حقوق بشر
آزادی اقامت، شغل، مال افراد
قانون اساسی مردم را آزادی داده است [به فرد] در مسکن، در کارهای خودش، در مالش، در جانش، آزادی داده است. (674)
26 / 1 / 43
* * *
آزادی مطبوعات و آزادی قلم
مطبوعات باید آزاد باشد؛ هیچ کس حق ندارد جلو قلم را بگیرد. (675)
26 / 1 / 43
* * *
آزادی قلم و مطبوعات
مطبوعات آزادند؛ قلم آزاد است. (676)
26 / 1 / 43
* * *
آزادی تبلیغ دینی
ما باید فعالیت نماییم برای دین مقدس اسلام... تا حال هر نحوه به مردم تبلیغ می کردید همان نحوه تبلیغ نمایید... شخص
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 296
تبلیغ کننده، ترس و واهمه نباید داشته باشد. (677)
28 / 1 / 43
* * *
منع تبعیض نژادی
آن چیز مهمی که دول اسلامی را بیچاره کرده است و از ظل قرآن کریم دارد دور می کند، آن قضیۀ نژادبازی است... نژادبازی یک [عمل] ارتجاعی است. (678)
18 / 6 / 43
* * *
آزادی مطبوعات؛ منع دخالت دولت در امر مطبوعات
باید اختناق از مطبوعات برداشته شود و سازمانها نظارت در آنها نکنند. (679)
4 / 8 / 43
* * *
دادرسی عادلانه؛ استقلال قضایی
چون استقلال قضایی در ایران نیست و قضات محترم در تحت فشار هستند، نمی توانم به بازپرسی جواب دهم. (680)
25 / 3 / 42
* * *
تساوی حقوق در چهارچوب موازین اسلامی
تساوی حقوق من جمیع الجهات، پایمال کردن چند تا حکم ضروری اسلام است، نفی کردن چند تا حکم صریح قرآن است. (681)
12 / 2 / 42
* * *
مقبولیت قانون
ملت ایران نیز با این نحو تصویبنامه ها مخالف است؛ به دلیل
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 297
آنکه... لغو تصویب نامۀ غیرقانونی دولت را راجع به انتخابات انجمنهای ایالتی و ولایتی خواستار شدند. (682)
اسفند 1341
* * *
رعایت حقوق ملت
خضوع در مقابل مذهب و قانون، تجدیدنظر در تصویبنامه ها و تسلیم مذهب و قانون شدن، علامت شهامت و تمدن است، و موافق نزاکت بین المللی است. و سرپیچی از قانون و سرسختی در مقابل خواست ملت از عادات قرون وسطی و خلاف نزاکت است. (683)
آذر 1341
* * *
آزادی زنان؛ حق رأی
دولت در انجمنهای ایالتی و ولایتی، «اسلام» را در رأی دهندگان و منتخبین شرط نکرده؛ و به زنها حق رأی داده است. و این امر موجب نگرانی علمای اعلام و سایر طبقات مسلمین است. (684)
17 / 7 / 41
* * *
آزادی بیان
آقای عَلم از نشر افکار عمومی در مطبوعات و انعکاس تلگرافات مسلمین و اظهار تظلم آنها... جلوگیری کرده و می کند؛ و برخلاف قانون اساسی مطبوعات کشور را مختنق کرده؛ و به وسیلۀ مأمورین در اطراف مملکت، ملت مسلمان را که می خواهند عرض حال خود را به اعلیحضرت و علمای ملت برسانند ارعاب و تهدید می کند. (685)
15 / 8 / 41
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 298
آزادی بیان؛ منع سانسور مطبوعات
چرا چاپخانه ها را تحت سانسور قرار می دهند و از چاپ و نشر نوشته های اسلامی جلوگیری می کنند؟ چرا آزادی مطبوعات را سلب می کنند؟. (686)
29 / 12 / 41
* * *
منع تساوی کامل حقوق زن و مرد
با اعلام تساوی حقوق، چندین حکم ضروری اسلام محو می شود. (687)
اردیبهشت1342
* * *
آزادی بیان؛ منع سانسور
مطبوعات را سانسور نموده اند و می گویند آزادی هست. (688)
2 / 9 / 41
* * *
آزادی زنان؛ حق شرکت در انتخابات
حق شرکت دادن زنان در انتخابات مانعی ندارد؛ ولی حق انتخاب شدن آنها فحشا به بار می آورد. (689)
10 / 2 / 42
* * *
دادرسی عادلانه
محاکمات سرّی، حبسهای قبل از ثبوت جرم، بی اعتنایی به دفاع مظلومین [خلاف قوانین و مقررات است]. (690)
18 / 1 / 43
* * *
ـ حقوق ملت در پرتو اعلامیۀ حقوق بشر
ـ اصل آزادی و تساوی افراد در قبال قانون
سر لوحۀ اعلامیۀ آزادی حقوق بشر ـ سرلوحه اش ـ آزادی افراد است. هر فردی از افراد بشر آزاد است، باید آزاد باشد. همه باید
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 299
در مقابل قانون علی السواء باشند. همه باید آزاد باشند در محلشان؛ در سکنی آزاد باشند، در شغلشان آزاد باشند، در مشی شان باید آزاد باشند. این اعلامیۀ حقوق بشر است که سرلوحه اش این مطلب است. (691)
29 / 11 / 56
* * *
اصل تساوی حقوق و حیثیت زنان با مردان
در خصوص زنان، اسلام هیچ گاه مخالف آزادی آنان نبوده است، برعکس اسلام با مفهوم زن به عنوان شیء مخالفت کرده است و شرافت و حیثیت او را به وی باز داده است. زن مساوی مرد است. زن مانند مرد آزاد است که سرنوشت و فعالیتهای خود را انتخاب کند. (692)
4 / 2 / 57
* * *
آزادی به عنوان حق طبیعی انسانها
کلمۀ اینکه «اعطا کردیم آزادی را» این جرم است. آزادی مال مردم هست، قانون آزادی داده، خدا آزادی داده به مردم، اسلام آزادی داده، قانون اساسی آزادی داده به مردم. «اعطا کردیم» چه غلطی است؟ به تو چه که اعطا بکنی؟ تو چه کاره هستی اصلش؟ «اعطا کردیم آزادی را بر مردم»! آزادی اعطایی این است که می بینید. آزادی اعطایی که آزادی ـ حقیقتاً ـ نیست، این است که می بینید. برای این است که مردم را اغفال کنند. (693)
10 / 3 / 57
* * *
لزوم پایبندی به اصول قانون اساسی
شاه از مشروطه و قانون اساسی دم می زند، در صورتی که خود او در رأس مخالفین قانون اساسی و مشروطیت، اساس مشروطه را
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 300
از بین برده است؛ که نمونۀ بارز آن مصاحبه و جنجال اخیر است: اجبار ملت به ورود در حزب نقض قانون اساسی است؛ اجبار مردم به تظاهر در موافقت و پایکوبی و جنجال در امری که مخالف خواستۀ آنهاست نقض قانون اساسی است؛ سلب آزادی مطبوعات و دستگاههای تبلیغاتی و اجبار آنها به تبلیغ برخلاف مصالح کشور نقض قانون اساسی است؛ تجاوز به حقوق مردم و سلب آزادیهای فردی و اجتماعی نقض قانون اساسی است؛ انتخابات قلابی و تشکیل مجلس فرمایشی محو مشروطیت و نقض قانون اساسی است؛ ایجاد پایگاههای نظامی و مخابراتی و جاسوسی برای اجانب مخالفت با مشروطیت است؛ مسلط نمودن اجانب و عمال کثیف آنها از قبیل اسرائیل بر بهترین اراضی مملکت و کوتاه کردن دست ملت را از آن نقض قانون اساسی و خیانت به کشور است؛ اجازۀ سرمایه گذاری به اجانب و مسلط کردن آنها بر تمام شئون مملکت و غارت ذخایر نفتی به اسم «حاکمیت ملی» و کوتاه کردن دست ملت از فعالیتهای اقتصادی خیانت به ملت و نقض قانون اساسی است؛ مصونیت دادن به اجانب و عمال آنها مخالفت با مشروطه و قانون اساسی است؛ و اصولاً دخالت شاه (که به حسب نص قانون اساسی مقام غیر مسئولی است) در امور کشور و قوای مملکت بازگشت به دوران سیاه استبداد و نقض قانون اساسی است. (694)
21 / 12 / 53
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
ما طبیعتاً نسبت به عقاید مذهبی دیگران، بیشترین احترام را پس از سرنگونی دیکتاتوری و استقرار یک رژیم آزاد می گذاریم، شرایط حیات برای اکثریت مسلمان و اقلیتهای مذهبی بسیار
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 301
خوب خواهد شد. (695)
22 / 7 / 57
* * *
حق تعیین سرنوشت و آزادی انتخابات
ببینند که این یک حق مسلم ملت، این یک حقی که همۀ عالم می گویند که باید با ملتها باشد و از اساس دموکراسی این است که مردم آزاد باشند در این آرای خودشان، در [انتخاب] وکلای خودشان که به مجلس بفرستند؛ سرنوشت یک مملکتی به دست وکلا و اینها هست، و باید خود مردم سرنوشت شان در دست خودشان باشد، قانون اساسی این اختیار را داده است به مردم. (696)
29 / 7 / 57
* * *
حق بهره‌مندی از آزادی
آزادی یکی از اموری است که اول حقی است که بشر دارد؛ حق ابتدایی است که بشر دارد که باید آزاد باشد.در آرای خویش آزاد باشد، در اعمالش آزادباشد، خودش در مملکتش آزاد باشد. (697)
30 / 7 / 57
* * *
تساوی حاکم با همۀ افراد ملت در نظام اسلامی
[در] حکومت اسلامی... حاکمش با آن ادنی فردش در حقوق مثل هم هستند، و عملشان اینطوری باید باشد. (698)
