احکام دین

‏‏احکام دین‏

‏‏[سؤال 7628]‏‏ ‏ ‏ 3982‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏زنی هستم 27 ساله، خانه دار، حدود 5 سال است ازدواج کرده ام و اکنون دارای‏‎ ‎‏یک دختر 2 ساله می باشم در بهمن سال 54 از دانشکدۀ حقوق رشته قضایی‏‎ ‎‏فارغ التحصیل شده ام لیکن در طی دوران تحصیل دانشگاهی وجوهی را دریافت‏‎ ‎‏نموده ام که اکنون نسبت به مباح بودن آن وجوه شک نموده و متوجه تکالیف شرعیه ای‏‎ ‎‏شده ام که قبلاً نسبت به آنان جاهل بودم لذا درصدد برآمده ام که دیون خویش را آن‏‎ ‎‏چنان که بر طبق فتاوای امام خمینی دام ظله برعهده ام می باشد پرداخت نمایم لیکن از‏‎ ‎‏میزان و کیفیت پرداخت آن و حکم شرعی مربوطه بی اطلاعم بدین جهت با ارسال‏‎ ‎‏نوع و میزان وجوه دریافتی مزبور به آن دفتر محترم تقاضای راهنمایی دارم:‏

‏‏1. از ابتدای ورود به دانشگاه مبلغی حدود ماهیانه 250 تومان به عنوان کارآموزی‏‎ ‎‏از شرکت دخانیات ایران که پدرم در آن جا در پست حساسی مشغول فعالیت بود‏‎ ‎‏دریافت می کردم بدون این که حتی یکبار هم به عنوان کارآموزی پای به شرکت مزبور‏‎ ‎‏گذاشته باشم که البته ترتیب دریافت مبلغ مذکور را پدرم داده بودند.‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از آن شرکت دریافت کرده اید باید به حساب همان‏‎ ‎‏شرکت واریز نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7629]‏

‏‏2. دادگستری سابق به دانشجویانی که معدلشان به حد نصاب معینی می رسید.‏‎ ‎‏ماهیانه 250 تومان بورس تحصیلی پرداخت می کرد البته با این شرط که بعد از اشتغال‏‎ ‎‏به خدمت به تدریج از حقوق ماهیانه کسر شود. ولی عملاً از دانشجویان دریافت‏‎ ‎‏نمی کردند که من نیز مدتی از این بورس استفاده می کردم.‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه مبلغ مذکور به عنوان کمک و بخشش بوده شما مدیون‏‎ ‎‏نیستید و اگر قرض بوده ضامنید.‏

‏‏[سؤال 7630]‏

‏‏3. از سال سوم به بعد دانشجویان حقوق قضایی به عنوان کارآموزی (به صورت‏‎ ‎‏اختیاری) به بخش های مختلف دادگستری اعزام می شدند که بابت این کارآموزی نیز‏‎ ‎‏ماهیانه 300 تومان به دانشجو پرداخت می شد که از این طریق نیز من وجوهی دریافت‏‎ ‎‏نموده ام البته باید متذکر شوم چون با حجاب بودم عملاً آن چنان که باید مرا تحویل‏‎ ‎‏نمی گرفتند و در نتیجه کارآموزی به معنای واقعی خود نه صددرصد دریافت‏‎ ‎‏نمی کردم. شاید لازم به ذکر باشد که قسمت مهمی از مبالغ دریافتی صرف مخارج‏‎ ‎‏تحصیل یا هدیه به دوست از جمله خویشان یا انفاق به فقرا و... می شد که البته می دانم‏‎ ‎‏چون در اصل این وجوه اشکال داشته انفاق نیز مورد قبول قرار نخواهد گرفت.‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ نامبرده را ضامن نیستید مگر این که تقصیر از شما باشد.‏

‏‏[سؤال 7631]‏

‏‏4. آنچه که اکنون فکر مرا به خود مشغول کرده حقوقی نیست که از طریق دریافت‏‎ ‎‏مبالغ فوق الذکر بر ذمه ام می باشد که من از میزان و کیفیت پرداخت آن حقوق و مسائل‏‎ ‎‏شرعی مربوطه اطّلاع دقیقی ندارم با توجّه به این که اکنون شاغل نیستم و پول نقد به‏‎ ‎‏میزان همۀ آن وجوه دریافتی در دست ندارم و فقط ماهیانه مبلغ بسیار کمی درآمد دارم‏‎ ‎‏(حدود 140 تومان که می توانم دیون را به تدریج ادا کنم) خواهش می کنم مرا‏
‏‎

‎‏راهنمایی بفرمایید که آیا دیون مزبور تا به حال به صورت تصاعدی بالا رفته و می رود‏‎ ‎‏و یا میزان آن ثابت است.‏

‏‏بسمه تعالی، دین به صورت تصاعدی بالا نمی رود.‏

‏‏[سؤال 7632]‏‏ ‏ ‏ 3983‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 12 / 1360 ‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر و رهبر عظیم الشأن، حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی بت شکن زمان‏

‏‏به عرض برسد در اثر فقر شدید مالی و احتیاج مبرم، مبلغی با سود صدی چهل در‏‎ ‎‏سال از فردی رباخوار که به این صفت معروف و مشهور است قرض گرفته شد که در‏‎ ‎‏عوض مقداری طلا نزد ایشان گروگان گذارده شد، پس از اتمام سال طلاها را با قیمت‏‎ ‎‏دلخواه به عوض اصل و سود پول برداشت. در آن موقع که طاغوت حکم فرما بوده‏‎ ‎‏قدرت مقابله با رباخوار را نداشتم، حالیه در این فضا و اجتماع اسلامی به رهبری آن‏‎ ‎‏قائد اعظم تکلیف با آن رباخوار چیست؟ ملتمسانه از آن وجود شریف انتظار پاسخ را‏‎ ‎‏دارم که چه باید کرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، زاید بر اصل مبلغ قرض را بدهکار نیستید.‏

‏‏[سؤال 7633]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 644‏

‏‏5. اگر زید مؤمنی به عمرو فاجری بدهکار باشد، می تواند به نیت شخص فاجر به‏‎ ‎‏مجتهد یا فقیر بدهد، یا باید حتماً به ورثه بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید به طلبکار یا ورثۀ او بدهد.‏

‏‏[سؤال 7634]‏‏ ‏ ‏ 3984‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام علیکم‏

‏‏1. این جانب 2 سال قبل در امریکا تحصیل می کردم. موقع مراجعت موفق به‏
‏‎

‎‏پرداخت پول شرکت تلفن نشدم. ولی از ایران با دوستانم در امریکا تماس گرفتم تا‏‎ ‎‏پول را بپردازند. به علت قطع روابط سیاسی، جنگ و عدم امکان فرستادن پول به‏‎ ‎‏خارج برای دانشجویان، دوستانم نتوانستند پول را بپردازند. فعلاً امکان پرداخت پول‏‎ ‎‏وجود دارد؛ آیا باید پول شرکت تلفن را بپردازم یا به علت محارب بودن امریکا، با پول‏‎ ‎‏کار دیگری انجام دهم؟ تکلیف کلی من در برابر این بدهی چیست؟ توضیح این که‏‎ ‎‏شرکت های امریکایی، در عین استقلال ظاهری، منافع دولت را جست وجو و تأمین‏‎ ‎‏می کنند.‏

‏‏بسمه تعالی، فعلاً تکلیفی ندارید و لازم نیست بفرستید؛ ولی از این کار باید‏‎ ‎‏اجتناب شود. ‏

‏‏2. پدر و مادرم به من علاقۀ زیادی دارند و پدرم بیماری قلبی دارد و علاقه ندارند که به جبهه بروم و‏‎ ‎‏اجازه هم نمی دهند؛ آیا می توانم در حالی که از جبهه رفتن من ناراحت می شوند به جبهه بروم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بستگی به نیاز جبهه ها دارد و تشخیص آن با مسئولین است.‏

‏‏[سؤال 7635]‏‏ ‏ ‏ 3985‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏ضمن عرض سلام و آرزوی طول عمر برای رهبر عظیم الشأن، امام خمینی، چند‏‎ ‎‏مسأله شرعی دارم. لطفاً پاسخ دهید.‏

