جواز نظر و لمس بدن نامحرم در صورت ضرورت و اضطرار

‏‏جواز نظر و لمس بدن نامحرم در صورت ضرورت و اضطرار‏

‏‏[سؤال 9967]‏‏ ‏ ‏ 5551‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی حضرت امام خمینی دامت برکاته‏

‏‏با عرض سلام و آرزوی طول عمر هرچه بیشتر آن رهبر و مرجع عالی قدر و عظیم  الشأن‏

‏
‏‎

‎‏اگر خانمی در مورد بیماری های زنانه به دکتر زن مراجعه کند و ایشان نتوانند‏‎ ‎‏تشخیص دهند یا معالجه کنند، آیا به دکتر مرد می تواند مراجعه کند یا خیر؟ لطفاً ما را‏‎ ‎‏راهنمایی و ارشاد فرمایید. با آرزوی سلامت و طول عمر با عزّت آن رهبر عظیم الشأن‏‎ ‎‏بسمه تعالی، در مورد ضرورت اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9968]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1961‏

‏‏3. آیا زن مجاز است برای درمان نازایی توسط پزشک متخصص مرد مورد معاینه‏‎ ‎‏قرار گیرد یا خیر؟ در صورت پاسخ خیر، استدعا می شود این مسأله را به نظام پزشکی‏‎ ‎‏ابلاغ تا به عنوان تکلیف شرعی به کلیۀ پزشکان مربوطه ابلاغ شود.‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 9969]‏‏ ‏ ‏ 5552‏

‏‏ ‏ ‏  ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب دام ظله‏

‏‏بعد از عرض سلام و اهدا تحیات بی پایان، بنده دانشجوی دانشکدۀ پزشکی مشهد‏‎ ‎‏مقدس هستم و می دانم که اگر پزشک زن وجود داشته باشد بانوان بیمار باید به وسیلۀ‏‎ ‎‏او معاینه و معالجه شوند، اما در برخی موارد از قبیل روستاها و شهرهای کوچک و یا‏‎ ‎‏بیماری که در حال احتضار است و اگر به تأخیر افتاد از دست می رود، بیماران زن یقیناً‏‎ ‎‏به من مراجعه خواهند کرد و حفظ جان آن ها بستگی خواهد داشت به معاینه و معالجه‏‎ ‎‏من. با توجه به مسائل فوق آیا جایز است معاینه آن ها یا نه؟ و اگر جایز است برای‏‎ ‎‏تشخیص نوع بیماری بانوان لازم است ما در دوران دانشجویی بیماران زن را نیز معاینه‏‎ ‎‏نموده و در برخی موارد بدن آن ها را لمس کنیم و حتی گاهی شناخت نوع بیماری‏‎ ‎‏مستلزم نگاه کردن به دستگاه تناسلی زن است، خواهشمندم مرا در این زمینه راهنمایی‏‎ ‎‏و ارشاد فرمایید.‏

‏‏برای مزید اطلاع لازم به یادآوری است که زن بیماری به دانشکده مراجعه کرد و‏
‏‎

‎‏استاد برای معاینۀ او شاگردان کلاس را فراخواند، ولی به واسطۀ این که حکم مسأله را‏‎ ‎‏نمی دانستیم با استاد به مخالفت برخاستیم و او هم ناراحت شده و کلاس را ترک گفت.‏‎ ‎‏در هر صورت وظیفۀ ما در مقابل این گونه مسائل روشن فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد ضرورت معاینات ضروری که موجب لمس یا نظر‏‎ ‎‏است مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 9970]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7048‏

‏‏10. مدتی قبل دچار ناراحتی دندان شدم از یکی از دوستانم که دانشجوی‏‎ ‎‏دندانپزشکی است جهت رجوع به پزشک زن متخصص جویا شدم و همچنین پزشک‏‎ ‎‏مرد مسلمان مذهبی، ایشان گفتند: دندانپزشک زن خیلی کم است و پزشک مرد‏‎ ‎‏مسلمان هم سراغ ندارد. با توجه به مسیرهای طولانی در تهران و اهمیت معالجۀ‏‎ ‎‏صحیح دندان به دندانپزشک مرد مراجعه کردم آیا این رجوع امری جایز بوده و کلاً در‏‎ ‎‏این نوع موارد که اهمیت مهارت پزشک در تخصص مهم است و اغلب آقایان‏‎ ‎‏باتجربه تر هستند تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، مراجعه به مرد اجنبی اگر مستلزم نظر و لمس حرام نباشد و یا‏‎ ‎‏ضرورت باشد مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 9971]‏‏ ‏ ‏ 5553‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت امام امت روحی له الفداه‏

‏‏سؤال شرعی که مطرح می کنم برای اکثر خواهران مطرح است و آن این که با توجه‏‎ ‎‏به این مسأله که برادران پزشک از نظر مسائل علمی و تجارب طبی از خواهران پزشک‏‎ ‎‏بهترند آیا اشکال دارد برای بیماری های زنانگی و مسائل بارداری پیش دکتر مرد‏‎ ‎‏برویم؟ در چه صورت جایز نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر مورد ضرورت اگر مستلزم نظر و لمس حرام است‏‎ ‎‏جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9972]‏‏ ‏ ‏ 5554‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 3 / 1361‏