7 / 8 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 302
لزوم تبعیت زمامداران از قانون و احترام به آرای عمومی
در جمهوری اسلامی، زمامداران مردم نمی توانند با سوء استفاده از مقام، ثروت اندوزی کنند و یا در زندگی روزانه امتیازی برای خود قائل شوند. باید ضوابط اسلامی را در جامعه و در همۀ سطوح به دقت رعایت کنند و حتی پاسدار آن باشند. دقیقاً باید به آرای عمومی در همه جا، احترام بگذارند. (699)
11 / 8 / 57
* * *
حق تعیین سرنوشت و آزادی زنان در انتخاب
زنان در انتخاب فعالیت و سرنوشت و همچنین پوشش خود با رعایت موازین آزادند. و تجربۀ کنونی فعالیتهای ضد رژیم شاه نشان داده است که زنان بیش از پیش آزادی خود را در پوششی که اسلام می گوید یافته اند. (700)
10 / 8 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
اقلیتهای مذهبی به بهترین وجه از تمام حقوق خود برخوردار خواهند بود. (701)
16 / 8 / 57
* * *
ـ تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در اسلام
ـ حق آزادی بیان برای همۀ افراد
اسلام بیش از هر دینی و بیش از هر مسلکی به اقلیتهای مذهبی آزادی داده است. آنان نیز باید از حقوق طبیعی خودشان که خداوند برای همۀ انسانها قرار داده است، بهره مند شوند. ما به بهترین وجه از آنان نگهداری می کنیم. در جمهوری اسلامی کمونیستها نیز در بیان عقاید خود آزادند. (702)
16 / 8 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 303
تساوی ذاتی حقوق زن و مرد
از نظر حقوق انسانی، تفاوتی بین زن و مرد نیست. زیرا که هر دو انسانند و زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد. بله در بعضی از موارد تفاوتهایی بین زن و مرد وجود دارد که به حیثیت انسانی آنها ارتباط ندارد. مسائلی که منافات با حیثیت و شرافت زن ندارد آزاد است. (703)
16 / 8 / 57
* * *
آزادی مطبوعات و اجتماعات و احزاب
مطبوعات در نشر همۀ حقایق و واقعیات آزادند. هرگونه اجتماعات و احزاب از طرف مردم در صورتی که مصالح مردم را به خطر نیندازند آزادند. (704)
11 / 8 / 57
* * *
عدم پایبندی دولتهای اروپایی به قواعد حقوق بشر
اینهایی که فرض کنید [از] حقوق بشر دم می زنند، بیشتر به بشر دارند تعدی می کنند. تمام آلات قتاله ای که اینها درست کرده اند و این جنگها را پیش می آورند در اقطار عالم، همینها هستند که قضیۀ حقوق بشر را، اعلامیۀ حقوق بشر را امضا کرده اند؛ و اینها، همین فرانسه که قضیۀ اعلامیۀ حقوق بشر را [امضا] کرده، لکن با الجزایر چه کرد. (705)
24 / 7 / 57
* * *
پایبندی به اعلامیۀ جهانی حقوق بشر
ما می خواهیم همین مطابق اعلامیۀ حقوق بشر عمل بکنیم. ما می خواهیم آزاد باشیم؛ ما در مملکتمان استقلال می خواهیم، آزادی می خواهیم. (706)
8 / 8 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 304
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
حقوق مردم ـ خصوصاً اقلیتهای مذهبی ـ محترم بوده و رعایت خواهد شد. (707)
10 / 8 / 57
* * *
مکلف بودن ابوین در تربیت طفل
آن وقتی که بچه می آید به دنیا، تربیت همان بچۀ کوچولویی که تازه متولد شده، کیفیت معاشرت مادر با آن بچه و تکالیف این مادر نسبت به آن بچه، باز یک چیزی دارد. هر چه بچه بزرگ می شود، تکالیف پدر و مادر نسبت به او زیادتر می شود؛ و تا آن اندازه که پدر و مادر می توانند تربیت کنند، اینها مکلفند بر تربیتش. (708)
24 / 7 / 57
* * *
ابتنای حکومت اسلامی بر حقوق بشر و احترام به آن
حکومت اسلامی مبنی بر حقوق بشر و ملاحظۀ آن است. هیچ سازمانی و حکومتی به اندازۀ اسلام ملاحظۀ حقوق بشر را نکرده است. آزادی و دموکراسی به تمام معنا در حکومت اسلامی است. (709)
آبان 1357
* * *
اصل تساوی رهبر با آحاد ملت
شخص اول حکومت اسلامی با آخرین فرد مساوی است در امور. (710)
آبان 1357
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 305
تساوی حقوق زنان با مردان
زنها در حکومت اسلامی آزادند؛ حقوق آنها مثل حقوق مردها[ست]. اسلام زن را از قید اسارت مردها بیرون آورد و آنها را همردیف مردها قرار داده است. تبلیغاتی که علیه ما می شود برای انحراف مردم است. (711)
آبان 1357
* * *
تضمین و تأمین حقوق بشر در حکومت اسلامی
اسلام همۀ حقوق و امور بشر را تضمین کرده است. الآن از فشار حکومت در ایران، آزادی نه برای مرد است و نه برای زن؛ در اسلام برای همه هست. (712)
آبان 1357
* * *
حق آزادی عقیده و بیان در جمهوری اسلامی
در جمهوری اسلامی، هر فردی از حق آزادی عقیده و بیان برخوردار خواهد بود، ولکن هیچ فرد و یا گروه وابسته به قدرتهای خارجی را، اجازۀ خیانت نمی دهیم. (713)
8 / 9 / 57
* * *
اصل تساوی زنان با مردان
زنان در جامعۀ اسلامی آزادند و از رفتن آنان به دانشگاه و ادارات و مجلسیْن به هیچ وجه جلوگیری نمی شود. از چیزی که جلوگیری می شود فساد اخلاقی است که زن و مرد نسبت به آن مساوی هستند و برای هر دو حرام است. (714)
16 / 9 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 306
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در اسلام
هرکس از اسلام اطلاع داشته باشد، می داند که اسلام هیچ گاه در مورد اقلیتهای مذهبی و پیروان سایر مذاهب نظر سوء نداشته است، و همیشه با آنان با احترام رفتار کرده است. تبلیغاتی که خلاف این مطلب را برساند، از اجانب و دشمنان اسلام است. (715)
16 / 9 / 57
* * *
اصل تساویِ افراد در نظام اسلامی
کسانی که اهل قلم و بیان هستند، باید این مسائل را برای مردم توضیح دهند و اسلام را به مردم معرفی کنند، و بگویند که اسلام برای ملیت خاصی نیست و ترک، فارس، عرب و عجم ندارد. اسلام متعلق به همه است و نژاد و رنگ، قبیله و زبان در این نظام ارزش ندارد. قرآن کتاب همه است و این تبلیغات که این عرب است، آن ترک است و یا فارس یا کُرد، تبلیغاتی است که اجانب برای چپاول مخازنی که در این ممالک است رواج می دهند که مسلمانان را از هم جدا کنند. (716)
16 / 9 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در جمهوری اسلامی
اسلام همیشه حافظ حقوق مشروع اقلیتهای مذهبی بوده و هست. آنان در جمهوری اسلامی آزادند و آزادانه به مسائل خود می پردازند و در پناه حکومت اسلامی چون بقیۀ افراد در اظهار عقیده آزادند. (717)
16 / 9 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 307
تساوی حقوق زنان با مردان در نظام اسلامی
در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل، حق کار، حق مالکیت، حق رأی دادن، حق رأی گرفتن. در تمام جهاتی که مرد حق دارد، زن هم حق دارد. لکن در مرد هم مواردی است که چیزهایی به دلیل پیدایش مفاسد بر او حرام است و هم در زن مواردی هست که به دلیل اینکه مفسده می آفریند حرام است. اسلام خواسته است که زن و مرد، حیثیت انسانی شان محفوظ باشد. اسلام خواسته است که زن ملعبۀ دست مرد نباشد. اینکه در خارج منعکس کرده اند که در اسلام با زنها، با خشونت رفتار می شود، امر غیر صحیحی است و تبلیغات باطلی است که از مغرضین حاصل شده و الاّ مرد و زن هر دویشان در اسلام اختیارات دارند. اگر اختلافاتی هست برای هر دو هست و آن مربوط به طبیعت آنان است. (718)
16 / 9 / 57
* * *
لزوم بهره‌مندی آحاد ملّت از آزادی
بگویید به مردم اینجا که مردم ایران که قیام کرده اند برای یک مطلب واضحی است که همۀ بشر قبولش دارد که آزاد باید باشد؛ نباید هی در حبسش کنند، نباید جلویش [را] بگیرند که حرف نزن! بیخ گلویش را فشار بدهند که نباید یک کلمه حرف بزنی! قلمش را بشکنند که نباید بنویسی! قلمها را اینها شکستند؛ قدمها را شکستند در این پنجاه سال. حبسها پر بود از اشخاصی که آزادی می خواستند در این پنجاه سال. حالا قیام کرده اند و حقوق واضح ملی خودشان را، آنکه از حقوق بشر است و از اولین حقوق بشر است: آزادی، استقلال، حکومت عدل، این را می خواهند مردم. (719)