‏‏1. چندین سال است در اداره دولتی کار می کنم. از آن جایی که گه گاه نتوانسته ام‏‎ ‎‏درست و صحیح دینم را ادا کنم و خودم را بدهکار می دانم، خواستم بدانم آیا می توانم‏‎ ‎‏برای ادای دینم، در یکی از ارگان ها یا مساجد و یا درمانگاه های متعلق به مردم کار کنم‏‎ ‎‏یا این که حتماً باید در همان سازمان یا وابسته به همان وزارتخانه کار کنم؟ و دیگر‏‎ ‎‏این که آیا می توانم پول کم کاری را حساب کنم و بپردازم؟ (اگر می شود، باید به چه‏‎ ‎‏حسابی بپردازم یا کجا بدهم؟) لطفاً هر سه قسمت این سؤال را جواب بفرمایید. شغل‏‎ ‎‏من در رابطه با کار درمانی است.‏

‏‏بسمه تعالی، به همان سازمان که مدیون هستید باید ادا نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏2. با توجه به این که امام می فرمایند که وقتی شما 5 / 22 کیلومتر در تهران راه بروید، نماز یا روزه‏‎ ‎‏شکسته می شود، پیشنماز مسجدمان این طور مطرح کردند و برایم سؤالی پیش آمد. ایشان می گویند:‏‎ ‎‏شما که از اول تهرانی بوده اید، در محدودۀ تهران قدیم، هر چند از 5 / 22 کیلومتر هم اگر در یک روز‏‎ ‎‏بیشتر راه بروید مانع ندارد. حدود تهران قدیم را ایشان تقریباً میدان خراسان، دروازه قزوین و دروازه‏‎ ‎‏شمیران و شوش قرار دادند. آیا با توجه به این مسأله امام، این چنین فرضی درست است؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مذکور صحیح است و حدود تهران قدیم را قبل از کبیره شدن، باید از اهل‏‎ ‎‏اطلاع مورد اعتماد تحقیق نمود.‏

‏‏3. پدرم 18 سال پیش فوت کرد و عمویم قیّم ما بوده و امور زندگی ما از یک ساختمان اجاره ای که‏‎ ‎‏تقریباً مبلغ قابل نیاز زندگی ما را تأمین می نمود انجام می شد. در چندین سال پیش برای تعدیل اجاره بها‏‎ ‎‏ـ اجباراً ـ از طریق دادگستری زمان طاغوت کمک گرفت و مبلغی به اجاره بها افزوده شد. می خواهم‏‎ ‎‏بدانم این افزایش بها با توجه به روایت امام صادق علیه السلام در کتاب ولایت فقیه امام، در آن شرایط، صحیح‏‎ ‎‏بوده؟ و آیا ما فعلاً در آن مورد، تکلیفی داریم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با رضایت طرفین بوده اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 7636]‏‏ ‏ ‏ 3986‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏زعیم عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏صندوق های قرض الحسنه حسابی دارند به نام سپرده؛ کسی ده هزار تومان‏‎ ‎‏می سپارد و بعد از چند ماه دو برابر پول خودش را‏‎ ‎‏برمی دارد و پول سپرده می ماند تا‏‎ ‎‏آن که قرضی که گرفته برای چهل ماه بپردازد و بعداً پول سپرده را پس بگیرد؛ و اگر‏‎ ‎‏کسی پول تهیه کرده و هم‏‏ۀ‏‏ قرضش را یک جا بدهد، آن پولی که سپرده پس نمی دهند‏‎ ‎‏تا چهل ماه تمام شود و صاحب سپرده هم راضی نیست و بر این مسأله هم واقف نبوده‏‎ ‎‏که باید بعد از دادن قرض، پولش تا چهل ماه بماند. لطفاً جواب را مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، قرض مذکور و شرط در ضمن آن صحیح است و اگر صاحب‏‎ ‎‏سپرده مبنی بر تمام شرایط صندوق ـ ولو به طور اجمال ـ پول را سپرده،‏‎ ‎‏باید تا مدت مذکور صبر کند و قبل از آن نمی تواند مطالبه کند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7637]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 276‏

‏‏3. کسی که به جبهه می رود و در راه خدا می جنگد و کشته می شود، آیا اگر احیاناً‏‎ ‎‏حق الناس به گردن داشته باشند، از جانب خدا بخشیده می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حق الناس قابل ادا ساقط نمی شود مگر با ادای آن و در‏‎ ‎‏صورت عدم پرداخت، حساب آن با خداوند چاره ساز بخشنده است.‏

‏‏[سؤال 7638]‏‏ ‏ ‏ 3987‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏حضور محترم رهبر انقلاب و مرجع تقلید، حضرت امام خمینی، مدّ ظله ‏

‏‏با نهایت احترام، تکلیف شرعی وعدۀ دروغ و اغفال چیست؟ مسلمانی برای‏‎ ‎‏این که حق مسلمان دیگری را ندهد، چندین سال با نیرنگ و وعدۀ دروغ، او را امیدوار‏‎ ‎‏نگه می دارد و مسلمان ذی حق مبلغی را متضرر می شود. بعد از این که معلوم شود کلیۀ‏‎ ‎‏وعده ها دروغ است، تکلیف شرعی چنین مسلمانی چیست؟‏

‏‏از خداوند متعال سعادت و سلامت رهبر عزیز را مسئلت می نمایم. ‏

‏‏بسمه تعالی، بدهکار باید فوراً بدهی خود را با مطالبۀ طلبکار و قدرت ادا،‏‎ ‎‏بپردازد و بیش از مبلغ بدهی، ضامن نیست.‏

‏‏[سؤال 7639]‏‏ ‏ ‏ 3988‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. موتوری را به مبلغ 1000 تومان فروختم، 100 تومان آن را مشتری وعده داد که‏‎ ‎‏ده روز بعد بدهد، رفت دیگر پیدایش نشد. همین موتور را مشتری به شخص ثالثی‏‎ ‎‏فروخته و شخص ثالث به رابع. آیا می توانم از شخص رابع 100 تومان را طلب کنم یا‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حق ندارید و باید از خود مشتری مطالبه کنید.‏

‏‏2. رفتم جبهه برای ارشاد، وقتی برگشتم مبلغی پول به من دادند، اگر هم نمی دادند درخواست‏
‏‎

‎‏نمی کردم، آیا این پول خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در مقابل کار نداده اند خمس ندارد و در فرض مرقوم، احتیاط استحبابی در‏‎ ‎‏دادن خمس است.‏

‏‏[سؤال 7640]‏‏ ‏ ‏ 3989‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 7 / 1361‏

‏‏حضور مبارک حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏بعد از عرض ارادت و دعا برای طول عمر پربرکت حضرت عالی، این جانب مدیر‏‎ ‎‏عامل کارخانۀ کبریت فروزان مشهد، طبق مدارک موجود و اطلاع دادگاه انقلاب‏‎ ‎‏مشهد، کارخانه مبالغ زیادی بدهکار است، به طوری که طلبکارها درخواست تصفیه‏‎ ‎‏حساب می کنند و هیچ یک از دیون مؤجل نیست. اشخاصی اظهار می دارند که باید به‏‎ ‎‏بنیاد مستضعفین کمک کنید. حقیر جواب دادم: تا دیون کارخانه را پرداخت نکنم، حق‏‎ ‎‏دادن پول تحت هیچ عنوانی، به هیچ کس را ندارم. تقاضا دارم تکلیف شرعی‏‎ ‎‏این جانب را تعیین فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض مطالبۀ طلبکار و امکان پرداخت بدهی، ادای بدهی‏‎ ‎‏واجب است و مقدم بر کمک مجّانی به مستضعفان است.‏

