احکام مساقات

‏‏احکام مساقات‏

‏‏[سؤال 7622]‏‏ ‏ ‏ 3976‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏آیا برای درختانی که جهت استفاده از چوب یا برگ و یا ریشه آن ها را پرورش‏‎ ‎‏می دهند مساقات مصداق می یابد؟‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، جهت استفاده از برگ مساقات مانع ندارد ولی جهت استفاده‏‎ ‎‏از چوب یا ریشه با فرض این که با انتفاع، اصل درخت از بین می رود،‏‎ ‎‏صحیح نیست.‏

‏‏[سؤال 7623]‏‏ ‏ ‏ 3977‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏زیدی یک قطعه زمین به عنوان غارس مطابق عرف محل از عمرو گرفته است که‏‎ ‎‏درخت غرس نماید. زید درخت غرس کرده، ولی در خدمت و توجه، با بودن استعداد‏‎ ‎‏کوتاهی کرده و به انجام نرسانیده. قاعدتاً اگر به درخت توجه گردد؛ در مدت سه سال‏‎ ‎‏مثمر می گردد و از شش سال به بالا به حد اعلی مثمر و استفاده بخش خواهد بود.‏‎ ‎‏زید  عمداً کوتاهی کرده و تا حال بیست سال است که دیناری از ثمر درخت و درآمد‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور، مالک زمین حق دعوای خسارت بر غارس‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 7624]‏‏ ‏ ‏ 3978‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 10 / 1361‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی، جناب آقای حاج سید روح الله‌ الموسوی، امام‏‎ ‎‏خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏زمین و آب شخصی، به شخصی دیگر واگذار می شود که درخت کاری نماید، تا‏‎ ‎‏پس از چهار سال که درخت به ثمر رسید، نصف زمین و درخت جهت غارس، و‏‎ ‎‏نصف زمین و درخت جهت مالک باشد. آیا این معامله و قرارداد باطل است؟ اگر باطل‏‎ ‎‏باشد، هرگاه درخت هایی که بعضی یک سال و چند ماه و بعضی چند ماه غرس نموده‏‎ ‎‏و باید بیرون بیاورد، آیا باید جای آن را هم پر نماید یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مغارسه باطل است و درختان ملک صاحب نهال آن ها است‏‎ ‎‏و اگر مالک، صاحب آن ها است و به دستور او غرس شده، اجرت المثل‏‎ ‎‏عامل را ضامن است و چنانچه غارس، مالک آن ها است، اجرت زمین را‏‎ ‎‏به صاحب زمین بدهکار است و جای درختان را باید پر کند.‏

‏‏[سؤال 7625]‏‏ ‏ ‏ 3979‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر بزرگ انقلاب اسلامی ایران‏

‏‏اگر شوهر در ملک زن، درخت غرس نماید و مدت 25 سال زحمت بکشد تا آن‏‎ ‎‏ملک قابل استفاده بشود، شوهر حق یدالغرس دارد یا خیر؟ آنچه حکم الله‌ است بیان‏‎ ‎‏فرمایند.‏

‏‏بسمه تعالی، از زمین حق ندارد.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 8 / 1361‏

‏‏محضر شریف رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی روح الله‌ موسوی الخمینی، دامت برکاته، سلام علیکم‏

‏‏با آرزوی پیروزی از خداوند متعال برای رزمندگان جبهۀ حق علیه باطل و درود‏‎ ‎‏فراوان به ارواح پاک شهدای گلگون کفن ایران، احتراماً؛ خاطر عالی را به عرایض ذیل‏‎ ‎‏مستحضر می سازد: ‏

