کتاب اجاره

استخدام در مراکز دولتی و حقوق و مزایای دریافتی

استخدام در مراکز دولتی و حقوق و مزایای دریافتی

[سؤال 7473]‏ ‏ ‏ 3856‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏شخص آموزگاری پیمان بسته که در مقابل خدمت موظف 24 ساعت در هفته‏‎ ‎‏اجرتی به نام حقوق دریافت نماید. حال اگر بعضی از آن ساعت را در غیر کار اداری‏‎ ‎‏مصرف نماید و کارهای شخصی را انجام دهد، مثل ـ خرید و فروش ـ عیادت بیمار،‏‎ ‎‏رساندن بیمار به مریض خانه که بعضی موقع در همان ساعت دانش آموزان بدون معلم‏‎ ‎‏بوده اند یا معلم دیگری به جایش بوده، به هر جهت آن ساعت را آیا حق استفاده از‏‎ ‎‏حقوق دارند اگر بگیرند جایز است یا خیر؟‏

‏و اگر چنانچه خودشان شخصاً مریض شوند و آن ساعتی که می بایست کار موظف‏‎ ‎‏انجام دهند که در مقابلش حقوق بگیرند گرفتن آن مقدار پولی که بابتش هیچ گونه‏‎ ‎‏کاری انجام نداده است جایز و قابل تصرف است یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، تابع مقررات استخدامی است و اگر بر خلاف نموده استحقاق اجرت ندارد.

[سؤال 7474]‏ ‏ ‏ 3857‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏اگر برای متصدیِ امری در دستگاه حکومت اسلامی محرز شود که شخص‏‎ ‎‏دیگری بر طبق ضوابط اسلامی نسبت به او برای تصدی امر مذکور، افضل است‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 350
‏تکلیف شخص متصدی چیست؟‏

بسمه تعالی، اگر از عهدۀ کاری که تصدی کرده بر می آید تکلیفی ندارد.

[سؤال 7475]‏ ‏ ‏ 3858‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 9 / 1358‏

‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته‏

‏به عرض می رساند: یکی از ادارات دولتی محل به کارکنان خود وجوهی بابت‏‎ ‎‏اضافه کار ساعتی پرداخته است و چون در حقیقت بعد از ظهرها کار اضافی انجام‏‎ ‎‏نگرفته است، یکی از کارمندان ادارۀ مزبور، دریافت آن را به نظر خودش مشروع‏‎ ‎‏ندانست. در این زمینه با یکی از روحانیون محل مشورت به عمل آمد و در نتیجه مقرر‏‎ ‎‏شد که به جهاتی این پول دریافت شده و مجدداً به خزانۀ دولت برگشت شود. پس از‏‎ ‎‏دریافت معلوم شد که دولت برای واریز کردن وجوهی که عنوانی نداشته و سند دارایی‏‎ ‎‏برای آن صادر نشود، حسابی ندارد. البته این هم یکی از نواقص کار دولت است که‏‎ ‎‏لازم است اصلاح شود. علی ایّ حال این مشکل باعث شده که در ماه های اخیر از‏‎ ‎‏دریافت اضافه کار ساعتی خودداری شود. علی هذا استدعا دارد بفرمایند: ‏

‏اولاً: دریافت وجوه مزبور از جهات شرعی چه صورتی دارد؟ ‏

‏ثانیاً: واریز کردن وجوه دریافتی به حساب های 100 و 200 امام چه صورتی دارد؟‏

‏ثالثاً: پرداخت آن به فقرا و مستضعفین و یا جهاد سازندگی و بنیاد مستضعفین چه‏‎ ‎‏صورتی خواهد داشت؟‏

‏در خاتمه ضمن انتظار جواب مبسوط و گویا، پیروزی کامل حکومت اسلامی‏‎ ‎‏و  سلامتی دائمی رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی را از خداوند متعال مسئلت‏‎ ‎‏می دارد.‏

بسمه تعالی، اگر در مقابل کاری داده می شود که انجام نمی گیرد، جایز نیست بگیرند. و اگر گرفته اند، باید به دولت برگردانند.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 351
[سؤال 7476]‏ ‏ ‏ 3859‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 11 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مرجع عالی قدر جهان تشیع و‏‎ ‎‏رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، دام توفیقه‏