18 / 9 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 308
تساوی حقوق زنان با مردان در اسلام
اسلام زنها را در مقابل مردها قرار داده؛ نسبت با آنها تساوی دارند. البته یک احکامْ خاصِّ به مرد است که مناسب با مرد است؛ یک احکامْ خاص به زن است، مناسب با زن است. این نه این است که اسلام نسبت به زن و مرد فرقی گذاشته است. زن و مرد همه آزادند در اینکه دانشگاه بروند؛ آزادند در اینکه ـ عرض می کنم ـ رأی بدهند، رأی بگیرند. (720)
20 / 9 / 57
* * *
حق آزادی بیان
جناحهای سیاسی در آنجا در اظهار عقاید خود آزادند. (721)
21 / 9 / 57
* * *
حق آزادی زنان در چهارچوب موازین اسلامی
زنها آزادند، همان طوری که مردها آزادند. ما طبق قانون اسلام عمل می کنیم. (722)
21 / 9 / 57
* * *
ـ حق آزادی افراد در اظهار عقاید
ـ حق تعیین سرنوشت
میزانْ حقوق بشری است که حقوق بشر می گوید که همۀ افراد یک ملتی آزادند در اینکه عقاید خودشان را بگویند، در اینکه سرنوشت خودشان را خودشان تعیین بکنند. (723)
25 / 9 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
به این یهودیها که در ایران هستند کسی حق ندارد تعرض بکند، اینها در پناه اسلام و مسلمین هستند، نه به یهودیها و نه به نصارا، اینهایی که مذهب رسمی دارند، حق ندارند و اخیراً به بهاییها
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 309
تعرض کردند و دولت [شاه] تعرض کرده؛ اینها یک نظر شیطنت دارند، به این نظر شیطنت اینها اعتنا نکنند مسلمین؛ اینها می خواهند سایر طبقات را به مسلمین بشورانند؛ شما اعتنا نکنید. (724)
25 / 9 / 57
* * *
ابتنای حکومت جمهوری اسلامی بر آرای مردم
حکومت، حکومت جمهوری اسلامی متکی به آرای عمومی است. در حکومت جمهوری، مجلس تشکیل خواهد شد، بعد مجلس جزئیات نوع جمهوری و مسائل مربوط به آن را تعیین خواهد نمود. (725)
30 / 9 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
اسلام نیامده است که بشر را تحت مضیقه قرار بدهد. اسلام [دارای] یک [مجموعه] قوانینی است که تمام اقشار بشر را برای آن احترامات قائل است. البته یک استثناهایی هست که آنهایی که شلوغ کارند، آنهایی که خرابکارند، برای آنها هیچ کس یک ـ عرض می کنم که ـ تساهلی قائل نیست؛ و اما مثل یهود که اهل ذمه هستند، و تمام اهل کتاب ـ نصارا، زرتشتیها ـ همۀ اینها در مملکت اسلامی با ـ عرض می کنم که ـ رفاه و با احترام، آنجا توقف می کنند. و اینکه گفته شده است که اگر یک حکومت اسلامی تأسیس بشود، چه خواهد شد و چه خواهد شد، اینها تبلیغاتی است که برای نگهداری شاه و برای به هم زدن این نهضت این تبلیغات می شود و این تبلیغاتْ غلط است. (726)
1 / 10 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 310
توجّه به مقتضیات زمان و مکان در تشریع احکام اسلام
برادران اهل سنت هرگز از اقلیتهای مذهبی نیستند. و ما بارها گفته ایم که رفتارمان با اقلیتهای مذهبی بسیار خوب خواهد بود. اسلام آنها را محترم شمرده است. ما به آنان تمام حقوقشان را می دهیم. آنان حق دارند در مجلس وکیل داشته باشند و آزادند به فعالیتهای سیاسی ـ اجتماعی بپردازند و آزادانه امور مذهبی خود را انجام دهند. آنان ایرانی هستند و مثل سایر ایرانیان در زیر چتر حکومت اسلامی زندگی با امنیت کامل خواهند داشت. (727)
7 / 10 / 57
* * *
تطبیق احکام اسلام با شرایط زمان و مکان
قوانین اسلام همیشه با شرایط زمان و مکان قابل تطبیق است. و اینطور نیست که در یک زمان، حکم اسلامی مفید باشد و در زمان دیگر مضر. البته در بعضی از زمانها موضوع حکمی تحقق پیدا نمی کند و آن حکم متروک می شود. (728)
7 / 10 / 57
* * *
حق آزادی زنان در انتخاب همسر
در مورد ازدواج، اسلام آزادی در انتخاب شوهر را به زن داده است. هر زنی می تواند هر شوهری را که مایل باشد اختیار نماید، البته در چهارچوب قوانین اسلام. (729)
7 / 10 / 57
* * *
جایگاه والای زن در نظام اسلامی
تبلیغات سوء شاه و کسانی که با پول شاه خریده شده اند، چنان موضوع آزادی زن را برای مردم مشتبه کرده اند که خیال می کنند فقط اسلام آمده است که زن را خانه نشین کند. چرا با درس
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 311
خواندن زن مخالف باشیم؟ چرا با کار کردن زن مخالف باشیم؟ چرا زن نتواند کارهای دولتی انجام دهد؟ چرا با مسافرت کردن زن مخالفت کنیم؟ زن، چون مرد در تمام اینها آزاد است. زن هرگز با مرد فرقی ندارد. آری در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولی لازم نیست که [حجاب وی] چادر باشد. بلکه زن می تواند هر لباسی را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ما نمی توانیم و اسلام نمی خواهد که زن به عنوان یک شیء و یک عروسک در دست ما باشد. اسلام می خواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانی جدی و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمی دهیم تا زنان فقط شیئی برای مردان و آلت هوسرانی باشند. (730)
7 / 10 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
اقلیتهای مذهبی در اسلام احترام دارند، آزادی دارند. بدانید آنها بهتر به زندگی خود ادامه خواهند داد. نمایندۀ یهودیان آمد اینجا، و من به آنها اطمینان دادم که با آنها به احترام رفتار خواهد شد. (731)
10 / 10 / 57
* * *
ابتنای نظام جمهوری اسلامی بر آرای عمومی و موازین اسلامی
(جمهوریت و اسلامیت نظام)
حکومت اسلامی حکومتی است بر پایۀ قوانین اسلامی. در حکومت اسلامی استقلال کامل حفظ می شود. ما خواستار جمهوری اسلامی هستیم. جمهوری، فرم و شکل حکومت را تشکیل می دهد و اسلامی، یعنی محتوای آن فرم، قوانین الهی است. (732)
18 / 10 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 312
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
اقلیتهای مذهبی در آینده آزاد هستند و در ایران در رفاه زندگی خواهند کرد، و ما با آنها با کمال انصاف و مطابق با قانون عمل خواهیم کرد. آنان برادران ایرانی ما هستند. (733)
18 / 10 / 57
* * *
آزادی زنان
اسلام با آزادی زن نه تنها موافق است بلکه خود پایه گذار آزادی زن در تمام ابعاد وجودی زن است. (734)
20 / 10 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
همۀ اقلیتهای مذهبی در اسلام محترم هستند. همه گونه آزادی برای انجام فرایض مذهبی خود دارند. ما با هیچ بشری ضدیت نداریم. آنان ایرانی اند و مثل سایر ایرانیان همه گونه حق دارند. (735)
21 / 10 / 57
* * *
حق رأی برای اقلیتهای مذهبی
ما کراراً این مطلب را گفته ایم که اسلام نسبت به اقلیتهای مذهبی احترام قائل است و آنها در این مملکت ما آزادند و حتی حق رأی دارند، حق تعیین وکیل دارند. و آنچه گفته شده است که ما مخالف با آنها هستیم تبلیغاتی است که شاه به راه انداخته است. اسلام همیشه با آنها به طور مسالمت رفتار کرده است و حتماً زندگی آنها در حکومت اسلامی بهتر از الآنشان است. (736)
22 / 10 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 313
آزادی زنان در مشارکت در امور اجتماعی
زنان آزاد هستند در بسیاری از امور شرکت کنند؛ آزادی به معنای واقعی نه آنطور که شاه می خواست. (737)
25 / 10 / 57
* * *
حق آزادی زنان
زنان همچون مردان در ساختن جامعۀ اسلامی فردا شرکت دارند. آنان از حق رأی دادن و رأی گرفتن برخوردارند. در مبارزات اخیر ایران، زنان ایران نیز سهمی چون مردان دارند. ما همه گونه آزادی را به زن خواهیم داد. البته جلوی فساد را می گیریم و در این مورد دیگر بین زن و مرد فرقی نیست. (738)
3 / 11 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در نظام اسلامی
اقلیتهای مذهبی در اسلام احترام دارند، و آنها هم مثل سایر اقشار ملت با رفاه در آنجا زندگی خواهند کرد و هیچ گرفتاری برای آنها نخواهد بود. (739)
