لزوم عمل بر طبق وصیت

‏‏لزوم عمل بر طبق وصیت‏

‏‏[سؤال 8772]‏‏ ‏ ‏ 4819‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 12 / 1361‏

‏‏سرپرست محترم دفتر امام خمینی‏

‏‏ضمن سلام، تقاضا دارد از حضور رهبر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی استفتا‏‎ ‎‏گردد که: شهیدی وصیت کرده که کتاب های موجود او را به کتابخانۀ مسجدی اهدا‏‎ ‎‏نمایند و به این وصیت عمل شده است. حال کتابخانۀ مزبور هیچ فعالیت ندارد و‏‎ ‎‏کتاب های مذکور همان طور در قفسۀ کتابخانۀ مسجد خاک می خورد، آیا می شود‏‎ ‎‏کتاب های مزبور را به کتابخانۀ مرکز تربیت معلم شهید رجایی اردبیل که به تازگی‏‎ ‎‏افتتاح شده تحویل داد تا مورد استفاده قرار گیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید مطابق وصیت عمل شود و تبدیل جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 8773]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4796‏

‏‏3. آیا می توان ثلث مالی را که بابت نماز و روزه می باشد به جبهه جنگ یا به‏‎ ‎‏بازسازی جبهه ها کمک کنیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و باید در همان مورد وصیت صرف شود.‏

‏‏[سؤال 8774]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1689‏

‏‏3. شخصی در زمان حیات مبلغی به عنوان امانت نزد شخص دیگری گذارده که‏‎ ‎‏پس از فوت او مصرف دفن و قبر او نماید، شخص مورد نظر تقریباً 20 سال پیش‏
‏‎

‎‏فوت نموده و به وسیله کس دیگری دفن شده ولی قبر وی را جمع نکرده اند؛ یعنی‏‎ ‎‏روی آن سنگ نیانداخته اند، و مشخصات او معلوم نیست و منظور متوفی هم همان‏‎ ‎‏سنگ و مشخصات بوده، ولی امانتدار به عللی در آن زمان این کار نکرده است. آیا در‏‎ ‎‏حال حاضر برای رضای خدا و متوفی می تواند مبلغ مذکور را به نیت آن مرحوم مزبور‏‎ ‎‏به حساب های مذکور بالا واریز نماید یا خیر؟ چنانچه امکان ندارد محل آن را معین‏‎ ‎‏فرمایید. ضمناً مزار متوفی را در حال حاضر نمی داند کجاست.‏

‏‏بسمه تعالی، باید بر طبق وصیت عمل کند و اگر عمل به وصیت مورد ندارد‏‎ ‎‏پول به ورثه می رسد.‏

‏‏[سؤال 8775]‏‏ ‏ ‏ 4820‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 10 / 1361‏

‏‏مقام محترم دفتر استفتائات امام خمینی، پس از عرض سلام، از آن مقام محترم‏‎ ‎‏درخواست می شود در مورد سؤالات ذیل اقدام نمایید.‏

‏‏1. شخصی شفاهاً به ورثۀ خود وصیت نموده است که سود باغ را روضه و مصیبت‏‎ ‎‏بخوانند؛ در حال حاضر باغ سود ندارد؛ آیا ورثه ها می توانند باغ را بفروشند؟ و اگر‏‎ ‎‏می توانند، در چه مورد خرج و مصرف نمایند؟‏

‏‏بسمه تعالی، با احتمال این که در آینده سود پیدا کند، اگر وصیت تا مدت‏‎ ‎‏معیّنی است می توانند بفروشند و اگر بفروشند، مسلوب المنفعه است؛ و‏‎ ‎‏اگر به تمام منافع آن دائماً وصیت شده، فروش صحیح نیست.‏

‏‏[سؤال 8776]‏

‏‏2. اگر احتمال داده شود که باغ مزبور بعد از چند سال سود خواهد داد، حکم آن‏‎ ‎‏چگونه است؟ و در این مدتی که سود ندارد، چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم آن در مسأله قبل ذکر شد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 8777]‏‏ ‏ ‏ 4821‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 5 / 1362‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی و مرجع عالی قدر، امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏شخصی وصیت کرده که حاصلات یک قطعه زمین آبی را برای خودم مصرف‏‎ ‎‏کنید؛ آیا به نظر مبارک شما صحیح است که زمین مذکور را وارثینش بخرند و قیمت‏‎ ‎‏زمین را مصرف شخص مذکور کنند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، تغییر و تبدیل وصیت جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 8778]‏‏ ‏ ‏ 4822‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 8 / 1361‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر و رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، با عرض سلام و درود خالصانه، به استحضار عالی‏‎ ‎‏می رساند:‏