‏‏خدمت رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران‏

‏‏پس از عرض سلام امیدوارم که حالتان خوب باشد، این جانب می خواستم از شما‏‎ ‎‏بپرسم که آیا زایمان و یا هر کار دیگر پزشکی و درمانی خانم ها که توسط دکتر مرد‏‎ ‎‏انجام بشود گناه دارد یا نه؟ و در صورت نبودن دکتر ماهر زن و یا با بودن دکتر و‏‎ ‎‏پزشک متخصص زن آیا باز گناه دارد که زنان به پزشک و دکترهای مرد مراجعه کنند؟‏‎ ‎‏لطفاً تکلیف ما را در این مورد مشخص بفرمایید.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، با اجتناب از نظر و لمس محرم مگر در مورد ضرورت‏‎ ‎‏مراجعه به دکتر مرد اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9973]‏‏ ‏ ‏ 5555‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک نایب الامام، آیت الله‌ العظمی، الامام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏پس از عرض سلام، امید است که در ظل توجهات حضرت ولی عصر ـ ارواحنا‏‎ ‎‏فداه ـ به سلامت بوده باشید. غرض از این که وقت شریف جناب عالی را گرفتم این‏‎ ‎‏بود که من دختری بودم که ازدواج کردم، ولی بعد از ازدواج معلوم شد که من‏‎ ‎‏ناراحتی ای دارم که نمی توانم عمل زناشویی را انجام دهم، و شوهرم بعد از 4 سال‏‎ ‎‏فوت کرد و من هم بعد از فوت شوهرم، می خواهم سرپرستی داشته باشم. ولی‏‎ ‎‏پزشکان می گویند: باید عمل جراحی انجام دهی، ولی بچه دار نخواهی شد. آیا شرعاً‏‎ ‎‏عمل جراحی اشکال دارد یا نه؟ خواهشمند است جواب حقیر را هرچه زودتر‏‎ ‎‏مرحمت بفرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ضرورت دارد، اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9974]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5607‏

‏‏2. کسانی که برای زیبایی چهره، بینی یا عضو دیگر بدن خود را عمل جراحی‏‎ ‎‏می کنند، از نظر نامحرم بودن جرّاح و آزار رساندن به بدن، چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نامحرم جراحی می کند، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 9975]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 435‏

‏‏3. تماس دست با دست خانم ها جهت خون گرفتن؛‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر مورد ضرورت، اجتناب کنید.‏

‏‏[سؤال 9976]‏‏ ‏ ‏ 5556‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام بر رهبر انقلاب و با درود بر شهیدان انقلاب و با درود و سلام بر‏‎ ‎‏شما عزیزان من یک سؤال داشتم که از چند نفر پرسیدم آن ها گفتند باید از دفتر امام‏‎ ‎‏بپرسید. سؤال من این است که اگر خانمی در حال آموزش دکتری باشد و مردی را‏‎ ‎‏معاینه کند این اشکال ندارد؟‏

‏‏خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم و مرجع تقلید شیعیان جهان‏‎ ‎‏بیفزاید، ان شاء الله‌.‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر موارد ضرورت باید از لمس و نظر محرّم اجتناب کند.‏

‏‏[سؤال 9977]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5582‏

‏‏2. لازمۀ آموزش در این رشته معاینه بیماران مرد به وسیلۀ دانشجویان‏‎ ‎‏دختر  می باشد؛ از نظر شرعی اشکالی در این امر وجود دارد یا نه؟ و به طور کلی‏‎ ‎‏ادامۀ  تحصیل در این رشته با مسائل ذکر شده، با موازین شرعیه اسلام برخورد دارد‏‎ ‎‏یا  نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، ادامه تحصیل بلامانع است؛ ولی از لمس و نظر حرام باید‏‎ ‎‏اجتناب شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9978]‏‏ ‏ ‏ 5557‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در جبهه اگر پرستار در حین پانسمان مجبور به نظر و لمس ـ که موجب حرمت‏‎ ‎‏است ـ باشد، لمس و نظر او چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای سلامت او لزوم دارد و کسی که محرم است نیست،‏‎ ‎‏مانع ندارد به مقدار ضرورت. ‏

‏‏[سؤال 9979]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7407‏

‏‏5. آیا جایز است پزشک زن یا دانشجوی پزشکی دختر به عنوان آموزش و یا‏‎ ‎‏معالجه، برای بیماران مرد، سوند ادراری بگذارند؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و در مواقع ضرورت، باید حتی المقدور برای‏‎ ‎‏مردها پزشک مرد و برای زن ها پزشک زن متصدی شود.‏

‏‏[سؤال 9980]‏‏ ‏ ‏ 5558‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 1 / 1362‏

‏‏محضر مبارک رهبر عظیم الشأن اسلام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ  ظله العالی، پس از اهدای عرض سلام و تحیات، استدعا داریم به سؤال ذیل پاسخ‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏1. آیا زن نامحرم می تواند بدن خود را ـ که رحم باشد ـ به مرد نامحرم که دکتر‏‎ ‎‏باشد، برای معالجه نشان بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ضرورت نداشته باشد جایز نیست، و در معالجۀ مرض،‏‎ ‎‏در صورت ضرورت مانع ندارد.‏

‏‏2. آیا مرد با وجود مرض اندرونی در زن که خطر جانی دارد، بالاجبار می تواند از او بچه مطالبه کند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، زن نمی تواند شوهر خود را از بچه دار شدن منع کند، مگر در صورتی که با‏‎ ‎‏تشخیص دکتر مورد وثوق، برای او خطر جانی داشته باشد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9981]‏‏ ‏ ‏ 5559‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 5 / 1362‏

‏‏دفتر محترم استفتای حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏احتراماً؛ دستگاه آی. یو. دی، وسیله ای است که جهت جلوگیری از حاملگی‏‎ ‎‏موقت، در رحم بانوان کار گذاشته می شود و در بعضی مواقع، یک خانم حتماً باید با‏‎ ‎‏تجویز پزشک ـ به لحاظ خطرناک بودن حاملگی ـ این دستگاه را در رحم کار گذارد.‏‎ ‎‏حال با توجه به این که تشخیص این مورد که آیا رحم، آمادگی قبول آی. یو. دی را دارد‏‎ ‎‏یا خیر، یک امر تخصصی و فنی بوده و به منظور جلوگیری از ضایعات احتمالی بعدی،‏‎ ‎‏معاینۀ رحم ضروری می باشد و از طرفی، اکثریت متخصصین زنان و مامایی کشور در‏‎ ‎‏حال حاضر، مرد هستند، تحویل دستگاه آی. یو. دی به متخصصین مرد و متخصصین‏‎ ‎‏زن چه حکمی دارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد ذکر شده، مرد نمی تواند این کار را انجام دهد.‏