3 / 11 / 57
* * *
آزادی فعالیت مطبوعات در حدود موازین
روزنامه هایی که مضر به حال ملت نباشد و روزنامه هایی که نوشته شان گمراه کننده نباشد، آزادند. (740)
3 / 11 / 57
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در نظام اسلامی
اقلیتهای مذهبی نیز همه محترم هستند و حقوق آنان در اسلام و جمهوری اسلامی محفوظ است. (741)
7 / 11 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 314
تساوی افراد در برابر دادگاه
ملت ما مُسْلم است، علاقه مند به اسلام است، عدل اسلامی را دیده است؛ تاریخ ما از حکومتهایی که در صدر اسلام بوده است خبر به ما داده است که وضع حکومتها چه بوده است، وضع حاکم چه بوده است. حضرت امیرالمؤمنین، علی ابن ابیطالب، که حاکم بر یک صحنۀ بزرگ [بوده است]، یک ممالک بزرگ، از عربستان سعودی گرفته تا مصر، ایران، عراق و سوریه و سایر جاها را داشته است، همین قاضی ای که خودش قرار داده برای قضا، وقتی که یک نفر یهودی [علیه] او دعوی کرده است و ادعا کرده است چیزی را، قاضی [آن حضرت] را خواسته و او هم آمده است در محضر قاضی و با یهودی در عرض هم نشسته اند، و دادخواهی شده است، و قاضی حکم برخلاف حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ یعنی حکومت وقت کرده است، و [آن حضرت] تسلیم بوده است. (742)
16 / 11 / 57
* * *
منع بازداشت خودسرانه
این روزها مشاهده می شود که افراد و اشخاص متفرقه به خانه های مردم هجوم برده و احیاناً باعث ناراحتی خانواده ها می شوند. گرچه بسیاری از اینگونه افراد به خاطر سوابق سوء خود مستحق تنبیه و مجازاتند اما برای اینکه افراد بیگناه خانواده ها به زحمت نیفتند، لازم دانستم که از شما فرزندان عزیز بخواهم از این به بعد بدون کسب اجازه از دولت قانونی به خانۀ هیچ کس حمله نکنید و کسی را از پیش خود توقیف ننمایید. (743)
27 / 11 / 57
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 315
اصل قانونی بودن تعقیب و دادرسی
جنایتکاران و ظَلَمه که دستشان به خون مردم و تجاوز به حقوق ملت آلوده است، نباید از کیفر معاف گردند ولی کیفر مجرمان نباید بدون نظم و حساب و توسط افراد غیر مسئول انجام گیرد. شما مجرمان جنایتکار را شناسایی کنید و به دولت موقت انقلاب اسلامی معرفی نمایید تا با دستور دولت، اقدام به بازداشت و محاکمه شود. (744)
27 / 11 / 57
* * *
اصل تساوی در برابر دادگاه
حضرت امیر در عین حالی که ممالک کثیره ای... تحت سیطره اش بود وقتی که یک یهودی به او ادعا کرد، ادعا به یک سلطان وقت، به یک امیر وقت کرد که ایران و عراق و حجاز و مصر و همۀ اینها تحت سیطره اش بود، رفت پیش همان قاضی که حضرت امیر او را قاضی کرده بود... قاضی خواست حضرت امیر را. آمد نشست جلو. جلو قاضی نشست. محاکمه کردند و حکم برخلاف حضرت امیر داد. قبول کرد حضرت امیر. منتها یهودی مُسْلم شد... این یک نمونه از قضیۀ دمکراسی بودن اسلام. (745)
27 / 11 / 57
* * *
منع بازداشت خودسرانه
از این پس جوانان مؤمن و باایمان نباید بدون اطلاع دولت موقت انقلاب و مراجع ذی صلاح کسی را بازداشت کنند. (746)
27 / 11 / 57
* * *
رئیس دولت در زمان حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ در محضر
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 316
اصل تساوی افراد در برابر دادگاه
قاضی حاضر شد، و با آن یهودی که ادعا داشت ـ یا ایشان ادعا داشتند ـ طرح دعوا کردند و قاضی وقتی که خواست احترامی از حضرت امیرالمؤمنین بکند، ایشان گفتند حق نداری؛ در محضر قضا ما یکی هستیم. و بعد هم حکم را علیه او ـ علیه حضرت امیر ـ داد و ایشان تسلیم شدند. اسلام [دارای] یک همچو امری است. (747)
5 / 2 / 58
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی در اسلام
این اقلیتهای مذهبی، از قبیل زرتشتی، از قبیل یهودی، از قبیل نصارا، که در ایران گروههای فراوانی هستند، اینها را هم اسلام برایشان احترام قائل است؛ می خواهد که اینها هم به حقوق خودشان برسند. (748)
7 / 2 / 58
* * *
اصل تساوی افراد در نظام اسلام
اسلام، مابین عرب و عجم و ترک و کرد، هیچ فرقی نگذاشته است و ما مفتخریم که اسلام از میان عرب برخاسته، و در عین حال عرب را بر عجم و عجم را بر عرب برتری نداده است. (749)
28 / 2 / 58
* * *
اصل تساوی افراد در برابر قانون
با آنکه در اسلام برای مجازات مجرمین فرقی بین گروهها نیست و همه در مقابل قانون برابر هستند، و باید مجرمینی که با پوشیدن لباس روحانیت خود را در این صف وارد کرده اند به مجازات
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 317
برسند، لکن، به طوری که اطلاع می دهند، عده ای مخالف اسلام و روحانیت درصدد هستند که با اسم تصفیه، روحانیت را بکوبند، و راه را برای ستمگران باز کنند. (750)
3 / 3 / 58
* * *
ـ منع رفتارهای غیرانسانی و خشونت‌آمیز با زندانیان
من اعلام کردم این را، اعلامیه داده ام، که حبسی را در حکومت اسلامی ـ ولو هر چه مجرم باشد ـ حبسی [محبوس] را حق ندارند به اینکه گرسنگی بدهند، حق ندارند به اینکه یک سیلی به او بزنند، حق ندارند به اینکه او را شکنجه بکنند، حق ندارند که یک کلمۀ درشت به او بگویند. آنقدری که حقش این است که محاکمه اش بکنند، هر طور جرمی که دارد به آن جرم [مجازات] بکنند، جزا به او بدهند؛ بیشتر از این نه، زاید بر این نه. (751)
25 / 2 / 58
* * *
برابری افراد در نظام اسلامی
در اسلامْ نژاد، زبان، قومیت و گروه و ناحیه مطرح نیست. تمام مسلمین ـ چه اهل سنت و چه شیعی ـ برادر و برابر و همه برخوردار از همۀ مزایا و حقوق اسلامی هستند. (752)
6 / 6 / 58
* * *
برابری افراد در نظام اسلامی
در اسلام نژاد، گروه، دستجات، زبان، این طور چیزها مطرح نیست. اسلام برای همه است و به نفع همه. و ما با شما برادر هستیم به حکم قرآن، به حکم اسلام؛ و از هم جدا نیستیم. با
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 318
کردها، با ترک ها، با بلوچ ها، همه برادر و باید با هم زندگی کنیم. (753)
7 / 6 / 58
* * *
برابری افراد در نظام اسلامی
در اسلام کُرد و ترک و فارس و بلوچ و لر و ترکمن و غیر اینها مطرح نیست. اسلام برای همه است؛ و جمهوری اسلامی حق همۀ گروهها را با عدالت اسلامی ادا خواهد کرد. (754)
12 / 6 / 58
* * *
اصل حاکمیت قانون در نظام اسلامی
ما یک همچو اسلامی که عدالت باشد در آن، اسلامی که در آن ظلم هیچ نباشد، اسلامی که آن شخص اوّلش با آن فرد آخر همه در سواء در مقابل قانون باشند، در اسلام آن چیزی که حکومت می کند یک چیز است، و آن قانون الهی. پیغمبر اکرم هم به همان عمل می کرده است؛ خلفای او هم به همان عمل می کردند؛ حالا هم ما موظّفیم که به همان عمل کنیم. قانون حکومت می کند. شخص هیچ حکومتی ندارد. آن شخص ولو رسول خدا باشد، ولو خلیفۀ رسول خدا باشد، شخص مطرح نیست در اسلام. در اسلام قانون است، همه تابع قانون اند و قانون هم قانون خداست. قانونی است که از روی عدالت الهی پیدا شده است. قانونی است که قرآن است؛ قرآن کریم است، و سنت رسول اکرم است. همه تابع او هستیم و همه باید روی آن میزان عمل بکنیم. فرقی مابین اشخاص نیست در قانون اسلام. فرقی مابین گروهها نیست. (755)
14 / 6 / 58
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 319
برابری افراد در نظام اسلامی
اسلام برنامه اش این است که مابین فقیر و غنی و نمی دانم، کُرد و ترک و لُر و اینها فرق نگذارد. همه برادر و همه برابر، و برای همه است. (756)
18 / 6 / 58
* * *
اصل استقلال قضایی در نظام دادرسی و لزوم توصیه‌ناپذیری قضات
مسئلۀ قضا هم که می دانید چقدر مسئلۀ مهمی است در شرع. سروکار شما با چه چیزهایی هست که همۀ حیثیت اشخاص در دست شماست. باید البته با کمال احتیاط، و با کمال قدرت [عمل کنید].