‏‏یک نفر زمین آبی خود را به یک نفر دیگر داده بالمناصفه درخت کاری کرده،‏‎ ‎‏کارنده درخت در مورخ 7 / 7 / 1349 از تعداد 208 اصله درخت معین که نصفش‏‎ ‎‏104 اصله درخت از سهم خود را از همان باغ در قبال مبلغ 24000 ریال قبل از تقسیم‏‎ ‎‏درختان به یک شخص دیگر فروخته است. سپس شخص خریدار جهت بریدن‏‎ ‎‏درختان خریداری شده به باغ مراجعه می نماید که در آن موقع شرکای باغ با هم‏‎ ‎‏اختلاف پیدا می نمایند و از بریدن درختان فروخته شده، ممانعت به عمل می آید. پس‏‎ ‎‏از آن، شخص فروشنده سندی با دست خط روحانی محل به خریدار داده تا‏‎ ‎‏اختلافشان رفع، و پس از آن مبادرت به بریدن درختان نماید، ولی این اختلاف تا‏‎ ‎‏اوایل پیروزی انقلاب اسلامی در دادگاه به طول انجامیده و موضوع به جایی نرسیده و‏‎ ‎‏سپس شخص فروشنده، فرصت را مناسب دیده با سوء استفاده از موقعیت انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی و با توسل به زور، درخت های فروخته شده را به اضافه 104 اصله درخت‏‎ ‎‏دیگر که سهم شریک باغ خودش بوده، که روی هم رفته 208 اصله درخت می باشد،‏‎ ‎‏به کس دیگر فروخته و اقدام به قطع درختان در روز 22 بهمن 1357 نموده و چند‏‎ ‎‏ماشین از درخت های مزبور را، جهت فروش به محل دیگر برده و چون موضوع زور‏‎ ‎‏در میان بوده لذا توسط اهالی محل از بردن بقیه درخت ها ممانعت به عمل آمده و‏‎ ‎‏متوقّف شده و حالیه مقدار قابل توجهی از آن درختان حیف و میل گردیده است. بدین‏‎ ‎‏جهت امید است مراتب، مورد بذل و توجه قرار گرفته و بفرمایید تکلیف و وظیفۀ‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، اگر اصل درختان از فروشنده بوده، درختان‏‎ ‎‏ملک او است و قرارداد مناصفه باطل است و می تواند تمام آن ها را قطع‏‎ ‎‏کند و بفروشد، ولی اجرت المثل زمین مالک زمین را باید بپردازد و اگر به‏‎ ‎‏زمین خسارتی وارد کرده، جبران نماید. ‏

‏‏[سؤال 7627]‏‏ ‏ ‏ 3981‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏با سلام و امید پیروزی قوای اسلام بر قوای کفر صدامی‏

‏‏1. در روستاهای استان لرستان، مخصوصاً بخش پل دختر، کشاورزانی هستند‏‎ ‎‏محروم و واقعاً مستضعف، که سیفی کار هستند و سیفی کاری آن ها از قبیل خیار، گوجه،‏‎ ‎‏بادمجان است؛ مثلاً یک نفر زمین و کارگر دارد و محصولی را می کارد، منتها آب برای‏‎ ‎‏سیفی مذکور را ندارد و آب آن را، یک نفر دیگری با استفاده از موتور، تأمین می کند که‏‎ ‎‏در آخر محصول در موقع حساب، ‏‏ محصول را باید به صاحب موتور ـ که آب، به‏‎ ‎‏آن سیفی می رسانده ـ پرداخت کند. آیا از نظر اسلام، حلال و جایز است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، می توانند برای آب، قیمت معین نمایند و از فروش محصول،‏‎ ‎‏بدهی بابت آن را بپردازند.‏

‏‏2. یک نفر صاحب زمین، تمام خرج یک سیفی را تا هنگام محصول فراهم می کند و برای این زمین،‏‎ ‎‏چند کارگر را به عنوان شریک می گیرد‏‎ ‎‏که تمام کار این سیفی کاری را انجام می دهند. مالک زمین، فقط‏‎ ‎‏دارایی زمین و خرج محصول را می دهد و دیگر کاری انجام نمی دهد و در موقع محصول، هرچه خرج‏‎ ‎‏کرده، از فروش محصول برداشته و بعداً بقی‏‏ۀ‏‏ محصول را‏‎ ‎‏درست بین خود و کارگران، به نام شریک‏‎ ‎‏نصف می کند. آیا از نظر شرع اسلام، حلال و جایز است یا خیر؟ کتباً توضیح دهید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مطابق شروط مزارعه قرارداد بستند، اشکال ندارد‏

‏‎ ‎

‏‎