ربا و مسأله رهن و اجاره

‏‏ربا و مسأله رهن و اجاره‏

‏‏[سؤال 7698]‏‏ ‏ ‏ 4025‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اغلب افراد مستأجر برای مقابله با اجاره بهای کلان سعی می کنند که مقداری از‏‎ ‎‏پس انداز خود را به عنوان ودیعه و رهن در نزد مالک قرار دهند تا در اثر این ودیعه هم‏‎ ‎‏صاحب خانه با پول آن ها کار کند و هم از این بابت از کرایه منزل آن ها کاسته شود و با‏‎ ‎‏پولی که صاحب خانه می گیرد مثلاً به ازای هر هزار تومان حدود بیست تومان از کرایه‏‎ ‎‏او کاسته می شود و طرفین به معامله راضی می شوند لطفاً بفرمایید این قبیل معامله و‏‎ ‎‏اجاره چه حکمی دارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن اجاره شرط شود که مبلغی به صاحب خانه‏‎ ‎‏قرض یا ودیعه داده شود اشکال ندارد هر چند وجه اجاره از این جهت کم‏‎ ‎‏شود ولی اگر شرط اجاره به کمتر در ضمن قرض باشد ربا و باطل است.‏

‏‏[سؤال 7699]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6786‏

‏‏2. مبلغ چهل هزار تومان بابت رهن خانه به صاحب خانه داده ام تا با آن کار کند و‏‎ ‎‏کرایه خانه را نگیرد ولی آن طور که از رساله جناب عالی استفاده می شود رهن جور‏‎ ‎‏دیگری است، به این صورت که باید پول پیش صاحب خانه گرو بماند و اگر مستأجر‏‎ ‎‏کرایه را نداد صاحب خانه از آن پول بابت اجاره خانه بردارد حال با توجّه به مطالب‏‎ ‎‏فوق الذکر آیا این کار حلال است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، این معامله ربا است و شما اجرت خانه را به او ضامنید.‏

‏‏[سؤال 7700]‏‏ ‏ ‏ 4026‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 3 / 1361‏

‏‏با سلام به امام خمینی و آرزوی جهانی شدن اسلام؛ چند سؤال زیر را مطرح‏‎ ‎‏می کنم:‏

‏
‏‎

‎‏1. همان طور که خود مستحضر هستید در جامعۀ ما واقعیتی وجود دارد که زندگی‏‎ ‎‏اغلب افراد این امت را تحت شعاع قرار داده است و آن، مسأله مسکن است و این که‏‎ ‎‏گاهی تا 70 درصد از درآمد ماهیانۀ افراد به عنوان اجاره بهای محل سکونت از‏‎ ‎‏دستشان می رود. لذا با توجه به این که امکان خرید خانه برای اغلب افراد به عنوان‏‎ ‎‏آرزویی تا پایان عمر محسوب می شود و گاهی هم آن را به گور می برند، لذا افراد‏‎ ‎‏مستأجر برای مقابله با این اجارۀ کلان سعی می کنند که مقداری از پس انداز خود را به‏‎ ‎‏عنوان ودیعه در نزد مالک قرار دهند تا در اثر این ودیعه، هم صاحب خانه با پول آن ها‏‎ ‎‏کاری بکند و هم از این بابت از کرایۀ منزل آن ها کاسته شود تا فشار بی حد کرایه، آن ها‏‎ ‎‏را عاجز ننماید.‏

‏‏این یک نوع معاملۀ مرسوم است در جامعه که اغلب مستأجرها و مالک ها در این‏‎ ‎‏مملکت انجام می دهند و با پولی که صاحب خانه می گیرد، مثلاً به ازای هر هزار تومان‏‎ ‎‏حدود 20 تومان از کرایۀ او کاسته می شود و طرفین به معامله راضی هستند. ولی با‏‎ ‎‏توجه به فتوای امام، اگر بابت پولی که می گیرد، صاحب خانه از کرایه کسر کند این ربا‏‎ ‎‏محسوب می شود و حرام است. ‏

‏‏بسمه تعالی، کسر مبلغی از وجه اجاره اگر به حساب پول موجود نزد‏‎ ‎‏صاحب خانه باشد، این نحو معامله و اجاره باطل است.‏

