ربـا
[سؤال 7219] 3665
بسمه تعالی
این جانبان از حضرت امام خمینی، رهبر کبیر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران تقاضا داریم بذل توجه نموده و به سه سؤال ذیل پاسخ شرعی و کتبی مرقوم فرمایند.
1. با شخص رباخوار از نظر شرع مقدس اسلام چگونه باید رفتار شود؟
2. چنانچه رباخوار مالی را از راه ربا برده باشد، چگونه باید با او رفتار گردد؟
3. در صورتی که مال به ربا رفته صاحب داشته باشد؛ آیا باید مال به صاحب اصلی برگردد یا خیر و در غیر این صورت چه باید کرد؟
بسمه تعالی، ربا حرام است. رباخوار باید از گناه گذشته توبه نماید و آنچه
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 195
را که بابت ربا گرفته، ضامن است. باید به مالک آن برگرداند و اگر نزاعی در بین باشد، رسیدگی به آن موکول به محاکم قضایی است.
[سؤال 7220] ----> 2344
6. ده عدد تخم مرغ را می فروشند به پانزده عدد یک ماه دیگر و هیچ امتیازی در تخم مرغ ها نیست؛ چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، مانع ندارد.
[سؤال 7221] 3666
بسمه تعالی
محضر حضرت آیت الله العظمی خمینی مدّ ظله العالی
1. اگر کسی از گرسنگی مجبور باشد از کسی ده من جو را برای ده من گندم قرض کند برای صاحب جو اشکال دارد یا ندارد؟ شما امر بفرمایید.
بسمه تعالی، اگر معامله بین جو و گندم شده صحیح است و اشکال ندارد و اگر قرض است آنچه را قرض کرده همان را ضامن است.
2. دو تا حیوان را جنگ می اندازند (مثل گاو و شتر و خروس و کبک و سگ) در بین ده تومان می گذارند و هر حیوان که زور بود از صاحب حیوان کم زور ده تومان می گیرد حلال است یا حرام شما امر بفرمایید.
بسمه تعالی، حرام است.
[سؤال 7222] 3667
بسمه تعالی
کسی بز لازم دارد مجبور است که بز بخرد به کسی گفت بز به من بفروش، آن کس گفت من به تو می دهم گوسفند از تو می گیرم، بز به گوسفند ربا است یا جایز است؟ شما امر بفرمایید.
بسمه تعالی، ربا نیست و مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 196
[سؤال 7223] 3668
بسمه تعالی 17 ربیع الاول 1398 ق
1. محضر مبارک حجت الاسلام والمسلمین آیت الله العظمی حاج آقا روح الله خمینی دامت برکاته
معامله کردن دو فرد از جنس ربوی؛ یکی ساخته و دیگری نساخته و گرفتن مبلغی پول به عنوان دست مزد ـ مثلاً یک مثقال طلای ساخته و دیگری نساخته در یک معامله تبدیل می کنند و 20 تومان به عنوان اجرت می گیرند ـ آیا جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر عوض و معوض در مقدار مساوی باشند و مبلغ بابت اجرت عمل ساختن باشد اشکال ندارد.
2. در صورتی که امضا کردن حزب رستاخیز را تحمیل کنند به این نحو که اگر امضا نکنی پروانۀ کارت را لغو می کنیم یا این که به عقیدۀ خودش به مشقت می افتد و یا باید کاری که شأنش نیست بکند و یا از آن جا برود وظیفه اش چیست؟
بسمه تعالی، در صورت اکراه یا اضطرار مانع ندارد صورتاً امضا کند لیکن لازم است عملاًَ از التزام به لوازم آن و تأیید دستگاه خودداری کند.
3. اگر شخصی مدرکی که برای استفاده معلومه ای مقرر کرده اند بخرد و از او تلف شود آیا جایز است آن استفاده را بدون آن مدرک ببرد مثلاً بلیط قطار و هواپیما و ماشین و تمبر بخرد و پیش او بسوزد آیا می تواند بدون بلیط و تمبر مسافت معهوده را و نامه را یک مرتبه طی کند و بفرستد و یا اگر از راه دیگر می تواند تحصیل کند جایز است؟
بسمه تعالی، در صورت تلف شدن مانع ندارد به همان مقدار استفاده کند.