‏‏شخصی وصیت کرده و به مقدار ثلث یا کمتر از ثلث ماترک خود را مال الوصیّه‏‎ ‎‏قرار داده و وصی را نیز مکلف و ملزم نموده که بعد از فوتش برای او کارهایی انجام‏‎ ‎‏دهد و مال الوصیّه را در موارد ذکر شده در وصیت نامه صرف نماید؛ ادارۀ دارایی بر‏‎ ‎‏اساس قوانین طاغوتی خلاف شرع، نسبت به مال الوصیّه، از وصی مطالبۀ مالیات‏‎ ‎‏می نماید؛ اگر وصی مالیات مزبور را پرداخت کند، نخواهد توانست به تمام وصایای‏‎ ‎‏موصی عمل کند و نتیجتاً به مقداری از وصایای موصی عمل نخواهد شد؛ ضمناً‏‎ ‎‏مقداری از مال الوصیّه را برای دو فرزند پسر سابق الفوت خویش قرار داده است و آن‏‎ ‎‏دو نفر (نوه) شدیداً احتیاج به آن مال دارند که ضروریات زندگی شان را تأمین نمایند؛‏‎ ‎‏استدعا دارد وظیفۀ شرعی وصی را در این مسأله بیان فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، وصی در مورد وصیت موصی، بیش از مقدار ممکن وظیفه ای‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 8779]‏‏ ‏ ‏ 4823‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏با عرض سلام و با درود بر شهدای گلگون کفن جمهوری اسلامی ایران، برادر‏‎ ‎‏این جانب شهید شده و وصیت کرده است: مبلغی به حساب مبارزه با اسرائیل‏‎ ‎‏صهیونیست واریز گردد؛ لذا خواهشمند است، شمارۀ حساب فوق را اعلام فرمایید و‏‎ ‎‏در صورت نبود چنین حسابی، مبلغ مورد نظر به کدام حساب واریز گردد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شماره خاصّی در این جهت نیست، می توانند در مطلق‏‎ ‎‏خیرات، از جمله جبهه های جنگ ایران صرف کنند.‏

‏‏[سؤال 8780]‏‏ ‏ ‏ 4824‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّظله العالی، ضمن عرض‏‎ ‎‏سلام، متمنی است نظر مبارک را در مورد واقفی که وصیت نموده که یک باب منزل را‏‎ ‎‏بعد از فروش به مصرف توسعه و ترمیم مسجد محل برسانند. پس از فوت واقف،‏‎ ‎‏مسجد از طرف اهالی محل توسعه و تعمیر گردیده است. اینک با توجه به موجود‏‎ ‎‏بودن پول خانه در صندوق قرض الحسنه، و نیازمندی شدید بعضی افراد خانواده و‏‎ ‎‏وراث واقف، آیا اجازه بهره برداری از پول مذکور به نفع منسوبین واقف با رعایت‏‎ ‎‏تقدم محتاج ترین ایشان هست یا نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت انتفاء مورد وصیت، اگر معلوم است که نظر موصی‏‎ ‎‏به خصوص آن مسجد بوده است، مال به ارث می رسد و اگر معلوم نیست،‏‎ ‎‏بنابر احتیاط صرف در مسجد دیگر کنند.‏

‏‏[سؤال 8781]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4842‏

‏‏3. آیا ثلث دارایی متوفی را ـ که وصی بر طبق وصیت نامه، قرار است در طریق‏
‏‎

‎‏خیرات و مبرات و خمس و سهم امام و خلاصه جهاتی که میت تعیین نموده به‏‎ ‎‏مصرف برساند ـ در صورتی که وصی، شوهر میت بوده باشد و این وصی (شوهر‏‎ ‎‏متوفی) خود از تمکن مالی برخوردار باشد، آیا می تواند ثلث دارایی میت را به بهانۀ‏‎ ‎‏آن که یکی از فرزندانشان بیکار است، به آن فرزند بیکار بدهد و اجرای وصیت میت را‏‎ ‎‏نادیده بگیرد. در حالی که آن فرزند هم، اهل تقوا و نماز و دینداری نباشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، ثلث مورد وصیت را واجب است در مواردی که متوفی معین‏‎ ‎‏نموده صرف کنند و در غیر آن جایز نیست. ‏

‏‏[سؤال 8782]‏‏ ‏ ‏ 4825‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم عالی قدر امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از تبلیغ سلام و‏‎ ‎‏آرزوی طول عمر مبارک خاطر شریف را به مسأله ای معطوف می دارم:‏