‏‏[سؤال 7701]‏

‏‏2. حال باید دید که به چه نوع باید این دو طرف، معامله را مطرح کنند تا اشکال‏‎ ‎‏شرعی آن از بین برود. بالاخره مستأجری که مثلاً 50 هزار تومان پول دارد و‏‎ ‎‏می خواهد منزلی اجاره کند و فرض کنید صاحب خانه ای هم برای تکمیل ساختمانش‏‎ ‎‏به این پول نیازمند است تا آن را در اختیار مستأجرین قرار دهد. یا مثلاً صاحب خانه به‏‎ ‎‏عنوان ضمانت تخلیۀ منزلش مقداری پول از مستأجر مطالبه می کند و مستأجر مایل‏‎ ‎‏است با این پولی که می دهد اگر چه ضمانت تخلیۀ او نزد صاحب خانه است، ولی‏
‏‎

‎‏مقداری نیز از کرایۀ منزل او کاسته شود.‏

‏‏قابل تذکر است که این روش مرسوم در جامعه که به «رهن» از آن یاد می کنند، خود‏‎ ‎‏باعث تقویت بنیۀ مالی افراد کثیری که مستأجر هستند می شود تا در درازمدت آن ها را‏‎ ‎‏قادر به خرید منزل می کند؛ ولی من با مراجعه به مسأله رهن در رسالۀ امام نتوانستم‏‎ ‎‏هیچ نوع وجه تشابهی بین این معاملۀ مرسوم به عنوان «رهن» و آنچه در مسأله گفته‏‎ ‎‏شده است پیدا کنم؛ لذا از امام بزرگوار استدعا دارد این مسأله ـ که مشکل اغلب مردم‏‎ ‎‏این مملکت است و از جمله من ـ راه حلی شرعی که هم منافع مستأجرین مستضعف‏‎ ‎‏را در بر بگیرد و هم مالکین؛ که فرض کنید برای تأمین مخارج زندگی خود دو تا از‏‎ ‎‏اتاق های خود را اجاره می دهند و به طور کلی مالکین و مستأجرین باتوجه به واقعیت‏‎ ‎‏جامعه و عرف معمول.‏

‏‏بسمه تعالی، مالک پول با قرض دادن به صاحب خانه فقط همان مبلغ را که‏‎ ‎‏قرض داده استحقاق دارد و در منزل هر مدت زمان که سکونت نموده اجرة‏‎ ‎‏المثل را ضامن است بلی اگر در ضمن اجاره شرط شود که مبلغی به‏‎ ‎‏صاحب خانه داده شود صحیح است.‏

‏‏3. باتوجه به این که پیدا کردن 60 نفر فقیر واجد شرایط کار ساده ای نیست، برای پرداخت کفارۀ روزۀ‏‎ ‎‏عمد خورده شده، آیا می توان مبلغ آن را به کمیتۀ امداد امام خمینی که سرپرستی خانواده های‏‎ ‎‏بی بضاعت را به عهده دارند و یا هر ارگان دولتی دیگر که در امور ذی ربط فعالیت دارند یا سازمان‏‎ ‎‏بهزیستی و هلال احمر، پرداخت نمود؛ زیرا در جمهوری اسلامی باید همۀ امور در یک کانال و به طور‏‎ ‎‏متمرکز انجام شود تا تمام بودجه های اسلامی با تمرکز، قدرت کارآیی بیشتری پیدا کند.‏

‏‏بسمه تعالی، کفاره باید به صورت طعام به فقرا داده شود و وکیل گرفتن در این امر مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 7702]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1012‏

‏‏2. شخصی مبلغ 50 هزارتومان به صاحب خانه ای داده که دو اتاق را رهن کند و‏‎ ‎‏دیگر اجاره ندهد. چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، محکوم به حکم ربا است و اگر در اتاق تصرف کند،‏‎ ‎‏اجرة  المثل را ضامن است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7703]‏‏ ‏ ‏ 4027‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 26 / 11 / 1361‏