4. شنیدن غنا و دیدن فیلم های تلویزیونی و داخل شدن در امکنه ای که می داند قهراً نگاهش به نامحرم می افتد با عدم وجود شرایط امر به معروف چه حکمی دارد و آیا در حکم شرع بین قوای سه گانۀ بصر و سمع و لمس فرق است؟
بسمه تعالی، جایز نیست و برای هر یک از قوای سه گانه وظیفۀ جداگانه است.
5. کره و پنیری که از کشورهای خارج وارد می کنند کما این که در سراسر ایران متداول است آیا نظر مبارکتان در معامله کردن و خوردن آن ها چیست؟
بسمه تعالی، محکوم به طهارت و حلیت است مگر آن که از خارج خلاف آن ثابت باشد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 197
6. بدون شهوت مکالمۀ اجنبیین مطلب کم باشد و یا زیاد، مسائل شرعی باشد و یا غیر آن، ضروری باشد و یا نباشد اشکال دارد و یا این که تفصیل است بین آن ها؟
بسمه تعالی، برای مرد اگر تلذّذ و ریبه در بین نباشد شنیدن جایز است و برای زن صحبت با اجنبی اگر خوف فتنه نباشد اشکال ندارد اگرچه احوط در غیر مقدار ضرورت ترک مکالمۀ با اجنبی است مخصوصاً برای زن جوان.
[سؤال 7224] 3669
بسمه تعالی 16 / 8 / 1358
دفتر محترم استفتای امام خمینی
ضمن عرض ارادت، دو نفر با رضایت طرفین معامله ای به این طریق انجام داده اند و کمال رضایت از طرفین حاصل است. مبلغ نه هزار تومان پول نقد و یک قطعه قالی به مبلغ سه هزار تومان را به مدت ده ماه تمام با کمال میل معامله کرده اند. آیا این معامله در صورتی که قالی را خریدار احتیاج به پول پیدا کرده و نقد به کسر بفروشد صحیح است یا خیر؟ استدعا می شود جواب را ذیلاً عنایت فرمایید.
بسمه تعالی، هر نحو معامله که برای فرار از ربا است در حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7225] 3670
بسمه تعالی
محضر مبارک امام عزیزم خمینی جان
احتراماً؛ پس از سلام به اطلاع می رساند: بعضی از مقدسین برای فرار از انجام ربا، مقدار صد هزار تومان جو، نقدی خریداری می کنند. بدون این که جو تحویل شود؛ بلکه رسید آن را دلال آورده، بعد ایشان به عنوان فروشندۀ جدید جو پشت همان رسید را نوشته و به دیگری حواله و در مقابل چک به مدت شش ماه به مبلغ صد و بیست هزار تومان می گیرد. آیا این عمل اسلامی است یا خیر؟ خواهشمند است،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 198
شخصاً نظر مبارکتان را اعلام دارید، فدایت شوم.
بسمه تعالی، خرید جو و فروش آن به شخص ثالث به زیادتر کراهت دارد. مگر آن که بین هر سه نفر تبانی برای رباخواری باشد که در این صورت حیله و محکوم به حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7226] ----> 6928
2. اوراقی که در جریان وام مصرف می شود به شخص وام گیرنده فروخته می شود؛ البته به قیمتی گران تر از قیمت بازار فروخته می شود.
بسمه تعالی، مانع ندارد؛ مگر این که منظور فرار از ربا باشد.
[سؤال 7227] ----> 2325
3. به نظر مبارک شما راه تخلص از نزول و ربا در پول های بانکی که اغلب تجار بلکه دیگران هم مبتلا هستند چیست؟
بسمه تعالی، تخلص از ربا نزد این جانب مشکل است بلکه عدم جواز قوی است.
