اعتبار اختیار و رضایت در صحت عقد ازدواج

‏‏اعتبار اختیار و رضایت در صحت عقد ازدواج‏

‏‏[سؤال 10147]‏‏ ‏ ‏ 5636‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی رهبر عظیم الشأن مسلمین جهان، مدّ ظله‏

‏‏به عرض می رسد: شرایطی که در زمان طاغوت تصویب شد و رونوشت آن به‏‎ ‎‏پیوست تقدیم می گردد، آیا صورت شرعی دارد یا ندارد؟ آیا سردفترها باید به طور‏‎ ‎‏اجبار، زوجین را الزام کنند که چنین وکالتی را بدهند و اگر ندادند عقد نکنند و ثبت‏‎ ‎‏ننمایند یا وکالت الزامی نیست و طرفین مجازند؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، طرفین عقد اختیار دارند و هیچ یک را نمی توان الزام کرد، نه‏‎ ‎‏به توکیل ونه به غیر آن.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏1. شخص سنی دختر شیعه را اسیر کرده با او ازدواج می کند و با فشار و کتک وادار‏‎ ‎‏می کند دختر سنی شود، آیا جایز است آن سنی را بکشند تا که دختر آزاد شود و به دین‏‎ ‎‏خود برگردد؟ شما امر بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، کشتن جایز نیست بلی دختر اگر راضی به ازدواج نشده‏‎ ‎‏می تواند از عرض خود دفاع کند.‏

‏‏2. گربه خراب کار که جوجه مرغ می خورد آن را بکشد گناه دارد یا ندارد؟ شما امر بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، تا ممکن است این کار را نکند و جلو ضرر را از راه های دیگر بگیرد.‏

‏‏[سؤال 10149]‏‏ ‏ ‏ 5638‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏پدر و پسری با یک روحانی آمدند منزل ما برای خواستگاری دخترم، من در‏‎ ‎‏جواب آن ها بله گفتم، و از دختر سؤال کردند گفت اختیار من با پدرم است. به محض‏‎ ‎‏این که از منزل ما خارج شدند چون دختر قلباً راضی نبود از دنبال آن ها رفتم و به‏‎ ‎‏روحانی گفتم شما صیغه دختر من را جاری نکن که دختر و خودم راضی نیستیم بعد از‏‎ ‎‏چند روز گفتند صیغه جاری شده من به روحانی گفتم که به شما گفتم که صیغه را‏‎ ‎‏نخوان، گفت من متوجه نشدم و صیغه جاری کردم آیا صیغه صحیح است یا باطل‏‎ ‎‏حکم الله‌ بیان بفرمایید.‏

‏‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

‏‏بسمه تعالی، عقد بدون رضایت دختر و پدر دختر باطل است.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 9 / 1358‏

‏‏حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین، امام خمینی‏

‏‏با عرض احترام؛ جواب سؤال زیر را از آن محضر محترم استدعا دارم:‏

‏‏دختری با اصرار و تأکید مادرش بدون میل و رضایت به ازدواج مردی درآمده‏‎ ‎‏است. پس از جاری شدن عقد شرعی و رسمی، دختر اظهار نموده است از ابتدا حاضر‏‎ ‎‏و راضی به ازدواج نبوده و بعداً هم هیچ گونه رضایت خود را اعلام نداشته و مصرّ به‏‎ ‎‏فسخ عقد است. اما مرد مورد نظر از حاضر شدن برای صدور طلاق خودداری می کند‏‎ ‎‏و به همین علت بلاتکلیف باقیمانده است. حکم شرعی در خصوص فوق برای دختر‏‎ ‎‏با عدم حضور زوج برای حل و فصل چه می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض نبود پدر و جد پدری، اگر عقد بدون اذن دختر واقع‏‎ ‎‏شده و بعد هم آن را اجازه نکرده، باطل است و احتیاج به فسخ و طلاق‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 10151]‏‏ ‏ ‏ 5640‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی و مرجع عالی قدر تقلید حضرت امام‏‎ ‎‏خمینی، سلام علیکم‏

‏‏1. اگر شخصی بدون این که اجبار نماید، به مردی مثلاً به نام احمد پیشنهاد نماید که‏‎ ‎‏با زنی مثلاً به نام فاطمه ازدواج نماید و احمد زباناً رضایت دهد، ولی قلباً به این‏‎ ‎‏ازدواج راضی نباشد و از روی خجالت نتواند عدم رضایت خود را اعلام نماید و‏‎ ‎‏ضمناً نه قلباً بلکه زباناً رضایت دهد، عقدش با فاطمه خوانده شود ولی بعد از خوانده‏‎ ‎‏شدن صیغۀ عقد عدم رضایت خود را به این ازدواج، با حرکاتش به پیشنهاد دهنده‏‎ ‎‏نشان دهد، به طوری که پیشنهاد دهنده عدم رضایت احمد را بفهمد و به احمد پیشنهاد‏‎ ‎‏نماید عقد خوانده شده به هم زده شود و احمد با وجود این که قلباً راضی باشد که عقد‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، عقد مذکور محکوم به صحت است و اگر به عقد راضی نبوده‏‎ ‎‏ولی به آن تن داده باشد می تواند استمتاع ببرد و احکام زوجیت ثابت‏‎ ‎‏است.‏