‏این جانب در یک مؤسسه وابسته و تحت نظارت دولت (وزارت صنایع سنگین)‏‎ ‎‏اشتغال دارم. طبق اطلاع، این مؤسسه موجودی نقدی خود را از برای آن که راکد نماند‏‎ ‎‏از دو سال قبل به عنوان سپرده در بانک گذاشته و بهره بانکی دریافت می دارد. اخیراً به‏‎ ‎‏مسئولین آن مؤسسه مسأله شرعی آن را اطلاع داده ام.‏

‏اینک این جانب و سایر افرادی که در این مؤسسه کار می کنیم و مزد و حقوق‏‎ ‎‏دریافت می داریم و اطلاع از مخلوط شدن بهره ـ که ربا و حرام است ـ با اموال مؤسسه‏‎ ‎‏داریم، تکلیف شرعی ما چیست؟ و چگونه می توانیم خود را از این وضع خلاص‏‎ ‎‏سازیم؟ و تکلیف ما نسبت به دست مزدهای حال و گذشته چیست؟ والسلام‏

بسمه تعالی، در حقوقی که به شما داده می شود اگر یقین به بودن ربا در آن‎ ‎ندارید حلال است و هر کس نسبت ‏[‏به‎ ‎‏]‏حقوقی که به او داده می شود همین‎ ‎حکم را دارد.

[سؤال 7477]‏ ‏ ‏ 3860‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1358‏

‏پیشگاه مبارک رهبر عالی قدر امام خمینی ناجی مستضعفین دنیا‏

‏پس از ادای مراسم بندگی امیدوارم مدام لطف خداوندی شامل حالت باشد تا ایران‏‎ ‎‏عزیز تحت رهبری های حضرت عالی سر و سامانی یابد. آمین یا رب العالمین.‏

‏باری عرض می شود این جانب معلم علوم دینی مدارس راهنمایی هنر دلیجان در‏‎ ‎‏سال جاری لطف پروردگار شامل حالم شد و به زیارت بیت الله‌ نائل شدم و مدت 35‏‎ ‎‏روز به طول انجامید. حقوق این مدت را مانند محمدرضای خائن قطع کردند در‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 352
‏صورتی که در آن زمان منظور ترک یکی از فرایض دینی یعنی حج بود و امسال نه تنها‏‎ ‎‏عده زائرین بیشتر از گذشته بودند که برای آن ها تسهیلات زیادی فراهم شده بود با‏‎ ‎‏توجه به این که بنده مجبور به انجام این وظیفه بوده ام تقاضا دارم دستور فرمایید حقوق‏‎ ‎‏معوقه را به بنده بدهند و قول می دهم که به جای مدتی که به حج رفته ام در اداره‏‎ ‎‏آموزش و پرورش برایشان خدمت کنم به رساله جناب عالی مراجعه کردم ولی در‏‎ ‎‏این باره چیزی مرقوم نفرموده بودید لذا خواستارم در این باره آگاهم فرمایید که آیا‏‎ ‎‏شرعاً حق دارم که حقوقم را مطالبه کنم یا خیر؟ بیش از این مزاحم نمی شوم توفیق‏‎ ‎‏جناب عالی و همه مسلمین را از حق تعالی آرزومندم.‏

بسمه تعالی، استحقاق شما نسبت به حقوق تابع مقررات استخدامی شما در اداره مربوطه است.

[سؤال 7478]‏ ‏ ‏ 3861‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 12 / 1361‏

‏محضر معظّم و گرامی رهبر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی، حفظه الله‌ تعالی‏

‏پس از عرض سلام، موفقیت و پیروزی شما را از درگاه خداوند متعال خواهانم.‏‎ ‎‏امید است که ان شاء الله‌ جمهوری اسلامی به رهبری های آن حضرت، در کل گیتی برپا‏‎ ‎‏شود و وجود آن حضرت از تمام بلیات مصون بماند. ‏

‏این جانب در حوز‏‏ۀ‏‏ علمی‏‏ۀ‏‏ امام صادق علیه السلام مشغول به تحصیل علوم ائمه‏‎ ‎‏معصومین علیهم السلام می باشم و اداره ای چند سؤال از حقیر نموده اند و بنده هم سؤالات را به‏‎ ‎‏حضور آن حضرت عرضه می دارم. ‏