‏‏[سؤال 7641]‏‏ ‏ ‏ 3990‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏احتراماً؛ این جانب که در یک شرکت ساختمانی سهیم بودم، حدود یک سال و نیم‏‎ ‎‏قبل، در مورد دریافت سهم خود با شرکا اختلاف مالی داشته، که با مراجعه به‏‎ ‎‏دادگستری موافقت شد مبلغی طی سه قطعه چک، به این جانب پرداخت گردد و در‏‎ ‎‏حضور بازپرس و با موافقت او، رسیدی در مورد دریافت سه قطعه چک دادم، که یکی‏‎ ‎‏از چک ها به تاریخ همان روز وصول شده، ولی دو قطعۀ دیگر که موعد آن یازده روز‏
‏‎

‎‏بعد بود، پرداخت نگردید. با شکایت مجدد این جانب، در پاسخ کتباً اعلام کردند به‏‎ ‎‏استناد رسید مذکور، پرداخت شده است، در حالی که تاریخ دو قطعه چک، یازده روز‏‎ ‎‏بعد از تاریخ رسید می باشد و رسید مذکور مربوط به دریافت چک بوده نه مبلغ آن، و‏‎ ‎‏بازپرس هم حاضر و ناظر بوده است. خواهشمند است فتوای مسأله فوق را صادر‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، رسید دریافت چک به تنهایی رسید دریافت طلب نیست و تا‏‎ ‎‏مبلغ طلب وصول نشود، بدهی بدهکار به حال خود باقی است و فیصلۀ‏‎ ‎‏نزاع موکول به محاکم صالحه است. ‏

‏‏[سؤال 7642]‏‏ ‏ ‏ 3991‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر محترم امام خمینی ‏

‏‏این جانب، جنسی را از آقای الف خریده ام و به آقای ب فروخته ام و چک آقای ب‏‎ ‎‏را به آقای الف داده ام، اما این چک وصول نشده است. دادگاه می گوید: چون مدت‏‎ ‎‏بیش از دو سال گذشته است، چک قابل قبول نیست. لذا تقاضامندم مسأله شرعی را‏‎ ‎‏مبذول بفرمایید. تذکر: از مدت چک پنج سال گذشته است. ‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، بدهی به حال خود باقی است.‏

‏‏[سؤال 7643]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 210‏

‏‏5. کسی که به یک سازمان دولتی بدهی دارد، مثلاً از تلفن آن سازمان و نظیر آن‏‎ ‎‏برای کار خصوصی استفاده کرده؛ آیا می تواند آن بدهی را به سازمان دیگری که آن هم‏‎ ‎‏دولتی است بپردازد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، باید به همان سازمانی که به آن بدهکار است رد کند. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7644]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5170‏

‏‏2. در دورۀ تحصیل داخل و خارج از کشور، از یکی از مؤسسات دولتی آن‏‎ ‎‏رژیم،  به نام بنیاد پهلوی وام هایی دریافت کرده ام. در آن دوره، دانشجویان این وام را‏‎ ‎‏دریافت می کردند تا پس از اشتغال، ده درصد حقوق خود را بپردازند. البته در بین‏‎ ‎‏دانشجویان رسم بر این بود که این وام ها را به علت این که وابسته به رژیم و دربار بود‏‎ ‎‏خود را عملاً موظف به پرداخت نمی دانستند و پس از اشتغال، پولی به بنیاد پهلوی‏‎ ‎‏نمی دادند.‏

‏‏الآن که وضع فرق کرده، دولت اسلامی شده است و بنیاد پهلوی سابق که به بنیاد‏‎ ‎‏علوی تغییر نام یافته و درخواست تأدیه وام خود را نموده خود را موظف به پرداخت‏‎ ‎‏این گونه وام ها می دانم. لیکن با توجه به سابقۀ ذهنی از بنیاد پهلوی سابق از میزان‏‎ ‎‏صحت و سلامت این بنیاد، جایگاه آن در میان نهادهای دولتی، چگونگی وابستگی و‏‎ ‎‏ارتباط این مؤسسه نسبت به سایر مؤسسات و وزارت خانه های دولتی، و نیز‏‎ ‎‏صلاحیت و صالح بودن افراد دست اندرکار آن جا برایمان مشخص نیست و نمی دانم‏‎ ‎‏واقعاً با پرداخت این وام ها، مبالغ به موضع اصلی خود ـ که تحصیل دانشجویان است ـ‏‎ ‎‏برمی گردد یا نه و این گونه مبالغ، حیف ومیل نمی گردند یا نه. راهی برای حصول‏‎ ‎‏اطمینان جهت رفع تردید وجود ندارد. با این وجود هیچ گونه هم مایل نیستم که دینی‏‎ ‎‏از دیون فردی و اجتماعی بر ذمه ام باشد. نمی دانم آیا می توانم این وام را به نهاد دولتی‏‎ ‎‏مطمئن تری بپردازم، که مصارف وجوهش برایم شناخته شده است یا آن را در اختیار‏‎ ‎‏دفتر امام یا هر جایی که شما اعلام بفرمایید، قرار دهم؟ گرچه بنیاد علوی از تعقیب وام‏‎ ‎‏خود دست بردار نبوده و اقداماتی جهت دریافت وام خود، به عمل خواهد آورد.‏

‏‏با توجه به توضیحات فوق، آیا باز موظف هستم که وام خود را به همان مؤسسه‏‎ ‎‏بنیاد علوی بپردازم، یا راه دیگری وجود دارد؟ در صورتی که راه دیگری وجود دارد،‏‎ ‎‏چگونه می توان موضوع را برای بنیاد علوی توجیه نمود، تا از تعقیب وام خود دست‏
‏‎

‎‏بردارد؟ جواب را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بنیاد جدید، همان مؤسسه سابق است که از آن وام‏‎ ‎‏گرفته اید، باید به او بپردازید.‏

‏‏[سؤال 7645]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2282‏

‏‏3. آیا اگر پول داشته باشم، باید اول منزل برای زندگی ام بخرم یا مهریۀ زن را باید‏‎ ‎‏بدهم؟ هر کدام برایم مقدم تر است بنویسید، مزید تشکر است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طلبکار مطالبه می نماید، ادای بدهی مقدم است.‏

‏‏[سؤال 7646]‏‏ ‏ ‏ 3992‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود فراوان بر رهبر کبیر انقلاب امام خمینی و درود و سلام بر رزمندگان اسلام‏‎ ‎‏و سلام بر شما برادران ایمانی که در دفتر امام مشغول خدمت هستید و با تشکر از‏‎ ‎‏زحمات شما، چند مسأله را با شما در میان می گذارم و امیدوارم که جواب آن را هرچه‏‎ ‎‏سریع تر بدهید.‏

‏‏1. آیا فردی که مقروض است، از همان پولی که قرض گرفته و مخارج زندگی خود‏‎ ‎‏را تأمین می کند می تواند به جبهه های نبرد حق علیه باطل کمک نماید؟ از نظر شرعی‏‎ ‎‏چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد ولی در صورت مطالبۀ طلبکار باید دین را ادا کند.‏

‏‏2. من در یکی از روستاها که پنجاه کیلومتر با وطنم فاصله دارد مشغول انجام وظیفه هستم و هر هفته‏‎ ‎‏قصد ده روز می نمایم و نمازم را آن جا تمام می خوانم ولی اکثر اوقات برای کارهای جزئی ـ مثلاً آوردن‏‎ ‎‏نان ـ به خانه ام می روم؛ آیا نماز من اشکالی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر می دانید بین ده روز، از روستا به وطن برمی گردید، نمی توانید قصد ده روز‏‎ ‎‏کنید.‏

‏‏3. فردی در جوانی به روزه، زیاد اهمیت نمی داده به این صورت که گاهی تمام ماه رمضان را روزه‏‎ ‎‏می گرفته و گاهی ده روز یا بیشتر یا کمتر و حساب آن ها را ندارد، حال وظیفۀ او چیست؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، مقداری را که یقین به فوت آن ها دارد قضا کند و در صورت افطار عمدی، کفاره‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏4. آیا صحبت کردن دختر و پسر دانش آموز در رابطه با درس در مدرسه های مختلط جایز است؟‏

‏‏5. در صورت جایز نبودن جواب سؤال 4، راه چاره برای جلوگیری از آن چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، 4 و 5، مفسده دارد و باید مراعات کنند.‏