‏‏2. اگر مردی همسر خود را برای بار اول و دوّم طلاق دهد آیا می تواند هم بعد از طلاق بار اول و هم‏‎ ‎‏بعد از طلاق بار دوّم، قبل از تمام شدن عده همسر طلاق داده اش، مجدداً او را به عقد خود درآورد؟ اگر‏‎ ‎‏می تواند مهریه نیز لازم است؟ و لازم است صیغه عقد خوانده شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، عقد در عده رجعیه باطل است و مهر ثابت نمی شود و به عقد مزبور رجوع محقق‏‎ ‎‏می شود.‏

‏‏3. اگر طلاق همسر در نزد دو نفر عادل انجام نشود و به صیغۀ عربی صحیح خوانده نشود باطل است؟‏

‏‏بسمه تعالی، باطل است.‏

‏‏[سؤال 10152]‏‏ ‏ ‏ 5641‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 7 / 1358‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، السلام علیکم ورحمة‏‎ ‎‏الله‌ وبرکاته، با عرض سلام و احترام، سؤال از پیشگاه مقدس این که:‏

‏‏دختری شانزده ساله را پدرش در غیاب آن دختر به من سؤال کننده عقد و نکاح‏‎ ‎‏بسته، اما وقتی دختر خبر شده این نکاح بستن پدرش را قبول ندارد، آیا این نکاح پدر‏‎ ‎‏صحیح است و به کسی دیگر می تواند شوهر کند یا خیر؟ در صورتی که مرا قبول ندارد‏‎ ‎‏آیا نفقه گردن من خواهد بود؟ توضیح فرمایید که مسأله محل ضرورت است.‏

‏‏بسمه تعالی، احتیاط آن است که یا دختر عقد را اجازه کند و یا پسر او را‏‎ ‎‏طلاق دهد. و در صورت عدم تمکین دختر، نفقه واجب نیست. و بدون‏‎ ‎‏طلاق، دختر نمی تواند شوهر کند.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 10 / 1358‏

‏‏محضر مقدس زعیم عالی قدر جهان اسلام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏‏احتراماً؛ معروض می دارد: پدرم پارسال در حدود ایام عید مرا به عقد شخصی‏‎ ‎‏درآورد و پس از گذشت یک سال، طرف مورد انتخاب پدرم با جمعی از بستگان او‏‎ ‎‏برای مراسم عروسی به تکاپو افتاده اند.‏

‏‏بنده از اول با این کار پدرم که بدون اطلاع این جانب خودسرانه انجام داده بود،‏‎ ‎‏مخالف بودم و فعلاً هم به هیچ وجه تن به این ازدواج اجباری نمی دهم؛ ولی آن ها‏‎ ‎‏می خواهند مراسم جشن عروسی را به پا کنند.‏

‏‏اولاً: باید به عرض مبارکتان برسانم که اگر پدرم در همان اوایل از خواسته هایم‏‎ ‎‏مطلع می شد، بهتر از آن بود که در حال حاضر با مخالفتم رو به رو گردد.‏

‏‏ثانیاً: اقوام به اصطلاح تازه داماد، در همان ده دارای سوابق خوبی نیستند تا چه‏‎ ‎‏رسد به شخص خود وی. از همه مهم تر اگر دختری، پسر را پسند نکند، چگونه‏‎ ‎‏می تواند ادامه زندگی دهد؟ مگر نه آن است که آن زندگی تبدیل به یک جهنم می شود؟‏‎ ‎‏خلاصه اگر پدرم خواسته مرا نادیده بگیرد مسلماً با دست خودش مرا در عذاب‏‎ ‎‏روحی گذاشته یا این که مرتکب برده فروشی شده است که آن هم در دین مبین اسلام‏‎ ‎‏حرام است و پدرم ناخودآگاه و بدون اطلاع حقیر مبادرت به انجام این کار کرده است.‏

