استخدام در مراکز دولتی و حقوق و مزایای دریافتی
[سؤال 7473] 3856
بسمه تعالی
شخص آموزگاری پیمان بسته که در مقابل خدمت موظف 24 ساعت در هفته اجرتی به نام حقوق دریافت نماید. حال اگر بعضی از آن ساعت را در غیر کار اداری مصرف نماید و کارهای شخصی را انجام دهد، مثل ـ خرید و فروش ـ عیادت بیمار، رساندن بیمار به مریض خانه که بعضی موقع در همان ساعت دانش آموزان بدون معلم بوده اند یا معلم دیگری به جایش بوده، به هر جهت آن ساعت را آیا حق استفاده از حقوق دارند اگر بگیرند جایز است یا خیر؟
و اگر چنانچه خودشان شخصاً مریض شوند و آن ساعتی که می بایست کار موظف انجام دهند که در مقابلش حقوق بگیرند گرفتن آن مقدار پولی که بابتش هیچ گونه کاری انجام نداده است جایز و قابل تصرف است یا خیر؟
بسمه تعالی، تابع مقررات استخدامی است و اگر بر خلاف نموده استحقاق اجرت ندارد.
[سؤال 7474] 3857
بسمه تعالی
اگر برای متصدیِ امری در دستگاه حکومت اسلامی محرز شود که شخص دیگری بر طبق ضوابط اسلامی نسبت به او برای تصدی امر مذکور، افضل است
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 350
تکلیف شخص متصدی چیست؟
بسمه تعالی، اگر از عهدۀ کاری که تصدی کرده بر می آید تکلیفی ندارد.
[سؤال 7475] 3858
بسمه تعالی 19 / 9 / 1358
دفتر حضرت آیت الله العظمی نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته
به عرض می رساند: یکی از ادارات دولتی محل به کارکنان خود وجوهی بابت اضافه کار ساعتی پرداخته است و چون در حقیقت بعد از ظهرها کار اضافی انجام نگرفته است، یکی از کارمندان ادارۀ مزبور، دریافت آن را به نظر خودش مشروع ندانست. در این زمینه با یکی از روحانیون محل مشورت به عمل آمد و در نتیجه مقرر شد که به جهاتی این پول دریافت شده و مجدداً به خزانۀ دولت برگشت شود. پس از دریافت معلوم شد که دولت برای واریز کردن وجوهی که عنوانی نداشته و سند دارایی برای آن صادر نشود، حسابی ندارد. البته این هم یکی از نواقص کار دولت است که لازم است اصلاح شود. علی ایّ حال این مشکل باعث شده که در ماه های اخیر از دریافت اضافه کار ساعتی خودداری شود. علی هذا استدعا دارد بفرمایند:
اولاً: دریافت وجوه مزبور از جهات شرعی چه صورتی دارد؟
ثانیاً: واریز کردن وجوه دریافتی به حساب های 100 و 200 امام چه صورتی دارد؟
ثالثاً: پرداخت آن به فقرا و مستضعفین و یا جهاد سازندگی و بنیاد مستضعفین چه صورتی خواهد داشت؟
در خاتمه ضمن انتظار جواب مبسوط و گویا، پیروزی کامل حکومت اسلامی و سلامتی دائمی رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی را از خداوند متعال مسئلت می دارد.
بسمه تعالی، اگر در مقابل کاری داده می شود که انجام نمی گیرد، جایز نیست بگیرند. و اگر گرفته اند، باید به دولت برگردانند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 351
[سؤال 7476] 3859
بسمه تعالی 21 / 11 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مرجع عالی قدر جهان تشیع و رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، دام توفیقه
این جانب در یک مؤسسه وابسته و تحت نظارت دولت (وزارت صنایع سنگین) اشتغال دارم. طبق اطلاع، این مؤسسه موجودی نقدی خود را از برای آن که راکد نماند از دو سال قبل به عنوان سپرده در بانک گذاشته و بهره بانکی دریافت می دارد. اخیراً به مسئولین آن مؤسسه مسأله شرعی آن را اطلاع داده ام.
اینک این جانب و سایر افرادی که در این مؤسسه کار می کنیم و مزد و حقوق دریافت می داریم و اطلاع از مخلوط شدن بهره ـ که ربا و حرام است ـ با اموال مؤسسه داریم، تکلیف شرعی ما چیست؟ و چگونه می توانیم خود را از این وضع خلاص سازیم؟ و تکلیف ما نسبت به دست مزدهای حال و گذشته چیست؟ والسلام
بسمه تعالی، در حقوقی که به شما داده می شود اگر یقین به بودن ربا در آن ندارید حلال است و هر کس نسبت [به ]حقوقی که به او داده می شود همین حکم را دارد.