‏‏حضور محترم رهبر عالی قدر و مرجع عظیم الشأن، حضرت امام خمینی‏

‏‏1. من خانه ای در کرج دارم و منتقل امیدیه شده ام به مدت دو سال. می خواهم‏‎ ‎‏این  خانه را اجاره بدهم و چون مقداری قرض دارم، آیا مجاز هستم مبلغی پول‏‎ ‎‏جلو  بگیرم و مقداری هم کرایه؟ آیا حالت ربا پیدا نمی کند؟ و راه صحیح و شرعی‏‎ ‎‏کدام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به حساب پولی که قبلاً می گیرید از مال الاجاره کم‏‎ ‎‏نمی کنید، اشکال ندارد وگرنه ربا و حرام است.‏

‏‏2. آیا پارچه ای که به مدت یک سال از آن استفاده نشده و خمس آن داده شد، سال دوم هم باز دوباره‏‎ ‎‏باید خمس آن پرداخت شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مالی که خمس آن داده شده، دو مرتبه خمس ندارد.‏

‏‏3. آیا می توان از الآن برای دختر 3 ساله پول و یا سکه به عنوان جهیزیه پس انداز کرد؟ آیا به این‏‎ ‎‏پس انداز خمس تعلق می گیرد؟ و اگر یک سال خمس بدهیم کافی است یا باید هر سال خمس بدهیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در وسط سال به او بخشیده خمس ندارد و گذشت که مالی که خمس آن داده‏‎ ‎‏شده، دوباره خمس ندارد.‏

‏‏4. من از سن 18 سالگی که خودم مشغول کار شدم شروع کردم به پس انداز جهت ازدواج و خرید یک‏‎ ‎‏منزل جهت زندگی. هم اکنون به لطف خدا هم خانه دارم و هم دارای زن و فرزند و مبلغ دویست هزار‏‎ ‎‏تومان به بانک مقروض هستم و هیچ پول نقد هم ندارم. هر دفعه که راجع به خمس سؤال کردم گفته اند‏‎ ‎‏خمس به من تعلق نمی گیرد و فقط اضافه آذوقه و چیزهای دیگر را هر سال حساب می کنم و خمس آن‏‎ ‎‏را پرداخت می کنم آیا تا به حال این روش درست بوده، و اگر اشکال دارد راه درست چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از سود پس انداز نمودید و سال بر آن گذشته خمس دارد اگر چه صرف در‏‎ ‎‏مؤونه زندگی کرده باشید.‏

‏‏5. مقداری پول خمس نزد این جانب است به چه صورت می توان مستقیم به دفتر امام فرستاد.‏

‏‏بسمه تعالی، می توانید به شماره هزار مؤسسه تعاونی اسلامی قم حواله نمایید.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7704]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2247‏

‏‏3. آیا پرداخت ودیعه اصولاً از دیدگاه شرع مقدس و نظر آن حضرت صحیح است‏‎ ‎‏یا خیر؟ و باید عرض کنم که چون اجاره ها بیشتر است و حقیر نمی تواند از محل‏‎ ‎‏حقوق دریافتی، اجاره پرداخت نماید و از این گذشته از پولی که دارم، نمی توانم‏‎ ‎‏استفاده ای نمایم و نمی توانم با این قیمت فعلی خانه ای بخرم، آیا می توانم به طور‏‎ ‎‏ودیعه این پول را به موجر بدهم و او هم مبلغی از اجاره کم کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، کم کردن مال الاجاره اگر به حساب پولی باشد که به موجر‏‎ ‎‏سپرده اید، حکم ربا را دارد.‏

‏‏[سؤال 7705]‏‏ ‏ ‏ 4028‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، ادام الله‌ ظله العالی، سلام علیکم، محترماً تقاضا دارم پاسخ مسائل‏‎ ‎‏ذیل را مرقوم فرمایید که مزید تشکر و امتنان خواهد بود:‏

‏‏1. موجر مبلغی به عنوان سپردۀ ثابت از مستأجر می گیرد تا پس از تخلیۀ مورد‏‎ ‎‏اجاره به مستأجر پس بدهد؛ گرفتن پول و استفاده از آن چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد و استفاده از پول باید با رضایت صاحب پول‏‎ ‎‏باشد؛ ولی اگر از جهت این پول مال الاجاره مورد اجاره را کم قرار دهند‏‎ ‎‏حکم ربا پیدا می شود.‏

