شرعی آن را مرقوم و امر به ابلاغ فرمایند.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، مبلغ مزبور خارج از مورد ضمان است و‏‎ ‎‏شخص ضامن عهده دار آن نیست.‏

‏‎ ‎

‏‎