‏‏[سؤال 9982]‏‏ ‏ ‏ 5560‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام امت و رهبر عظیم الشأن، امام خمینی‏

‏‏با نهایت احترام، به عرض مبارک می رسانم این جانب زنی هستم که برای خدمت‏‎ ‎‏به جامعه و انقلاب اسلامی یک سال ـ به طور فشرده ـ دورۀ بهیاری دیدم، اما پس از‏‎ ‎‏تقسیم بندی، بنده را به بیمارستان فیروز آبادی، بخش عفونی مردانه فرستادند، با‏‎ ‎‏این که به بخش زنانه، علاقه مند بودم. در این میان مسائلی در بخش رخ داد، که ما را‏‎ ‎‏معذّب نموده است. ناچار به این فکر افتادم که مشکل خود را با آن حضرت در میان‏‎ ‎‏بگذارم.‏

‏‏یک روز بیماری داشتیم که ـ با عرض معذرت ـ کنترل ادرار نداشت، که به بنده‏‎ ‎‏پیشنهاد شد که به ایشان سوند بزنم، ولی بنده نپذیرفتم. دور دیگر، بیماری بود که نفخ‏
‏‎

‎‏شدید داشت، که اطلاع دادم و خانم سر پرستار به بنده گفت که برویم برای بیمار رکتال‏‎ ‎‏تیوپ بگذاریم و شما هم یاد بگیرید. در حالی که سه مرد پرستار، آن جا ایستاده بودند‏‎ ‎‏و باز بنده قبول نکردم و مشکلاتی در این بین به وجود آمد، و در جواب به بنده گفتند‏‎ ‎‏که دکتر و پرستار محرم است، و برای پرستار نباید مرد و زن مطرح باشد.چون بنده نیز‏‎ ‎‏بسیار مقید در این مورد هستم، و برای سر پرستار بخش و دیگر کارکنان سوء تفاهم‏‎ ‎‏پیش آمده، تمنا دارم از نظر شرعی بنده را راهنمایی فرموده، بلکه سوء تفاهمات و‏‎ ‎‏ناراحتی ها از میان رفته، و هر کس تکلیف خود را بداند.‏

‏‏به امید برقراری قوانین اسلام در تمام جهان، و سلامتی و عمر طولانی آن رهبر‏‎ ‎‏عزیز. با تقدیم احترامات، قربان خاک پایت‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد ضرورت مانع ندارد، ولی با وجود مرد ـ در مورد‏‎ ‎‏سؤال ـ زن پرستاری نکند.‏

‏‏[سؤال 9983]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5484‏

‏‏3. معاینۀ زنانگی توسط پزشک مرد چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت عدم ضرورت و اضطرار، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 9984]‏‏ ‏ ‏ 5561‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1361‏

‏‏1. حکم شرعی در مورد گرفتن نبض، فشار خون، خون گرفتن، تزریق کردن دارو‏‎ ‎‏در عضله و یا رگ، پانسمان کردن و کمک به پایین آوردن بیمار مرد از تخت برای‏‎ ‎‏پرستاران خواهر، که مجبور به لمس قسمتی از بدن بیمار می باشند، چگونه است؟‏‎ ‎‏(البته با در نظر گرفتن دو حالت: یکی هوشیاری، و دیگر بیماران بیهوش)‏

‏‏ضمناً لگن دادن پرستاران زن به بیماران مرد، از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟‏‎ ‎‏البته اگر پرسنل مرد در بخش باشد، او این کار را انجام می دهد. ‏

‏‏بیمارانی که لگن می گیرند چهار دسته اند:‏

‏
‏‎

‎‏الف. افرادی که هوشیارند (به علت شکستگی، بیماری قلبی و یا بیماری هایی که‏‎ ‎‏خود قادر نیستند از لگن استفاده نمایند)؛‏

‏‏ب. افراد نیمه هوشیار (افراد گیج، ضربه مغزی)؛‏

‏‏ج. بیماران فلج که هوشیارند، ولی خود قادر به گذاشتن لگن در زیر خود‏‎ ‎‏نمی باشند. البته بعضی از بیماران فلجی، از لحاظ دست یا چشم نیز معیوب باشند.‏

‏‏د. افراد بیهوش.‏

‏‏همچنین حکم شرعی در مورد تمیزکردن بیمار بعد از گرفتن لگن، چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تصدی زن برای مرد و بالعکس، جایز نیست و نظر به عورت‏‎ ‎‏غیر، در هر صورت، حرام است، مگر در صورت ضرورت نجات جان.‏

‏‏[سؤال 9985]‏

‏‏2. پاشویه بیمار از لحاظ رؤیت اندام بیمار در حین انجام کار. گذاشتن حوله و گاز‏‎ ‎‏خیس شده در آب سرد و یا الکل در محل های مختلف بدن از قبیل: زیر بغل، کشاله‏‎ ‎‏ران، روی پیشانی و پاهای بیمار، که پرستار مجبور به دیدن قسمت هایی از بدن‏‎ ‎‏می باشد. همچنین ماساژ بیمارانی که: ‏

‏‏الف. استراحت مطلق دارند.‏

‏‏ب. به علت طولانی بودن مدت بستری، برای جلوگیری از زخم پشت باید به‏‎ ‎‏بیمارانی که قادر به پایین آمدن از تخت نمی باشند (بیمارانی که دچار شکستگی بوده و‏‎ ‎‏علی رغم این که استراحت مطلق ندارند ولی مجبور به ماندن در تخت می باشند).‏

‏‏ج. بیماران بیهوش، که بیمار باید در یک وضعیت نباشد. و همچنین چون بیمار‏‎ ‎‏بیهوش قادر به حرکت دادن خود نمی باشد، مستعد زخم های تخت خوابی می باشد.‏‎ ‎‏برای جلوگیری از آن، باید قسمت های استخوانی پشت بیمار، با پودر و الکل ماساژ‏‎ ‎‏داده شود.‏