‏‏2. آیا هیأت مدیرۀ صندوق قرض الحسنه می تواند موجودی صندوق را به مضاربه یا مشارکت یا‏‎ ‎‏مزارعه یا مساقات بگذارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد؛ مگر آن که از طرف شرکا محدودیت باشد.‏

‏‏3. آیا پرداخت وام یا ضمانت آن را می توان مشروط به باز کردن حساب پس انداز در صندوق اعلام‏‎ ‎‏کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏4. آیا برای گرفتن اقرار از عیال متهم می توان آن را به شدت مضروب کرد و چنانچه مضروبه به حال‏‎ ‎‏اغما بیفتد و ضارب آن را از بالا به پایین بیندازد که منجر به فوت او گردد، حکم ضارب چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و قاتل محسوب است و رسیدگی موکول به دادگاه های اسلامی است.‏

‏‏5. آلتی که با آن حد و تعزیر اجرا می شود چه شیئی باید باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با سوط ـ یعنی تازیانه ـ باید باشد که نحوۀ متعارف آن از چرم است.‏

‏‏6. گیرندگان وام دارای یک معرف و یک ضامن می باشند؛ در صورت عدم پرداخت، دین بر عهدۀ‏‎ ‎‏معرف است یا ضامن؟‏

‏‏بسمه تعالی، معرف ضامن نیست.‏

‏‏7. در چه شرایطی مقلِّد می تواند از مقلَّد خود به مقلَّد دیگر رجوع کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت احتمال یا احراز اعلمیت مجتهد دوم، عدول لازم است علی الاحوط و‏‎ ‎‏همچنین در صورت سلب بعض شرایط تقلید عدول لازم است.‏

‏‏[سؤال 7706]‏‏ ‏ ‏ 4029‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 10 / 1361‏

‏‏سؤال از دفتر امام امت‏

‏‏شخصی خانه ای را به مبلغ ماهیانه پنج هزار و پانصدتومان اجاره می نماید و مبلغ‏‎ ‎‏یک صد هزار تومان به عنوان ودیعه به مالک می دهد که هنگام تخلیه عیناً پس بگیرد؛‏‎ ‎‏ولی ماهانه مبلغ چهار هزار و پانصد تومان اجاره می پردازد و ماهی یک هزار تومان‏‎ ‎‏بابت پولی که ودیعه گذارده کسر می نماید. چون دادن و گرفتن ربا هر دو حرام است،‏‎ ‎‏لطفاً ذیل همین نامه از نظر فقه اسلامی روشن نمایید که آیا کسر مبلغ یک هزار تومان‏‎ ‎‏صحیح بوده یا خیر؟ اگر ربا محسوب می گردد مستأجر مکلف به پرداخت آن می باشد‏‎ ‎‏یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، اجاره صحیح است؛ ولی باید تمام مال‏‎ ‎‏الاجاره را بدون کسر کردن مبلغی بپردازد. بلی اگر اجاره به مبلغ کمتر شده‏‎ ‎‏باشد و در ضمن اجاره شرط شود که پولی به صاحب خانه به عنوان ودیعه‏‎ ‎‏یا قرض یا غیر آن داده شود اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7707]‏‏ ‏ ‏ 4030‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 4 / 1361‏

‏‏مسئول محترم دفتر استفتائات حضرت امام خمینی ‏

‏‏احتراماً؛ به استحضار می رساند: این جانب خواستارم به سؤال ذیل پاسخ فرمایید که‏‎ ‎‏مورد نیاز می باشد.‏

‏‏در جامعۀ امروزی که اکثر صاحب خانه ها قبلاً مبلغ زیادی پول می خواهند تا فرضاً‏‎ ‎‏دو اتاق در اختیار مستأجر قرار دهند و مستأجر هم آن پول را می پردازد، لکن یک‏‎ ‎‏کرایه ای هم از طرف صاحب منزل گرفته می شود و مطابق پولی که پرداخته است از‏‎ ‎‏کرایه کم می کند. لذا همه در حال حاضر به این مسأله به طور مذکور عمل می کنند.‏‎ ‎‏نتیجتاً بفرمایید که وقتی آن مبلغ پول؛ مثلاً در ازای دو اتاق 1500 تومان کرایه است و‏‎ ‎‏ده هزار تومان پول نقد. حال صاحب منزل می گوید اگر شما فلان مبلغ بدهید، بنده‏‎ ‎‏اتاق ها را مثلاً 1300 تومان در اختیار شما قرار می دهم. می خواستیم ببینیم این موضوع‏‎ ‎‏چه صورت دارد؟ و کم شدن از پول نقد جهت کرایه چگونه است؟ خواهشمندیم‏‎ ‎‏سریع اقدام کنید. قبلاً از زحمات شما کمال تشکر را دارم؛ به امید زیارت کربلا.‏