[سؤال 7228] 3671
بسمه تعالی 14 / 10 / 1358
با احترام؛ از محضر مبارک استدعا دارم اظهار نظر فرمایند که معاملات شرطی ربوی است یا خیر و سند تنظیمی با گرفتن 80 هزار تومان بهره، نزول است یا نه؟
بسمه تعالی، هرگونه معامله که حیله و وسیله برای رباخواری است محکوم به حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7229] 3672
بسمه تعالی 13 / 10 / 1361
حضور حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی
احتراماً؛ معروض می دارم این جانب به قصد خرید خانه در شهر تهران، از بانک
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 199
تعاون اسلامی مبلغی وام گرفته ام، ولی متأسفانه به علت گرانی وضع مسکن، نتوانستم منزلی تهیه نمایم؛ چون کارمند ساده ای می باشم و دریافتی ماهیانه 3300 تومان می باشد، و به دو بانک به مبلغ 2900 تومان، باید قسط ماهیانه بدهم، و در ادا کردن اقساط بانک ها، بسیار در زحمت می باشم. در این بین، یکی از دوستان قصد خرید اتوبوس مسافربری را داشت و مبلغ هم زیاد نبود چون که نامبرده راضی نبود نتوانستیم شریک بشویم، لذا با توافق طرفین، قراردادی به این وضع بین خود نوشته ایم:
یک طبقه از خانۀ مسکونی ایشان را، با حضور سه نفر شاهد به صورت قولنامه ای و قرارداد کتبی، به مبلغ پنجاه هزار تومان از ایشان خریدم، و بعد از این قرارداد، با شاهدهای حاضر، آن خانه را طی قراردادی دیگر به ایشان اجاره دادم، که بابت اجاره ماهیانه مبلغ هزار تومان بپردازد. مدت این قرارداد یک سال می باشد.
ضمناً این قرارداد در صورتی بسته شد که هر دو طرف، بسیار راضی بودیم، خصوصاً برادرمان که با این مبلغ کار ایشان راه افتاده و از کار خود درآمدی کافی دارد و بسیار از این قرارداد اجاره، خرسند می باشد؛ لذا از محضر آن مرجع تقلید استدعا دارم که مرا در این امر مهم راهنمایی نمایید و بفرمایید آیا آن مبلغ پولی که ماهیانه من ـ با این وضع زندگی ـ از ایشان دریافت می نمایم، از نظر شرعی درست می باشد یا خیر؟ من الله التوفیق
بسمه تعالی، هر گونه معامله که حیله برای فرار از ربا باشد، در حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7230] 3673
بسمه تعالی 11 / 11 / 1358
دفتر محترم حضرت آیت الله العظمی رهبر انقلاب امام خمینی، مدّ ظله
امیدوارم خداوند متعال وجود شریفش را از جمیع بلیات و سوانح محفوظ فرماید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 200
شخصی تمام یا قسمتی از خانه ای را در مقابل 20 هزار تومان رهن می کند و یا با شرط می خرد. بعد با اجازه مالک و یا راهن تصرف نموده و به شخص مالک و یا راهن، ماهی 200 تومان اجاره می دهد. مستدعی است فتوای امام را دربارۀ مال الاجاره مرقوم فرمایند.
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، هر گونه معامله که وسیله برای رباخواری است محکوم به حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7231] ----> 7321
2. عده ای در بازار هستند که پول را به صورتی قرض بهره دار می دهند؛ بدین صورت که پدر من که یک نبات ریز است اگر بخواهد از آن ها قرض بگیرد، می گویند شکر یک ماه یا چند ماه تو را (تعداد ماه، بستگی به پول درخواستی دارد) صادر و مثلاً 5 ماه بعد به این مقدار به تو می فروشیم. البته مقدار اضافه شده متناسب با پول، اضافه و یا کم می شود و معین است؛ آیا این پول حکم ربا دارد؟
بسمه تعالی، این نحو معامله که برای فرار از ربای قرضی است باطل است و پول گیرنده فقط عین همان پول را ضامن است. و اگر شکر را ارزان بخرد و بعد از مدتی به شخص سومی به گرانتر بفروشد مانع ندارد.
