مصادره یا استرداد اموال غصبی و ضمان آن‏ ها

‏‏مصادره یا استرداد اموال غصبی و ضمان آن ها‏

‏‏[سؤال 9318]‏‏ ‏ ‏ 5141‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏احتراماً؛ به عرض می رساند: زنی هستم با پنج فرزند که شوهرم چند سال است مرا‏‎ ‎‏ترک کرده و عیال دیگری گرفته، حتی خرجی هم به ما نمی دهد. به واسطۀ نداشتن‏‎ ‎‏محل سکونت، به سازمان اراضی شهری استان فارس مراجعه کردم تا پس از مدتی،‏‎ ‎‏قطعه زمینی را به ما دادند. برای مبلغ پولی که می خواستند، احتیاج به کمک داشتم که‏‎ ‎‏بالاخره به هر ناراحتی بود آن مقدار پول را تهیه کرده و زمین مذکور را تحویل گرفتم.‏‎ ‎‏بعد از تحویل گرفتن، متوجه شدم که زمین مذکور از نوع مصادره است. چون بعضی‏‎ ‎‏از مؤمنین اظهار می کردند که زمین مصادره ای اشکال دارد؛ فلذا دنبال صاحب زمین‏‎ ‎‏رفته تا پس از مدتی صاحب زمین را پیدا کردم. اظهار نموده که زمین متعلق به هجده‏‎ ‎‏نفر است و اظهار نارضایتی کرده است خواهشمند است. مرقوم فرمایید که زمین‏‎ ‎‏مذکور برای من مباح است یا خیر؟ و در صورتی که مباح نیست، آیا راه شرعی برای‏‎ ‎‏تصرف زمین وجود دارد.‏

‏‏السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید که مصادره بر طبق موازین شرعی انجام‏‎ ‎‏گرفته، تصرفات شما اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9319]‏‏ ‏ ‏ 5142‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حجت الاسلام والمسلمین، آیت الله‌ العظمی جناب آقای خمینی‏‎ ‎‏مدّ  ظله العالی‏

‏‏به طوری که استحضار دارند صاحبان بعضی از ابنیه پس از انقلاب مخفی شده و یا‏‎ ‎‏از ایران خارج گردیده اند و دادستان جمهوری اسلامی عمدتاً به علت بدهی های‏‎ ‎‏فراوانی که این قبیل افراد داشته اند ساختمان های مذکور را توقیف می کند و اخیراً‏‎ ‎‏مجاناً و یا در مقابل دریافت مال الاجاره در اختیار افراد یا مؤسسات قرار می دهد. با‏‎ ‎‏توجه به این که در این قبیل موارد هنوز حکمی از دادگاه شرعی صادر نگردیده،‏‎ ‎‏مستدعی است ذیلاً مرقوم دارند: نماز خواندن و دیگر تصرفات در این قبیل‏‎ ‎‏ساختمان ها چه حکمی دارد؟ ادام الله‌ ظلّکم‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای متصرّف محرز باشد که واگذاری ملک غیر به وی بر‏‎ ‎‏اساس ضوابط شرعی انجام نگرفته، تصرفات او محکوم به حرمت و‏‎ ‎‏موجب ضمان است. ‏

‏‏[سؤال 9320]‏‏ ‏ ‏ 5143‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، نظر مبارک دربارۀ این‏‎ ‎‏مسأله چیست؟‏

‏‏شخصی زمینی را می فروشد و پول را می گیرد. به خاطر نفوذی که داشته مجدداً‏‎ ‎‏مبادرت به فروش زمینی که فروخته بوده می کند و این زمین غصب شده دست به‏‎ ‎‏دست می گردد و دیگر به هیچ وجه گرفتن زمین ممکن نیست. لکن از طرف دولت‏‎ ‎‏اسلامی، اخیراً اموال این شخص مصادره شده و می توان پول از دست رفته را‏‎ ‎‏به  وسیلۀ مدارکی که در دست دارد پس بگیرد. نظر مبارک را درباره این پول بیان‏
‏‎

‎‏فرمایید؛ آیا عیبی دارد یا ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور، خریدار پس از اثبات حق خود، می تواند‏‎ ‎‏مطالبه و طلب خود را از اموال مصادره شده دریافت کند.‏

‏‏[سؤال 9321]‏‏ ‏ ‏ 5144‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 1 / 1361‏