‏‏بسمه تعالی، هر نحو معامله که برای فرار از ربا باشد، محکوم به حکم ربا و‏‎ ‎‏باطل است و کم کردن وجه اجاره به حساب پول قرض، ربا است مگر‏‎ ‎‏آن که شرط قرض در ضمن اجاره باشد که در این صورت اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 7708]‏‏ ‏ ‏ 4031‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی‏

‏‏پس از سلام و آرزوی توفیق خدمت، مسائل و سؤالاتی را که برایم به وجود‏‎ ‎‏آمده  در زیر، مطرح می نمایم؛ ضمن این که مسائلی را که شنیده ام و به هر ترتیب‏‎ ‎‏برایم  هست مطرح می کنم. یادآور شوم که این جانب جوانی هستم 29 ساله، کارمند،‏
‏‎

‎‏دارای زن و یک دختر سه ساله.‏

‏‏1. پول پیش که صاحب خانه از مستأجر می گیرد چه حکمی دارد؟ لازم به یادآوری‏‎ ‎‏است که کمیتۀ امداد امام با اجاره نامه برای این منظور به این جانب وام داده است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بابت وجه اجاره باشد و قرار بگذارند که پیش پرداخت‏‎ ‎‏شود اشکال ندارد.‏

‏‏2. برادر همسر من کافر است و صراحتاً اعلام کرده؛ ولی همسرم نمی تواند از او ببُرّد و همچنان با‏‎ ‎‏برادرش گرم است، تکلیفم چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در حد صلۀ رحم مانع ندارد، و کافر محکوم به نجاست است، و تصرفات زن در‏‎ ‎‏منزل شوهر و بیرون رفتن زن از خانه منوط به اجازۀ شوهر است.‏

‏‏3. این جانب در زمان طاغوت و شاید ده سال قبل یک آلبوم کوچک تمبر جمع آوری کرده بودم (از‏‎ ‎‏طریق خریدن و غیره) و همچنان که می دانید قیمت تمبر افزایش یافته، آیا می توانم آن ها را به نرخی که‏‎ ‎‏می خرند بفروشم؟ اگر نه، آیا همچنان نگهداری اش اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، فروش آن به قیمت عادلۀ روز و همچنین نگهداری آن اشکال ندارد؛ مگر آن که‏‎ ‎‏مفسده ای بر آن مترتّب باشد.‏

‏‏4. همسرم در دورۀ طاغوت در محیط دانشگاه یک زنجیر طلا پیدا کرده بود و به دیوارها اعلام کرده بود‏‎ ‎‏ولی کسی پیدا نشد، اکنون با آن زنجیر چه باید بکند؟ آیا می تواند برای خودش بردارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه از پیدا شدن صاحبش مأیوس باشد، می تواند برای خودش بردارد؛ با این‏‎ ‎‏نیت که هر گاه صاحبش پیدا شد به او برگرداند و می تواند از طرف صاحبش به فقرا صدقه‏‎ ‎‏بدهد.‏

‏‏5. اگر در بین نماز و یا آخر نماز و یا بعد از نماز یادمان آمد که در رکعتی سه سجده کرده ایم چه حکمی‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، زیادی سجده اگر از روی سهو و فراموشی بوده در فرض مرقوم، نماز صحیح است‏‎ ‎‏و چیزی بر او نیست؛ اگر چه بهتر است دو سجدۀ سهو برای زیادی سجده به جا آورد.‏

‏‏6. حدود دو سال قبل برای اجارۀ منزلی که پول پیش می خواستند طلاجات همسرم را فروختیم که‏‎ ‎‏کادو بود و حدود شش هزار و پانصد تومان شد و پول روی آن گذاشتیم تا نُه هزار تومان و دادیم به‏‎ ‎‏صاحب خانه، بعد از یک سال و چند ماهی که از آن جا بلند شدیم پول را در بانک گذاشتیم و حدود دو‏
‏‎