‏‏موصی یکی از فرزندانش را وصی قرار داده و یکی از املاک خود را وقف نموده‏‎ ‎‏که در مواردی عایدات این ملک (باغچه) صرف و خرج شود و گفته وصیّ یا کسی‏‎ ‎‏دیگر اگر زراعت یا درختکاری نماید یک ثلث عوایدش مال زارع و بقیه دو ثلث در‏‎ ‎‏مواردی از نماز و روزه و نقل جنازه به نجف اشرف و ... خرج شود که این اعمال‏‎ ‎‏جابه جا شده و بعد یک سال عوایدش در ردّ مظالم و یک سال در سهم سادات و سهم‏‎ ‎‏امام علیه السلام خرج شده ولی وصیّ با دو اشکال مواجه است 1. زارع که سابقاً به ثلث‏‎ ‎‏حاصل راضی می شدند حالا به نصف نیز راضی نمی شوند 2. وصی با توجه به اولاد‏‎ ‎‏خود یقین دارد چون وصیت نامه با سند عادی است بعد از فوتش اولاد او باغچه را‏‎ ‎‏فروخته یا خودشان تصاحب و تملک خواهند کرد و مراجعه به ادار‏‏ۀ‏‏ اوقاف سبب‏‎ ‎‏خواهد شد که منافع باغچه نفله شده از بین برود، اگر تجویز بفرمایید باغچه فروخته‏‎ ‎‏شود نصف آن در ردّ مظالم و نصف دیگر در سهمین خرج شود، و یا زمین را به اسم‏‎ ‎‏قبرستان در اختیار مسلمان ها برای دفن اموات بگذارد یا بفروشد پول آن را در خرید‏
‏‎

‎‏قبرستانی خرج کند و یا راهی دیگر که خود حضرت آیت اللهی تجویز می فرمایند زیرا‏‎ ‎‏وصی اطمینان دارد که با فوت وی باغچه به وسیله وراث تملک خواهد شد.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، فروش و تبدیل باغچه جایز نیست و باید‏‎ ‎‏طبق وصیت عمل شود.‏

‏‏[سؤال 8783]‏‏ ‏ ‏ 4826‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مبارک نایب الامام، حضرت امام خمینی، دام ظله، با عرض سلام لطفاً به دو‏‎ ‎‏سؤال زیر جواب مرحمت فرمایید.‏

‏‏شخصی وصیت به ثلث کرده و پس از وضع مصارفی که تعیین کرده، چنین نوشته‏‎ ‎‏است: «آنچه از ثلث می ماند، نیمی صرف در عزاداری حضرت خامس آل عبا علیه السلام در‏‎ ‎‏منزل گردد و نیمی دیگر بابت خمس احتیاطی داده شود». حال مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. با توجه به این که نصف باقیماندۀ ثلث در حدود 000 / 750 تومان است و خانۀ‏‎ ‎‏مورد وصیت، گنجایش آن چنانی ندارد که مبلغ فوق به طور معمول صرف عزاداری‏‎ ‎‏شود ـ زیرا ده ها سال طول خواهد کشید ـ آیا وصی می تواند در مساجد متعدد شهر‏‎ ‎‏اقامۀ عزا کند تا تأخیر بیش از حد معمول در انجام وصیت را ندهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است طبق وصیت عمل نمایند.‏

‏‏2. پرداخت خمس احتیاطی به یک مرتبه برای وصی مقدور نیست؛ اگر ممکن است اجازه فرمایید به‏‎ ‎‏تدریج پرداخت کند تا ضرر محسوسی متوجه ورّاث نشود. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نمی توانند یک جا پرداخت کنند، مجازند به تدریج ادا نمایند؛ ولی تأخیر‏‎ ‎‏بدون عذر جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 8784]‏‏ ‏ ‏ 4827‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 2 / 1362‏

‏‏حضور مقدس نایب الامام، حضرت آیت الله‌ العظمی آقای سید روح الله‌ خمینی،‏‎ ‎‏دام ظله العالی‏

‏
‏‎

‎‏مسائلی است که بعد از توضیح کوتاهی به عرض عالی می رسانم و آن، این است:‏‎ ‎‏دو قطعه زمین گندم زاری از شخص متوفایی به عنوان ثلث باقیمانده که مصرف عواید‏‎ ‎‏آن را در مطلق خیرات قرار داده و دو قطعه زمین گندم زار دیگری که قید ثلث حبس‏‎ ‎‏دارد را فرزند همین مرحوم که او نیز متوفی است، به همین عنوان مذکور مقرّر داشته و‏‎ ‎‏تولیت را به اولاد ذکور با رعایت عدل و تقوا معیّن نموده؛ ولی محل حاجت مسأله ما‏‎ ‎‏به یکی از دو قطعه زمینی است که مرحوم... آن را ثلث قرارداده؛ زمینی است موسوم به‏‎ ‎‏«باغ بن»؛ در حاشیۀ این زمین خانه سازی شده، و در حواشی دیگر این زمین‏‎ ‎‏می خواهند خانه بسازند و نیاز شدید هم دارند؛ و مهمترین مشکلشان نداشتن راه‏‎ ‎‏است؛ لذا در رابطه با این زمین، به این چند مسأله جواب بفرمایید: ‏

‏‏1. با این که قضای حاجت تعدادی از مسلمین منوط به باز شدن راه از این زمین‏‎ ‎‏است و از طرفی هم صاحب ثلث، مصرف آن را در مطلق خیرات مجاز نموده و خود‏‎ ‎‏متولّی هم مایل به کارگشایی مسلمین است، اجازه می فرمایید به مقدار راه از متولّی،‏‎ ‎‏زمین ـ ولو باضعاف مضاعف ـ خریداری شود و صرف این امر خیر که راه است‏‎ ‎‏بشود؟ ‏