‏1. راننده ای در اداره ای مشغول به کار می باشد و برای شغل رانندگی استخدام شده‏‎ ‎‏و حقوق دریافت می دارد. اما رئیس اداره ایشان را به کارهایی غیر از رانندگی امر‏‎ ‎‏می کند، مثلاً این راننده وقتی که نقشه برداران را به سَرِ کار می رساند، رئیس اداره‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 353
‏می گویند که باید به آن ها هم کمک بکند و قسمتی از کارهای کارمندان را انجام دهد.‏‎ ‎‏آیا این راننده برای انجام کاری غیر از شغل اصلی که در مقابلش پول هم دریافت‏‎ ‎‏نمی کند، مجبور می باشد یا نه؟‏

بسمه تعالی، چنانچه فقط برای رانندگی استخدام شده، اجبار او به کار دیگر، بدون رضایت او جایز نیست.

[سؤال 7479]

‏2. راننده ای بنا به دستور رئیس اداره، برای انجام کاری ده روز به منطقه ای سفر‏‎ ‎‏می کند، اما این راننده برای این که خیلی در آن منطقه ایجاد مزاحمت نکند، این کار ده‏‎ ‎‏روزه را فشرده انجام می دهد و بدون این که از کار کم شود، آن را به مدت شش روز به‏‎ ‎‏پایان می رساند. در ضمن اداره هم کار را می خواهد، نه مدت را. آیا حقوقی که باید‏‎ ‎‏بگیرد همان ده روز است یا شش روز؟ ضمناً حقوق ماهیانه و حقوق مأموریت علی‏‎ ‎‏حده می باشد. ‏

بسمه تعالی، چنانچه کارمزد باشد نه روزمزد، تمام مزد کار را استحقاق دارد. 

[سؤال 7480]‏ ‏ ‏ 3862‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏دامت  برکاته‏

‏بنده پاسدار، متولد قم، کارمند صنایع نظامی می باشم. از تاریخی که امام دستور‏‎ ‎‏فرمودند افرادی که درپادگان ها و سازمان های دولتی هستند کارهایشان را تعطیل کنند‏‎ ‎‏و به ملت بپیوندند، بنده نیز کارم را رها کرده و پس از پیروزی انقلاب به رهبری امام‏‎ ‎‏خمینی و ورود امام به قم، به انجام وظیفۀ پاسداری در مدرسه فیضیه مشغول گردیدم؛‏‎ ‎‏البته این امر با درخواست کمیتۀ قم از صنایع نظامی و موافقت ادارۀ مزبور بود. پس از‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 354
‏آن با اطلاعاتی که از اموال طاغوتیان و سرسپردگان رژیم به من رسید؛ با مأموریت از‏‎ ‎‏کمیته قم و موافقت سرپرست کمیته، مأمور دادستانی تهران شدم. سپس با نظر‏‎ ‎‏دادستانی، مأمور خدمت در بنیاد مستضعفان شدم. بنیاد نیز با توجه به این که تا زمان‏‎ ‎‏نامشخصی به این جانب نیاز داشت؛ در پیش برد اهداف و احکام دادستانی مبنی بر‏‎ ‎‏حکم مصادرۀ اموال و در نتیجه شناسایی اموال روزها را تمام وقت از کمیتۀ قم‏‎ ‎‏درخواست نمود. کمیتۀ قم نیز موافقت و به ادارۀ نامبرده نوشت که تا اطلاع ثانوی‏‎ ‎‏عضو بنیاد مستضعفان باشم و اداره موافقت نمود. هم اکنون بنده رابط بین بنیاد و‏‎ ‎‏دادستانی می باشم. از طرفی دیگر، ادارۀ صنایع نظامی گفته است که سرخدمت بروم؛‏‎ ‎‏چون بنده قسم خورده ام که در این نهضت کمکی کنم و هم اکنون انجام وظیفه‏‎ ‎‏می نمایم و فعالیتم خیلی بیشتر از کار کردن در اداره می باشد. موضوع اصلی این است‏‎ ‎‏که من در این ایّام جوانی می خواهم از قدرتم در این راه تا حد نهایی استفاده کنم و‏‎ ‎‏نهایت سعی و کوششم را در پاسداری و خدمت به جمهوری اسلامی بنمایم تا موقعی‏‎ ‎‏که بنیاد نیازمند این جانب باشد. از نظر شرعی شما چه دستوری می فرمایید؟‏

بسمه تعالی، با فرض این که کارمند صنایع نظامی هستید، باید بر طبق مقررات آن عمل کنید.