‏‏6. آیا گفتن و تشریح مسائل مربوط به بانوان (نفاس، استحاضه) در صورت نبودن یک زن آگاه، مرد‏‎ ‎‏می تواند برای زنان تشریح کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مفسده نداشته باشد مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 7647]‏‏ ‏ ‏ 3993‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، روحی له الفداء‏

‏‏ضمن عرض سلام و دست بوسی، طول عمر و سلامت وجود رهبر عزیز و‏‎ ‎‏گران مایه را از درگاه حضرت بقیة الله‌ مسئلت دارم. ‏

‏‏اما بعد، غرض از مزاحمت این که این حقیر، یکی از نوکران و خدمتگزاران‏‎ ‎‏حضرت سیدالشهدا علیه السلام می باشم و سال ها است که منبر می روم و در ضمن تبلیغ و‏‎ ‎‏ارشاد مردم ـ چنانچه مرسوم است ـ در پایان منبرم چند جمله ذکر مصیبت مولانا‏‎ ‎‏المظلوم ابی عبدالله‌ الحسین علیه السلام می نمایم. بسیار اتفاق افتاده کسانی به بنده پول داده اند‏‎ ‎‏و گفته اند، فلان روضه را برای ما بخوان، مثلاً روض‏‏ۀ‏‏ ابوالفضل علیه السلام و یا امام رضا علیه السلام‏‎ ‎‏و... به طور قطع و یقین بسیاری از این روضه ها را فراموش کرده ام بخوانم یا وقت‏‎ ‎‏خواندنش را پیدا نکرده ام. متمنی است بفرمایید تکلیف بنده نسبت به روضه هایی که‏‎ ‎‏نخوانده ام چیست؟ ضمناً باید به عرض برسانم فعلاً چند سال است به واسط‏‏ۀ‏‏ این که‏‎ ‎‏حنجره ام را عمل کرده ام دیگر نمی توانم آن طور که باید منبر بروم.‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به مقداری که یقین دارید پول بابت آن گرفته اید و‏‎ ‎‏روضه را نخواندید ضامن هستید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7648]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4998‏

‏‏2. قرض برادر را از برادر، پدر را از پسر، یا پسر را از پدر، به زور حکومت‏‎ ‎‏می گیرند جایز است یا حرام؟ شما بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 7649]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2894‏

‏‏11. آیا کسی که مقروض است، قبل از پرداخت قرض خود می تواند در جبهه‏‎ ‎‏حضور یابد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد؛ ولی اگر طلبکار مطالبه می کند و او قدرت‏‎ ‎‏پرداخت دارد، اول بدهی را بپردازد و بعداً در جبهه شرکت کند.‏

‏‏[سؤال 7650]‏‏ ‏ ‏ 3994‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، نایب الامام، امام خمینی، مدّ ظله العالی،‏‎ ‎‏رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، نایب بر حق صاحب الزمان ارواحنا فداه ‏

‏‏محترماً، معروض می دارم این جانب ساکن اندریه فیروزکوه، چون مرحوم پدرم در‏‎ ‎‏زمان حیات خودش مبلغ دو هزار و دویست تومان به یک تاجر زرتشتی بدهکار بود.‏‎ ‎‏در زمان حیات خودش موفق به پرداخت بدهی خود نشد. بعد از فوت پدرم، طلبکار‏‎ ‎‏نامبرده نیز فوت نمود. بنده برای ادای دین پدرم اقدام نمودم، منتها طلبکار قبل از‏‎ ‎‏مردن، ورشکسته شده و ادارۀ ورشکستگی اموال و دارایی و طلبکاری او را قبول‏‎ ‎‏نموده بود. با مراجعه به بعضی از علمای قبل از انقلاب فرمودند: حتماً پول به دست‏‎ ‎‏وارث طلبکار برسد. وارث طلبکار مزبور دو پسرند که به آلمان رفته اند. فعلاً تکلیف‏‎ ‎‏شرعی بنده چیست و چه کاری باید بکنم، تا از دین پدرم بیرون آیم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر امکان دسترسی به آن ها هست، صبر کنید و پول را برای‏‎ ‎‏آن ها حفظ نمایید تا به آن ها رد کنید و اگر مأیوس از دسترسی به آن ها‏‎ ‎‏باشید، به حاکم شرع مراجعه نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7651]‏‏ ‏ ‏ 3995‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر و رهبر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی‏

‏‏پس از عرض سلام، این جانب در شهر ری مشغول به کسب و کار می باشم؛‏‎ ‎‏برادری داشتم کوچک که بنا به تقاضای پدرم، او را به همراه خودم به شهر ری آوردم و‏‎ ‎‏از کلاس چهارم ابتدایی، کلیۀ مخارج او را پرداخته، تا این که موفق به گرفتن دیپلم‏‎ ‎‏گشت. در این مدت، برادرم کمک های زیادی در خریدن مایحتاج منزل و گاهی‏‎ ‎‏کارهای مغازه، به من نموده است و از قبل هم قراری بین بنده و برادرم و یا بنده و‏‎ ‎‏پدرم، راجع به اجرت و حقوق اخوی نبوده، پس از اخذ دیپلم و مدتی گذشتن و پیش‏‎ ‎‏آمدن ناراحتی، برادرم از پیش من رفت. موقع رفتن، در محضر پدر و مادر و برادر‏‎ ‎‏دیگر، بنا شد مبلغ بیست هزار تومان به این برادر، جهت زحمات این مدت مخارج در‏‎ ‎‏رفته بدهم، از این تاریخ چند سالی گذشته، سؤال بنده این است:‏

‏‏1. ایشان در این چند سال، چون به این مبلغ رضایت نداشتند، برای گرفتن پول به‏‎ ‎‏بنده مراجعه نکردند، با این که این جانب مکرّر، موضوع پول را مستقیماً یا به واسطه‏‎ ‎‏دیگران، به ایشان متذکر شدم. آیا با گذشت این چند سال، به آن بیست هزار تومان،‏‎ ‎‏چیزی اضافه شده یا نه؟‏

‏‏2. با شرح گذشته، این بیست هزار تومان، قاطی پول این جانب شده و با آن کاسبی‏‎ ‎‏کردم و اکنون، ایشان مدّعی است چون با پول من کاسبی کرده ای پس به آن بیست‏‎ ‎‏هزار تومان اضافه شده است. ‏

‏‏3. آیا شرعاً ایشان می توانند بدون قرار قبلی، ادعای مبلغی، مثلاً دو ـ سه برابر آن‏‎ ‎‏بیست هزار تومان را بکنند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر سرمایه از شما است و پول او را مجزا نکرده اید، منافع‏‎ ‎‏سرمایه از خود شما است و او فقط پول خود را حق دارد و اگر در سرمایه‏‎ ‎‏شریک است، به نسبتی که شرکت دارد، در سود هم شریک است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7652]‏‏ ‏ ‏ 3996‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 7 / 1361‏

‏‏با تقدیم احترامات و با سلام‏

‏‏لطفاً، در ارتباط با پرداخت و ادای حق الناس، در صورت عدم حضور فرد طلبکار‏‎ ‎‏و بی اطلاعی از حیات وی، فتوای امام چیست؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طلبکار را می شناسد، باید تحقیق کند تا حق او را به‏‎ ‎‏خودش یا به ورثه اش تسلیم نماید.‏

‏‏[سؤال 7653]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2136‏

‏‏3. شخصی مبلغی به یک نفر بدهی دارد، طلبکار، مدت ها است ناپدید شده، ولی‏‎ ‎‏یقین به فوت او ندارد، فقط از او، فرزند برادرش موجود می باشد؛ تکلیف شخص‏‎ ‎‏بدهکار چیست؟ به که بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید حفظ شود تا وضع طلبکار روشن گردد.‏

‏‏[سؤال 7654]‏‏ ‏ ‏ 3997‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شورای استفتای امام، سلام علیکم‏