‏‏ثالثاً: پس از گذشت چندین سال مبارزات درخشان و خستگی ناپذیر رهبر عظیم‏‎ ‎‏الشأن اسلام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی که هدف اصلی ایشان یعنی آزادی‏‎ ‎‏و آزاد زیستن و سایر برنامه های نوین برای این مردم محروم و ستم دیده، جامه عمل‏‎ ‎‏پوشیده است و همه مردم می توانند حقانیت را بیان نمایند. با این وجود فدوی نیز یکی‏‎ ‎‏از افراد این اجتماع هستم و اگر این مراسم به اتمام برسد حتماً و به طور یقین دعوای‏‎ ‎‏دسته جمعی در قریه فوق الذکر رخ می دهد و خون دو طایفه ناحق ریخته می شود. از‏‎ ‎‏طرفی چون این مسأله یکی از مسائل شرعی است و حضرت عالی نیز هم رهبر این‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، احتیاط آن است که یا دختر به ازدواج رضایت بدهد و یا‏‎ ‎‏داماد او را طلاق دهد و در غیر این صورت دختر نمی تواند با دیگری‏‎ ‎‏ازدواج کند.‏

‏‏[سؤال 10154]‏‏ ‏ ‏ 5643‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 29 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏با تقدیم عرض سلام، خواهشمندم که به سؤال زیر پاسخ مکفی و روشن مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏خواهر این جانب حدود سه یا چهار سال پیش با فردی ازدواج نمود و عقد شرعی‏‎ ‎‏آن خوانده شد، ولی به خانه شوهر نرفته و هنوز به صورت مجرد زندگی می کند و این‏‎ ‎‏عقد در دفاتر رسمی کشور ثبت نشده است. پس از گذشت چند روز خواهرم گفت که‏‎ ‎‏من از ترس پدرم این عقد را قبول کرده ام و اصلاً حاضر به زندگی با شوهرم نیستم. این‏‎ ‎‏مسأله به اطلاع شوهرش نیز رسید و یکی ـ دو جلسه با او و وابستگان نزدیک او در‏‎ ‎‏این رابطه صحبت شد، ولی برای مدتی این مسأله به علت کم توجهی ما و عدم قبول‏‎ ‎‏شوهر بدون پیگیری اصولی رها شد، تا آن که برای شوهرش در سرکار ـ که به گفته‏‎ ‎‏خودش مقصر دیگری بوده است و نه خودش ـ در اثر اتفاقی که رخ داد یکی از‏‎ ‎‏پاهایش نقصی پیدا نمود ولی بعدها می گفته است که از ناراحتی این مسأله، آن اتفاق‏‎ ‎‏رخ داده است. و بعد از آن هر اندازه که با او در این رابطه صحبت شده است که برای‏‎ ‎‏طلاق بیاید، نیامده و تنها یک بار آمده و گفته است که یک ماه دیگر می آیم و کار را‏‎ ‎‏یکسره می کنیم و رفته و هنوز مراجعت ننموده است و به هر وسیله که به او اطلاع‏‎ ‎‏می دهیم که بیاید تا طلاق صورت گیرد، نمی پذیرد و از طرفی دختر نیز احتیاج به‏‎ ‎‏تشکیل خانواده دارد، ولی حاضر نیست که با آن شوهر زندگی نماید.‏

‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، عقد اگر با اذن پدر و با مراعات ضوابط شرعی انجام گرفته،‏‎ ‎‏محکوم به صحت است و نارضایی بعدی دختر اثری ندارد، و جدایی‏‎ ‎‏منوط به طلاق است و اختیار طلاق با شوهر است.‏

‏‏[سؤال 10155]‏‏ ‏ ‏ 5644‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 11 / 1361‏

‏‏به نام الله‌، پاسدار حرمت خون شهیدان، اول نامه ام را با سلام به رهبر انقلاب، امام‏‎ ‎‏خمینی و سلام به رزمندگان اسلام و سلام و درود بر شهیدانمان شروع می کنم.‏

‏‏من خواهر شهید هستم و یک سؤال از رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏دارم که امیدوارم جوابش را برایم بنویسند. سؤال من این است:‏

‏‏اول این که اگر دختری عقد شد و بعد از چند روز دیگر بعد از عقد گفت: من‏‎ ‎‏نمی خواهم، آیا این عقد درست است یا خیر؟ ‏

‏‏دوم این که اگر دختری که بعد از عقد ناراضی شد و گفت من نمی خواهم و پدر و‏‎ ‎‏مادر دختر به زور دخترشان را به خانۀ شوهر بفرستند، آیا این هم درست است‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ازدواج با کفو عرفی و شرعی و با اذن پدر انجام شده،‏‎ ‎‏صحیح است و دختر باید راضی شود و ناراضی شدن بعد اثر ندارد.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 9 / 1358‏

‏‏حضور مبارک زعیم عالی مقام، مبیّن الحلال و الحرام، حضرت امام خمینی، رهبر‏‎ ‎‏انقلاب اسلامی، مدّ ظله العالی‏