‏‏2. آیا می شود اصل زمین بدون هیچ عوضی، به نیت صاحب ثلث واگذار شود تا‏‎ ‎‏برای راه استفاده کنند؟‏

‏‏3. آیا می شود چندین سال اجاره شود؟ که واضح است اگر بشود شرعاً واگذار‏‎ ‎‏شود، چون مطلب همیشگی است، راحت تر است. در هر حال نیاز به جواب مسأله‏‎ ‎‏داریم. ‏

‏‏سلامتی و سعادتمندی جناب عالی را در خدمت به اسلام و مسلمین از خداوند‏‎ ‎‏متعال خواستاریم. والسلام علی عباد الله‌ الصالحین‏

‏‏بسمه تعالی، تبدیل وصیت جایز نیست و باید طوری عمل شود که با بقای‏‎ ‎‏مورد وصیت، عواید آن صرف در جهت وصیت شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 8785]‏‏ ‏ ‏ 4828‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، پس از عرض سلام و تحیّت،‏‎ ‎‏به عرض مبارک می رساند:‏

‏‏شخصی وصیتی نموده و نوشته و دو نفر را به عنوان وصی و وکیل تعیین نموده که‏‎ ‎‏بعد از مرگش مایملک او را وقف حضرت ابوالفضل نمایند؛ و مایملک او عبارت است‏‎ ‎‏از باغ و مقداری پول نقد؛ فعلاً وکیل و وصی عذر می آورند بر این که چون ما با آن قریه‏‎ ‎‏که باغ در آن می باشد فاصله داریم، نمی توانیم از عهده برآییم؛ لطفاً دو سؤال را جواب‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. آیا می توانند آن ملک را که فروخته نشده، در جای دیگر که مناسبشان باشد‏‎ ‎‏خریده و آن را وقف نمایند؛ با توجه به این که هنوز وقف نیست و فقط وصیت نموده‏‎ ‎‏که وقف بنمایند؟‏

‏‏2. آیا می توان با پول موجود چیزی از قبیل فرش مسجد و غیره خریده و آن را‏‎ ‎‏وقف نمایند یا این که لازم است پول را صرف مصارف خیریه بنمایند؟‏

‏‏توضیح این که وصیت، به کل مایملک بوده؛ ولی چون نسبت به مازاد ثلث صحیح‏‎ ‎‏نبوده، وارث دو ثلث را گرفته و فقط ثلث باقیمانده، و مسأله دربارۀ ثلث است که باید‏‎ ‎‏وصی وقف نماید. ‏

‏‏بسمه تعالی، باید در باغ بر طبق وصیت عمل کنند و تبدیل جایز نیست؛ و‏‎ ‎‏نسبت به پول، وصیت به وقف باطل است.‏

‏‏[سؤال 8786]‏‏ ‏ ‏ 4829‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 8 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، مرجع الشیعة الإمامیه، امام خمینی، دام‏‎ ‎‏بقاؤه، پس از عرض سلام، سلامتی حضرت عالی را از خداوند متعال خواستار است.‏

‏
‏‎

‎‏کاروان سرایی است در اصفهان که سه دانگ آن به عنوان ثلث مال، از طرف موصی‏‎ ‎‏معیّن شده است؛ بفرمایید: آیا متولی فعلی این مال می تواند قسمتی از این ملک را به‏‎ ‎‏عنوان حسینیه قرار دهد و مابقی را به صورت مغازه قرار دهد و صرف موارد ثلث‏‎ ‎‏نماید یا خیر؟ خداوند سایۀ حضرت عالی را مستدام بفرماید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وصیت شده که محل مزبور کاروان سرا باشد، نمی توانند‏‎ ‎‏تغییر دهند؛ و در غیر این صورت، متصدی شرعی با مراعات مصلحت و‏‎ ‎‏جهت وصیت می تواند تصرف مذکور را بنماید.‏

‏‏[سؤال 8787]‏‏ ‏ ‏ 4830‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک بزرگ مرجع تقلید شیعیان جهان، حضرت مستطاب آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، دام عزّه و زید فی عمره، از محضر شما استدعای پاسخ به‏‎ ‎‏سؤالات زیر را دارد: ‏

‏‏1. شخصی فوت کرده و دارای یک برادر و یک همسر می باشد و یک حیاط‏‎ ‎‏مسکونی دارد و به وصی خود وصیت نموده: مادامی که همسرش زنده است، در دو‏‎ ‎‏دانگ از حیاط مذکور حق سکونت داشته باشد و بعد از فوت همسر، آن دو دانگ را‏‎ ‎‏فروخته و نصف قیمت آن برای شخص متوفی و نصف دیگر برای همسرش در راه‏‎ ‎‏خدا مصرف شود. اینک سؤال می شود که آیا جایز است با رضایت همسر متوفی که‏‎ ‎‏الآن زنده است، وصیّ متوفی یک دانگ از دو دانگ مزبور را قبل از فوت همسر متوفی‏‎ ‎‏فروخته، و عندالمعامله با خریدار شرط کند که حق سکونت همسر متوفی مادام الحیاة،‏‎ ‎‏در آن یک دانگِ معامله شده محفوظ بماند و قیمت آن برای متوفی خرج گردد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، باید به هر نحو وصیت کرده عمل شود. ‏

