ورود شاخه های درخت به ملک همسایه
[سؤال 7319] 3737
بسمه تعالی 25 رمضان 1402 ق
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
چه می فرمایید در این مسأله شرعیه: در قراء و روستاها، زمین های مزروعی و مشجّر در کنار هم قرار گرفته؛ چه بسا درخت های ملک همسایه کلاً یا بعضاً در ملک مجاور سرکشیده، به طوری که صاحب ملک مجاور در اثر مزاحمت درخت های همسایه نمی تواند از ملک خود برداشت محصولی کند؛ صاحب درخت به هیچ وجه حاضر نیست غرامت بدهد و یا شاخه های مزاحم را ببرد؛ آیا صاحب زمین متضرّر، از باب قاعدۀ لاضرر حق دارد در ملک خود بایستد و شاخه های مزاحم را از درخت همسایه ببرد یا محصول درخت همسایه که در ملک مجاور می ریزد را کلاً یا بعضاً به نفع خود به عنوان مقاصّه برداشت نماید؟ متمنّی است چون فرض مذکور در رسائل عملیه عنوان نشده، مشروحاً بیان فرمایید تا فاقد هرگونه ابهامی بوده باشد.
بسمه تعالی، می تواند از مالک بخواهد که شاخه ها را بکشد ببندد و یا قطع نماید؛ و هرگاه مالک حاضر بر اقدام نشد، می تواند خودش اقدام نماید. و در صورت امکان به حاکم شرع مراجعه کند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 257
[سؤال 7320] 3738
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
پس از عرض سلام؛ شخصی هستم زارع و باغی دارم که شاخه های درختان باغ همسایه تا حدودی در ملک من تجاوز کرده و خسارات زیادی به بار آورده است؛ آنچه حکم خدا است مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، اگر بدون حق بوده، می تواند مطالبه از مالک درخت نماید که شاخه ها را قطع یا به طرف دیگر میل دهد؛ و اگر امتناع کرد خودش رفع ضرر نماید.
[سؤال 7321] 3739
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله العظمی حضرت امام خمینی، مدّ ظله
محترماً معروض می دارد: در جواب این سؤال که اگر شاخۀ درخت کسی تجاوز کند به ملک همسایه، فرموده اید: همسایه حق دارد شاخۀ درخت را قطع کند. در قریۀ بیدهند قم، صاحبان املاک غالباً شاخۀ درختشان به ملک همسایه تجاوز کرده و اگر بخواهند شاخۀ درخت را ببرند، ممکن است فتنه و زد و خوردهایی ایجاد شود؛ آیا در این صورت هم می توانند شاخۀ درخت یکدیگر را قطع کنند یا خیر؟
بسمه تعالی، اقدام شخصی اگر موجب فتنه و فساد می شود نمی تواند اقدام کند؛ بلکه در صورت احتیاج، به مراجع ذی صلاحیت مراجعه نمایند.
[سؤال 7322] 3740
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب، حضرت امام خمینی
اگر در باغات، درختی از ملک شخصی فضای ملک دیگری را اشغال نماید، آیا
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 258
صاحب ملک مجاز است همان مقدار از درخت همسایه را که به فضای ملک او وارد شده قطع نماید؟
بسمه تعالی، می تواند از صاحب درخت مطالبه رفع مزاحمت کند و اگر نکرد، با مراجعه به محاکم صالحه مقدار مزاحم را که داخل ملک او شده قطع نماید.
[سؤال 7323] 3741
بسمه تعالی
حضرت آیت الله العظمی نایب الامام و مرجع الانام، امام خمینی، دامت برکاته
پس از اهدای سلام لطفاً پاسخ سؤالات ذیل را مرحمت فرمایید.
1. درخت زید از زمین خود به زمین خالد ریشه دوانیده و به صورت درخت سبز و رشد نموده این درخت از آنِ کدامیک است؟
بسمه تعالی، ملک زید است.
[سؤال 7324]
2. چنانچه قسمتی از شاخه های درخت زید به زمین خالد سایه افکند آیا خالد حق بریدن آن ها را دارد و اگر چنین حقی دارد شاخه های بریده شده مال کدام یک است؟
بسمه تعالی، صاحب خانه حق بریدن ندارد و ملکیت شاخه ها از صاحب درخت است.
3. تجدید بنای مسجد مخروبه چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، مستحب است.
[سؤال 7325] 3742
بسمه تعالی 26 / 9 / 1361
محضر مقدس نایب الامام، آیت الله العظمی، حضرت امام خمینی
احتراماً؛ به عرض می رسد بر این که شخصی چند من زمین مزروعی و بذرافشان،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 259
طبق قانون شرع مقدس اسلام پدرش خریده، و به ارث به او رسیده، و خود مستضعف و محتاج است. طبق قانون زمان طاغوت، شخص دیگری بدون رضایت مالک، به نام خود و کشاورزی، نسق کرده است. فعلاً به مالک مزبور، نه اجارۀ ملک، و نه قیمت عادلانۀ روز را می دهند، و دادگاه نیز طبق قانون طاغوت، کشاورز را حق به جانب دانسته است. آیا از نظر اسلام و آن جناب، مالک مزبور حقی دارد یا نه؟ و اگر دارد، به چه کیفیت است؟ حکم الله را مرقوم فرمایید. از خداوند متعال طول عمر و بقای سلامت و عزت آن جناب را خواستارم.
توضیحاً: این جانب یک من هشت کیلویی زمین، به ارث از پدر دارم.
بسمه تعالی، تصرف در ملک شرعی غیر، بدون اجازۀ مالک، غصب و حرام است و اگر در مالکیت زمین نزاع دارند، به محاکم صالحۀ قضایی مراجعه کنند.
[سؤال 7326] 3743
بسمه تعالی 7 / 1 / 1362
دفتر استفتای حضرت امام
احتراماً؛ به عرض می رسد: زمین مشجّری است در همسایگی مسلمانی که شاخه های درختانش به طرف زمین همسایه خوابیده که از این عمل، دو ضرر متوجه همسایه می شود: 1. مالک زمین مجبور است بدون اجازه یا با اجازه، برای جمع آوری میوه های سرازیر به زمین غیر، حاصل زمین دیگری را پایمال و نابود کند. 2. سایۀ شاخه های درختان سرازیر شده، مانع از رشد محصول زمینی و هوایی زمین دیگری می شود. استدعای صدور مجوز شرعی دارد.
بسمه تعالی، صاحب درخت بدون اجازۀ صاحب زمین نمی تواند در زمین او وارد شود و چنانچه شاخه های درخت، در زمین او آمده می تواند از صاحب درخت مطالبۀ رفع مزاحمت نماید و اگر قبول نکرد، به محاکم مراجعه کند تا اقدام شود.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 260