‏‏عرض می شود: این جانب در سال 1357 در بحبوحۀ انقلاب از شخصی اسلحه ای‏‎ ‎‏خریدم و قرار شد وجه آن را عصر همان روز بپردازم. اتفاقاً همان روز مؤذن‏‎ ‎‏مسجد  اعظم ارومیه ترور شد و آن شخص نیز متواری گشت. بعدها شایع شد که عامل‏‎ ‎‏ترور مؤذن، همین شخص بود که با 100 هزار تومان پول مردم (مال کردها) فرار کرده‏‎ ‎‏است. اینک من مانده ام و آن پول اسلحه؛ لذا بدین وسیله از شما کسب تکلیف‏‎ ‎‏می نمایم.‏

‏‏بسمه تعالی، داشتن اسلحه باید با مجوز از دولت اسلامی باشد و اگر‏‎ ‎‏اسلحه را از مالک آن خریده اید، باید پول آن را به مالکش بدهید و اگر‏
‏‎

‎‏دسترسی به او ندارید و او را می شناسید باید به حاکم شرع بدهید یا‏‎ ‎‏به دستور او عمل کنید.‏

‏‏[سؤال 7655]‏‏ ‏ ‏ 3998‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 2 / 1362‏

‏‏با عرض سلام به محضر امام بزرگوار و خدمتگزاران اسلام و جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏هنگام اقامتم در امریکا با یک خطای غیرعمد (خواب رفتن در اثر خستگی زیاد)‏‎ ‎‏هنگام رانندگی، اتومبیلم به یک اتومبیل دیگر اصابت می کند و به آن اتومبیل خسارت‏‎ ‎‏زیادی وارد می شود و پلیس امریکا اعلام می کند که من مقصر هستم (که واقعاً هم‏‎ ‎‏همین طور است) و باید خسارت را به شرکت بیمۀ شخص خسارت دیده بپردازم.‏‎ ‎‏بعد از چندی به ایران بازگشتم و از آن وقت تا به حال در مورد پرداخت خسارت‏‎ ‎‏اقدامی ننموده ام. در صورتی که تماس با شخص خسارت دیده یا شرکت بیمۀ مذکور‏‎ ‎‏برایم امکان پذیر نباشد، بفرمایید تکلیف من در قبال خسارت وارد شده به شخص که‏‎ ‎‏باید به بیمه پرداخت شود چیست؟ والسلام علی من اتّبع الهدی‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، تکلیفی ندارید.‏

‏‏[سؤال 7656]‏‏ ‏ ‏ 3999‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام علیکم، وسیله ای اول جنگ پیش من مانده است. این وسیله استفاده برای‏‎ ‎‏پرسنل است. بعد از مدتی که گذشت بررسی هم کردم ولی مشخص نشد که از کی و‏‎ ‎‏مال کدام واحد است. من در بیرون قیمت آن را پرسیدم؛ این وسیله در بیرون هم پیدا‏‎ ‎‏می شد و من در جای دیگر و حتی یک مقدار بیشتر هم کمک کردم به بیت المال، و‏‎ ‎‏حال نمی دانم این کار که کردم درست است یا خیر؛ راهنماییم کنید. والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، به مقامات مربوطه مراجعه کنید؛ چنانچه قبول نمایند اشکال‏‎ ‎‏ندارد و گرنه باید وسیله را به آن ها ارجاع نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7657]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2593‏

‏‏5. اگر بدهکاری بدهی خود را فراموش کند و شخص طلبکار نیز به جهتی از طلب‏‎ ‎‏خود در راه خدا صرف نظر نماید، با توجه به این که ممکن است بدهکار راضی به این‏‎ ‎‏عمل نباشد، آیا از نظر شرع اشکالی دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ابراء کردن طلبکار ذمۀ مدیون را اشکال ندارد و رضایت‏‎ ‎‏بدهکار معتبر نیست.‏

‏‏[سؤال 7658]‏‏ ‏ ‏ 4000‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 1 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏ضمن آرزوی تندرستی برای شما جهت خدمت به اسلام و مسلمین؛ چون موقع‏‎ ‎‏برگشت از محل خدمت خود به اتفاق نمایندۀ آموزش و پرورش و یک نفر دیگر از‏‎ ‎‏کارمندان، ماشین آموزش و پرورش به رانندگی نمایندۀ آموزش و پرورش یک‏‎ ‎‏گوسفند را زیر گرفت و ما نیز آن را سر بریدیم و به سه قسمت مساوی تقسیم کردیم،‏‎ ‎‏در صورتی که می خواستیم هر کدام ‏‏ پول آن را بپردازیم و پولی که پرداخته می شد‏‎ ‎‏در  حد قیمت گوشت سهمیۀ خودمان بود؛ ولی آموزش و پرورش قیمت گوسفند‏‎ ‎‏را  پرداخت نموده است؛ آیا بر ما اشکالی وارد است یا نه؟ با آرزوی پیروزی اسلام‏‎ ‎‏بر  کفر‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد و رفع ضمان از شما شده است.‏

‏‏[سؤال 7659]‏‏ ‏ ‏ 4001‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، دامت برکاته‏

‏‏به عرض می رساند: فرزندم در تصادف ماشین کشته شده و از او یک نفر صغیر‏‎ ‎‏باقیمانده است و تمام ماترک او هم منحصراً یک باب خانه است که آن هم در قبال‏
‏‎

‎‏یک صد و هشتاد هزار تومان در رهن بانک می باشد. مادر این صغیر در مذاکره مهریه‏‎ ‎‏بنا بوده یک صد هزار تومان مهرش نمایند و در مهرنامچه نوشته شده: سیصد سکه‏‎ ‎‏پهلوی طلا به ارزش صد هزار تومان. حال زوجه متوفی از من که جد پدری صغیر‏‎ ‎‏هستم مطالبه سیصد سکه طلا با ارزش فعلی آن را دارد. هرگاه ارزش فعلی سیصد‏‎ ‎‏سکه طلا را بخواهم به مادر صغیر بدهم، تمام شش دانگ خانه هم کفاف آن را‏‎ ‎‏نمی دهد و صغیر معطل می ماند. استدعا دارد با در نظر گرفتن این که در موقع ازدواج‏‎ ‎‏برای سکه ارزش قائل شده و با در نظر گرفتن این که خانه برای افراد کبیر جزء‏‎ ‎‏مستثنیات دین می باشد، حکم الله‌ را ذیلاً مرقوم فرمایند تا طبق آن عمل و مظلمه‏‎ ‎‏خدایی از نظر صغیر متوجه فردی نباشد.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، میزان ارزشی است که در قرار مهر تعیین شده است و مهریه‏‎ ‎‏از ترکه خارج می شود.‏

‏‏[سؤال 7660]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4100‏

‏‏4. در این مدت که خط و مشی تعیین می کنند، اسمی از مهریۀ من به میان نیامده؛ آیا‏‎ ‎‏می توانم ادعای مهریه کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مهریه را طلب دارید، می توانید مطالبه کنید.‏

‏‏[سؤال 7661]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6424‏

‏‏2. زنی بعد از فوت شوهر، ورثه مهریه او را نداده اند واین زن شاید قریب پنجاه‏‎ ‎‏سال یا بیشتر است که ازدواج نموده است. و ادعا می کند که پول مهریه من سی تومان‏‎ ‎‏نقره بوده است و الآن ورقۀ عقد و یا شهودی ندارد، مگر آن که تحقیقاً دانسته می شود‏‎ ‎‏که آن زمان این پول های امروزی نبوده و منحصر به نقره بوده است. دعوای این ها به‏‎ ‎‏چه صورت می باشد؟ بیّنوا توجروا‏

‏‏بسمه تعالی، تا اصل حق و مقدار آن محرز نشود، چیزی بر ورثه نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7662]‏‏ ‏ ‏ 4002‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 4 / 1361‏