‏‏چه می فرمایید در این مسأله: این جانب دوشیزه و دارای پدر و مادر و برادر هستم‏‎ ‎‏و سنم به حد بلوغ رسیده و هنوز احتیاج به ازدواج ندارم. در غیاب بنده پدر و مادرم‏‎ ‎‏مرا به نامزدی شخصی درآورده، در صورتی که من تمایل دینی و مذهبی به این پیوند و‏‎ ‎‏وصلت ندارم. اکنون از آن امام و پیشوا خواهش می گردد نظر شرع مقدس اسلام را‏‎ ‎‏اعلام فرمایید تا با کمال آسایش به تحصیل خود ادامه دهم. والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، اذن پدر در ازدواج دختر معتبر است و بنابر احتیاط، رضایت‏‎ ‎‏دختر نیز مراعات شود؛ و بهتر است دختر ملاحظۀ رضایت پدر، و پدر‏‎ ‎‏ملاحظۀ صلاح دختر را بنمایند.‏

‏‏[سؤال 10157]‏‏ ‏ ‏ 5646‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ ماه شعبان المعظم 1399 ق‏

‏‏مدت هفت سال است که من دختر خودم را اجباراً بلا مرضی دخترم با شخصی‏‎ ‎‏نکاح کردم، رخصتی به وقوع نیامد چون دخترم انکاری شد در این عرص‏‏ۀ‏‏ هفت سال،‏‎ ‎‏من دختر خودم را بسیار فهمایش نمودم که بر عروسی و رخصتی آماده شود، هرگز‏‎ ‎‏نپذیرفت، بلکه به موجب اصرار من بر خودکشی اظهار آمادگی می نمود. چون که‏‎ ‎‏مدت دراز گذشت دخترم از حد بلوغ درگذشت و دخترم بر اباء خود مصر ماند و از‏‎ ‎‏انکاری باز نمی آید. اکنون زیاد انتظار کردن و تغافل ورزیدن مناسب معلوم نمی شود.‏‎ ‎‏فلهذا مسئلت دارم که در این مسأله از حکم شرع محمدی صلی الله علیه و آله وسلم مرا مطلع فرمایید تا بر‏‎ ‎‏آن عمل پذیر شویم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دختر بالغه بوده و ازدواج مذکور برای او مفسده نداشته‏
‏‎

‏‏[سؤال 10158]‏‏ ‏ ‏ 5647‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دختری را پدر و مادر، به اکراه و اجبار به عقد برادرزادۀ خودشان در می آورند و او‏‎ ‎‏را وادار می کنند که به اتاق عقد بیاید و او را می ترسانند که باید در اتاق عقد، در حضور‏‎ ‎‏عاقد، بلی بگویی و بالاخره او بلی می گوید، ولی در دل راضی نیست. آیا چنین عقدی‏‎ ‎‏صحیح است؟ و در صورت صحیح نبودن، آیا به طلاق نیازی هست یا نه؟ ضمناً متذکّر‏‎ ‎‏می شود که دختر بعداً هم راضی نمی شود و اصولاً ناراحت است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عقد با اذن و رضایت پدر بوده و شوهر کفو دختر است‏‎ ‎‏احتیاط آن است که یا دختر عقد را اجازه کند و یا بدون طلاق با فرد دیگر‏‎ ‎‏ازدواج ننماید.‏

‏‏[سؤال 10159]‏‏ ‏ ‏ 5648‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی برای دختر خواهرش و فرزندش مجلس شیرینی خوری ترتیب داده. در‏‎ ‎‏ضمن، مادر دختر و خواهر بزرگ دختر رفته از او اجازۀ عقد گرفته. خود این شخص‏‎ ‎‏را از طرف خود، وکیل برای عقد کرده و بعد از فاصلۀ دو روز در حوزۀ قم عقد بسته‏‎ ‎‏گردیده و بعد، خود این شخص مسافرت سوریه نموده، مدتی در آن جا توقف نموده و‏‎ ‎‏بعد از مدت دو ماه نامه فرستاده که عقد جاری شده. بعد از این که شش ماه در قم و‏‎ ‎‏شش ماه در مشهد بوده آمده و خواهش عروسی نموده و دختر، خودش با دو‏‎ ‎‏خواهرش و یک زن دیگر لباس عروسی خریدند و خودِ شخص پول داد و بعد‏‎ ‎‏عروسی بزرگ ـ اطعام چهل پنجاه نفر ـ صورت گرفت و بعداً یک فرزندی هم در‏‎ ‎‏بیمارستان دکتر مصدق به دنیا آورده. بعد از مدت دو سال حالا می گوید که من اجازۀ‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، عقد، محکوم به صحت است و در فرض عدم تمکین، حکم‏‎ ‎‏نشوز مترتب است.‏

‏‎ ‎

‏‎