‏‏بسمه تعالی، حکم همان است که در بالا ذکر شد.‏

‏
‏‎

‎‏3. یکی از قوانین پرستاری، مراقبت از بیماران با مذاهب مختلف (ادیان رسمی کشور) و یا حتی‏‎ ‎‏مشرک و کافر (بهایی) بدون در نظر گرفتن سن، جنس، نژاد و مذهب می باشد. حکم شرعی در مورد‏‎ ‎‏مراقبت از این گونه بیماران چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، طبق مقررات بیمارستان، با مراعات ضوابط شرعی عمل نمایند.‏

‏‏4. حکم شرعی در مورد دادن دارو بر طبق دستور کتبی پزشک به بیمار، با علم به این که این دارو‏‎ ‎‏مقداری ترکیبات الکلی دارد، چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9986]‏

‏‏5. در اطاق عمل جراحی روی اندام تناسلی بیمار، به وسیله جنس مخالف انجام‏‎ ‎‏می گیرد. حکم شرعی در مورد وظیفۀ تکنیسینی که در اتاق عمل کار می کند، بنا به‏‎ ‎‏کمبود چیست؟ هنگام عمل جراحی بیمار مرد، ممکن است تکنیسین زن حاضر شود،‏‎ ‎‏به علت نبودن تکنیسین مرد، و یا مشغول بودن او در اتاق عمل دیگری که بیمار مردی‏‎ ‎‏عمل می شود.‏

‏‏بسمه تعالی، نظر و لمس عورت غیر، جایز نیست، مگر در صورتی که‏‎ ‎‏ضرورت حفظ جان ایجاب کند و راه دیگری نباشد.‏

‏‏[سؤال 9987]‏

‏‏6. حکم شرعی تکنیسین های مردی که بر سر عمل بیماران زن حاضر می شوند،‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏7. حکم شرعی در مورد تنفس دهان به دهان (پرستار زن به مصدوم و یا بیمار‏‎ ‎‏بیهوش مرد و بالعکس) چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، 6 و 7، کوشش نمایند برای زن، زن و برای مرد، مرد متصدی‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏8. تزریق خون افراد غیر مسلمان به مسلمان و یا بالعکس، جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانعی ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏9. در مواظبت از بیماران روانی، کار پرستار مانند پرستاری از بیماران دیگر نیست و وقت بیشتر‏‎ ‎‏پرستار  با صحبت و همنشین بودن با بیمار روانی صرف می شود. حکم شرعی در این مورد‏‎ ‎‏چگونه  است؟‏

‏‏بسمه تعالی، همنشینی و صحبت با نامحرم، با رعایت ضوابط و آداب شرعی اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9988]‏

‏‏10. با توجه به این که در یک بخش بیمارستان، ممکن است بیش از نصف تعداد‏‎ ‎‏تخت ها، یا درصد بیشتری از آن، بیماران مرد باشند و همه این بیماران، احتیاج به‏‎ ‎‏تمیزشدن در تخت دارند، حکم شرعی چگونه است؟‏

‏‏البته ممکن است در یک بخش بیمارستان، کادر پرستاری که در آن بخش مشغول‏‎ ‎‏به کار هستند، بنا به مثال از پانزده پرسنل پرستاری بخش، دوازده نفر از خواهران، و‏‎ ‎‏سه نفر برادر باشند، که برنامۀ این سه برادر نیز، با داشتن تعدادی از بیماران مرد پر‏‎ ‎‏باشد و بقیه بیماران مرد نیز بین پرستاران خواهر تقسیم شود، حکم شرعی چگونه‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏حکم شرعی در مورد شستن سر بیمار مرد در تخت، چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تصدی نامحرم، اگر مستلزم نظر یا لمس حرام باشد،‏‎ ‎‏جایز  نیست. مگر در موردی که ضرورت نجات جان بیمار متوقف بر آن‏‎ ‎‏باشد.‏

‏‏[سؤال 9989]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7407‏

‏‏4. آیا یک استاد در بخش زنان و زایمان جایز است دانشجویان پزشکی پسر را‏‎ ‎‏تشویق به معاینۀ داخلی زنان (توشه واژینال) بنماید یا خیر؟ و در صورتی که جایز‏‎ ‎‏نباشد، از نظر شرعی وظیفۀ استادان در این گونه موارد که لازم است آموزش عملی به‏‎ ‎‏دانشجویان بدهند چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9990]‏‏ ‏ ‏ 5562‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت دفتر محترم حضرت امام خمینی، ادام الله‌ بقائه الشریف، محترماً معروض‏‎ ‎‏می دارد:‏

‏‏1. در رابطه با تحصیل دانشجویان رشتۀ پزشکی، در بررسی های بالینی که بخشی‏‎ ‎‏از تحصیل عملی دانشجویان را در رابطه با بیماران و مطالعه روی آنان تشکیل می دهد‏‎ ‎‏آیا دانشجویان پزشکی دختر می توانند برای یادگیری بیماری ها، در حضور استاد‏‎ ‎‏مربوطه یا در غیاب وی، بدن نامحرم را مشاهده و لمس کنند؟‏

‏‏با توجه به این که:‏

‏‏الف. مشاهده و لمس دو رکن اساسی معاینه بیمار را تشکیل می دهند؛ زیرا معاینه‏‎ ‎‏بالینی بیمار چهار رکن دارد: مشاهده؛ لمس؛ دق و سمع.‏

‏‏ب. برای مطالعۀ هر بیماری، ممکن است بیمار زن در بیمارستان دانشگاه موجود‏‎ ‎‏نباشد.‏