‏‏حضور مرجع عالی قدر شیعیان جهان، حضرت آیت الله‌ خمینی، دامت برکاته‏

‏‏این جانب یک مسأله شرعی دارم، که مستدعی است نظر مبارک را اعلام فرمایند.‏

‏‏همسر این جانب یک قطعه زمین در شمال شهر تهران داشت، که در طرح‏‎ ‎‏شهرداری قرار گرفت و ما پس از دو سال دوندگی، بالاخره موفق شدیم در رژیم‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ـ که خداوند تا ظهور حضرت مهدی، آن را حفاظت نماید، ان شاء‏‎ ‎‏الله‌ ـ به جای آن قطعه، زمین دیگری از محل زمین های ملی شده ـ طبق قانون اراضی‏‎ ‎‏موات شهری، مصوب شورای انقلاب ـ دریافت نماییم. و آن بدین صورت بود که‏‎ ‎‏شهرداری تهران، یک قطعه زمین 11500 متری در شمال تهران، که دور آن دیوار‏‎ ‎‏وجود داشت و خود زمین کاملاً موات بود، و چون سه نفر مالک داشت، 3000 متر از‏‎ ‎‏زمین را برای مالکان آن ـ هر مالک 1000 متر ـ نگهداشته و بقیه را، پس از کوچه بندی‏‎ ‎‏به بیست قطعه تقسیم، و یک قطعه را در اختیار ما گذاشتند. حال ما با یک معمار‏‎ ‎‏قرارداد بسته ایم که در این زمین یک خانه بسازیم، زیرا مسکن نداریم، ولی دچار این‏‎ ‎‏مسأله شده ایم که آیا این زمین شرعاً غصبی نیست؟ و آیا ما اجازۀ شرعی داریم این‏‎ ‎‏زمین را بسازیم یا خیر؟ لطفاً نظر مبارک را در ذیل همین صفحه، مرقوم فرمایید. ضمناً‏‎ ‎‏فتوکپی قرارداد سازمان زمین، به پیوست تقدیم است. ‏

‏‏والسلام علیکم و علی عبادالله‌ الصالحین‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه احتمال بدهید که واگذاری زمین، طبق موازین شرعی‏‎ ‎‏بوده، استفاده از آن مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9322]‏‏ ‏ ‏ 5145‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 5 / 1361‏

‏‏محضر مبارک نایب الامام، روح الله‌ الموسوی الخمینی، روحی فداه‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام و ارادت، خاطر حضرت عالی مستحضر می دارم در‏‎ ‎‏اصفهان کارخانه ای است به نام شرکت سهامی تولیدی استرج (نخ نایلون)، و تقریباً‏‎ ‎‏مدت هفت ماه است که ملی اعلام شده است. در صورتی که یک نفر از سهام داران‏‎ ‎‏معلول و خانه نشین و مستضعف، و چند سهامدار آن صغیر باشند، که موروثی پدر‏‎ ‎‏آن ها است. خرید مصنوعات این کارخانه از نظر اسلام چگونه است؟ بیان فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهند که مسئولین طبق ضوابط شرعی، عمل‏‎ ‎‏کردند و یقین به غصب بودن ندارند، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9323]‏‏ ‏ ‏ 5146‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 1 / 1362‏

‏‏دفتر محترم استفتائات حضرت امام، مدّ ظله العالی، احتراماً؛ ضمن اهدای سلام و‏‎ ‎‏تحیات و آرزوی طول عمر برای رهبر عظیم الشأن مسلمین، استدعا دارم به دو سؤال‏‎ ‎‏این جانب به شرح ذیل پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. آیا حقوق کارمندان بنیاد مستضعفان که از محل درآمد حاصله از اجارۀ اماکن‏‎ ‎‏توقیفی است، صورت شرعی دارد یا خیر؟ (لازم به توضیح است که درآمد این گونه‏‎ ‎‏مستغلات، پس از قرار رفع توقیف، به مالک مسترد نمی شود و تنها هزینه های انجام‏‎ ‎‏شده بابت تعمیرات ساختمان، از مالک دریافت و ساختمان به وی تحویل می گردد).‏‎ ‎‏در صورت شرعی نبودن، تکلیف کارمندان چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال داده شود که حقوق مذکور از مال حلال باشد‏‎ ‎‏می توانند بگیرند.‏

‏‏2. از مهاجرین جنگی خرمشهر هستم که حدود دو سال است بدون آن که بابلسر را وطن خود اختیار‏
‏‎

