غیر قابل استفاده شدن مورد اجاره
[سؤال 7430] 3828
بسمه تعالی
دفتر محترم حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی
نامه ای که به پیوست تقدیم می گردد به دلیل اختصار بیش از حد ممکن است گویای مسائل جانبی آن نبوده و نتیجتاً در استخراج نوع فتوا از رسالۀ حضرت امام مشکلاتی فراهم آورد لذا این توضیحات را که ان شاء الله مفید باشد عرضه می دارم:
شرکت ملی نفت ایران سابق و وزارت نفت فعلی در شهرستان آبادان و ماهشهر و بندر امام خمینی تأسیساتی دارد که این تأسیسات شامل: پالایشگاه آبادان؛ مناطق پتروشیمی آبادان؛ شرکت های شیمیایی رازی در بندر امام و طرح پتروشیمی ایران ـ ژاپن در همان بندر هستند. کارکنان تأسیسات فوق، تعدادی در شهرستان آبادان و تعدادی در ماهشهر، در منازل شرکتی زندگی می کردند. طبیعی است که با وجود انبوه کارکنان، منازل شرکتی فوق نیاز کارکنان را برآورده ننموده و شرکت اجباراً منازلی به صورت استیجاری در مسیر بین آبادان و خرمشهر تهیه و در اختیار کارکنان گذارده
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 325
است. تعدادی از این منازل استیجاری، در اختیار پالایشگاه آبادان و تعدادی در اختیار پتروشیمی و تعدادی در اختیار طرح پتروشیمی ایران ـ ژاپن و همچنین شرکت شیمیایی رازی بوده است. با شروع جنگ تحمیلی، طبیعی بود که همۀ کارکنان فوق، امکان ماندن در محل را نداشتند. با تدابیری که از سوی دولت اتخاذ گردید، به صورت آوارگان جنگ تحمیلی در سایر شهرستان ها و دور از جبهه اسکان یافتند. موجرین منازل هم به همین صورت از محل دور شدند. ساکنان منازل اکثراً امکان تخلیه و انتقال اثاثیه خود را نداشتند. منازل فوق تقریباً دست نخورده و آسیب ندیده در اختیار شرکت های یاد شده باقیماند. به علت تطویل جنگ تحمیلی، وزارت نفت برای منازل استیجاری تدابیری در پرداخت حق الاجاره اتخاذ نمود که این تدابیر به اجرا درآمد و در مورد کلیۀ شرکت ها و پالایشگاه ها اعلام گردید. طرح پتروشیمی ایران ـ ژاپن در پرداخت مبالغ تعیین شده به استناد به مسائل شمارۀ (2213 و 2214) رسالۀ حضرت امام ایجاد اشکالاتی نموده و از پرداخت مبالغ تعیین شده، امتناع ورزیده است. (در صورتی که منازل آسیب ندیده اند و درب های آن ها قفل و کلیدهای آن ها در اختیار شرکت پتروشیمی ایران ـ ژاپن می باشد و اجاره فسخ نگردیده است). حال با توجه به این که تعداد موجرین حدود 200 الی 300 نفر بوده و مبالغ فوق که اکنون حداکثر برای هر منزل 10000 ریال می باشد؛ در گذران زندگی آنان سهم بسزایی دارد. آیا استناد به فتوای حضرت امام را در این مرحله صحیح می دانید؟ خواهشمند است در انطباق مسائل فوق با موضوع اجاره یا عدم انطباق آن، بر اساس اوامر امام مستضعفین هرگونه نظراتی که دارند، صادر فرمایید.
به امید پیروزی هرچه زودتر این امت شهیدپرور در پناه امام عصر (عج).
بسمه تعالی، در مواردی که در اثر جنگ تحمیلی، استفاده از ملک برای همگان غیر ممکن شده، اجاره از هنگام غیر قابل استفاده شدن ملک، منفسخ است و مالک حق مطالبۀ مال الاجاره ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 326
[سؤال 7431] 3829
بسمه تعالی 30 / 5 / 1361
حضور محترم مسئول دفتر امام امت، خمینی عزیز، مظهر وحدت جهان اسلام، سلام علیکم، با عرض معذرت؛ به علت وضع خاصی که در رابطه با جنگ تحمیلی از طرف صدام مزدور و ابرقدرت های از خدا بی خبر پیش آمده است، سؤالی شرعی برای مسئولان این شرکت به وجود آمده که استدعا داریم آن را به روشنی معلوم فرمایید.
این شرکت برای انجام کارهای خود ملکی را در خرمشهر در اجاره داشت. از روزی که جنگ شروع شد، این ملک از تصرف شرکت خارج گردید و عملاً با توجه به موقعیت منطقه، از آن تاریخ به بعد بلا استفاده ماند. صاحب ملک بعد از مدتی و اخیراً مراجعه نموده و طلب اجاره های خود می نماید. آیا طبق فتوای حضرت امام خمینی دام ظله العالی این اجازه داده شده است و می بایست مبلغ مورد ادعا را به صاحب ملک پرداخت نمود یا نه؟
در صورت مثبت بودن جواب فوق، سؤال این است که این شرکت دارای دستگاه هایی است که به ارگان ها و مؤسسات و سازمان های مختلف در اغلب نقاط مملکت اجاره می دهد و مستأجر تعهد می نماید که اجاره های فوق را هر ماهه پرداخت نماید، چه دستگاه کارکرد داشته باشد و چه نداشته باشد. حال با توجه به این که تعدادی از این دستگاه ها در مناطق جنگ تحمیلی مانند خرمشهر و ... قرار دارد؛ آیا شرکت مجاز است و می تواند ادعایی دال بر طلب این اجاره ها بنماید؟
در پایان آرزوی پیروزی اسلام، ظهور حضرت مهدی منجی عالم بشریت و طول عمر و سلامتی کامل برای امام امت از درگاه بی نیاز خداوندی خواستاریم.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم که امکان استفاده از ملک به واسطه هجوم لشکر کفر از همه سلب شد، اجاره منفسخ است و مالک حق مطالبۀ اجرت نسبت به مدت باقیمانده ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 327