[سؤال 7232] ----> 7321
3. بفرمایید اگر پولی که در بالا ذکر شد ربا است تکلیف من در مقابل این پول که از آن تغذیه می کنم چیست؟ و یا این که پدرم که برای خرید خانه قرض می گیرد، چه باید بکنم؟
بسمه تعالی، حکم مسأله از جواب بالا معلوم می شود و پول گیرنده تنها در صورت اول عین همان پول را ضامن است و تصرف در آن منوط به اجازۀ دهنده پول است و در صورت دوم اشکالی نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 201
[سؤال 7233] ----> 2235
4. اگر بنده برای توسعۀ کسبم از کسی مبلغ 100 هزار تومان به عنوان مضاربه بگیرم و بعد با او مصالحه نمایم که سهم و شرکت خود را به بنده بفروشد به ماهی سه هزار تومان و هر دو هم راضی باشیم اشکالی ندارد؟
بسمه تعالی، هر نحو معامله که برای فرار از ربا انجام شود محکوم به حکم ربا و باطل است.
[سؤال 7234] 3674
بسمه تعالی 18 / 6 / 1358
رهبر عالی قدر ایران، حضرت امام خمینی، ارواحنا فداه
احتراماً به عرض عالی می رساند: مرحوم آیت الله بروجردی، معاملات شرطی غیر منقول را جایز دانسته و در گذشته، در دفاتر ثبت اسناد رسمی، اسناد شرطی صادر می شد. حال، کمیته ها عقیده دارند که این نوع معاملات نزولی است. تقاضا دارد برای روشن شدن اذهان عمومی، مرقوم فرمایند: معاملات شرطی که در دفاتر رسمی صادر می شود، چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، معاملات بیع شرطی صحیح است، مگر در صورتی که فرار از ربا باشد. و در این صورت باطل و محکوم به حکم ربا است.
[سؤال 7235] 3675
بسمه تعالی 5 / 10 / 1361
رهبر کبیر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، آیت الله العظمی حضرت امام خمینی، دامت افاضاته
با درود و تحیات به محضر پاک آن امام عالی قدر به استحضار می رسانم: اکنون که با فروغ آفتاب حیات بخش اسلام عزیز، کشور ما از زیر ظلم طاغوت رها شده و احکام الهی و فرامین قرآن کریم حاکم است، تقاضا دارد به سؤال زیر پاسخ شرعی
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 202
صادر فرمایید تا بتوانم بر اساس موازین اسلام به حقوق تضییع شدۀ خود برسم.
اختصاراً این که در سال 1338 به لحاظ فقر مالی و گرفتاری که داشتم، ناچار شش دانگ یک باب خانۀ مسکونی با کلیۀ متعلقات آن به انضمام سه باب و نیم مغازه های متصل به آن (به پلاک های 223 و 224 و 225 و 226 و 227) که هر یک به صورت شش دانگ بوده و تنها محل سکنا و امرار معاش من و همسر و ده تن از فرزندانم بوده، در قبال ده هزار و پانصد تومان به بیع شرط یکی از رباخواران معروف به مدت ده ماه گذاشتم. که البته در سند، مبلغ هفده هزار و پانصد تومان نوشته شده، بقیه را به عنوان ربا احتساب و بر روی پول خود اضافه کرده است که خداوند کریم گواه آن است. البته در متن سند حق فسخ هم برای من گذاشته اند.
بعد از انقضای مدت، قادر نبودم که تمامی مبلغ را یک جا تهیه و پرداخت و معامله را فسخ کنم. طرف مقابل هم مهلت نمی داد و با سوء استفادۀ قوانین طاغوتی و ظالمانه و برخلاف شرع مقدس، طرف با مراجعه به اجرای ثبت، اقدام به رشا و تبانی کرده، تمامی ملک مرا برده و رسماً به خود انتقال داده؛ یعنی املاکی را که در آن زمان میلیون ها ریال ارزش داشته و تنها خانۀ مسکونی من بوده، آن را با ده هزار و پانصد تومان برده است. هرچقدر به مقامات فاسد گذشته شکایت برده و به دادگستری مراجعه کردم، احقاق حق نشده؛ چون حقی برای آن ها مطرح نبوده.