‏‏2. لباس های نظامی یا انتظامی که در جبهه ها به افراد بسیج می دهند، اگر با خودشان بیاورند جایز است‏‎ ‎‏یا نه؛ در حالی که مسئولین جبهه ها مانع نمی شوند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات نباشد اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 8788]‏‏ ‏ ‏ 4831‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام بقائه العالی، پس از عرض سلام: ‏

‏‏1. شخصی وصیت کرده است که ثلث مال او صرف مدرسۀ مرحوم آیت الله‌‏‎ ‎‏بروجردی در کربلای مقدسه بشود و اکنون که چنین کاری ممکن نیست، آیا می شود‏‎ ‎‏صرف کتابخانه های حوزۀ علمیۀ اصفهان بشود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، باید مال مورد وصیت را حفظ کنند تا عمل‏‎ ‎‏به وصیت ممکن شود. ‏

‏‏2. کسی وصیت به ثلث مال خود کرده، ولی نمی دانیم برای چه مصرفی وصیت کرده و نظرش را‏‎ ‎‏نسبت به مصرف آن نمی دانیم. آیا می شود این ثلث را هم صرف کتابخانه های حوزۀ علمیۀ اصفهان کرد‏‎ ‎‏یا نه؟ و همچنین سهم امام را؟‏

‏‏بسمه تعالی، صرف سهم امام بدون اجازۀ مرجع تقلید جایز نیست و ثلث مرقوم که به آن‏‎ ‎‏وصیت شده و مصرفش معلوم نیست را می توانند در مطلق خیرات، از جمله کتابخانه صرف‏‎ ‎‏کنند. ‏

‏‏[سؤال 8789]‏‏ ‏ ‏ 4832‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، ضمن عرض سلام‏

‏‏1. شخصی یک ماه قبل از فوتش مبلغ صد هزار تومان نزد فردی می گذارد و‏‎ ‎‏وصیت می کند که از این پول ده سال نماز و روزۀ احتیاطی بخرید و بقیه را خرج‏‎ ‎‏مسجد کنید. در همان لحظه از شخصی غیر از وصیت شده می پرسد: نماز و روزه ده‏‎ ‎‏سال چند است؟ می گوید ده سال چهل هزار تومان. وصیت کننده می گوید پس بقیه‏‎ ‎‏(شصت هزار تومان) برای مسجد. حالا پنج ماه بعد از مرگ او سؤال می کنند ده سال‏‎ ‎‏چند است؟ جواب داده اند: شصت هزار و هفتاد هزار تومان در این حال، آیا باید ده‏‎ ‎‏سال خواند و از مسجد پس بگیریم (درحالی که پنجاه هزار تومان به مسجد داده ایم) یا‏
‏‎

‎‏کمتر و به اندازۀ چهل هزار تومان بخوانیم و ده هزار تومان مانده را به مسجد بدهیم؟ و‏‎ ‎‏آیا می شود کمتر از ده سال با سالی هفت هزار تومان خواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید بر طبق وصیت ده سال نماز اجیر بگیرند، بقیه را صرف‏‎ ‎‏مسجد نمایند.‏

‏‏2. وصیت کننده مطلق وصیت کرده، آیا می شود خلاصه خواند (بدون اذان و اقامه و مستحبات) و آیا‏‎ ‎‏نماز آیات هم لازم است؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید به نحو متعارف بخوانند و نماز آیات جزو آن نیست.‏

‏‏3. وصیت کننده مطلق وصیت کرده، آیا وقتش موسّع یا موقت است؟ در صورت موقت، چند سال‏‎ ‎‏شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، موقت نیست، ولی نباید در عمل به وصیت تهاون و اهمال کنند.‏

‏‏4. کسی که خود نماز و روزۀ قضایی دارد، آیا می تواند استیجاری قبول کند درصورت موافقت آیا برای‏‎ ‎‏دو نفر را می تواند قبول کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 8790]‏‏ ‏ ‏ 4833‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 محرم الحرام 1403 ق‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، محترماً‏‎ ‎‏معروض می دارد:‏

‏‏1. زیدی در یکی از دهات فوت نموده، وصیت نموده که اثاثی‏‏ۀ‏‏ منزلش را در‏‎ ‎‏مجالس تعزی‏‏ۀ‏‏ ابا عبدالله‌ علیه السلام استعمال نمایند و زوجه اش را متولی قرار داده. فعلاً زوج‏‏ۀ‏‎ ‎‏مزبوره، منتقل به شهر شده. آیا می تواند اثاثی‏‏ۀ‏‏ مزبوره را در یکی از تکایای شهر بسپارد‏‎ ‎‏که در اوقات عزاداری استعمال نمایند یا خیر؟ اگر محتاج به اجازه است، اجازه‏‎ ‎‏بفرمایید. تا کنون سه مرتبه استفتا شده، جواب نیامده.‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد؛ مگر آن که در وصیت، تکیۀ معیّنی تعیین شده‏‎ ‎‏باشد.‏