[سؤال 7477] 3860
بسمه تعالی 15 / 10 / 1358
پیشگاه مبارک رهبر عالی قدر امام خمینی ناجی مستضعفین دنیا
پس از ادای مراسم بندگی امیدوارم مدام لطف خداوندی شامل حالت باشد تا ایران عزیز تحت رهبری های حضرت عالی سر و سامانی یابد. آمین یا رب العالمین.
باری عرض می شود این جانب معلم علوم دینی مدارس راهنمایی هنر دلیجان در سال جاری لطف پروردگار شامل حالم شد و به زیارت بیت الله نائل شدم و مدت 35 روز به طول انجامید. حقوق این مدت را مانند محمدرضای خائن قطع کردند در
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 352
صورتی که در آن زمان منظور ترک یکی از فرایض دینی یعنی حج بود و امسال نه تنها عده زائرین بیشتر از گذشته بودند که برای آن ها تسهیلات زیادی فراهم شده بود با توجه به این که بنده مجبور به انجام این وظیفه بوده ام تقاضا دارم دستور فرمایید حقوق معوقه را به بنده بدهند و قول می دهم که به جای مدتی که به حج رفته ام در اداره آموزش و پرورش برایشان خدمت کنم به رساله جناب عالی مراجعه کردم ولی در این باره چیزی مرقوم نفرموده بودید لذا خواستارم در این باره آگاهم فرمایید که آیا شرعاً حق دارم که حقوقم را مطالبه کنم یا خیر؟ بیش از این مزاحم نمی شوم توفیق جناب عالی و همه مسلمین را از حق تعالی آرزومندم.
بسمه تعالی، استحقاق شما نسبت به حقوق تابع مقررات استخدامی شما در اداره مربوطه است.
[سؤال 7478] 3861
بسمه تعالی 4 / 12 / 1361
محضر معظّم و گرامی رهبر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، حفظه الله تعالی
پس از عرض سلام، موفقیت و پیروزی شما را از درگاه خداوند متعال خواهانم. امید است که ان شاء الله جمهوری اسلامی به رهبری های آن حضرت، در کل گیتی برپا شود و وجود آن حضرت از تمام بلیات مصون بماند.
این جانب در حوزۀ علمیۀ امام صادق علیه السلام مشغول به تحصیل علوم ائمه معصومین علیهم السلام می باشم و اداره ای چند سؤال از حقیر نموده اند و بنده هم سؤالات را به حضور آن حضرت عرضه می دارم.
1. راننده ای در اداره ای مشغول به کار می باشد و برای شغل رانندگی استخدام شده و حقوق دریافت می دارد. اما رئیس اداره ایشان را به کارهایی غیر از رانندگی امر می کند، مثلاً این راننده وقتی که نقشه برداران را به سَرِ کار می رساند، رئیس اداره
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 353
می گویند که باید به آن ها هم کمک بکند و قسمتی از کارهای کارمندان را انجام دهد. آیا این راننده برای انجام کاری غیر از شغل اصلی که در مقابلش پول هم دریافت نمی کند، مجبور می باشد یا نه؟
بسمه تعالی، چنانچه فقط برای رانندگی استخدام شده، اجبار او به کار دیگر، بدون رضایت او جایز نیست.
[سؤال 7479]
2. راننده ای بنا به دستور رئیس اداره، برای انجام کاری ده روز به منطقه ای سفر می کند، اما این راننده برای این که خیلی در آن منطقه ایجاد مزاحمت نکند، این کار ده روزه را فشرده انجام می دهد و بدون این که از کار کم شود، آن را به مدت شش روز به پایان می رساند. در ضمن اداره هم کار را می خواهد، نه مدت را. آیا حقوقی که باید بگیرد همان ده روز است یا شش روز؟ ضمناً حقوق ماهیانه و حقوق مأموریت علی حده می باشد.
بسمه تعالی، چنانچه کارمزد باشد نه روزمزد، تمام مزد کار را استحقاق دارد.