[سؤال 7481]‏ ‏ ‏ 3863‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏شخصی از کارمندان و اعضای بعضی ادارات بوده طبق گفته خودش موقع امر‏‎ ‎‏مبارک به تخلیه بعضی ادارات ایشان امتثالاً اداره را ترک گفته و بعد از دو سه ماه که‏‎ ‎‏مراجعت کرده حقوق آن دو سه ماه که نبوده به او داده اند ایشان به گمان این که چون در‏‎ ‎‏مدت مذکوره در اداره نبوده و کار نکرده مستحق حقوق نیست آن مبلغ را آورده در‏‎ ‎‏بیت الشرف حضور حضرت، تا حقیر آن را نگهداری کرده ام اگر باید به خودش‏‎ ‎‏برگردانم بفرمایید و اگر باید به مصرف دیگری برسد معین فرمایید.‏

بسمه تعالی، مجازید به خودش رد کنید.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 355
[سؤال 7482]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3807

‏4. بعضی از کارکنان به علتی نادر، مانند گرفتاری یا پیش آمد، در ماه یک یا دو روز‏‎ ‎‏را به سر کار نمی آیند؛ آیا مسئول کار شرعاً می تواند و اجازه دارد مزد روزی را که آن‏‎ ‎‏کارگر یا کارمند نیامده، بدهد؟‏

بسمه تعالی، تابع مقررات استخدامی است. 

[سؤال 7483]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3807

‏5. بعضی از روزها در بعضی از کارگاه ها و ادارات کاری نیست که کارکنان انجام‏‎ ‎‏دهند؛ آیا کارکنان آن جا می توانند به نام نبودن کار درکارگاه حاضر نشوند یا پس از یکی‏‎ ‎‏دو ساعت حضور در کارخانه به منزل برگردند؟ اصولاً به هر عنوان، قبل از تمام شدن‏‎ ‎‏کار کسی شرعاً اجازه دارد از محل کار خارج شود یا خیر؟‏

بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد.

[سؤال 7484]‏ ‏ ‏ 3864‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 5 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏محترماً معروض می دارم که این جانب مدت ها است از موضوعی که به شرح آن‏‎ ‎‏خواهم پرداخت، سخت رنج می برم. من قریب اواخر سلطنت شاه به استخدام کادر‏‎ ‎‏دفتری آموزش و پرورش درآمدم؛ منتهی استخدام شدن بدین قرار بود که حدود‏‎ ‎‏چهارصد نفر ثبت نام کرده بودند و چهل و چند نفر ظاهراً از طریق امتحان پذیرفته‏‎ ‎‏شدند. چون من شنیده بودم که دست اندرکاران خیلی ها را هم ممکن است بدون آن که‏‎ ‎‏نمرۀ قبولی بیاورند، با سفارش این و آن بپذیرند و امتحان شاید تا حدود زیادی جنبۀ‏‎ ‎‏ظاهری دارد، من هم چون با یکی از دست اندرکاران آشنا بودم، سفارش کردم و بعضی‏‎ ‎‏بچه ها با وجود این که سؤالات بیشتری جواب داده بودند، قبول نشدند، اما من قبول‏‎ ‎‏شدم. خواهشمندم نظر مبارکتان را در مورد حقوقی که من می گیرم بیان فرمایید؛ بیم آن‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 356
‏دارم که حقوقی که می گیرم حق دیگری حساب شود. البته چند سال قبل از یکی از‏‎ ‎‏روحانیون سؤال کردم، منتهی باز مدتی است که در وسواس افتاده ام که شاید جواب آن‏‎ ‎‏روحانی صحیح نبوده باشد.‏

بسمه تعالی، اگر شرایط علمی و اخلاقی استخدام در شما جمع است و از طرف دولت اسلامی اشکالی نیست، مانع ندارد و حقوق دریافتی حلال است.

[سؤال 7485]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7118

‏3. آیا کارمند می تواند درصورتی که کار ندارد بعد از ساعت اداری در اداره در حال‏‎ ‎‏استراحت یا خواب باشد و از دولت مبلغی به عنوان اضافه کار ساعتی دریافت کند؟‏

بسمه تعالی، چنانچه پول اضافی در مقابل کار باشد، نمی تواند بگیرد.