هم احتیاط باید در کار باشد؛ هم قدرت باید در کار باشد. کسی که مجرم است باید به جزای خودش برسد و توصیه از احدی قبول نباید بشود. من این را کراراً گفته ام، اگر از من توصیه برای کسی آمد، از دفتر من برای کسی توصیه آمد، از کسانی که به من مربوطند توصیه آمد، بزنید به دیوار! قاضی نباید تحت تأثیر کسی باشد. قاضی آزاد است و باید در محیط آزاد عمل بکند. توصیه ها را هیچ به آن اعتنا نکنید. اگر یکوقت توصیۀ بحقی است که خوب، آن وقت شما البته باید توصیۀ بحق را رسیدگی بکنید. بر فرض که توصیه هم نشود، باید رسیدگی بکنید. اگر خدای نخواسته یک توصیه ای است که ناحق است، هیچ نباید به آن اعتنا کرد. در هر صورت قاضی مستقل است و خودش باید نظر بدهد؛ لکن خدا را شاهد ببیند. این قلمی که دست می گیرد قلمی است که ممکن است که آبروی یک مُسْلِمی را از بین ببرد؛ و ممکن است احقاق حقی بکند. و همین طور در همۀ امورباید خدای تبارک و تعالی را ناظر و حاضر ببینید. (757)
20 / 7 / 58
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 320
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای نژادی در حکومت اسلامی
ما کراراً عرض کردیم به همۀ برادرهای کُردِمان که آمدند اینجا، برادرهای بلوچمان که آمدند اینجا، که اسلام اینطور مرزهایی که در سایر مسلکها هست ندارد. اسلام با صراحت می گوید که آنی که پیش خدا کرامت دارد، آدم مُتقی است. آدمی است که روشش صحیح باشد؛ تقوا داشته باشد، فاسد نباشد؛ مُفسِد نباشد. و نسبت به همۀ عرب و عجم و کرد و ترک و اینها به طور علی السواء بهمه نظر دارد. (758)
29 / 7 / 58
* * *
ـ اصل تساوی اشخاص در برابر قانون
ـ اصل تساوی اصحاب دعوی در برابر دادگاه
ـ اصل استقلال وبی‌طرفی قاضی دردادرسی
حکومت [اسلامی]... ولیِ امرش ـ که حالا به سلطان یا رئیس جمهور تعبیرش می کنند ـ در مقابل قانون با پایین ترین فردی که در آنجا زندگی می کنند [باید] علی السواء باشد. در حکومت صدر اسلام این معنی بوده است، حتی قضیه ای از حضرت امیر در تاریخ است؛ در وقتی که حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ حاکم وقت و حکومتش از حجاز تا مصر و تا ایران و جاهای بسیاری دیگر بسط داشت. قضات هم از طرف خودش تعیین می شد. در یک قضیه ای که ادّعایی بود بین حضرت امیر و یک نفر یمنی که آن هم از اتباع همان مملکت بود. قاضی حضرت امیر را خواست. در صورتی که قاضی دست نشاندۀ خود او بود. و حضرت امیر بر قاضی وارد شد و قاضی خواست به او احترام بگذارد. امام فرمود که در قضا به یک فرد احترام نکنید، باید من و او علی السواء باشیم. و بعد هم که قاضی بر ضد حضرت امیر حکم کرد، با روی گشاده قبول کرد. این حکومتی است که در مقابل قانون،
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 321
همگی علی السواء حاضرند، برای اینکه قانون اسلام، قانون الهی است. (759)
17 / 8 / 58
* * *
اصل تساوی اشخاص در برابر قانون
کُردها یا غیر کُردها و همۀ طوایفی که در ایران زندگی می کنند؛ همگی در مقابل قانون علی السواء هستند، در مقابل دولت علی السواء هستند. هیچ فرقی بین کُرد و ترک و لُر و غیره نیست. ما حکومت اسلامی داریم می گوییم. حکومت اسلامی همان است که در صدر اسلام بوده است که همه طوایف در مقابل قانون علی السواء بودند. ما الآن می خواهیم یک همچو معنایی را متحقَّق بکنیم که تمام طوایف علی السواء باشند. (760)
17 / 8 / 58
* * *
حق تعیین سرنوشت
البته آزادید هر رأیی دلتان می خواهد بدهید، اما بیتفاوت نباشید نسبت به سرنوشت مملکت خودتان، نسبت به اسلام، نسبت به ملت. نسبت به کشور بیتفاوت نباشید. (761)
18 / 8 / 58
* * *
اصل آزادی اعتقاد در اسلام
ما هرگز نمی خواهیم ارزشهای اسلامی را بر غرب تحمیل کنیم. نه بر غرب و نه بر شرق، بر هیچ کس و هیچ جا اسلام تحمیل نمی شود. اسلام با تحمیل مخالف است. اسلام مکتب تحمیل نیست. اسلام آزادی را به تمام ابعادش ترویج کرده است. ما فقط اسلام را ارائه می کنیم. هرکس خواست می پذیرد و هرکس
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 322
نخواست نمی پذیرد. (762)
9 / 9 / 58
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
[اقلیتهای مذهبی] با سایر افراد ایران در همه چیز مشترک و حقوقشان به حسب قوانین داده می شود. و در حکومت اسلامی آنها در رفاه و آسایش و آزادی هستند. و یک وقت گفته می شود و مراد این است که طوایفی که در ایران هستند. (763)
26 / 9 / 58
* * *
برابری و برادری اقوام اسلامی
اقلیتها یک وقت گفته می شود به اقلیتهای مذهبی که در ایران این اقلیتها هست. آنها با سایر افراد ایران در همه چیز مشترک و حقوقشان به حسب قوانین داده می شود. و در حکومت اسلامی آنها در رفاه و آسایش و آزادی هستند. و یک وقت گفته می شود و مراد این است که طوایفی که در ایران هستند، مثل کرد و لر و ترک و فارس و بلوچ و امثال اینها. این را البته من میل ندارم که اسمش را اقلیتها بگذارند. برای اینکه این کانّه یک جدایی بین برادرها از آن فهمیده می شود و در اسلام همچو جدایی ابداً مطرح نیست. جدایی نیست ما بین دو تا مسلمی که با دو زبان صحبت می کنند. مسلمی که عرب است، مسلمی که عجم است. (764)
26 / 9 / 58
* * *
اصل تساوی اصحاب دعوی در دادگاه
همانطوری که در صدر اسلام بود که حکومت نسبت به تمام افراد به یک نظر و قانون نسبت به تمام افراد یک طور جریان
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 323
دارد، حکومتی که رئیس حکومت را به دادگاه می خواهد و می رود به دادگاه. در زمان علی بن ابیطالب ـ سلام الله علیه ـ که اختلافی بین ایشان و یک نفر از افراد ذمّی، یهودی پیدا شد، همان قاضی که خود ایشان تعیین کرده بودند، احضار کرد حضرت را. حاکم وقت را احضار کرد، ولیّ امر وقت را احضار کرد. ایشان هم رفتند. وقتی هم رفتند آنجا قاضی می خواست یک احترامی بگذارد. حتی به اینکه کنیۀ حضرت را ذکر کند. به حسب نقل، این است که ایشان گفتند نه. قاضی باید نسبت به همه علی السّوا باشد، نظرش یک جور باشد. از آداب قضای اسلامی یکی این است که وقتی نگاه هم می خواهد بکند به طرفین، یکی را بیشتر نگاه نکند از دیگری، علی السّوا باشد. در نشستن جوری نباشد که یکی بالاتر بنشیند، یکی پائین تر بنشیند. (765)
26 / 9 / 58
* * *
اصل برابری در اسلام
اصلاً این مسئله طرح می شود در اسلام که یکی بومی است یکی غیربومی؟! بومی و غیربومی دیگر در کار نیست. همه اسلام است و همه مسلمین اند و همه برادرند و همه مثل هم هستند. آن بیاید در این شهر و این برود در آن شهر، هیچ فرقی در اسلام نیست. در اسلام نه این طور نژاد و تعصب نژادی هست و نه اختلافاتی که در جاها و رژیمهای دیگری هست، هست. (766)
26 / 9 / 58
* * *
رعایت حقوق متهم
در این ور هم همین ابن ملجم ـ لعنت الله علیه ـ که ایشان [حضرت علی علیه السّلام] را ضربت زد و گرفتند او را، آنطور با
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 324
او ملاطفت کرد و سفارش کرد و از آن غذایی که برایش آوردند، گفتند برای او هم ببرید. و بعد هم سفارش کرد اگر من خودم خوب شدم که خودم می زنم ـ حتماً بدانید عفوش می کرد ـ و اگر من خوب نشدم با این مدارا کنید. خوب قصاص می خواهید بکنید: «ضَرْبَةً بِضَرْبَةٍ». (767)
2 / 10 / 58
* * *
احترام به حقوق اقلیتهای دینی
شما گمان نکنید که الآن هم ما باز یک مملکت اسلامی داریم به معنای حقیقی اش. اسلام اگر تحقق پیدا بکند ان شاءالله آن وقت شما خواهید دید که با مسیحییّن، با سایر اقوام چه خواهد کرد و با آنها با چه سِلمی، با چه مسالمتی، با چه محبتی رفتار خواهد کرد... این رئیس مذهب ما حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ هست که وقتی می شنود که یک زن ذمی را که یهودی شاید بوده است، این را خلخال از پایش لشکر کذا درآوردند، آن قدر ناراحت می شود، که می گوید اگر انسان بمیرد در یک همچو امری، سزاوار است. (768)
15 / 10 / 58
* * *
آزادی انتخاب شغل
انسان در انتخاب شغلها و سایر انواع انتخابات آزاد است. آزاد خلق شده است. و در اسلام آزادی به او اعطا شده است. لکن خود انسانها در انتخاب شغل، مختلف هستند، و این اختلاف تابع آن اختلاف نفسانی خودشان و اخلاق باطنی خودشان است. (769)
23 / 2 / 59
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 325
حدود آزادی قلم و بیان
قلم آزاد است، اما هر قلمی ؟! بیان آزاد است، اما هر بیانی؟! یک بیان است که یک مملکت را به دامن ابرقدرتها می اندازد. آیا این بیان آزاد است؟! این را ما بگوییم آزادی، که مملکت ما را به فساد بکشید؟! یک قلمی است که با صهیونیسم و امثال اینها روابط دارد. یک روزنامه ای که با بودجۀ آنها اداره می شود و خودشان تیراژی ندارند تا خود را اداره کنند. ما باید به اینها بگوییم آزاد هستید؟! ... باز هم ما بگوییم که شما آزادید؟! فقط به واسطۀ کلمۀ آزادی! باید حدود آزادی آن چیزی باشد که ملت می خواهد. نه اینکه بر خلاف ملت آدم آزاد است. خوب من آزادم، یک تفنگ هم دستم هست بزنم یک کسی را بکشم. این چه آزادی است؟ آزادی موازین دارد... (770)