[سؤال 7480] 3862
بسمه تعالی
حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
بنده پاسدار، متولد قم، کارمند صنایع نظامی می باشم. از تاریخی که امام دستور فرمودند افرادی که درپادگان ها و سازمان های دولتی هستند کارهایشان را تعطیل کنند و به ملت بپیوندند، بنده نیز کارم را رها کرده و پس از پیروزی انقلاب به رهبری امام خمینی و ورود امام به قم، به انجام وظیفۀ پاسداری در مدرسه فیضیه مشغول گردیدم؛ البته این امر با درخواست کمیتۀ قم از صنایع نظامی و موافقت ادارۀ مزبور بود. پس از
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 354
آن با اطلاعاتی که از اموال طاغوتیان و سرسپردگان رژیم به من رسید؛ با مأموریت از کمیته قم و موافقت سرپرست کمیته، مأمور دادستانی تهران شدم. سپس با نظر دادستانی، مأمور خدمت در بنیاد مستضعفان شدم. بنیاد نیز با توجه به این که تا زمان نامشخصی به این جانب نیاز داشت؛ در پیش برد اهداف و احکام دادستانی مبنی بر حکم مصادرۀ اموال و در نتیجه شناسایی اموال روزها را تمام وقت از کمیتۀ قم درخواست نمود. کمیتۀ قم نیز موافقت و به ادارۀ نامبرده نوشت که تا اطلاع ثانوی عضو بنیاد مستضعفان باشم و اداره موافقت نمود. هم اکنون بنده رابط بین بنیاد و دادستانی می باشم. از طرفی دیگر، ادارۀ صنایع نظامی گفته است که سرخدمت بروم؛ چون بنده قسم خورده ام که در این نهضت کمکی کنم و هم اکنون انجام وظیفه می نمایم و فعالیتم خیلی بیشتر از کار کردن در اداره می باشد. موضوع اصلی این است که من در این ایّام جوانی می خواهم از قدرتم در این راه تا حد نهایی استفاده کنم و نهایت سعی و کوششم را در پاسداری و خدمت به جمهوری اسلامی بنمایم تا موقعی که بنیاد نیازمند این جانب باشد. از نظر شرعی شما چه دستوری می فرمایید؟
بسمه تعالی، با فرض این که کارمند صنایع نظامی هستید، باید بر طبق مقررات آن عمل کنید.
[سؤال 7481] 3863
بسمه تعالی
شخصی از کارمندان و اعضای بعضی ادارات بوده طبق گفته خودش موقع امر مبارک به تخلیه بعضی ادارات ایشان امتثالاً اداره را ترک گفته و بعد از دو سه ماه که مراجعت کرده حقوق آن دو سه ماه که نبوده به او داده اند ایشان به گمان این که چون در مدت مذکوره در اداره نبوده و کار نکرده مستحق حقوق نیست آن مبلغ را آورده در بیت الشرف حضور حضرت، تا حقیر آن را نگهداری کرده ام اگر باید به خودش برگردانم بفرمایید و اگر باید به مصرف دیگری برسد معین فرمایید.
بسمه تعالی، مجازید به خودش رد کنید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 355
[سؤال 7482] ----> 3807
4. بعضی از کارکنان به علتی نادر، مانند گرفتاری یا پیش آمد، در ماه یک یا دو روز را به سر کار نمی آیند؛ آیا مسئول کار شرعاً می تواند و اجازه دارد مزد روزی را که آن کارگر یا کارمند نیامده، بدهد؟
بسمه تعالی، تابع مقررات استخدامی است.
[سؤال 7483] ----> 3807
5. بعضی از روزها در بعضی از کارگاه ها و ادارات کاری نیست که کارکنان انجام دهند؛ آیا کارکنان آن جا می توانند به نام نبودن کار درکارگاه حاضر نشوند یا پس از یکی دو ساعت حضور در کارخانه به منزل برگردند؟ اصولاً به هر عنوان، قبل از تمام شدن کار کسی شرعاً اجازه دارد از محل کار خارج شود یا خیر؟
بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد.
[سؤال 7484] 3864
بسمه تعالی 31 / 5 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
محترماً معروض می دارم که این جانب مدت ها است از موضوعی که به شرح آن خواهم پرداخت، سخت رنج می برم. من قریب اواخر سلطنت شاه به استخدام کادر دفتری آموزش و پرورش درآمدم؛ منتهی استخدام شدن بدین قرار بود که حدود چهارصد نفر ثبت نام کرده بودند و چهل و چند نفر ظاهراً از طریق امتحان پذیرفته شدند. چون من شنیده بودم که دست اندرکاران خیلی ها را هم ممکن است بدون آن که نمرۀ قبولی بیاورند، با سفارش این و آن بپذیرند و امتحان شاید تا حدود زیادی جنبۀ ظاهری دارد، من هم چون با یکی از دست اندرکاران آشنا بودم، سفارش کردم و بعضی بچه ها با وجود این که سؤالات بیشتری جواب داده بودند، قبول نشدند، اما من قبول شدم. خواهشمندم نظر مبارکتان را در مورد حقوقی که من می گیرم بیان فرمایید؛ بیم آن
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 356
دارم که حقوقی که می گیرم حق دیگری حساب شود. البته چند سال قبل از یکی از روحانیون سؤال کردم، منتهی باز مدتی است که در وسواس افتاده ام که شاید جواب آن روحانی صحیح نبوده باشد.