‏
‏‎

‎‏2. شخصی ماشین باربری دارد و دائم در حرکت و مسافرت است؛ لیکن شب به خانه بر می گردد؛ یا دو‏‎ ‎‏سه روز می گذرد و به خانه می آید. آیا این شخص، دائم السفر محسوب می شود یا خیر؟ حکم الله‌ را‏‎ ‎‏مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، نماز او تمام است.‏

‏‏[سؤال 8791]‏‏ ‏ ‏ 4834‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر آیت الله‌ العظمی نایب الامام سید روح الله‌ الموسوی الخمینی، دام ظله‏

‏‏دو برادر، اموالشان مشترک بوده، برادر بزرگ، وقت مردنش به برادر کوچک‏‎ ‎‏وصیت می کند که از عین مال مشترک، اول مبلغ پنجاه هزار تومان سهم امام علیه السلام و سهم‏‎ ‎‏سادات بدهد و بعداً مابقی مال بین ورثه تقسیم شود. البته این برادر بعد از فوت‏‎ ‎‏برادرش چند وقتی سهل انگاری نموده تا پسرهای برادر متوفی، یک سری مخالفت ها‏‎ ‎‏و نزاع هایی را راه می اندازند و بعضی از اموال را تقسیم می کنند و بعضی دیگر تلف‏‎ ‎‏می شود و از بین می رود. تا آن که این برادر که وصی بوده، وقت مرگش به پسرش‏‎ ‎‏وصیت می کند که هم‏‏ۀ‏‏ این پنجاه هزار تومان را باید به وکیل مجتهد بپردازد، ولی پسر‏‎ ‎‏قبول نکرده و گفته چون مال مشترک بوده، الآن من نصف این پول را می پردازم و‏‎ ‎‏نصف دیگرش را پسرعموهایم باید بپردازند چون مال در حین وصیت برادر بزرگ‏‎ ‎‏شما، مشترک بوده و الآن قسمت شده است. از طرفی فرزندان برادر بزرگ ـ به واسطه‏‎ ‎‏عداوت هایی که در بین آمده ـ این وصیت را قبول ندارد. در این صورت، این باقیماند‏‏ۀ‏‎ ‎‏پول ها به ذمه کدام شخص خواهد بود؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، باید به همان کیفیت وصیت عمل شود و‏‎ ‎‏مبلغ مذکور، از همان ملک مورد وصیت داده شود. ‏

‏‏[سؤال 8792]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7314‏

‏‏6. پدرم وصیت کرده منزلی که در تربت جام دارد را به آقای توسلی واگذار نمایم تا‏
‏‎

‎‏درآمد آن را برای امام زمان علیه السلام مصرف کنند؛ آیا شما اجازه می فرمایید این منزل را به‏‎ ‎‏ایشان واگذار نمایم یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بر طبق وصیت باید عمل شود.‏

‏‏[سؤال 8793]‏‏ ‏ ‏ 4835‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 7 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، بعد السلام و التحیة و الاکرام‏

‏‏چه می فرمایید در مورد مؤسّسه خیریه ای که درآمدش از محل مال الوصیه ها و‏‎ ‎‏صدقات مردم تأمین می شود و در وصیت نامه ها محلی برای حق بیمۀ کارکنان مؤسسه‏‎ ‎‏در نظر گرفته نشده، ولی نسبت به اجرتی که به کارکنان مؤسسه داده می شود، سازمان‏‎ ‎‏بیمۀ محل، مطالبۀ حق بیمه می نماید؟ آیا می توان حق مزبور را از درآمدهای فوق الذکر‏‎ ‎‏پرداخت و وجه شرعی آن چگونه است؟ ‏

‏‏متّع الله‌ المسلمین بطول بقائک الشریف‏

‏‏بسمه تعالی، وصایا باید در مورد خودش که جهت وصیت است صرف‏‎ ‎‏شود و صرف در غیر آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 8794]‏‏ ‏ ‏ 4836‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏موصی بعد از بیان مصارفی از برای ثلث می نویسد: «چنانچه از ثلث موصی بعد از‏‎ ‎‏مخارج مقرر فوق اضافه بماند، می توانند (یعنی وصی و منصوب) از اموال غیر منقول،‏‎ ‎‏به عنوان بقیۀ ثلث برداشت نموده و عواید او را هر ساله در ماه محرم روضه خوانی‏‎ ‎‏نمایند». وصی به همین منظور، مقداری زمین زراعتی و باغ از ماترک، افراز کرده و‏‎ ‎‏سال هایی عایدات آن را به مصرف رسانید ولی فعلاً ابقای آن را صلاح نمی داند؛‏‎ ‎‏با  توجه به این که عبارت وصیت نامه، لفظ «می توانند» می باشد که ظهور در الزام‏‎ ‎‏ندارد،  آیا وصی می تواند زمین و باغ را فروخته و ثمن آن را به مصرف منظور برساند‏
‏‎