‏‏ج. اگر هم بیمار زن موجود باشد، شرط فهم مسائل پزشکی، معاینۀ تمام موارد هر‏‎ ‎‏بیماری است که در بیمارستان موجود می باشد و با یک معاینه از یک نفر، نمی توان‏‎ ‎‏نسبت به یک بیماری مطالب لازم را فهمید؛ زیرا بیماری تظاهرات متفاوتی دارد و همه‏‎ ‎‏تظاهرات، در یک نفر جمع نمی شود.‏

‏‏د. از این مسائل گذشته، چون اول استاد بیمار را معاینه می کند و سپس دانشجویان‏‎ ‎‏معاینه می کنند، بنابراین اگر بیمار زن باشد، استاد بدن نامحرم را مشاهده و لمس می کند‏‎ ‎‏و اگر بیمار مرد باشد، دانشجویان دختر، بدن نامحرم را مشاهده و لمس می نمایند؛‏‎ ‎‏یعنی در هر صورت، در آموزش پزشکی مشاهده و لمس اجتناب ناپذیر است.‏

‏‏مستدعی است مستقیماً موضوع از حضرت امام خمینی سؤال شود؛ زیرا مربوط به‏‎ ‎‏وضعیت علمی و عملی پزشکان آینده خواهد بود. زیرا به خاطر درگیر بودن با این‏
‏‎

‎‏مسأله، و عدم لمس از طرف تعداد معدودی از دانشجویان، باعث شده است که‏‎ ‎‏بیماری ها را به طور دقیق نفهمند و در آینده نتوانند پزشکان خوبی برای کشور باشند.‏

‏‏بسمه تعالی، باید از نظر و لمس جاهای حرام اجتناب نمایند، مگر در‏‎ ‎‏موردی که اضطرار باشد.‏

‏‏[سؤال 9991]‏

‏‏2. آیا دانشجویان پزشکی پسر می توانند برای یادگیری بیماری ها در حضور استاد‏‎ ‎‏مربوطه یا در غیاب او، بدن را مشاهده و لمس کنند یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مسأله قبل را دارد.‏

‏‏[سؤال 9992]‏‏ ‏ ‏ 5563‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1360‏

‏‏1. بعضی از خواهران خدمت زیادی در بیمارستان ها برای مجروحان انجام‏‎ ‎‏می دهند و چون در هنگام جنگ کار بیمارستان ها زیاد می شود و این خواهران‏‎ ‎‏می توانند کمک زیادی بکنند و از طرفی دیگر جبران کمبودهایی که در اثر رفتار بد‏‎ ‎‏بعضی از پرستارها به وجود می آید بنمایند ولی این کار لازمه اش تماس زیاد با نامحرم‏‎ ‎‏و دست زدن به بدن و نگاه کردن می باشد و به علت این که می خواهند تسکین روحیه‏‎ ‎‏بدهند، روابط نزدیک برقرار می کنند. حال با توجه به شرایط انقلاب و جنگ و‏‎ ‎‏کادرهای بیمارستانی و این که این خواهران عضو رسمی کادر بیمارستان نیستند و‏‎ ‎‏همین طور حالت مریض که نیاز به توجه و حرف زدن و حتی شوخی کردن دارد و از‏‎ ‎‏نظر نگاه، مسائل زیادی پیش می آید و گاهی مجروحانی هستند که باید لخت و برهنه‏‎ ‎‏باشند و همه مسائل دیگر، حکم شرعی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، کمک مجروحین و رسیدگی امور بیماران خوب است ولی‏‎ ‎‏مراعات ضوابط شرعی لازم است و از نظر و لمس حرام بدون ضرورت‏‎ ‎‏باید خودداری کنند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9993]‏

‏‏2. با توجه به مسائل بالا خواهرانی هستند که درصددند کمک های اولیه را یاد‏‎ ‎‏گرفته و در بیمارستان ها به صورت آزاد خدمت کنند. حکم این ها چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم همان است که در بالا ذکر شد.‏

‏‏3. با مجروحانی که بر اثر عدم اعتقاد کامل، نماز را برپای نمی دارند، به عنوان یک پرستار چگونه باید‏‎ ‎‏رفتار کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، وظیفه، امربه معروف و نهی از منکر است با مراعات مقررات آن. ‏

‏‏4. آیا از مچ تا بازوی دست و از زانو تا مچ پای مرد، جزء بدن حساب می شود و نگاه کردن به آن حرام‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، نظر به بازو یا ساق پای مرد نامحرم بر زن حرام است. ‏

‏‏5. مسابقات ورزشی مثل کشتی، وزنه برداری و بعضی از فیلم ها که در آن قسمتی از بدن مرد برهنه‏‎ ‎‏است و در تلویزیون می گذارد، دیدن آن از نظر حکم شرعی چگونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، نظر به عکس و فیلم اگر طرف را نشناسد مانع ندارد؛ مگر آن که مفسده ای بر آن‏‎ ‎‏مترتّب باشد.‏

‏‏6. آیا نگاه کردن زن به دست و صورت مرد نامحرم چگونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد تلذذ و ریبه مانع ندارد.‏

‏‏7. استفاده از کفش هایی که با وجود پاشنۀ کوتاه صدا می دهد، برای زنان چگونه است و همین طور‏‎ ‎‏کفش های ورنی (براق)؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد، مگر آن که جلب توجّه نامحرم نماید و موجب فساد شود.‏

‏‏8. استفاده از جوراب های کلفت با دامن و چادر در بیرون منزل چگونه است و همین طور لباس های‏‎ ‎‏رنگارنگ یا رنگ های شاد با چادر در بیرون منزل؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد؛ مگر آن که به نحوی باشد که جلب نظر کند و موجب مفسده شود.‏

‏‏9. سطح زندگی یک خانواده مسلمان با توجه به زمان حاضر چگونه باید باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حد معیّنی ندارد، ولی مراعات اقتصاد خوب است.‏

‏‏10. جهیزیه در حال حاضر با توجه به شرایط انقلاب چگونه باید باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، رعایت اقتصاد مطلوب است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9994]‏‏ ‏ ‏ 5564‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 1 / 1361‏