‏‏حضور مبارک حضرت امام خمینی، مرجع تقلید و بنیان گذار جمهوری اسلامی‏

‏‏در شهرهای کوچک مثل ساوه به علت داشتن تلفن مغناطیسی و پر بودن ظرفیت‏‎ ‎‏آن سال هاست که به کسی تلفن داده نشده. عده ای که خانه شان در ساوه و محل‏‎ ‎‏کارشان در تهران است، از این موقعیت استفاده کرده و جهت انجام هرچه سریع تر‏‎ ‎‏کارهای خود تلفن در تهران خریداری کرده و آن را در منزل پدر خود که آدرس‏‎ ‎‏قانونی این شخص نیز می باشد نصب کرده است و مورد استفاده قرار می دهد. آیا این‏‎ ‎‏یگانه تلفن شخص مدیون مستثنا از دین هست یا خیر؟‏

‏‏توضیح این نکته ضروری است که مقصود از آدرس قانونی شخص آدرسی است‏‎ ‎‏که شخص بدهکار در تنظیم اسناد رسمی با بستانکار آن را آدرس قانونی خود اعلام‏‎ ‎‏داشته است و کلیه مکاتبات دولتی و غیر دولتی به همین آدرس و محل نصب تلفن،‏‎ ‎‏صورت گرفته و می گیرد. ‏

‏‏بسمه تعالی، آدرس میزان نیست. تلفن اگر ملک اوست و در صورتی که‏‎ ‎‏تکلیف به فروش آن شود در عسر و شدت و یا منقصت واقع می شود، جزء‏‎ ‎‏مستثنیات است.‏

‏‏[سؤال 7663]‏‏ ‏ ‏ 4003‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 / 4 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏محترماً؛ پس از عرض سلام و ادب به حضور امام امت، مستدعی است در صورت‏‎ ‎‏امکان به مسأله زیر پاسخ عنایت فرمایند:‏

‏‏یک شرکت خصوصی کوچک به منظور ایجاد کار و آموزش زندانیان در رشتۀ‏‎ ‎‏صنایع چوب، در تاریخ 1 / 5 / 1357 قراردادی به مدت 12 سال تمام را با بنگاه تعاون‏
‏‎

‎‏و صنایع زندانیان امضا نمود که به موجب آن، شرکت، احداث سالن های مناسبی جمعاً‏‎ ‎‏به مساحت پنج هزار متر مربع را در کانون کار و آموزش قزل حصار به هزینۀ خود‏‎ ‎‏تقبل نمود (در زمین دولت).‏

‏‏در قرارداد تصریح شده است که ساختمان های احداث شده پس ازمدت 12 سال،‏‎ ‎‏بلاعوض به بنگاه واگذار و منتقل گردد و در طول مدت قرارداد، اجاره ای از بابت‏‎ ‎‏زمین به بنگاه پرداخت شود. عملیات ساختمانی در زمان تعیین شده آغاز گردید و از‏‎ ‎‏آن جایی که سرمایۀ اولیۀ شرکت برای اتمام کلیۀ ساختمان ها و شروع بهره برداری‏‎ ‎‏کافی نبود، دو فقره وام از دو بانک مختلف جمعاً به مبلغ پانزده میلیون ریال دریافت‏‎ ‎‏گردید که تماماً صرف تکمیل نسبی ساختمان های مورد بحث شد.‏

‏‏با اوج گیری انقلاب شکوهمند اسلامی و اعتصابات عمومی در سطح کشور که‏‎ ‎‏نهایتاً به پیروزی انقلاب و نیز گشوده شدن زندان ها انجامید، ادامۀ عملیات نهایی در‏‎ ‎‏جهت راه اندازی کارگاه نیز متوقف گردید. حتی پس از استقرار نسبی ثبات در کشور‏‎ ‎‏به علت رکود شدید اقتصادی و کمبود نقدینگی شرکت از یک سو، و وجود مشکلات‏‎ ‎‏و موانع متعدد از جمله کارشکنی ها و دخالت های افراد غیر مسئول در امور کانون کار‏‎ ‎‏و آموزش قزل حصار از سوی دیگر، مع الأسف شروع فعالیت های مورد نظر میسر‏‎ ‎‏نگردید. و لذا پس از گذشت کمی بیش از دو سال از شروع قرارداد، به علت فشارهای‏‎ ‎‏وارده از سوی مدیریت بنگاه تعاون و صنایع زندانیان و در شرایطی که امیدی به‏‎ ‎‏بهره برداری از ساختمان های ایجاد شده نمی رفت، شرکت عملاً مجبور به خروج از‏‎ ‎‏کانون کار و آموزش قزل حصار و برجاگذاشتن کلیۀ مستحدثات خود ـ که تنها ما‏‎ ‎‏یملک شرکت بود ـ شد، بدون آن که دیناری از بابت هزینه های متحمل شده دریافت‏‎ ‎‏نماید.‏

‏‏از آن جایی که هزینۀ حدود نیمی از مستحدثات ایجاد شده ازمحل وام های بانکی‏‎ ‎‏تأمین گردیده و اینک بانک ها برای دریافت وام اعطایی خود، مدیران شرکت را ـ که‏
‏‎

‎‏هستی خود را نیز در این راه از دست داده اند ـ تحت فشار شدید قرار داده و اقدام‏‎ ‎‏قانونی به عمل آورده اند، مستدعی است مسأله را از نقطه نظر شرع مقدس مورد‏‎ ‎‏بررسی قرار داده و این جانب را از نتیجۀ امر مطلع فرمایند.‏

‏‏طول عمر و سلامت امام عزیز و همۀ خدمتگزاران اسلام را از خداوند متعال‏‎ ‎‏مسئلت می نماید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اصل بدهی باید داده شود.‏

‏‏[سؤال 7664]‏‏ ‏ ‏ 4004‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با توجه به اعلام رادیو در مورد عدم پرداخت اقساط منازل و اراضی فروخته شده‏‎ ‎‏تا تعدیل قیمت توسط مقامات مسئول خواهشمند است نظریه مرجع عالی قدر امام‏‎ ‎‏خمینی را در مورد فوق با توضیح مرقوم فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، دین را شرعاً باید ادا کرد.‏

‏‏[سؤال 7665]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2228‏

‏‏2. زیدی مبلغ نه صد تومان از یهودی ضد انقلاب در زمان طاغوت گرفته بود، آیا‏‎ ‎‏فعلاً باید مبلغ فوق را به آن یهودی پرداخت کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدهی را باید ادا کند.‏

‏‏[سؤال 7666]‏‏ ‏ ‏ 4005‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 6 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مرجع تقلید و بنیان گذار‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی‏

‏‏عیال این جانب با به اجرا گذاردن مهریۀ خود، آن را نقداً طلب می کند و چون‏‎ ‎‏قوانین اسلامی هنوز جایگزین قوانین خلاف شرع نگردیده و کارکنان اجرای ثبت،‏‎ ‎‏هنوز با قوانین الهی خو نگرفته اند، به بهانۀ این که خانۀ این جانب دارای دو پلاک و‏
‏‎

‎‏یگانه تلفن این جانب که در منزل پدرم نصب می باشد، اقدام به توقیف آن ها، و ادامۀ‏‎ ‎‏عملیات اجرایی جهت حراج آن ها نموده است. ‏

‏‏حال که بستانکار کلیه طلب خود را نقداً می خواهد و این جانب یارای پرداخت‏‎ ‎‏آن  را ندارم، آیا تقاضای تقسیط بدهی مورد اجرا، تقاضای شرعی و قانونی‏‎ ‎‏این جانب  است و یا این که بابت بدهی، بایستی یگانه خانه و یگانه تلفن این جانب‏‎ ‎‏حراج شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، خانۀ مسکونی و تلفن اگر مورد ضرورت زندگی باشد، جزو‏‎ ‎‏مستثنیات بدهی است و چنانچه بدهکار به جز خانۀ مسکونی، چیزی‏‎ ‎‏برای ادای بدهی نداشته باشد، باید او را مهلت دهند. ‏

‏‏[سؤال 7667]‏‏ ‏ ‏ 4006‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 26 / 3 / 1361‏

‏‏به حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی، نایب الامام، حاج آقای روح الله‌‏‎ ‎‏الموسوی الخمینی، دامت برکاته‏