بسمه تعالی، اگر شرایط علمی و اخلاقی استخدام در شما جمع است و از طرف دولت اسلامی اشکالی نیست، مانع ندارد و حقوق دریافتی حلال است.
[سؤال 7485] ----> 7118
3. آیا کارمند می تواند درصورتی که کار ندارد بعد از ساعت اداری در اداره در حال استراحت یا خواب باشد و از دولت مبلغی به عنوان اضافه کار ساعتی دریافت کند؟
بسمه تعالی، چنانچه پول اضافی در مقابل کار باشد، نمی تواند بگیرد.
[سؤال 7486] 3865
بسمه تعالی
دفتر امام خمینی، غرض از نوشتن این نامه پیش آمدن مسأله ای به شرح زیر برای این جانب می باشد:
جوانی هستم که در آذرماه سال 1360 با معرفی یکی از دوستانم جهت تدریس به یکی از دبیرستان های تهران رفتم که البته 6 ساعت در هفته بیشتر نبود؛ با این وجود حقوقی به عنوان دبیر حق التدریس برایم واریز گردیده؛ چون بر اساس مسائلی که بین من و خداوند وجود دارد، این جانب مطلقاً این حقوق را از آنِ خود نمی دانم و در مقام معلمی کاری که از نظر خدا مورد قبول واقع شود انجام نداده ام، بنابراین به هیچ عنوان شایستگی آن حقوق را ندارم و از ابتدا هم هیچ گونه چشم داشتی به آن نداشته ام و با این فکر که آن را به صندوق قرض الحسنه می سپارم، حسابی که از سوی ادارۀ آموزش و پرورش منطقه برای معلمین آن ناحیه بود باز کردم اما تا کنون برای گرفتن آن مراجعت ننموده ام؛ سؤال من این است: آیا مبلغی را که معتقدم از لحاظ خدایی
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 357
شایستگی دریافت آن را ندارم، آیا از نظر شرعی صحیح است که گرفته و در صندوق قرض الحسنه واریز نمایم؟ (چرا که به عنوان این جانب ثبت می شود).
در صورت منفی بودن جواب، باید به صندوق دولت واریز گردد تا هیچ گونه مبلغی حتی یک تک ریالی از بودجۀ دولت جمهوری اسلامی به ناحق به کسی داده نشود؟ منتظر پاسخ می باشم.
بسمه تعالی، شغلی که به شما واگذار شده اگر طبق مقررات انجام داده اید، حقوقی را که برای آن مقرر شده استحقاق دارید و می توانید دریافت کنید و اختیار مصرف آن با خود شما است.
[سؤال 7487] 3866
بسمه تعالی 4 / 11 / 1361
محضر مبارک حضرت امام خمینی، روحی فداه
احتراماً؛ معروض می دارد: همین طور که می دانید طبق دستور دولت، کارمندان و کارگران 44 ساعت در هفته باید کار بکنند. اگر کارگران یا کارمندان در کارخانه های دولتی یا غیردولتی، کمتر از دستور دولت کار کنند، چطور است؟ اصل مطلب این است که این جانب یک کارگر شرکت غیر دولتی هستم، که کارمندان این شرکت در هفته 40 ساعت کار می کنند و من به یکی از کارمندان گفتم که آیا کار شما خلاف دستور دولت نیست؟ این کارمند که یکی از افراد انجمن اسلامی آن کارخانه بود، گفت: ما با کارفرما قرارداد داشته ایم. لطفاً جواب مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، باید مطابق مقررات استخدام خود عمل کنند و اگر دولت اسلامی مقرراتی دارد، مراعات نمایند.
[سؤال 7488] 3867
بسمه تعالی 3 جمادی الاولی 1402 ق
محضر مقدس رهبر عظیم الشأن انقلاب حضرت امام خمینی دام ظله العالی
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 358
در بعضی از ادارات، کارمندان و یا مستخدمینی هستند که سطح حقوقشان پایین است و با توجه به بالا بودن سطح زندگی به سختی امرار معاش می نمایند. چون بالا بردن سطح حقوق مستلزم مقررات خاص و تصویب مجلس است، به این طبقه مستضعف به عنوان اضافه کار هر ماه مبلغی می پردازند. دریافت و پرداخت چنین وجوهی از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟ (با توجه به این که در حقیقت اضافه کاری وجود نداشته بلکه صرفاً جنبۀ ارفاق و کمک داشته است) والسلام
بسمه تعالی، اگر مطابق مقررات دولت اسلامی پرداخته می شود، اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 359