‏‏حضور محترم رئیس دفتر امام، سلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته، حال امام چطور‏‎ ‎‏است؟ سلامتی، نصرت و یاری را برای ایشان از خداوند متعال خواهانم.‏

‏‏برادر محترم، از امام سؤالی داشتم. در این بُرهه از زمان که بیمارستان ها به افراد‏‎ ‎‏مذهبی برای خدمت به مجروحین جنگ نیاز دارد، اگر خواهران برای خدمت کردن به‏‎ ‎‏بیمارستان بروند با رعایت کردن مسائل شرعی و با در نظر گرفتن این که بعضی اوقات‏‎ ‎‏مجروحین لباس نپوشیده اند و یا گاهی اوقات باید آن ها را پانسمان کرد و دست ما با‏‎ ‎‏بدن آن ها برخورد می کند اشکالی دارد یا خیر؟ لطفاً با در نظر گرفتن جزئیات و کلّیات،‏‎ ‎‏توضیح این مسأله را از قول امام بنویسید. ان شاء الله‌ خداوند تأییدتان کند و بر‏‎ ‎‏توفیقاتتان بیفزاید. به امید پیروزی نهایی اسلام و مسلمین و نزدیکی ظهور امام‏‎ ‎‏مهدی (عج) ان شاء الله‌، التماس دعا‏

‏‏بسمه تعالی، خدمت به مجروحین با رعایت مسائل شرعی مانع ندارد، ولی‏‎ ‎‏باید از نگاه کردن به بدن نامحرم و مسّ کردن آن اجتناب شود، مگر در‏‎ ‎‏مورد ضرورت. ‏

‏‏[سؤال 9995]‏‏ ‏ ‏ 5565‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 9 / 1361‏

‏‏با درود به رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی و با درود به روان پاک گلگون‏‎ ‎‏کفنان جبهه های نبرد حق علیه باطل و سلام بر رزمندگان همیشه پیروز اسلام‏

‏‏بدین وسیله تقاضا می شود چند موضوع را از محضر مبارک امام استفتا نمایید:‏

‏‏در آموزش پزشکی، دانشجویان بعد از گذراندن علوم پایه پزشکی، وارد‏‎ ‎‏بیمارستان می شوند تا آموزش تئوری و عملی توأم انجام گیرد. روال آموزش عملی در‏‎ ‎‏بیمارستان چنین است که دانشجویان، تخت های بیمارستان را بین خود تقسیم‏
‏‎

‎‏می کنند. هر دانشجو موظف است از بیماری که روی تخت او بستری می شود، شرح‏‎ ‎‏حال ـ که عبارت است از: علت مراجعه بیمار، سیر بیماری کنونی، بیماری های گذشته،‏‎ ‎‏سابقۀ شخصی، سابقۀ خانوادگی، خصوصیات اخلاقی و روانی و رفتاری و عادات،‏‎ ‎‏پرسش از سابقۀ بیمار در مورد نحوه کار دستگاه های مختلف بدن، معاینه بیمار (نگاه،‏‎ ‎‏لمس، دق، سمع) از سر تا کف پا ـ تهیه کند. و بعد در جریان حال بیمار، از بستری تا‏‎ ‎‏رخصت قرار گیرد و هر روز صبح از بیمارش معاینه به عمل آورد. شرح حال بیمار، در‏‎ ‎‏جمع دانشجویان با حضور بیمار و پزشک استاد مطرح می شود و علائم و نشانه های‏‎ ‎‏بیماری بیمار، مورد مشاهده و معاینۀ سایر دانشجویان قرار می گیرد. و چنانچه بیماری‏‎ ‎‏در نوع خود منحصر باشد، در کنفرانس های پزشکی با حضور بیمار و سایر اطبای‏‎ ‎‏متخصص و دستیار و دانشجو معرفی، و مورد مشاهده و معاینه قرار می گیرد. حال با‏‎ ‎‏توجه به مقدمۀ فوق، سؤالات زیر مطرح می گردد:‏

‏‏1. آیا از نظر شرعی، روابط دانشجو با بیمار، همان رابطۀ پزشک معالج با بیمار‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏2. در تمامی موارد فوق، مسأله محرم و نامحرم ـ هم در مورد دانشجوی مؤنث و‏‎ ‎‏مذکر، و هم در مورد بیمار مذکر و مؤنث مطرح است. با توجه به این که دانشجویان‏‎ ‎‏مذکر، در آینده با بیمار مؤنث مواجه می شوند و بالعکس، در دوره آموزشی: ‏

‏‏الف. آیا می توانند از بیمار جنس مخالف، شرح حال تهیه کنند؟‏

‏‏ب. آیا می توانند در هر بخش از بیمارستان که یک نوع بیمار با بیماری خاصی‏‎ ‎‏بستری است، او را مورد مشاهده و معاینه قرار دهند؟‏

‏‏3. آیا برای انجام موارد فوق، لازم است قبلاً بیمار در جریان امر قرار گیرد یا نه؟‏

‏‏4. آیا رضایت بیمار، برای معاینۀ وی توسط دانشجو و دستیار لازم است؟‏

‏‏5. موارد احتیاط را با توجه به روال آموزش، مشخص فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، از لمس و نظر به جاهای حرام باید اجتناب شود، مگر در‏‎ ‎‏مورد اضطرار، و گفتن به بیمار لازم نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9996]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6020‏

‏‏2. اگر زن شوهرداری بخواهد دستگاه جلوگیری از حاملگی در داخل دهانه رحم‏‎ ‎‏بگذارد، اگر این دستگاه را دکتر مرد بگذارد چه صورتی دارد و اگر دکتر زن باشد چه‏‎ ‎‏صورتی؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و فرقی بین دکتر مرد و دکتر زن در این جهت‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 9997]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6020‏

‏‏3. آیا کلاً این دستگاه را گذاشتن، شرعی است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دستگاه به وسیلۀ کسی که جایز نیست لمس یا نظر به‏‎ ‎‏عورت او کند گذاشته می شود و مستلزم لمس و نظر است حرام است، و در‏‎ ‎‏غیر این صورت مانع ندارد؛ مگر این که موجب عقیم شدن یا نقص عضو‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏[سؤال 9998]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 217‏