‎‏و  یا به جای آن چیز دیگری خریداری نموده و عایدات آن را طبق وصیت، به‏‎ ‎‏مصرف  رساند؟‏

‏‏بسمه تعالی، نمی تواند آن را بفروشد.‏

‏‏[سؤال 8795]‏‏ ‏ ‏ 4837‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه ‏

‏‏1. شخصی در وصیت شفاهی خود، ملک معین و وجه معینی را ثلث خود قرار‏‎ ‎‏داده که آن وجه صرف تعمیر یا تجدید بنای آن ملک شود و درآمد آن ملک را صرف‏‎ ‎‏امور خیر بنمایند. ورثه بدون توجه به حکم شرع، ملک ثلث را با موافقت یکدیگر‏‎ ‎‏فروخته و وجه آن را یکی از ورثه از بابت سهم الارث خود برمی دارد و ملک دیگری‏‎ ‎‏را از ترکۀ میت با موافقت یکدیگر که قیمتش معادل ثلث بوده، ثلث میت قرار می دهند‏‎ ‎‏و درآمد آن را صرف امور خیر می کنند. پس از بیست سال متوجه می شوند که شرعاً‏‎ ‎‏حق فروختن ملک متعلق ثلث را نداشتند. اکنون استرداد ملک متعلق ثلث، عادتاً ممکن‏‎ ‎‏نیست و در حکم تالف است. سؤال می شود: آیا قیمت ملک ثلث فروخته شده بر‏‎ ‎‏عهدۀ ورثه است یا نه؟ و بر فرض ضمان قیمت، آیا قیمت، یوم التلف است یا زمان‏‎ ‎‏ادا؟ و در هر دو صورت، آیا تکلیف ورثه، خرید ملک دیگر است و صرف درآمد آن‏‎ ‎‏در امور خیریه یا باید قیمت تالف صرف امور خیریه شود؟ و سؤال دیگر این که‏‎ ‎‏وجوهی که تا به حال به عنوان درآمد ثلث داده اند شرعاً محسوب است یا نه؟ و آیا‏‎ ‎‏ورثه ضامن منافع ملک ثلث معین شدۀ تالف، تا به حال هستند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، فروش ملک مورد وصیت باطل است و به هر نحو امکان‏‎ ‎‏دارد؛ باید ملک را برگردانند و اگر استرداد امکان ندارد، نسبت به آن‏‎ ‎‏ضامنند و میزان، قیمت یوم التلف است که با آن ملکی تهیه شود و عواید‏‎ ‎‏آن در جهت وصیت صرف شود و آنچه بعد از تلف در جهت وصیت‏
‏‎

‎‏صرف کرده اند، محسوب است و ضمان منافع بر مشتری است و بر ورثه‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏2. زنی حامله به جنین هفت ماهه بوده، در اثر تصادف با ماشین خودش بلافاصله و جنینش پس از دو‏‎ ‎‏ساعت تلف شده اند. ورثۀ آن زن شوهرش و فرزند صغیر هشت ساله و چهار ساله (غیر از جنین فوت‏‎ ‎‏شده) می باشد. آیا بر رانندۀ قاتل به قتل خطئی دو دیه است یا فقط دیۀ زن بر عهده او است؟ تکلیف‏‎ ‎‏دیۀ جنین که پسر بودن و دختر بودن او معلوم نیست، چه می شود؟ و در هر حال مقدار این دیه از‏‎ ‎‏لحاظ پول کشور چقدر است؟ و جواز مطالبه چنین دینی مانند سایر دیون در صورتی است که قاتل‏‎ ‎‏زاید از مستثنیات دین چیزی داشته باشد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید اضافه بر دیۀ زن، دیۀ جنین هم داده شود. و اگر پسر بودن و دختر بودن جنین‏‎ ‎‏مشتبه است، باید نصف مجموع دیۀ پسر و دختر را بدهند. و تعیین قیمت آن با عرف بازار‏‎ ‎‏است. و از جهت مستثنیات دین، حکم سایر دیون را دارد و دیه قتل خطایی بر عاقله است.‏

‏‏[سؤال 8796]‏‏ ‏ ‏ 4838‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در آبادی ای که هر قسمت از زمین زراعت را به اصطلاح کشاورزان محل «ییلاق»‏‎ ‎‏می نامند، به واسطۀ وجود خطر از قبیل طغیان رودخانه و از بین بردن زمین های‏‎ ‎‏نزدیکش، یکسره و به قول معروف «همیشگی» تقسیم نمی کنند؛ بلکه هر ساله زمین ها‏‎ ‎‏تقسیم و با قرعه معلوم می گردد.‏