26 / 2 / 59
* * *
حدود و ثغور آزادی بیان در نظام جمهوری اسلامی
معنی آزادی این نیست که کسی بخواهد توطئه کند، در توطئه هم آزاد است، نه، در توطئه آزاد نیست؛ یا حرفهایی را بزند که شکست ملت است، شکست نهضت است، این آزادی نیست. در چهارچوب این نهضت، انقلاب اسلامی، همۀ مردم آزاد هستند. (771)
31 / 2 / 59
* * *
احترام و اهتمام نسبت به حقوق اقلیتهای مذهبی
مجلس جمهوری اسلامی همان سان که در خدمت مسلمین است و برای رفاه آنان فعالیت می نماید، برای رفاه و آسایش اقلیتهای مذهبی ـ که در اسلام احترام خاصی دارند و از قشرهای محترم کشور هستند ـ اقدام و فعالیت می نماید، و اساساً آنان با
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 326
مسلمانان در صف واحد و برای کشور خدمت می کنند و در صف واحد از تمام ارزشها و مآثر آن برخوردار می باشند. (772)
7 / 3 / 59
* * *
اصل حاکمیت قانون
کوشش کنید که عادت بدهید خودتان را بر اینکه با اهالی کشور خودتان حکمفرمایی برخلاف حق نکنید. رحیم باشید. اگر یک کسی هم خلاف کرد، شما به طور خشونت با او عمل نکنید. به قانون باید عمل بشود. (773)
15 / 3 / 59
* * *
اصل برابری همۀ افراد در نظام اسلامی
پیغمبراکرم که شخص اول بود و بنیانگذار اسلام و بنیانگذار هدایت مردم، سیره اش را بروید ببینید چه جور بوده. آیا هیچ وقت سلطه جو بوده؟ وقتی با همین اشخاصی که رفقایش بودند، دوستانش بودند، دیگر سیاه و سفید و اینها مطرح نبود، نشسته بودند همه با هم، دور هم می نشستند؛ یکی آنجا بنشیند یکی پهلویش، بالا و پایین باشد، این هم نبوده. (774)
15 / 4 / 59
* * *
اصل تساوی افراد
اسلام آمده است که همۀ نژادها باهمند؛ مثل دنده های شانه می مانند؛ هیچ کدام بر هیچ کدام تفوق ندارند، نه عرب بر عجم و نه عجم بر عرب و نه ترک بر هیچ یک از اینها و نه هیچ نژادی بر دیگری و نه سفید بر سیاه و نه سیاه بر سفید، هیچ کدام بر دیگری فضیلت ندارند. فضیلت با تقواست، فضیلت با تعهد است، با
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 327
تعهد به اسلام است. (775)
18 / 5 / 59
* * *
حق تعیین سرنوشت
ملت خودش است که سرنوشت خودش را به دست دارد. اینطور نیست که ملت ما از همه چیز بیخبر باشد و سرنوشتش را در کاخ سفید برایش طرح بکنند یا در کرملین. خود ملت است که با رأی خودش رئیس جمهور تعیین می کند. جمهوری اسلامی را رأی به آن می دهد و با رأی خودش که متمرکز است در مجلس، دولت را تعیین خواهد کرد و همۀ امور دست خود ملت است. امروز مثل زمان رژیم طاغوتی نیست که ملت هیچکاره باشد و همۀ امور دست یک نفر یا یک عده باشد. ملت همه کاره است و همه هم با رأی خود ملت است و همه چیزها هم به نفع ملت است ان شاءالله . (776)
26 / 5 / 59
* * *
بی‌طرفی در امر قضا
قاضی یک نفر آدمی است که بدون اینکه هیچ نظری داشته باشد ـ راجع به قضیه ـ اگر برادرش را آوردند پیشش که قضاوت کند، همان طور باشد که اگر دشمنش را آوردند؛ یعنی، در قضا آنطور باشد. حکمی که می خواهد بکند بین برادرش و بین دشمنش، در حکم فرق نگذارد. نمی گویم در عوارض نفسانی، نخیر، در حکم؛ یعنی، همان طوری که برای برادرش حکم بحق باید بکند، برای دشمنش هم همان طور، علی السّواء باشد پیشش همه. (777)
25 / 5 / 59
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 328
تساوی افراد در دادگاه
شما شنیده اید که حضرت امیر با آن ظاهراً یهودی بود که در محضر قاضی واقع شدند، در صورتی که حضرت امیر رئیس بود. وقتی که احضارش کرد، رفت پیش قاضی. قاضی وقتی که اباالحسن به ایشان گفت، اشکال کرد به او که نه، به آن هم هر چه می گویی به من هم همین طور بگو. این دستوری است برای همۀ ماها که باید در مسند قضا، یکی که نشست، همۀ ملت پیشش با یک نظر باشد. تمام نظرش به اجرای عدالت باشد. عدالت، در دشمنش هم به طور عدالت، در دوستش هم به طور عدالت. نه اینجا مسامحه کند و نه آنجا سختگیری کند. (778)
25 / 5 / 59
* * *
اصل تساوی اشخاص در مقابل قانون
در اسلام همه کس حتی پیامبر عظیم الشأن ـ صلی الله علیه وآله ـ در مقابل قانون، بی امتیاز در یک صف هستند و احکام قرآن و اسلام بر همه جاری است، و شرف و ارزش انسانها در تبعیت از قانون است که همان تقواست و متخلف از قانون مجرم و قابل تعقیب است. (779)
29 / 12 / 59
* * *
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتهای مذهبی
حقوق همۀ افراد، چه برادرهای اهل سنت و چه برادرهای اهل تشیع و چه آنهایی که اقلیت مذهبی رسمی دارند، حقوق آنها همه هم در قانون اساسی ملحوظ شده است و هم اسلام برای همۀ آنها حقوق قائل است و با عدل اسلامی رفتار می کند. (780)
24 / 1 / 60
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 329
اصل حاکمیت قانون
همه باید مقید به این باشید که قانون را بپذیرید، ولو برخلاف رأی شما باشد. باید بپذیرید، برای اینکه میزان اکثریت است؛ و تشخیص شورای نگهبان که این مخالف قانون نیست و مخالف اسلام هم نیست، میزان است که همۀ ما باید بپذیریم. من هم ممکن است با بسیاری از چیزها، من که یک طلبه هستم، مخالف باشم. لکن وقتی قانون شد [تصویب] خوب، ما هم می پذیریم. (781)
6 / 3 / 60
* * *
اصل حاکمیت قانون
در کشوری که قانون حکومت نکند، خصوصاً، قانونی که قانون اسلام است، این کشور را نمی توانیم اسلامی حساب کنیم. کسانی که با قانون مخالفت می کنند اینها با اسلام مخالفت می کنند. کسانی که با مصوبات مجلس بعد از اینکه شورای نگهبان نظر خودش را داد باز مخالفت می کنند، اینها دانسته یا ندانسته با اسلام مخالفت می کنند. اگر همۀ اشخاصی که در کشورمان هستند و همۀ گروههایی که در کشور هستند و همه نهادهایی که در سرتاسر کشور هستند به قانون خاضع بشویم و قانون را محترم بشمریم، هیچ اختلافی پیش نخواهد آمد. اختلافات از راه قانون شکنیها پیش می آید. اگر قانون حکومت کند در یک کشوری [اختلافی دیگر نخواهد بود]. چنانچه از صدر عالم تاکنون تمام انبیا برای برقرار کردن قانون آمده اند و اسلام برای برقراری قانون آمده است و پیغمبر اسلام و ائمۀ اسلام و خلفای اسلام تمام برای قانون خاضع بوده اند و تسلیم قانون بوده اند. ما هم باید تبعیت از پیغمبر اسلام بکنیم و از ائمۀ هدی [پیروی] بکنیم و به قانون هم عمل کنیم و هم خاضع باشیم در مقابل قانون. قانون برای همه
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 330
است. البته چنانچه به قانون بخواهند عمل کنند و یک دزدی را به جای خودش بنشانند، آن دزد صدایش در می آید، لکن باید به آن دزدی که مقابل قانون می خواهد عرض اندام کند، توجه داد که این قانون است. (782)
18 / 3 / 60
* * *
اصل حاکمیت قانون
شماها باید خودتان را تطبیق بدهید با قانون، نه قانون [خودش را] با شما تطبیق بدهد. اگر قانون بنا باشد که خودش را تطبیق بدهد با یک گروه، تطبیق بدهد با یک جمعیت، تطبیق بدهد با یک شخص، این قانون نیست. قانون در رأس واقع شده است و همۀ افراد هر کشوری باید خودشان را با آن تطبیق بدهند. اگر قانون بر خلاف خودشان هم حکمی کرد، باید خودشان را در مقابل قانون تسلیم کنند، آن وقت است که کشور کشور قانون می شود. (783)
18 / 3 / 60
* * *
حق محاکمۀ بدون تأخیر
از جملۀ مهمات رسیدگی سریع به پرونده های زندانیان و خصوصاً آنانکه جرمشان مادون جرم گروهکهای مفسدین و ملحدین اغتشاش گر است. رسیدگی به پرونده های کسانی که به عللی به تعویق افتاده است اولویت دارد. (784)
22 / 11 / 60
* * *
لزوم رفتار انسانی با زندانیان
جان و مال و ناموس یک ملت در دست این قضات است و در دست این دادگاههاست و مسئول این مسائل هستند و باید تا آن
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 331