‎‏ماه بعد منزل دیگری پیدا کردیم و صاحب خانه بیست و پنج هزار تومان پول می خواست، با وام گرفتن‏‎ ‎‏ده هزار تومان از کمیتۀ امداد امام خمینی (که هنوز قسط آن را می دهم) بیست و پنج هزار تومان جور‏‎ ‎‏شد و به صاحب خانه دادم و اکنون هم که یک سال می گذرد پول دست صاحب خانه است؛ وضع‏‎ ‎‏خمس این پول چگونه و چقدر است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقداری که از فروش طلای همسر تهیه شده خمس ندارد و مبلغی که با وام تهیه‏‎ ‎‏شده اگر قسط وام از درآمد کسب پرداخت شده هر وقت پول از دست صاحب خانه برگشته‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏7. تا قبل از انقلاب اسلامی به علت محیط نامساعد، به مسائل اسلامی آگاهی نداشتم و لذا از نماز و‏‎ ‎‏روزه هم خبری نبود و به برکت انقلاب، پس از انقلاب نماز و روزه را به جا می آورم؛ البته سال اول‏‎ ‎‏انقلاب چند روزی و سال دوم هم پنج روز روزه نگرفتم و از کفاره خبر نداشتم و به لطف خدا پارسال و‏‎ ‎‏امسال روزه ام کامل بوده؛ حالا با توجه به عدم آگاهی از نظر کفاره چه باید بکنم؟ آیا قضای آن ها را به جا‏‎ ‎‏بیاورم کافی است؟ روزه های قبل از انقلاب که مقدارش زیاد است چه؟ ناگفته نماند که بودجه برای‏‎ ‎‏کفاره (سیرکردن 60 نفر) را ندارم.‏

‏‏بسمه تعالی، نماز و روزۀ فوت شده قضا دارد و افطار روزه اگر عمدی بوده علاوه بر قضا، کفاره‏‎ ‎‏هم دارد و کفاره را اگر فعلاً تمکن ندارید می توانید صبر کنید هر وقت تمکن حاصل شد به‏‎ ‎‏تدریج بپردازید.‏

‏‏8. همان گونه که بیان شد که وضع قبل از انقلاب چه بوده (سال 1356 ازدواج کردم) لذا تا کنون‏‎ ‎‏متأسفانه خمس نداده ام؛ البته بیشتر وسایل را کادو آورده اند و بعضی را که خریده ام مصرف می کنیم،‏‎ ‎‏وضع خمس زندگی ام چگونه است و چطور حساب کنم و بپردازم؟‏

‏‏بسمه تعالی، کادو و هدایا خمس ندارد. برای بررسی حساب به یکی از وکلای مسلّم الوکالۀ‏‎ ‎‏این جانب مراجعه نمایید.‏

‏‏اکنون چند سؤال که در ذهن دارم و مایلم بدانم می پرسم:‏

‏‏9. نزدیکی کردن با همسر از دبر چه حکمی دارد و چنانچه انجام شده باشد حکمش چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، کراهت شدیده دارد و احوط ترک است؛ مخصوصاً اگر زن راضی نباشد.‏

‏‏10. اگر کسی با وجود داشتن همسر، در دورۀ طاغوت با زن دیگری بوده باشد حکمش چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، معصیت کبیره است، باید بین خود و خدا توبه نماید و چنانچه نزد حاکم شرع‏‎ ‎‏ثابت شود، بر حسب اختلاف نحوۀ رابطه، حد یا تعزیر دارد.‏

‏
‏‎

‎‏11. اگر زن نسبت به بعضی از مسائل مثل نماز جمعه، دعای کمیل و ... بی توجه و در بعضی موارد‏‎ ‎‏مخالف باشد باید با او چه کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با مراعات شرایط مقرّره او را ارشاد و راهنمایی نمایید.‏

‏‏[سؤال 7709]‏‏ ‏ ‏ 4032‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران‏