‏‏1. شخصی از زمین های زراعتی با وصف مزبور به اندازه دو ییلاق به عنوان وقف‏‎ ‎‏وصیت می کند که به نصفه کاری کاشته شده و عایداتش در دستگاه حضرت سید‏‎ ‎‏الشهدا علیه السلام خرج شود؛ البته از قبیل قند و چایی و پول جزئی معمولی روضه خوانی که‏‎ ‎‏از انصراف کلمات خرج در دستگاه حضرت فهمیده می شود. پس از پایان نیمه اول ماه‏‎ ‎‏محرم مقداری از همان عایدات زیاد می ماند:‏

‏‏الف. در چه مصارفی خرج شود؟ بیان فرمایید.‏

‏‏ب. تا حال مبلغی در مصارف مسجد خرج شده است، حکمش چیست؟ ‏

‏
‏‎

‎‏ج. این گونه وقفیّات چه صورت دارد؟ صحیح است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، قرارداد مزبور وصیت است نه وقف، و باید عواید مورد‏‎ ‎‏وصیت در همان جهتی که برای آن وصیت شده صرف شود.‏

‏‏2. اگر ملاک مطلق و مضاف بودن آب، عرف باشد، به آب دریاچۀ شور رضاییه از کثرت شوری و تلخی‏‎ ‎‏اسید می گویند؛ آیا مطهر است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عرف عام به آن آب می گویند، مطهر است و اعتباری به اسید گفتن اشخاصی‏‎ ‎‏که نظر به خواص شیمیایی آن دارند نیست.‏

‏‏[سؤال 8797]‏‏ ‏ ‏ 4839‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی، دامت‏‎ ‎‏افاضاته، سلام علیکم ‏

‏‏احتراماً؛ ضمن عرض ادب و دست بوسی، به عرض می رساند که یکی از اعضای‏‎ ‎‏سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کوهبنان (منطقۀ 6)، خانۀ نیمه تمامی داشته است که در‏‎ ‎‏وصیت نامه اش قید شده که آن را در اختیار اتحادیۀ انجمن های اسلامی دانش آموزان‏‎ ‎‏قرار دهند، ولی با توجه به این که اتحادیۀ فوق الذکر در کوهبنان فعالیت ندارد و‏‎ ‎‏می توان گفت وجود ندارد. از طرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کوهبنان، جهت‏‎ ‎‏روابط عمومی یا واحد بسیج و یا پایگاه مقاومت، احتیاج مبرم به این خانه دارد. لذا‏‎ ‎‏چنانچه از نظر شرعی، واگذاری این خانه به سپاه پاسداران اشکالی ندارد، مراتب را‏‎ ‎‏امر به ابلاغ فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، عین مورد وصیت، باید در مورد و جهت آن صرف شود و‏‎ ‎‏تغییر آن جایز نیست و با فرض تمامیت شرایط، وصیت در ثلث ترکه نافذ‏‎ ‎‏است و در زاید بر آن، موقوف است به اجازۀ ورثه. و اگر وصیت‏‎ ‎‏متعذرالمصرف است، نسبت به ثلث ترکه در مطلق خیرات صرف می شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 8798]‏‏ ‏ ‏ 4840‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 صفر المظفر 1404 ق‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی علی رؤوسنا و‏‎ ‎‏رؤوس الأنام، سلام علیکم‏

‏‏شخصی وصیت کرده که خانۀ او بعد از مرگش تا مدت بیست سال حبس شود و‏‎ ‎‏درآمد آن به مصرف نماز و روزه و امور خیریه برسد و بعد از بیست سال، میان ورثۀ آن‏‎ ‎‏روز قسمت شود، در حالی که موقع مرگ فقط یک خواهر داشته و برادرش قبل از او‏‎ ‎‏فوت شده؛ اکنون بعد از بیست سال خواهر هم فوت شده؛ لطفاً بفرمایید: آیا اکنون‏‎ ‎‏خانه به فرزندان خواهر که وارث منحصر به فرد روز مرگ بوده، می رسد یا با توجه به‏‎ ‎‏این عبارت وصیت نامه (بعد از بیست سال، میان ورثۀ آن روز قسمت شود)،‏‎ ‎‏برادرزادگان هم سهم الارثی دارند؟ ادام الله‌ ظلّکم العالی‏

‏‏بسمه تعالی، به ترتیبی که نوشته اید، وارث فعلی پس از بیست سال میزان‏‎ ‎‏است و باید میان همۀ آن ها تقسیم شود.‏

‏‏[سؤال 8799]‏‏ ‏ ‏ 4841‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 10 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر شیعیان جهان حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام بقائه‏‎ ‎‏العالی علی رؤوس المسلمین‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام محترماً معروض می دارد. شخصی جز وصیت نامه شان‏‎ ‎‏تعیین نموده اند که مبلغی از ثلث مالشان را صرف تعمیرات مدرسه آیت الله‌ بروجردی‏‎ ‎‏در کربلا بشود چون فعلاً دست رسی نیست که این وصیت عمل بشود آیا اجازه‏‎ ‎‏می فرمایید این مبلغ صرف کتابخانه های حوزه علمیه اصفهان بشود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا از امکان صرف مال در مورد وصیت مأیوس نشدند باید‏‎ ‎‏صبر نمایند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