اینک نه دارای خانۀ مسکونی هستم ونه محل امرار معاش دارم. با این که از طریق شرایط فوق برده آیا اولاً بر طبق احکام اسلام، معاملۀ بیع شرطی از انواع معاملات صحیح بوده یا بر خلاف شرع و به حکم قرآن باطل است؟
ثانیاً بر طبق احکام اسلام، شرعاً طریق احقاق حق این جانب بر طبق موازین اسلام و رجوع به محاکم شرعی چگونه است؟ جواب را مزین فرمایید.
بسمه تعالی، اگر بیع شرط حیله و وسیله برای فرار از ربا باشد، حکم ربا دارد و معامله باطل است؛ هر چند بیع شرط جدی اگر حیله نباشد، از معاملات شرعیه است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 203
[سؤال 7236] 3676
بسمه تعالی
حضور رهبر عالی قدر، حضرت آیت الله العظمی الامام الخمینی، دامت برکاته
شخصی در رژیم سابق طبق مسأله ای که به حضرت آیت الله العظمی سید محسن طباطبایی حکیم رحمه الله نوشته بود، معامله ای به شرح زیر انجام داده:
مبلغ هزار تومان به شخصی داده و در ضمن، یک کیلو قند به او فروخته به مبلغ سیصد تومان که پس از مدت یک سال، آن شخص مبلغ یک هزار و سیصد تومان پس بدهد؛ آیا فعلاً معاملات سابق محکوم به حکم ربا است یا نه؟ و در صورتی که عین مال تلف شده، آیا صاحبان معاملات سابق ـ که چندین سال از تاریخ وقوع آن گذشته ـ حق مطالبۀ آن ها را دارند یا خیر؟ والسلام علیکم ورحمة الله
بسمه تعالی، اگر از روی تقلید صحیحی عمل شده و عین مال از بین رفته، معامله تمام شده و چیزی بر آن ها نیست.
[سؤال 7237] ----> 1890
23. چند مورد در باب حرمت ربا استثنا شده ـ زوج با زوجه، مسلم با کافر، پدر و پسر ـ آیا اختصاص به ربای معاملی دارد یا شامل ربای قرضی هم می شود؟
بسمه تعالی، استثنا در ربای قرضی هم ثابت است.
[سؤال 7238] 3677
بسمه تعالی 10 / 12 / 1360
خدمت رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی مدّ ظله العالی
لطفاً به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:
1. آیا داشتن حساب پس انداز در بانک های امریکا که به پول بهره می دهند اشکال دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 204
2. آیا باید قضای نماز صبح و مغرب و عشا را با صوت بلند خواند و همچنین قضای نماز ظهر و عصر را باید با صوت آهسته خواند یا خیر؟
بسمه تعالی، قضای نمازهایی که بلند خوانده می شود را باید بلند بخواند و قضای نمازهایی که آهسته خوانده می شود را باید آهسته خواند.
3. آیا کسانی که قبل از انقلاب اسماً مسلمان بوده اند و وظایف شرعیه را انجام نمی دادند، ولی بعد از انقلاب بحمد الله مسلمان شده اند، باید قضای روزه های سابقشان را به صورت معمول به جا آورند یا باید برای یک روز 60 روز روزه بگیرند؟
بسمه تعالی، اگر عمداً روزه نگرفته اند کفاره دارد.
4. لطفاً حدود حجاب مرد را مشخص بفرمایید.
بسمه تعالی، در رساله عملیه مذکور است.
5. آیا استفاده از ماشین لباس خشک کن در امریکا که لباس های خیس را در آن می ریزند و امریکایی ها نیز از این ماشین استفاده می کنند اشکال دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، استفاده از ماشین مانع ندارد، ولی اگر لباس خیس باشد و با چیز نجس ملاقات کند نجس می شود و احکام نجاست دارد.