‏‏4. آیا اگر زنی به دکتر زنان مراجعه و نتیجه ندیده باشد و دکتر متخصص زن نیز در‏‎ ‎‏آن زمینه موجود نباشد و به دلیل بیماری ناچار از مراجعه به پزشک مرد باشد، معصیت‏‎ ‎‏کرده یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورت ضرورت مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 9999]‏‏ ‏ ‏ 5566‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 5 / 1361‏

‏‏حضور مبارک رهبر انقلاب، بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حامی مستضعفین،‏‎ ‎‏رئیس الملة، فرماندۀ کل قوا، جناب حاج آقا روح الله‌ الموسوی الخمینی، دامت برکاته‏

‏‏پس از عرض سلام، امیدوارم همانند انقلاب، در زندگی شخصی هم موفق بوده و‏‎ ‎‏دائماً خندان و تندرست باشید.‏

‏
‏‎

‎‏غرض از مزاحمت و گرفتن وقت گران بهای شما این است که بنده کارمند هستم، و‏‎ ‎‏مدت 16 سال است پستی را در اداره راه قزوین، اشغال کرده و تا کنون صادقانه وظیفۀ‏‎ ‎‏خود را انجام داده ام، و به علت این که حقوق ماهیانه ام کفاف مخارج زندگی روزانه را‏‎ ‎‏نمی دهد، لذا پس از گذراندن دوره ای در یک درمانگاه خصوصی، به عنوان پزشکیار‏‎ ‎‏در شب ها مشغول به کار هستم و در این کار نیز موفّق بوده ام. فقط یک موضوع من را‏‎ ‎‏رنج می دهد، که چون به اقتضای شغل خود، با افراد مراجعه کننده جهت تزریق،‏‎ ‎‏پانسمان و غیره سر و کار دارم، نمی دانم آیا از نظر شرع اسلام، مجاز به انجام این موارد‏‎ ‎‏برای مراجعه کنندۀ مؤنث، در این شغل می باشم یا خیر؟ خواهشمند است دستور و‏‎ ‎‏راهنمایی فرمایید تا در لوای رهبری آن جناب و قانون جمهوری اسلامی ایران،‏‎ ‎‏خدمت خود را ادامه دهم. ‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته.‏

‏‏بسمه تعالی، با مراعات خودداری از نظر به نامحرم، و اجتناب از لمس‏‎ ‎‏بدن اجنبیه، مگر در مواقع ضرورت با اکتفا به حد ضرورت، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10000]‏‏ ‏ ‏ 5567‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی، با درود به رهبر کبیر انقلاب، و سلام بر شهدای انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی، خواهشمند است سؤال ذیل را از امام امت استفتا نموده، جواب آن را ارسال‏‎ ‎‏فرمایید. به امید پیروزی حق بر باطل‏

‏‏چنانچه معالجۀ زنی که برای بچه دار شدن، به دکتر زن مراجعه می نماید. مؤثر واقع‏‎ ‎‏نشد، می تواند برای اولاددار شدن، به دکتر مرد مراجعه نماید و تحت معالجه قرار‏‎ ‎‏گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با رعایت حجاب شرعی و اجتناب از لمس و نظر حرام، مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10001]‏‏ ‏ ‏ 5568‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 8 / 1361‏

‏‏خدمت نایب حضرت مهدی، امام خمینی، فرماندۀ کل قوا‏

‏‏ضمن عرض سلام، امیدوارم که همیشه در پناه خداوند یکتا، صحیح و سلامت‏‎ ‎‏بوده باشید. باری امام عزیز از این که وقت گران بهای شما را می گیرم، ببخشید.‏

‏‏این جانب زنی مریض دارم که چند بار او را پیش دکترهای مرد برده ام، در صورتی‏‎ ‎‏که دکتر زن هم هست؛ چون گفته اند آن ها بهتر هستند. بعضی ها می گویند چون برای‏‎ ‎‏کار خیر است، دکتر مرد اشکال ندارد. چون این جانب مقلد شما می باشم، می خواستم‏‎ ‎‏ببینم از لحاظ شرعی اشکال دارد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ضرورت دارد مراجعه به مرد، مانع ندارد، ولی بدون‏‎ ‎‏ضرورت با وجود دکتر زن، به مرد مراجعه نکنند.‏

‏‏[سؤال 10002]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 145‏

‏‏4. در این منطقه، متخصصین بیماری های زنان (زایمان، نازایی و غیره) دکتر مرد‏‎ ‎‏هستند؛ اگر خانم ها در غیر بیماری های خطرناک (که پای مرگ در کار است) مثل‏‎ ‎‏نازایی به این ها مراجعه کنند، شرعاً اشکال دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد ضرورت اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10003]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5537‏

‏‏3. هر وقت حمله ای از جانب برادران رزمندۀ ما به مزدوران عراقی می شود بعضی‏‎ ‎‏مواقع چون عدۀ زخمی ها زیاد است، بیمارستان ها احتیاج به امدادگر دارند و ما‏‎ ‎‏می رویم کمک و در آن جا بعضی از برادران، برهنه هستند یا این که موقع مداواکردن‏‎ ‎‏آن ها، مجبوریم دستمان را به بدن آن ها بزنیم، آیا این طریق خدمت کردن در پشت‏‎ ‎‏جبهه صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد ضرورت مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10004]‏‏ ‏ ‏ 5569‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به نام خداوند بخشندۀ مهربان، با عرض سلام به رهبر بزرگوارمان، امام خمینی و با‏‎ ‎‏درود فراوان به شهدای راه حق و حقیقت ما خواهران جزیرۀ هرمز یک سؤال از امام‏‎ ‎‏عزیزمان می خواهیم بپرسیم.‏