‏‏لطفاً پاسخ سؤالات ذیل را مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. به جهت انتقال احتمالی به تهران می خواستم خانۀ خود را اجاره دهم و در‏‎ ‎‏تهران یک باب منزل مسکونی اجاره نمایم، لکن مالک خانه می گوید بایستی‏‎ ‎‏000 / 200 تومان وجه نقد بپردازی و ماهانه 2500 تومان اجاره بها؛ حال با توجه به‏‎ ‎‏رسم معمول در بنگاه های معاملات ملکی، مبلغ نقد فوق را در قبال ماهانه 4000‏‎ ‎‏تومان دریافت می دارند، حال این عمل یک عمل نزول خواری است یا خیر؟ و آیا‏‎ ‎‏شرعاً می توانم خانۀ خود را با دریافت وجه نقد و ماهانه اجاره دهم و این عمل حرام‏‎ ‎‏است؟و اگر راهی دارد، راه شرعی آن را اعلام فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در مقابل پولی که به صاحب خانه قرض می دهید اجاره‏‎ ‎‏منزل کم می شود، ربا و حرام است.‏

‏‏2. آیا اگر خانۀ خود را که منحصر به فرد است و خانۀ دیگری ندارم، بفروشم و وجه نقد آن را به بانک‏‎ ‎‏بسپارم به عنوان پس انداز و مقدار وجه پس انداز را دریافت کنم، آیا این عمل درست است؟ و با توجه‏‎ ‎‏به نداشتن واحد شخصی مسکونی در این حالت آیا وجه حاصل از فروش منزل مسکونی را می توانم‏‎ ‎‏تصرف کنم یا به آن خمس تعلق می گیرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خانه از درآمد کسب و حقوق، بدون دادن خمس تهیه شده، پول فروش آن‏‎ ‎‏خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 7710]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2689‏

‏‏4. اگر انسان به این طریق که پولی به صاحب خانه بدهد و کرایه ای پرداخت نکند‏
‏‎

‎‏منزلی را رهن نماید اشکال دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم ربا دارد و نمی تواند در خانه تصرف کند.‏

‏‏[سؤال 7711]‏‏ ‏ ‏ 4033‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏رایج است که افرادی خانه ای را اجاره می کنند و در ازای مبلغی پول که به عنوان‏‎ ‎‏رهن به موجر می دهند، اجارۀ کمتری پرداخت می نمایند؛ آیا چنین اجاره ای صحیح‏‎ ‎‏است؟ و تصرفاتی از قبیل نماز و روزه در آن خانه چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اصل اجاره گرچه مبلغ آن کمتر از نرخ عادلۀ مقرر شده باشد‏‎ ‎‏صحیح است و تصرفات مستأجر در عین مستأجره بی اشکال است؛ ولی‏‎ ‎‏اصل قرارداد اجاره به نحو مزبور که به منظور کم کردن مبلغ اجاره بها در‏‎ ‎‏برابر ربح وجه پرداختی به موجر به عنوان وام یا رهن انجام می گیرد حرام‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 7712]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2295‏

‏‏2. پنج سال پیش، ما خانه ای در مقابل دادن 60 هزارتومان رهن کردیم. شرایط آن‏‎ ‎‏این بود که هر وقت، صاحب خانه، خانه را خواست، به او بدهیم و پول خود را‏‎ ‎‏دریافت کنیم و اجاره نیز بپردازیم. اکنون صاحب خانه، خانه اش را می خواهد و ما با‏‎ ‎‏این 60 هزارتومان نه می توانیم خانه بخریم و نه قدرت پرداختن اجاره داریم؛ و شما‏‎ ‎‏می دانید که 60 هزارتومان حالا با 5 سال پیش تفاوت دارد؛ یعنی قیمت هر چیز، نسبت‏‎ ‎‏به 5 سال پیش، حداقل دو برابر تا ده برابر افزایش یافته است. حال اگر ما به جای 60‏‎ ‎‏هزار تومان، 100هزارتومان مطالبه کنیم، آیا اضافۀ پول حلال است یا نه؟ و اگر‏‎ ‎‏صاحب خانه مبلغی اضافی بر 60 هزارتومان به ما بدهد و ظاهراً بگوید: من راضی‏‎ ‎‏هستم، این مبلغ اضافی حلال است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن مبلغ اضافی جایز نیست.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