6. با این که حکومت اسلامی در ایران برقرار است، آیا شرکت در نمازهای جمعه که با برادران اهل سنت در امریکا اجرا می شود نیز واجب است؟
بسمه تعالی، نماز جمعه واجب تخییری است.
7. آیا غیر مسلمان کافر است یا خیر؟
بسمه تعالی، کافر است.
خداوند متعال سایۀ حضرت مستطاب عالی را تا انقلاب حضرت مهدی (عج) بر سر مستضعفین جهان قائم بدارد، آمین، بحق محمد و آله الطاهرین.
[سؤال 7239] ----> 5210
2. پدر از فرزند، مرد از زن و زن از شوهر و شوهر از زن، برادر از برادر، خواهر از خواهر می توانند ربا بگیرند؟ شما بیان فرمایید.
بسمه تعالی، برای پدر و فرزند و زن و شوهر جایز است و برای دیگران جایز نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 205
[سؤال 7240] ----> 1626
2. از آن جا که ارز دانشجویان از طریق بانک ها فرستاده شده و در این جا در بانک های فرانسوی باید نگهداری شود، طبعاً بنا به قانون فرانسه، مبلغی به عنوان بهره به آن تعلق می گیرد. ممکن است قسمتی از این بهره، جبران کم شدن ارزش پول و توّرم را در طول مدتی که در بانک بوده بکند؛ ولی تکلیف بخش اضافی آن پول که به عنوان بهره (یا ربا) داده می شود (در فرانسه و سایر کشورهای غرب) چیست؟ و اگر حرام است، چه باید کرد؟ چون خواه ناخواه این بهره، به حساب پس انداز تعلق می گیرد.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، گرفتن بهره از غیر مسلمان برای مسلمان اشکال ندارد.
[سؤال 7241] 3678
بسمه تعالی بیست و ششم رمضان 1400 ق
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی نایب الامام، امام خمینی، مدّ ظله العالی
محترماً؛ معروض می دارد: آیا ربا گرفتن مسلمان از ارامنه حرام است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر نصرانی در بلاد اسلامی زندگی می کند و مقررات بلد اسلامی را گردن می نهد، گرفتن ربا از او جایز نیست؛ ولی اگر تابع مقررات دولت اسلامی نیست و در حکم کافر حربی است، گرفتن ربا از او برای مسلمان اشکال ندارد.
[سؤال 7242] 3679
بسمه تعالی
سماحة آیت الله العظمی، الامام الخمینی، دام ظله العالی، لطفاً به دو سؤال ذیل جواب دهید.
1. در بلاد هند مثلاً ده درصد آبادی مسلمان دارد. در چنین بلاد، بانک های
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 206
حکومتی هستند و مردم در این بانک ها پول های خودشان را می گذارند. وقت پرداختن پول به مالک، منافع همراه می دهد؛ چرا که قانون بانک همین است. در این صورت پول گذاشتن در بانک و گرفتن این منفعت، جایز است یا خیر؟ و اگر ربا ثابت بشود، تخلص از ربا چیست؟ و آیا می تواند با سرکردۀ همین بانک بیع بکند یا نه؟ واضح بیان فرمایید.
بسمه تعالی، اگر بانک متعلق به کافر حربی باشد، در فرض مرقوم، گرفتن بهره برای مسلمین اشکال ندارد.
2. کار کردن برای زن ها با حجاب شرعی در دستگاه حکومت هند، مثل معلمه شدن در مدارس و کار در باقی اداره ها جایز است یا خیر؟ بیان فرمایید.
بسمه تعالی، با رعایت ضوابط شرعی و حجاب واجب اسلامی، اشکال ندارد.
[سؤال 7243] ----> 2891
2. در امریکا ما هم می توانیم یک حساب چک داشته باشیم و هم پس انداز؛ که در این نوع دوم، بهره روی پولمان می آید؛ آیا از نظر شرعی اشکالی هست که ما پول دانشجویی که از ایران می آید را در حساب پس انداز بگذاریم؟ و یا اگر می شود، پول بهرۀ آن را خرج مصارف اسلامی کنیم؟
بسمه تعالی، بهرۀ پول از کافر حربی برای مسلمان حلال است.