مقداری که می توانند، تا آن مقداری که قدرت دارند، توجه بکنند به مصالح عمومی اسلام؛ نه آن که گناهکار است از او بگذرند، و نه آن که ـ خدای نخواسته ـ گناهکار نیست یک وقتی مبتلا بشود. قاضی باید یک آدم قاطعی باشد که در دو طرف قضیه قاطعیت داشته باشد. اگر یک کسی به حسب حکم شرع، باید این را کشت، ترحم نکنند؛ جایز نیست. اگر باید ـ فرض بفرمایید که ـ حبس و تعزیر بشود، تعزیر بکنند. و اگر یک کسی ـ خدای نخواسته ـ یک آدمی است که گناهکار نبوده است، بدون وقفه او را تبرئه کنند و بدون وقفه او را آزاد کنند... آنها هم که گناهکارند حق نیست به اینکه با آنها معاملۀ غیر انسانی بکنند. آنها [که] مستحق قتل اند، باید قتل بشوند، مستحق اعدام اند، اعدام باید بکنند؛ اما زاید بر آن بخواهند کارهایی بکنند، این را بدانند که مسئول هستند. و همین طور متصدیان حبسها و زندانها باید این معنا را توجه داشته باشند، چه اشخاصی که در رأس هستند و چه اشخاصی که مشغول اجرای عمل هستند، باید این معنا را توجه بکنند که حدود الهی معنایش این نیست که یک کسی که مستحق قتل است ما فحشش بدهیم؛ جایز نیست این، یا به او سیلی بزنیم؛ حق نیست؛ یعنی، قصاص دارد این. یک نفر آدم جانی که دارند می برند بکشندش، اگر شما یک سیلی بزنید، او حق دارد به شما سیلی را عوض بزند و خلاف شرع کردید. گمان نکنید که حالا که این آدم توی حبس آمده است، ما باید با او رفتار بد کنیم. ان شاءالله ، [اجحاف] نمی کنید و نباید بکنید. (785)
31 / 5 / 61
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 332
شناسایی حق تألیف توسط دولت اسلامی
حق طبع و نشر، بدین معنی که کتابی را که کسی چاپ کرده و نشر نموده دیگری حق نداشته باشد با به دست آوردن یک نسخه از آن، آن را تجدید چاپ و نشر نماید، شرعی نیست؛ ولی اگر دولت اسلامی مصلحت دید [و] مقرراتی در اینباره وضع نمود مراعات آن لازم است. (786)
آبان 1361
* * *
حقوق اقلیتهای مذهبی در نظام اسلامی
شما این مطلب را باید بدانید که دولت اسلامی اگر به وظایف اسلامی عمل کند، برای همۀ قشرها، برای همۀ دینهایی که رسمی هستند در ایران، برای همۀ اینها احترام قائل است، برای همۀ اینها؛ همانطوری که برای سایر قشرهای ملت مسلمان احترام قائل است، برای آنها هم قائل است و این نیست جز اینکه اسلام اینطور است. شما در تاریخ شاید دیده باشید که وقتی که لشکر معاویه آمد و چند نفر را چه کرد و یکی از زنهای اهل مذاهب رسمی را، آن، خلخال را از پایش درآورد، حضرت امیر که [رئیس] حکومت آنوقت بود ـ به حسب نقل ـ فرموده است که شنیدم خلخال از پای یک کسی که با اسلام است و تابع اسلام است درآورده اند و اگر کسی در این امر بمیرد، این را نباید ملامت کرد. اینطور پشتیبان است. (787)
27 / 8 / 61
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 333
اصل برادری و برابری و منع نژادپرستی در نظام اسلام
نغمۀ نژادپرستی، طرح اینکه کرد، لر، فارس، اینها باید از هم جدا باشند و هر یک مستقلاً برای خود چیزی داشته باشند این آن است که اسلام آمده است که بردارد از میان این دیوارها را؛ اسلام آمده است که خراب کند. و همۀ شما و همۀ ما و همۀ مسلمین در تحت لوای «لااله الاالله » و توحید همقدم باشیم و همنفس باشیم و اسلام را به پیش ببریم. (788)
3 / 9 / 61
* * *
اصل آزادی انتخابات
ملت و شما و هرکس آزاد است همیشه و به هرکس که می خواهد رأی می دهد، ولو آنکه آقایان و ـ فرض کنید که ـ علمای حوزۀ علمیۀ تهران یا قم آنها را معرفی نکرده باشند. شما الزامی ندارید به اینکه هر چه آنها معرفی کردند شما هم همان را معرفی کنید. البته آنها بررسی کرده اند، تخصص در این امر دارند، بررسی از امور کرده اند و با بررسی، این کار را انجام داده اند، لکن این اسباب این نمی شود که کسی الزام کند کسی را که تو باید به فلان رأی بدهی. آزاد هستید و رضای خدا را در نظر بگیرید، و توجه به خدا داشته باشید و پای صندوقها بعد از اینکه اعلام کردند، تشریف ببرید و رأی خودتان را بدهید. (789)
11 / 9 / 61
* * *
منع بازداشت غیرقانونی و خودسرانه
هیچ کس حق ندارد کسی را بدون حکم قاضی که از روی موازین شرعیه باید باشد توقیف کند یا احضار نماید، هر چند مدت توقیف کم باشد. (790)
24 / 9 / 61
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 334
ممنوعیت جلب و تعقیب غیرقانونی افراد
[هیچ کس حق ندارد] کسی را جلب کند، یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه تعقیب و مراقبت نماید. (791)
24 / 9 / 61
* * *
ممنوعیت استراق سمع و افشای اسرار خصوصی
[هیچ کس حق ندارد] نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیر انسانی ـ اسلامی مرتکب شود، یا به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام کشف جرم یا کشف مرکز گناه گوش کند، و یا برای کشف گناه و جرم هر چند گناه بزرگ باشد، شنود بگذارد و یا دنبال اسرار مردم باشد، و تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری که از غیر به او رسیده و لو برای یک نفر فاش کند. تمام اینها جرم [و] گناه است و بعضی از آنها چون اشاعۀ فحشا و گناهان از کبایر بسیار بزرگ است، و مرتکبین هر یک از امور فوق مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آنها موجب حد شرعی می باشد. (792)
24 / 9 / 61
* * *
حق آزادی افراد با رعایت موازین اسلامی
ما نمی گوییم آرامش باشد، هر کسی بخواهد آزادی غربی باشد، بیاید بیرون ـ مثلاً ـ مشروب بخورد، یا دکان باز بکند برای خودش. این آزادی در حدود احکام اسلام است در حدود اخلاق انسانی است نه اینکه ـ مثلاً ـ آزاد باشد هر کاری دلش می خواهد توی خیابانها بکند. در هر صورت، تمام قطبهای اسلام را باید ما ملاحظه بکنیم؛ هم آن جهاتی که نباید پاسدار و پاسبان و اینطور چیزها به مردم تعدّی بکنند و نباید آنها هم خیال بکنند که حالا که اینطور شد، پس ما هر کاری دلمان می خواهد بکنیم.
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 335
نخیر، اینطور نیست؛ آن با شدت سرکوب خواهد شد. اگر کسی فسق بکند در خارج، متجاهر بشود، هر نحو فسقی باشد، به شدّت باید دولت با او عمل کند و پاسدارها و پاسبانها و اینها مأمورند به اینکه با آنها شدّت کنند. اگر کسی آمد و نهی کردند، او نکرد، باید او را بگیرند و تحویل بدهند. (793)
1 / 10 / 61
* * *
ممنوعیت تفحّص و تجسّس در احوال شخصیۀ افراد جز در مورد مفسدین و گروههای خرابکار
تجسس از احوال اشخاص در غیر مفسدین و گروههای خرابکار مطلقاً ممنوع است، و سؤال از افراد به اینکه چند معصیت نمودی، چنانچه بنا به بعضی گزارشات این نحوه سؤالات می شود، مخالف اسلام وتجسس کننده، معصیتکار است. باید در گزینش افراد این نحوه امور خلاف اخلاق اسلامی و خلاف شرع مطهر ممنوع شود. (794)
15 / 10 / 61
* * *
لزوم حفظ حریم خصوصی شهروندان
نباید از خانه های مردم، مردم عادی ولو تویش ـ فرض کنید ـ فسادی دارد واقع می شود فسادی شخصی، برای شخص، زندگیهای شخصی، معصیت شخصی، واقع می شود حق ندارد کسی وارد خانه اش بشود. بیرون که آمد نهی از منکرش هم روی موازین شرعی، نهی از منکرش کنند. به این بهانه هم به خانۀ مردم نروند، تفتیش از حال مردم نکنند، تفتیش از حال ـ فرض کنید ـ که مسلمانهایی که توی خانه هایشان یک کاری می کنند ازش بپرسند که تو آنجا چه می کردی؟ نه، این حق ندارد. (795)
7 / 11 / 61
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 336
حق آزادی بیان
توطئه آزاد نیست، انتقاد آزاد است. بنویسند، بگویند، انتقاد کنند. (796)
7 / 3 / 62
* * *
لزوم توجّه به معیارهای اسلامی و چهارچوب قانونی در اِعمال مجازات
لازم به تذکر است که در حق مجرمان و منحرفان از خدا بیخبر هم نباید از معیارهای اسلامی و حدود و تعزیرات مقرره تجاوز گردد که آن خود نیز از نظر عدالت اسلامی جرمی است که موجب کیفر است. (797)
12 / 1 / 62
* * *
تساوی مردم در انتخابات و بهره‌مندی از حقوق سیاسی
انتخابات دست مردم است، رئیس جمهور و نخست وزیر با آن رعیتی که در کشاورزی کار می کند و آن بازاری ای که در بازار کار می کند، راجع به انتخابات یک جور هستند، علی السواء هستند. یعنی رئیس جمهور یک رأی دارد، نخست وزیر هم یک رأی دارد و آن کشاورزی که در دوردست افتاده ترین این کشور است، آن هم یک رأی دارد. رأیشان فرقی با هم ندارد و همه هم مسئول هستند. (798)
13 / 10 / 62
* * *
حق انتخابات آزاد
مردم هم همه [در انتخابات] آزادند. (799)
13 / 10 / 62
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 337
تصدیق و شناسایی حقوق اقلیتها
[بسمه تعالی. محضر مبارک آیت الله العظمی الامام خمینی ـ دام ظله العالی علی رؤوس المسلمین
بعدالتحیة و السلام، تقاضا می شود سؤال ذیل را جواب مرقوم فرمایید:
آیا غیر مسلمانان که در مملکت ایران زندگی می نمایند از اهل کتاب یا غیر آنها اگر مرتکب جرمی بشوند که حد یا تعزیر دارند مانند سرقت و زنا یا جاسوسی یا افساد یا محاربه یا قیام علیه حکومت و همانند اینها آیا مانند مسلمانان باید مجازات شوند یا آنکه مجازات آنها در مانند جاسوسی به بعد احتیاج به اشتراط ترک دارد و یا آنکه چون با مثل جاسوسی حربی شوند به مانند کفاری که شرایط ذمه عمل نکنند با آنان معامله گردد، یعنی برگرداندن به مأمن و یا تخییر حاکم بین قتل یا فدیه یا استرقاف که حضرتعالی در مسئلۀ هشت تحریرالوسیله، ج 2، ص 503 در تخییر اشکال فرمودید.