‏‏با تقدیم احترام؛ اگر مثلاً یک جوان مسلمانی یک قطعه زمین مسکونی به مساحت‏‎ ‎‏135 متر مربع واقع در قم بخرد و این جوان مبلغ صد هزار تومان از طریق قرض و با‏‎ ‎‏مصیبت تهیه کند و به مبلغ بیست و چهار هزار تومان هم زنش طلا و فرش جهازش را‏‎ ‎‏بفروشد و به شوهرش کمک کند و به کمک این پول ها این زمین را خانه درست کنند و‏‎ ‎‏شوهرش به خاطر کمک 24000 هزار تومان زنش، بنا و قرار گذاشت که به شرط ادامۀ‏‎ ‎‏زندگی در آینده، نصف خانه را به نام زنش بکند. و بالاخره زندگی زن و شوهر به هم‏‎ ‎‏می خورد و مسأله به طلاق می کشد و شوهرش هم از مصیبت قرض و بدهکاری، خانه‏‎ ‎‏را می فروشد و تمام پول خودش را که صد هزار تومان بود می پردازد و پول زنش را‏‎ ‎‏نگه داشته. آیا نصف یا پول نصف خانه به زنش می رسد یا نه؟ آیا پول زنش سود و‏‎ ‎‏استفاده دارد یا نه؟ اگر دارد اسمش چیست؟ با تشکر؛ جواب مسأله را با مهر مزین‏
‏‎

‎‏بفرمایید. خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی، خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، زمین و خانه را اگر برای خودش تهیه کرده و زن پول فروش‏‎ ‎‏طلا و فرش و جهازیه را به شوهرش قرض داده، فقط عین همان مبلغ پول‏‎ ‎‏را طلبکار است؛ ولی اگر شوهر در ضمن عقد لازم، غیر از عقد قرض،‏‎ ‎‏شرط نموده که نصف منزل را به نام زن منتقل سازد زن حق مطالبۀ وفای به‏‎ ‎‏شرط دارد.‏

‏‏[سؤال 7668]‏‏ ‏ ‏ 4007‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 5 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، دام بقاؤه، سلامٌ علیکم ‏

‏‏ضمن عرض دست بوسی، مسأله ای دارم: شخصی معتبر و متدیّن به منظور خرید‏‎ ‎‏آهن و سایر کالاهای مجاز از خارجه، وجهی از بانک گرفته؛ چون خوشبختانه در‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ربا نیست، بانک نتوانسته این پول را به صورت ربوی در اختیار‏‎ ‎‏شخص مزبور قرار دهد، بلکه درصد معینی از منافع این کار را درخواست و حتی‏‎ ‎‏منافع را هم حین پرداخت وجه اخذ نموده؛ گیرندۀ پول با آگاهی کامل مبادرت به‏‎ ‎‏ورود کالا نموده؛ متأسفانه حین ورود کالا به خرمشهر، بندر خرمشهر از طرف‏‎ ‎‏صدامیان متجاوز اشغال می شود، لذا از کالا هیچ گونه اثری در دست نیست؛ در این‏‎ ‎‏گونه موارد بیمه هم خسارت نمی دهد؛ حال صورت اول مسأله این است که خسارت‏‎ ‎‏ناشی از این پیشامد کلاً بر عهدۀ بانک که صاحب پول است می باشد یا بر عهدۀ گیرندۀ‏‎ ‎‏پول است یا بر عهدۀ طرفین؟ ‏

‏‏صورت دوم مسأله هم این است که اگر خسارت کلاً یا جزئاً برعهدۀ گیرندۀ وجه‏‎ ‎‏می باشد و اکنون به علت خسارت وارده، واقعاً قادر به پرداخت دین خود نیست، بانک‏‎ ‎‏چه اقدامی علیه او باید انجام دهد؟ چشم انتظار پاسخ هستم.‏

‏‏بسمه تعالی، ضمان پول بر عهدۀ گیرندۀ آن است و اگر قدرت بر ادا ندارد،‏‎ ‎‏باید به او مهلت داده شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7669]‏‏ ‏ ‏ 4008‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس زعیم عالی قدر و رهبر آگاه، نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏به عرض می رساند: این جانب مبلغی بدهکارم و الآن نمی توانم بدهکاری ام را‏‎ ‎‏بپردازم و فشار می آورند و من که ندارم، تکلیف من را معین کنید. والسلام علیکم‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت عدم تمکّن بدهکار از ادای بدهی خود، طلبکار‏‎ ‎‏باید او را مهلت دهد.‏

‏‏[سؤال 7670]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4769‏

‏‏2. یک نفر کاسب پیرمرد خیاط که مستأجر 2 باب مغازه فوق الذکر بوده در مدت 8‏‎ ‎‏سال در حدود مبلغ دوازده هزار تومان بابت کرایه مغازه و مخارج مربوط به‏‎ ‎‏دادگستری و حق الوکاله و سایر مخارج مربوطه دو فقره حکم صادر شد‏‏ۀ‏‏ دادگستری،‏‎ ‎‏مدیون و در اثر عدم توانایی تخلیه کرده است و چنانچه اجرائیه صادر گردد محکوم به‏‎ ‎‏پرداخت وجوه نامبرده می شود و چون توانایی ندارد محکوم به زندان است، برای‏‎ ‎‏جلوگیری از تعقیب نامبرده و برائت ذمه از مستأجر اجازه فرمایید مبلغ نامبرده بابت‏‎ ‎‏سهم امام علیه السلام محسوب گردد که در نتیجه برائت ذمه از مستأجر و موجر حاصل شده و‏‎ ‎‏ادای دین طرفین گردد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر تمکّن از ادای دین خود ندارد باید به او مهلت داده شود.‏

‏‏[سؤال 7671]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4943‏

‏‏3. بعضی از دانشجویان مثلاً پول شهریه یا پول تلفن یا پول بیمارستان و یا‏‎ ‎‏پول هایی از این قبیل را به خارجی ها پرداخت نمی کنند و حتی گاهی مثلاً پول اتوبوس‏‎ ‎‏را هم نمی دهند و می گویند که این ها از کشور ما خورده اند این پول متعلق به خود ماها‏‎ ‎‏است، آیا از جهت شرعی باید کلیه بدهی ها را به خارجی ها (مسیحیان، یهودیان و‏‎ ‎‏غیره) پرداخت؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدهی را باید ادا کرد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7672]‏‏ ‏ ‏ 4009‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 10 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دامت برکاته، محترماً ضمن‏‎ ‎‏عرض سلام و آرزوی موفقیت و طول عمر آن جناب تقاضا دارم قبول زحمت فرموده‏‎ ‎‏حکم شرعی مسأله زیر را بیان فرمایید:‏

‏‏در گذشته اتفاق می افتاد که کارگری به دستور صاحب کار علاوه بر ساعات مقرر‏‎ ‎‏کار ساعات دیگری برای صاحب کار اضافه کاری می نمود و عندالمطالبه مزد اضافه‏‎ ‎‏کاری اش، صاحب کار از پرداخت مزد اضافه کاری وی خودداری می نمود و به کارگر‏‎ ‎‏وعده می داد که در آینده مزد اضافه کاریش را پرداخت خواهد کرد و یا این که او را‏‎ ‎‏تهدید می کرد چنانچه دوباره بشنود کارگر مزد اضافه کاریش را مطالبه کند از کار‏‎ ‎‏اخراجش خواهد نمود و به همین دلیل کارگر به ناچار و به منظور این که کارش را از‏‎ ‎‏دست ندهد و یا این که صاحب کار احتمالاً به قولش وفا خواهد کرد صبر می نمود و‏‎ ‎‏بالاخره چون حقش پرداخت نمی شد بعد از مدتی مثلاً بعد از یکی دو سال برای‏‎ ‎‏استیفای حق خود به اداره کار مراجعه می کرد تا حقش را از صاحب کار بستاند ولی‏‎ ‎‏مسئولین اداره کار به کارگر پاسخ می دادند که از این طلبکاری یک سال گذشته و حق‏‎ ‎‏تو مشمول مرور زمان گردیده و هیچ گونه حقی به تو تعلق نمی گیرد و بدین ترتیب‏‎ ‎‏کارگر حقش از بین می رفت و از طرف دیگر با شکایتی که علیه صاحب کار کرده بود‏‎ ‎‏روابطش با صاحب کار نیز تیره می شد. ‏