[سؤال 7244] 3680
بسمه تعالی
سلام بر مسئول محترمی که این نامه را مطالعه می فرماید. غرض از نوشتن نامه به آن دفتر این بود که کمکی لازم داشتم و یک سؤال.
اول در مورد کمک. من دانشجویی هستم در امریکا (سرزمین شیطان بزرگ). چون وظیفه هر مسلمانی است که مکتبش، اسلام رهایی بخش را روز به روز بیشتر بشناسد و در موردش شناخت عمیق پیدا کند و آن را سر لوحه کار خود قرار دهد، این نامه را
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 207
نوشتم تا طلب سیر مطالعاتی بکنم تا در راه شناخت اسلام و تبدیل این جانب به یک مسلمان واقعی، ان شاء الله یاری رساند. البته چون دانستن صرف ـ بدون عمل و ایمان و اخلاق اسلامی ـ خیلی دردها و رنج ها و حجاب ها به ارمغان می آورد، خواهش این جانب را هم در نظر بگیرید، شاید بتوانید برنامه ای پیشنهاد کنید که بتوان طبق آن دانش را با عمل همراه نمود. اول می خواستم نامه را برای امام خمینی، دامت برکاته بنویسم؛ اما چون امام گرفتاری های دیگری دارند تصمیم گرفتم مزاحم ایشان نشوم و در ضمن متوجهم که اگر لازم باشد شما نامه را به امام نشان خواهید داد.
سؤال در مورد بانک های امریکا است. در این جا عده ای از برادران و خواهران می گویند که امام فرموده اند که «اگر دانشجو در کشورهای خارج پولش را در بانک بگذارد و سود روی آن پول بیاید اشکالی ندارد». با در نظر داشتن آیه ای که در قرآن خوردن ربا را جنگ با خدا می داند، دلیل این فتوا چیست؟ یا تفسیر ربا در آن آیه چه می باشد؟
بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ ولی گرفتن بهره از کافر حربی برای مسلمان اشکال ندارد.
[سؤال 7245] 3681
بسمه تعالی
خلاصۀ نامه: مقلدین زیادی در کراچی وجود دارند که به خاطر نبودن نمایندۀ امام در آن جا، نمی توانند مشکلات خود را حل نمایند. به قرار اطلاع، پس از فوت شیخ محمود شریعت، نمایندۀ امام، تا کنون فرد دیگری بدین سمت منصوب نشده است؛ لذا مردم نمی دانند وجوه شرعیۀ خود را چگونه بپردازند. رسالۀ امام به اردو وجود دارد و لیکن کلیۀ مسائل را نمی توان از آن دریافت. لطفاً شخصی را برای دریافت خمس و دیگر وجوه شرعی معرفی فرمایید.
1. آقای شیخ محمود شریعت معتقد بود که دریافت ربح از بانک های غیر اسلامی،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 208
مانند سوئیس و... اشکال ندارد در این مورد در رسالۀ امام مشخصاً مطلبی ذکر نشده است؛ لطفاً راهنمایی فرمایید.
بسمه تعالی، گرفتن ربح از کافر حربی جایز است.
2. به طوری که دولت پاکستان اعلام کرده، اخیراً اقدام به تأسیس بانک بدون بهره کرده است. اما ما نمی دانیم که سرمایه گذاری که این بانک خواهد کرد در چه زمینه ای می باشد. همچنین اعلام کرده است که هر شش ماه، سود حاصل از سرمایه گذاری را به ما می دهد (مقررات بانک ضمیمه است) و لیکن به قرار اطلاع، بهره ای که از پول های به قصد ربا گذاشته شده و پول های «بانک بدون بهره» عاید می شود را با هم مخلوط می کنند و از آن میان، سود به مشترکین «بانک بدون بهره» می پردازند. آیا می توان در این بانک پس انداز کرد؟
بسمه تعالی، اگر به نحو مشروع مضاربه با شرایط واقع شود، سود جایز است.