‏‏اگر یک وقت جان ما در خطر باشد و در آن جا، مردی باشد که اگر دست خود را به‏‎ ‎‏دست او ندهیم، می افتیم و آن مرد نامحرم است؛ چه کار باید بکنیم؟ ما خواهران، چند‏‎ ‎‏نفر بودیم که می خواستیم از بندرعباس به جزیرۀ هرمز برویم و یک قایق که با ما‏‎ ‎‏شناس بود، گفت: شما بیایید در قایق ما، تا به هرمز برویم. فاصلۀ آن قایق و اسکله‏‎ ‎‏خیلی زیاد بود و چون ما مجبور بودیم که دست خود را به دست آن مرد بدهیم این کار‏‎ ‎‏را نکردیم و آن روز به هرمز نرفتیم. پس در چنین مواقع، چه کار باید بکنیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ممکن است در چنین مواقعی دست را با پارچه ای‏‎ ‎‏بپیچید، تا با دست مرد نامحرم تماس پیدا نکند، و در صورتی که پیچیدن‏‎ ‎‏دست ممکن نباشد، در مواقع ضرورت برای حفظ جان، بدون قصد ریبه‏‎ ‎‏مانع ندارد دست نامحرم را با دست بگیرید.‏

‏‏[سؤال 10005]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1791‏

‏‏3. ما حکم الدخول فی عمل ووظیفة والحال أنّه لا یتمّ ذلک حتّی یجری علیه‏‎ ‎‏فحص طبی دقیق حتّی علی العورة؟‏

‏‏بسمه تعالی، لا یجوز إذا کان مستلزماً للمحرّم.‏

‏‏[سؤال 10006]‏‏ ‏ ‏ 5570‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 3 / 1362‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، السلام علیک ورحمة الله‌‏‎ ‎‏وبرکاته، سپاس خدای را که ما را هم قرن و هم عصر تو، ای اسوۀ تقوا و ایمان، قرار داد‏
‏‎

‎‏و به برکت قیامت، و با تأییدات مولایت ـ  حضرت حجة بن الحسن (عج) ـ ما را از‏‎ ‎‏ظلمات سرکشی و طغیان به نور تعبّد و ایمان کشانید.‏

‏‏این حقیر در مواجهه با حوادث روزمره، با مسائلی روبه رو شدم که پاسخش را در‏‎ ‎‏رسالۀ عملیه حضرت عالی نیافتم و لذا دست به کار نوشتن این چند سطر شدم، تا‏‎ ‎‏تکلیف خود را در مقابل این مسائل دریابم.‏

‏‏از شما و از جمیع علمای عاملین التماس دعا دارم.‏

‏‏1. در پاره ای از ادارات، برای آزمایش تشخیص اعتیاد ـ که با استفاده از ادرار‏‎ ‎‏اشخاص صورت می گیرد ـ مراجعه کنندگان را به ادرار در مقابل آینه مجبور می کنند و‏‎ ‎‏شخصی هم از پشت، در آینه می نگرد که مبادا آزمایش شونده، ادرارش را با ادرار‏‎ ‎‏دیگر عوض کند. آیا تخلی در چنین شرایطی که شخصی به وسیلۀ آینه، مراقب انسان‏‎ ‎‏است و او را می نگرد، اشکال شرعی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به عورت نظر نمی کند، حتی در آینه و صرف مراقبت‏‎ ‎‏است، مانع ندارد.‏

‏‏2. تشریح مردۀ مسلمانی که وارث و صاحب ندارد، برای آموزش علم طب، چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏3. اگر شخصی در وقت نماز صبح، خواب باشد و پس از طلوع آفتاب بیدار شود، آیا می تواند قضای‏‎ ‎‏نماز صبحش را در همان موقع، یعنی بلافاصله پس از این که بیدار شد، در حالی که آفتاب طلوع کرده‏‎ ‎‏است، به جای آورد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏4. در غسل واجب، با توجه به این که امروزه از دوش آب در حمام ها استفاده می شود، گاه فرد موفق به‏‎ ‎‏شستن همۀ نقاط بدنش با دست نمی شود، با این که آب به تمام نقاط بدنش رسیده است. آیا این چنین‏‎ ‎‏غسلی صحیح است؟‏

‏‏بسمه تعالی، دست کشیدن لازم نیست، و چنانچه آب به تمام عضو برسد با نیت غسل، کفایت‏‎ ‎‏می کند.‏

‏‏خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم و مرجع تقلید شیعیان جهان بیفزاید، ان شاء الله‌.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10007]‏‏ ‏ ‏ 5571‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏لطفاً مسائل ذیل را با جواب برای دانشجویان و مربیان آموزشی دانشکده های‏‎ ‎‏پرستاری کشور ارسال دارید تا مسأله کاملاً روشن گردد و مربی و دانشجو بتوانند بهتر‏‎ ‎‏و با تفاهم به همکاری خود ادامه دهند. ‏

‏‏خواهران دانشجوی دانشکده پرستاری سؤالی داشتند که هم اکنون به صورت یک‏‎ ‎‏مشکل مطرح می شود. بدین ترتیب که در فن پرستاری حمام دادن سر، دست و پای‏‎ ‎‏بیمار مرد، ماساژ دادن پشت بیمار توسط خواهران دانشجو در صورتی که بهیار مرد در‏‎ ‎‏محل باشد، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ ‏

‏‏دانشجویان کارآموز مجبورند حتی بیمارانی را که قادر به حرکت کامل هستند و‏‎ ‎‏تقریباً بهبود یافته اند، به خاطر کسب نمره و مهارت، با اصرار مربی آموزشی ماساژ‏‎ ‎‏بدهند. در این صورت چه حکمی دارد؟ ‏

‏‏سلامتی و سعادتمندی جناب عالی را در خدمت به اسلام و مسلمین از خداوند‏‎ ‎‏متعال خواستاریم. والسلام علی عباد الله‌ الصالحین‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ضرورت نباشد جایز نیست. ‏

‏‎ ‎

‏‎

‎