[سؤال 7486]‏ ‏ ‏ 3865‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏دفتر امام خمینی، غرض از نوشتن این نامه پیش آمدن مسأله ای به شرح زیر برای‏‎ ‎‏این جانب می باشد:‏

‏جوانی هستم که در آذرماه سال 1360 با معرفی یکی از دوستانم جهت تدریس به‏‎ ‎‏یکی از دبیرستان های تهران رفتم که البته 6 ساعت در هفته بیشتر نبود؛ با این وجود‏‎ ‎‏حقوقی به عنوان دبیر حق التدریس برایم واریز گردیده؛ چون بر اساس مسائلی که بین‏‎ ‎‏من و خداوند وجود دارد، این جانب مطلقاً این حقوق را از آنِ خود نمی دانم و در مقام‏‎ ‎‏معلمی کاری که از نظر خدا مورد قبول واقع شود انجام نداده ام، بنابراین به هیچ عنوان‏‎ ‎‏شایستگی آن حقوق را ندارم و از ابتدا هم هیچ گونه چشم داشتی به آن نداشته ام و با‏‎ ‎‏این فکر که آن را به صندوق قرض الحسنه می سپارم، حسابی که از سوی ادارۀ آموزش‏‎ ‎‏و پرورش منطقه برای معلمین آن ناحیه بود باز کردم اما تا کنون برای گرفتن آن‏‎ ‎‏مراجعت ننموده ام؛ سؤال من این است: آیا مبلغی را که معتقدم از لحاظ خدایی‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 357
‏شایستگی دریافت آن را ندارم، آیا از نظر شرعی صحیح است که گرفته و در صندوق‏‎ ‎‏قرض الحسنه واریز نمایم؟ (چرا که به عنوان این جانب ثبت می شود).‏

‏در صورت منفی بودن جواب، باید به صندوق دولت واریز گردد تا هیچ گونه مبلغی‏‎ ‎‏حتی یک تک ریالی از بودجۀ دولت جمهوری اسلامی به ناحق به کسی داده نشود؟‏‎ ‎‏منتظر پاسخ می باشم.‏

بسمه تعالی، شغلی که به شما واگذار شده اگر طبق مقررات انجام داده اید، حقوقی را که برای آن مقرر شده استحقاق دارید و می توانید دریافت کنید و اختیار مصرف آن با خود شما است.

[سؤال 7487]‏ ‏ ‏ 3866‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 11 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، روحی فداه ‏

‏احتراماً؛ معروض می دارد: همین طور که می دانید طبق دستور دولت، کارمندان و‏‎ ‎‏کارگران 44 ساعت در هفته باید کار بکنند. اگر کارگران یا کارمندان در کارخانه های‏‎ ‎‏دولتی یا غیردولتی، کمتر از دستور دولت کار کنند، چطور است؟ اصل مطلب این‏‎ ‎‏است که این جانب یک کارگر شرکت غیر  دولتی هستم، که کارمندان این شرکت در‏‎ ‎‏هفته 40 ساعت کار می کنند و من به یکی از کارمندان گفتم که آیا کار شما خلاف‏‎ ‎‏دستور دولت نیست؟ این کارمند که یکی از افراد انجمن اسلامی آن کارخانه بود،‏‎ ‎‏گفت: ما با کارفرما قرارداد داشته ایم. لطفاً جواب مرقوم فرمایید.‏

بسمه تعالی، باید مطابق مقررات استخدام خود عمل کنند و اگر دولت اسلامی مقرراتی دارد، مراعات نمایند. 

[سؤال 7488]‏ ‏ ‏ 3867‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 جمادی الاولی 1402 ق‏

‏محضر مقدس رهبر عظیم الشأن انقلاب حضرت امام خمینی دام ظله العالی‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 358
‏در بعضی از ادارات، کارمندان و یا مستخدمینی هستند که سطح حقوقشان پایین‏‎ ‎‏است و با توجه به بالا بودن سطح زندگی به سختی امرار معاش می نمایند. چون بالا‏‎ ‎‏بردن سطح حقوق مستلزم مقررات خاص و تصویب مجلس است، به این طبقه‏‎ ‎‏مستضعف به عنوان اضافه کار هر ماه مبلغی می پردازند. دریافت و پرداخت چنین‏‎ ‎‏وجوهی از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟ (با توجه به این که در حقیقت اضافه کاری‏‎ ‎‏وجود نداشته بلکه صرفاً جنبۀ ارفاق و کمک داشته است) والسلام‏

بسمه تعالی، اگر مطابق مقررات دولت اسلامی پرداخته می شود، اشکال ندارد.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 359