‏‏موضوع شمول مرور زمان در مورد حقوق ـ دیون ـ قتل ـ غصب اموال دیگران و‏‎ ‎‏داد و ستدهای دیگر نیز در قانون دادرسی مدنی منظور بوده و ملاک عمل قرار‏‎ ‎‏می گرفته و حقوق دیگران ضایع می شده است تقاضا دارم موارد زیر را بیان فرمایید: ‏

‏‏1. در این موارد که کارگران طلب هایی از صاحبان کار خود دارند و یا بالعکس و‏‎ ‎‏یک یا چند سال از تاریخ طلب می گذرد و تا کنون به دلایلی ادعایی نکرده اند از نظر‏
‏‎

‎‏قوانین اسلامی حقی به کارگران تعلق می گیرد و یا این که مسأله شمول مرور زمان در‏‎ ‎‏قوانین اسلامی نیز صحیح است؟‏

‏‏2. افرادی که از دیگران طلبکار هستند چه مالی و چه جانی و در فاصله زمانی‏‎ ‎‏مندرج در قوانین گذشته مطالبه حق خود را نکرده اند آیا حق آن ها مشمول مرور زمان‏‎ ‎‏شده و از بین رفته است؟‏

‏‏3. مسأله شمول مرور زمان که در قوانین گذشته و احتمالاً در قوانین فعلی به آن‏‎ ‎‏عمل می شود باتوجه به موضوع معاد چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مرور زمان حق شرعی را ساقط نمی کند و شرعاً اعتباری‏‎ ‎‏ندارد. ‏

‏‏[سؤال 7673]‏‏ ‏ ‏ 4010‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 9 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏خواهشمند است حکم شرعی مسائل زیر را بیان فرمایید:‏

‏‏1. شخصی از فردی طلبکار است. بدهکار با قدرت پرداخت، خودداری می کند؛‏‎ ‎‏طلبکار به دادگاه مراجعه می کند، مخارجاتی از قبیل تمبر، پوشه، هزینۀ دادرسی بر‏‎ ‎‏می دارد، آیا بر عهدۀ بدهکار است؟‏

‏‏بسمه تعالی، این قبیل مخارج بر عهدۀ بدهکار نیست.‏

‏‏2. شخصی جنس سلف می فروشد؛ موقع تحویل، بدهکار جنس را تحویل می دهد اما قدری با مورد‏‎ ‎‏معامله مغایرت دارد. پس از این که طلبکار جنس را تحویل می گیرد ادعا می کند که مابه التفاوت جنس‏‎ ‎‏را هم باید بدهکار بدهد؛ آیا بدهکار پس از تحویل جنس، مدیون مابه التفاوت می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جنس مطابق مبیع به اوصافی که فروخته شده نیست، تبدیل، موقوف است به‏‎ ‎‏رضایت طرفین؛ به هر نحو هر دو راضی بشوند صحیح است.‏

‏‏خداوند متعال سایۀ حضرت مستطاب عالی را تا انقلاب حضرت مهدی (عج) بر سر مستضعفین جهان‏‎ ‎‏قائم بدارد، آمین، بحق محمد و آله الطاهرین.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 7674]‏‏ ‏ ‏ 4011‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 7 / 1361‏

‏‏محضر محترم حضرت امام خمینی، دامت برکاته، توقیراً مستدعی است پاسخ‏‎ ‎‏استفتای زیر را اعلام فرمایند تا تکلیف شرعی روشن و بدان عمل گردد:‏

‏‏در زمان حکومت طاغوت به موجب حکم دادگاه، شخصی در قبال دولت،‏‎ ‎‏محکومیت مالی پیدا می نماید که به علت اعسار و افلاس قادر به پرداخت مبلغ مورد‏‎ ‎‏حکم نبوده؛ لذا ملک نام برده در قبال بدهی به دولت تملیک، ولی سند مالکیت‏‎ ‎‏کماکان  به نام بدهکار باقی می ماند. حالیه بفرمایند آیا براساس موازین شرعی،‏‎ ‎‏شخص  بدهکار (محکوم علیه) می تواند با پرداخت تمامی اصل بدهی خود به دولت‏‎ ‎‏(محکوم به) ملک مذکور را استخلاص و مسترد دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.‏

‏‏[سؤال 7675]‏‏ ‏ ‏ 4012‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم استفتای امام‏

‏‏احتراماً؛ پس از سلام و تحیات، شوهر خواهر این جانب حدود دوازده سال قبل،‏‎ ‎‏فرزند خود را در یکی از مدارس ملی نام نویسی کرد. این بچه پس از اتمام تحصیلات‏‎ ‎‏ابتدایی در آن مدرسه، برای ادامۀ تحصیل به مدرسه دیگری رفت. پس از دو ـ سه سال‏‎ ‎‏که مشغول تحصیل در مدرسه دوم بود، مدارک تحصیلات ابتدایی را مدرسۀ اول‏‎ ‎‏نفرستاد. در این زمان، پدر طفل فوت نموده و من که دایی بچه بودم، سرپرستی طفل را‏‎ ‎‏تقریباً به عهده گرفتم. برای گرفتن مدارک مراجعه کردم؛ معلوم شد ـ به علت خلاف‏‎ ‎‏کاری های متعدد ـ آموزش و پرورش، مدرسه را منحل نموده است. با پرسش زیاد‏‎ ‎‏مدیر مدرسه را پیدا کردم؛ اظهار داشت که شش هزار تومان طلبکارم و تا ندهید‏‎ ‎‏مدارک را نخواهم داد؛ البته غیر از من عده دیگری هم بودند که به همین گرفتاری‏
‏‎

‎‏دچار بودند. اظهار داشتم که باید طلب خود را در همان موقع می گفتید. کار به سر و‏‎ ‎‏صدا کشید و تمام اولیای اطفال به آموزش و پرورش شکایت کردند و مجبور شد‏‎ ‎‏مدارک را به آموزش و پرورش بدهد و کار به اتمام رسید. حالیه هم به طوری که‏‎ ‎‏مستخدم مدرسه می گوید: به علت خلافکاری و نپرداختن حقوق آموزش و پرورش‏‎ ‎‏مخفی است. به آدرس نامبرده ـ که از مستخدم مدرسه گرفتم ـ نامه ای نوشتم و قید‏‎ ‎‏کردم که چون نمی خواهم مدیون باشم، اگر حقیقتاً پولی بدهی داریم، منصفانه بنویسید‏‎ ‎‏که متناوباً بپردازم. جوابی نیامد و من هم حقیقتاً نمی دانم بدهی است یا نه و اگر هست،‏‎ ‎‏چه مقدار است. تکلیفم چیست؟ چه باید بکنم که مدیون نباشم؟ چون این موضوع‏‎ ‎‏مرا رنج می دهد. به انتظار لطفتان هستم. ‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بدهی ندارید، چیزی بر شما نیست.‏

‏‏[سؤال 7676]‏‏ ‏ ‏ 4013‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 11 / 1361‏

‏‏ضمن تقدیم درود و تحیات؛ اگر شخصی برای کسی کاری انجام دهد و از اخذ‏‎ ‎‏کارمزد خودداری نماید (اجرت را با اصرار زیاد، بدهند و او نگیرد) آیا بعد از گذشت‏‎ ‎‏زمانی نسبتاً زیاد، حق مطالبۀ اجرت دارد یا خیر؟‏

‏‏مورد: محضرداری عقد نکاح را در دفتر ثبت می نماید و از اخذ اجرت با‏‎ ‎‏خصوصیات فوق الذکر خودداری می نماید؛ آیا با گذشت زمانی نسبتاً زیاد حق مطالبۀ‏‎ ‎‏اجرت را دارد یا خیر؟ ‏

‏‏لطفاً فتوای حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، طول زمان موجب سقوط طلب نمی شود؛ ولی اگر از طلب‏‎ ‎‏خود گذشت نموده و ابراء کرده دوباره نمی تواند مطالبه نماید.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