3 / 11 / 62 ـ از طرف شورایعالی قضایی ـ ابوالفضل میرمحمدی]
بسمه تعالی
کفار مزبور در پناه اسلام هستند و احکام اسلام مانند مسلمانهای دیگر دربارۀ آنها جاری است و محقون الدّم بوده و مالشان محترم است.
روح الله الموسوی (800)
3 / 11 / 62
* * *
حق انتخابات آزاد
مردم در سراسر کشور در انتخاب فرد مورد نظر خود آزادند؛ و احدی حق تحمیل خود یا کاندیداهای گروه یا گروهها را ندارد.
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 338
هیچ مقامی و حزبی و گروهی و شخصی حق ندارد به دیگران که مخالف نظرشان هستند توهین کنند، یا خدای نخواسته افشاگری نمایند؛ گرچه همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا کاندیداهای خود یا دیگران را دارند، و هیچ کس نمی تواند جلوگیری از این حق نماید. (801)
22 / 11 / 62
* * *
حق انتخابات آزاد
تمامی افراد در صورت دارا بودن شرایط لازم، در تعیین کاندیدا و یا کاندیدا شدن آزاد و مختارند. (802)
22 / 11 / 62
* * *
حق تعیین سرنوشت
مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است. و انتخابات برای تأثیر سرنوشت شما ملت است... انتخابات سرنوشت یک ملت را دارد تعیین می کند. انتخابات بر فرض اینکه سیاسی باشد و هست هم، این دارد سرنوشت همۀ ملت را تعیین می کند، یعنی آحاد ملت سرنوشت زندگیشان در دنیا و آخرت منوط به این انتخابات است. این این طور نیست که انتخابات را باید چند تا مجتهد عمل کنند... انتخابات سرنوشت حتی شمایی که در آنجا هستید را تعیین می کند. یک امری که سرنوشت آحاد ملت در دست اوست، وظیفۀ آحاد ملت است که در آن دخالت کند، مربوط به یک قشری، دون قشری نیست، همه باید در این دخالت بکنند. (803)
9 / 12 / 62
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 339
تساوی در انتخابات
هیچ کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست، همۀ افراد ملت یک جور هستند در انتخابات، یعنی همان آدمی که یک کار کوچکی انجام می دهد با آن کسی که در رأس همۀ امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند، این یک رأی دارد، آن هم یک رأی دارد. این یک جور باید با او عمل بشود، با آن هم یک جور عمل بشود. (804)
14 / 12 / 62
* * *
برخورداری زنان از حقوق مدنی و سیاسی
شما باید در همه صحنه ها و میدانها آن قدری که اسلام اجازه داده وارد باشید. مثل انتخابات که امروز عملی است که باید انجام بگیرد و صحبت روز است در ایران، خانمها همان طوری که مردها فعالیت می کنند برای انتخابات، خانمها هم باید فعالیت بکنند برای اینکه فرقی ما بین شما و دیگران در سرنوشتتان نیست. سرنوشت ایران، سرنوشت همه است. یعنی آن قدری که اسلام خدمت به شما کرد، به مردها آن قدر خدمت نکرد. (805)
19 / 1 / 63
* * *
نفی تبعیض نژادی از منظر اسلام
آن که خط بطلان کشیده است بر اختلاف نژادی، آن اسلام است. آن که ما بین هیچ نژادی فرق نمی گذارد و همه را می گوید که باید تقوا داشته باشید و آن چیزی که میزان است تقواست، نه رنگ است و نه نژاد است و نه کشور است و نه هیچ چیز، آن اسلام است، و اینها می خواهند این نباشد. اینها می خواهند که نژادهای دیگر را زیر بار خودشان ببرند و اسلام مخالف است. (806)
23 / 2 / 63
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 340
منع مجازات مضاعف
ما همه باید بدانیم که مجرمی که بالاترین جرم را دارد و به سوی چوبۀ دار می رود، جز اجرای حد شرعی احدی حق آزار او را لفظاً و عملاً ندارد؛ و مرتکب، خود ظالم است و مستحق کیفر. (807)
7 / 3 / 63
* * *
ـ حق دادخواهی افراد در قبال اتهامات
ـ مصونیت پارلمانی
اگر به کسی چه از دولتیها یا دیگران، تهمتی زده شد، حق شکایت به قوۀ قضاییه را دارد تا رسیدگی شود و مجرم تعقیب و تعزیر شود. و اگر به یک وزارتخانه یا بنگاه تهمت زده شد حق دفاع با وزیر و رئیس بنگاه است و حق شکایت دارند و قوه قضاییه تعقیب خواهد کرد. و بالجمله با هر ترتیب ممکن باید از این اعمال غیر اسلامی جلوگیری شود. البته این بدان معنا نیست که مجلس از حق قانونی و شرعی خود دست بردارد، بلکه نمایندگان محترم در محدودۀ قانون و شرع آزاد و مختارند و هیچ کس نمی تواند از حقوق قانونی آنان جلوگیری نماید. (808)
7 / 3 / 63
* * *
لزوم رعایت قواعدحداقل استاندارد
در برخورد با زندانیان؛ منع رفتار غیرانسانی با اسراء؛
منع رفتارهای ظالمانه، تحقیرآمیز و غیرانسانی با محکومین
از اموری که هر چه بیشتر باید به آن توجه شود رفاه حال زندانیان است. چه گروههایی که بر ضد جمهوری اسلامی قیام مسلحانه نموده و مردم بیگناه کوچه و بازار را به خاک و خون کشیده اند؛ و چه کسانی که با فروش و توزیع مواد مخدره فرزندان کشور را به فساد کشانده اند؛ و چه سایر گناهکاران. اینان
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 341
اکنون اسیران شما هستند، و به دست خود به اسارت کشیده شده اند. با اسرای خود، چه اینان و چه اسرای جنگی، رئوف و مهربان باشید و برادرانه رفتار کنید؛ و زندانها را به یک مدرسۀ آموزش و تربیت اخلاقی مبدل کنید، چنانچه تاکنون عمل کرده اید، تا منحرفان و گناهکاران شیرینی عدالت اسلامی را بچشند، و به اسلام و نظام اسلامی روآورند؛ و از روی حقیقت توبه کنند و بازگشت به اسلام و خدای متعال نمایند، که باب رحمتْ گنهکاران را بهتر جذب می کند. حتی آن کس که مستحق حدود الهی است، از قتل و دیگر جزاها، باید از عطوفت مأموران، تا پای دار و محل مجازات، برخوردار باشند. (809)
22 / 11 / 62
* * *
اصل حاکمیت قانون؛ (قانونمداری)
[محضر مبارک حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی، رهبرکبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ـ دام ظله و عمره
در تاریخ 10 / 8 / 63 توسط سه نفر از آقایان که بر حسب دستور مورخ 16 / 1 / 63 حضرتعالی توسط آقای نخست وزیر تعیین گردیدند، مصادیقی برای حکم حکومتی آن جناب مورخ 12 / 12 / 57 تعیین گردید. و در محاکم مخصوص این احکام عمل می شد، و در تاریخ 25 / 6 / 63 قانونی در مجلس تصویب و به قوۀ قضاییه ابلاغ شده که محاکم طبق قانون عمل کنند. چون در چندین مورد نوشتۀ آن آقایان با قانون مصوب مجلس تنافی و تعارض دارد، در محاکم ایجاد اشکال می شود. اجازه بفرمایید در موارد تنافی به قانون مصوب مجلس عمل شود.
عبد الکریم موسوی اردبیلی]
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 342
بسمه تعالی
موافقت می شود. 22 / 3 / 64
روح الله الموسوی الخمینی (810)
22 / 3 / 64
* * *
منع مجازات مضاعف
میزان، احکام اسلام است. در اجرای حدود، نباید از آن حدودی که حق تعالی فرموده است، پایینتر عمل بشود و نباید زیادتر. حتی آن کسی را که الآن محکوم به قتل شده است و دارند می برندش در جایی که او را بکشند، هیچ کس حق ندارد حتی یک کلمۀ درشت به او بگوید؛ اجرای حکم خداست. اگر کسی یک سیلی به او زد، او حق دارد در همان جا، یک سیلی برگرداند و باید هم دیگران کمک کنند تا او قصاص بکند. اگر یک درشتی کرد، آن کسی که درشتی کرده است تعزیر لازم دارد، باید قوۀ قضاییه تعزیر کند او را. (811)
8 / 5 / 64
* * *
اصل تساوی اشخاص در مقابل دادگاه
همه در پیشگاه قضاوت اسلام مساوی بوده، و نیز به همان اندازه که اغماض از مجرمین گناه بزرگی است، تعرض نسبت به بیگناهان از گناهان نابخشودنی است. خداوند تعالی را حاضر و ناظر بدانید، که این امر عبادتی است که دامان بزرگانی را از اتهامات پاک، و توطئۀ منحرفان را خنثی می کند. (812)
5 / 8 / 65
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 343
منع فحص از پروندۀ متهمین قبل از سیر مراحل قضایی
[آقای ری شهری وزیر اطلاعات طی نامه ای به تاریخ 13 / 11 / 66 با بیان آثار زیانبار در اختیار نهادن پرونده های در حال پیگیری آن وزارتخانه به نمایندگان مجلس، و اینکه از اطلاعات موجود در اینگونه پرونده ها ـ که از نظر سیر قضایی و شرعی هنوز به اثبات نرسیده اند ـ چه بسا بهره برداری سیاسی شود؛ خواستار کسب نظر امام خمینی شده است. امام در پاسخ چنین مرقوم فرموده اند:]
بسمه تعالی
فحص از پرونده متهمین با خصوصیات ذکر شده خلاف شرع و قانون اساسی است و وزارت اطلاعات مجاز به اجازۀ فحص از اینگونه پرونده ها نمی باشد. (813)
15 / 11 / 66
* * *
کتابحقوق در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 344