3. چند سالی است که یک شرکت سرمایه گذاری در پاکستان تأسیس شده که سهام 100 روپی می فروشد و از محل اعتبار این سهام، سرمایه گذاری کرده و در پایان، بهرۀ عاید از سرمایه گذاری را بین سهام داران تقسیم می کند. ولیکن این شرکت تقبل کرده است که هر ساله در صورتی که بهرۀ کافی نبرد، بنا به تعهد دولت، مبلغ مشخص و ثابتی به سهام داران خود بدهد. به عبارت دیگر سهام داران، علی رغم زیان شرکت، مبلغ مشخصی از شرکت مزبور با کمک دولت دریافت خواهند کرد. آیا در این شرکت می توان سرمایه گذاری کرد؟
بسمه تعالی، بهره به نحو مزبور ربا و حرام است؛ مگر آن که بهرۀ تجارت باشد.
4. آیا می توان در شرکت هایی که در امر تجارت دوجانبه فعالیت دارند سرمایه گذاری کرد؟
بسمه تعالی، سؤال روشن نیست.
5. آیا می توان حق السادات خمس را مستقیماً به آشنای سید داد؟ و آیا می توان این سهم را در مدارس و مساجد صرف کرد؟
بسمه تعالی، از سهم سادات مجازند به سید فقیر متدین بدهند و در سهم امام علیه السلام اجازه لازم است.
6. آیا می توان از سهم امام برای ساختن و تعمیر مساجد و مدارسی که جوانان در آن جا به تحصیل علوم دینی و قرآن مشغولند، استفاده کرده و همچنین از این محل، حقوق معلمین این مدارس را پرداخت و نیز به فقرای سادات و افرادی که سید نیستند کمک کرد؟
بسمه تعالی، حکم آن معلوم شد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 209
7. بر اساس رساله های عملیه زکات به نُه چیز تعلق می گیرد که در بیان آن ها نامی از پول، سهام، ساختمان، ماشین آلات کارخانجات وزمین وجود ندارد آیا کسی می تواند بر این اساس زکات بپردازد؟ و در این صورت چگونه آن را توزیع نماید؟
بسمه تعالی، در غیر نه چیز زکات واجب نیست.
8. حدود 10 سال پیش حمله قلبی به بنده دست داد که بر اثر آن وقتی در حال راه رفتن هستم و یا احساس درد می کنم باید قرص در زیر زبان نگه دارم در این صورت آیا روزه این جانب درست است؟
بسمه تعالی، اگر آب آن فرو می رود روزه صحیح نیست و در صورتی که روزه برای شما ضرر دارد نباید روزه بگیرید.
از درگاه خدای تبارک و تعالی، طول عمر آن رهبر عظیم الشأن اسلام و مسلمین، و پیروزی ملت شهادت طلب کشور اسلامی ایران را خواستار است.
[سؤال 7246] ----> 7382
2. موضوع دوم در مورد مسألۀ 2080 توضیح المسائل است؛ لطفاً توضیح بدهید که چرا ربا گرفتن از کافری که در پناه اسلام نیست، حرام نیست؟ همچنین ربا گرفتن پدر از فرزند.
بسمه تعالی، حکم خداوند متعال است؛ باید پذیرفت.
[سؤال 7247] 3682
بسمه تعالی 29 / 11 / 1358
محضر منور امام امت مسلمان آیت الله العظمی خمینی، دام ظله
اشخاصی مؤسساتی برای دلالی در معاملات ربوی تأسیس می کنند و از مراجعین مضطر جهت این دلالی وجوهی دریافت می کنند. این وجوه از نظر شرعی حرام است یا خیر؟ اگر حرام است توسط حاکم شرع قابل استرداد است یا خیر؟
بسمه تعالی، دلالی ربا، مانند خود ربا حرام است و پولی که دلال گرفته، ضامن است و باید به صاحبش برگرداند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 6صفحه 210