احکام مساقات
[سؤال 7622] 3976
بسمه تعالی
آیا برای درختانی که جهت استفاده از چوب یا برگ و یا ریشه آن ها را پرورش می دهند مساقات مصداق می یابد؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، جهت استفاده از برگ مساقات مانع ندارد ولی جهت استفاده از چوب یا ریشه با فرض این که با انتفاع، اصل درخت از بین می رود، صحیح نیست.
[سؤال 7623] 3977
بسمه تعالی
زیدی یک قطعه زمین به عنوان غارس مطابق عرف محل از عمرو گرفته است که درخت غرس نماید. زید درخت غرس کرده، ولی در خدمت و توجه، با بودن استعداد کوتاهی کرده و به انجام نرسانیده. قاعدتاً اگر به درخت توجه گردد؛ در مدت سه سال مثمر می گردد و از شش سال به بالا به حد اعلی مثمر و استفاده بخش خواهد بود. زید عمداً کوتاهی کرده و تا حال بیست سال است که دیناری از ثمر درخت و درآمد
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 469
زمین عاید عمرو نگردیده است. آیا عمرو می تواند از زید دعوای زیان و خسارت نماید یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض مذکور، مالک زمین حق دعوای خسارت بر غارس ندارد.
[سؤال 7624] 3978
بسمه تعالی 14 / 10 / 1361
محضر حضرت آیت الله العظمی، جناب آقای حاج سید روح الله الموسوی، امام خمینی، مدّ ظله العالی
زمین و آب شخصی، به شخصی دیگر واگذار می شود که درخت کاری نماید، تا پس از چهار سال که درخت به ثمر رسید، نصف زمین و درخت جهت غارس، و نصف زمین و درخت جهت مالک باشد. آیا این معامله و قرارداد باطل است؟ اگر باطل باشد، هرگاه درخت هایی که بعضی یک سال و چند ماه و بعضی چند ماه غرس نموده و باید بیرون بیاورد، آیا باید جای آن را هم پر نماید یا خیر؟
بسمه تعالی، مغارسه باطل است و درختان ملک صاحب نهال آن ها است و اگر مالک، صاحب آن ها است و به دستور او غرس شده، اجرت المثل عامل را ضامن است و چنانچه غارس، مالک آن ها است، اجرت زمین را به صاحب زمین بدهکار است و جای درختان را باید پر کند.
[سؤال 7625] 3979
بسمه تعالی
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر بزرگ انقلاب اسلامی ایران
اگر شوهر در ملک زن، درخت غرس نماید و مدت 25 سال زحمت بکشد تا آن ملک قابل استفاده بشود، شوهر حق یدالغرس دارد یا خیر؟ آنچه حکم الله است بیان فرمایند.
بسمه تعالی، از زمین حق ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 470
[سؤال 7626] 3980
بسمه تعالی 16 / 8 / 1361
محضر شریف رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، آیت الله العظمی روح الله موسوی الخمینی، دامت برکاته، سلام علیکم
با آرزوی پیروزی از خداوند متعال برای رزمندگان جبهۀ حق علیه باطل و درود فراوان به ارواح پاک شهدای گلگون کفن ایران، احتراماً؛ خاطر عالی را به عرایض ذیل مستحضر می سازد:
یک نفر زمین آبی خود را به یک نفر دیگر داده بالمناصفه درخت کاری کرده، کارنده درخت در مورخ 7 / 7 / 1349 از تعداد 208 اصله درخت معین که نصفش 104 اصله درخت از سهم خود را از همان باغ در قبال مبلغ 24000 ریال قبل از تقسیم درختان به یک شخص دیگر فروخته است. سپس شخص خریدار جهت بریدن درختان خریداری شده به باغ مراجعه می نماید که در آن موقع شرکای باغ با هم اختلاف پیدا می نمایند و از بریدن درختان فروخته شده، ممانعت به عمل می آید. پس از آن، شخص فروشنده سندی با دست خط روحانی محل به خریدار داده تا اختلافشان رفع، و پس از آن مبادرت به بریدن درختان نماید، ولی این اختلاف تا اوایل پیروزی انقلاب اسلامی در دادگاه به طول انجامیده و موضوع به جایی نرسیده و سپس شخص فروشنده، فرصت را مناسب دیده با سوء استفاده از موقعیت انقلاب اسلامی و با توسل به زور، درخت های فروخته شده را به اضافه 104 اصله درخت دیگر که سهم شریک باغ خودش بوده، که روی هم رفته 208 اصله درخت می باشد، به کس دیگر فروخته و اقدام به قطع درختان در روز 22 بهمن 1357 نموده و چند ماشین از درخت های مزبور را، جهت فروش به محل دیگر برده و چون موضوع زور در میان بوده لذا توسط اهالی محل از بردن بقیه درخت ها ممانعت به عمل آمده و متوقّف شده و حالیه مقدار قابل توجهی از آن درختان حیف و میل گردیده است. بدین جهت امید است مراتب، مورد بذل و توجه قرار گرفته و بفرمایید تکلیف و وظیفۀ
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 471
شرعی این سه نفر دست اندرکار چیست؟ مراتب را جهت صدور پاسخ شرعی طبق موازین اسلام به استحضار رسانده و منتظر جواب مسأله هستیم.
بسمه تعالی، در فرض سؤال، اگر اصل درختان از فروشنده بوده، درختان ملک او است و قرارداد مناصفه باطل است و می تواند تمام آن ها را قطع کند و بفروشد، ولی اجرت المثل زمین مالک زمین را باید بپردازد و اگر به زمین خسارتی وارد کرده، جبران نماید.
[سؤال 7627] 3981
بسمه تعالی 25 / 3 / 1361
محضر مبارک امام خمینی، دامت برکاته
با سلام و امید پیروزی قوای اسلام بر قوای کفر صدامی
1. در روستاهای استان لرستان، مخصوصاً بخش پل دختر، کشاورزانی هستند محروم و واقعاً مستضعف، که سیفی کار هستند و سیفی کاری آن ها از قبیل خیار، گوجه، بادمجان است؛ مثلاً یک نفر زمین و کارگر دارد و محصولی را می کارد، منتها آب برای سیفی مذکور را ندارد و آب آن را، یک نفر دیگری با استفاده از موتور، تأمین می کند که در آخر محصول در موقع حساب، محصول را باید به صاحب موتور ـ که آب، به آن سیفی می رسانده ـ پرداخت کند. آیا از نظر اسلام، حلال و جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، می توانند برای آب، قیمت معین نمایند و از فروش محصول، بدهی بابت آن را بپردازند.
2. یک نفر صاحب زمین، تمام خرج یک سیفی را تا هنگام محصول فراهم می کند و برای این زمین، چند کارگر را به عنوان شریک می گیرد که تمام کار این سیفی کاری را انجام می دهند. مالک زمین، فقط دارایی زمین و خرج محصول را می دهد و دیگر کاری انجام نمی دهد و در موقع محصول، هرچه خرج کرده، از فروش محصول برداشته و بعداً بقیۀ محصول را درست بین خود و کارگران، به نام شریک نصف می کند. آیا از نظر شرع اسلام، حلال و جایز است یا خیر؟ کتباً توضیح دهید.
بسمه تعالی، اگر مطابق شروط مزارعه قرارداد بستند، اشکال ندارد
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 472