‎‏کرده باشم، در آن زندگی می کنم و ممکن است تا بازگشت به شهرم، چند سال دیگر هم طول بکشد. از‏‎ ‎‏طرفی محل کارم نیز در بابل ـ که حدود 20 کیلومتر با بابلسر فاصله دارد ـ می باشد. استدعا دارم با‏‎ ‎‏توجه به فرض مذکور، پاسخ فرمایید: آیا نماز من شکسته است یا کامل؟ در صورت شکسته بودن،‏‎ ‎‏تکلیف نماز و روزه هایی که در این مدت گرفته ام چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون قصد ده روز در یکی از دو محل، حکم مسافر دارید.‏

‏‏[سؤال 9324]‏‏ ‏ ‏ 5147‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏ریاست محترم دفتر امام خمینی ‏

‏‏احتراماً؛ از طرف عمران اراضی شهرستان، قطعه زمینی از اراضی شمال شهر را‏‎ ‎‏ـ  که ریگزار و زمین آن خاک و آب آن شور می باشد و بایر هم بوده ـ به این جانب‏‎ ‎‏واگذار نموده اند. عده ای می گویند: بر روی این زمین ها نمی توان نماز خواند، و باید‏‎ ‎‏مالکش را راضی نمایی. مستدعی است فتوای امام را در این مورد مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید به وجه شرعی واگذار شده، تصرف در آن‏‎ ‎‏جایز است. ‏

‏‏[سؤال 9325]‏‏ ‏ ‏ 5148‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت رهبر انقلاب و امام عزیز، سلام عرض می نمایم و سعادت و سلامتی آن‏‎ ‎‏امام بزرگوار را، از درگاه خداوند بزرگ خواهانم.‏

‏‏این جانب ساکن همدان، دارای شش فرزند ـ که چهار نفر آن ها ازدواج کرده و دو‏‎ ‎‏نفر دیگر در منزل هستند  ـ می باشم. حدود دوازده سال است که از کمر به پایین فلج‏‎ ‎‏شده و شغل اولیه ام نیز، آهنگری بوده که به علت مریضی، قادر به انجام آن نمی باشم و‏‎ ‎‏خانه نشین شده ام. منزل بنده هم در طرح خیابان می باشد و از آن چیزی باقی نمی ماند.‏‎ ‎‏ناچاراً منزل را فروخته و در جای دیگری منزل رهن کرده ام و الباقی پول را جهت‏
‏‎

‎‏امرار معاش استفاده می کنم. تمام زندگی بنده یازده قطعه زمین می باشد، که در طرح‏‎ ‎‏بهداشت می باشد و چون فاقد زمین و منزل می باشم، لذا به سازمان عمران اراضی‏‎ ‎‏مراجعه نموده و سازمان نامبرده، یک قطعه زمین، که صاحب اصلی آن یهودی می باشد‏‎ ‎‏و هم اکنون ـ به قول سازمان اراضی ـ به اسرائیل فرار کرده، می خواهند بدهند. لذا از‏‎ ‎‏این که مزاحم اوقات شریف شدم، می خواستم بدانم که آیا از نظر شرعی می توانم در‏‎ ‎‏این زمین که سازمان به من داده، دخل و تصرف کنم، یا در آن ساختمان بسازم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال دهید که روی موازین شرعی به شما واگذار شده،‏‎ ‎‏تصرفات شما جایز است. ‏

‏‏[سؤال 9326]‏‏ ‏ ‏ 5149‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ادام الله‌ ظله و عزّه‏

‏‏به عرض عالی می رساند: مسجد قریۀ میدانک احتیاج شدید به تعمیر و به تعویض‏‎ ‎‏سقف دارد و اهالی قریه تمکّن کافی ندارند به همین جهت از جهاد سازندگی این‏‎ ‎‏حومه کمک خواسته شده و جهاد از اموال مصادره شده از طرف بنیاد مستضعفین که‏‎ ‎‏در اختیار جهاد سازندگی گذاشته شده، تعدادی اشجار بید و چنار و غیره را به منظور‏‎ ‎‏کمک به مخارج تعمیر و تعویض سقف، به مسجد واگذار نموده است. چنانچه جایز‏‎ ‎‏است مرقوم فرمایید تا اقدام سریع و قبل از شروع سرما قابل استفاده باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید که به وجه شرعی در اختیار شما قرارداده‏‎ ‎‏شده است، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 9327]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2235‏

‏‏5. این زمین هایی که مدت 2 سال است ادارۀ عمران قزوین ـ که چند نفر جوان از‏‎ ‎‏ادارۀ ثبت و شهرداری و سایر ادارات آن جا هستند ـ به این برادران ما داده اند که اغلب‏‎ ‎‏آن ها هم با ما به نماز جمعه می آیند، آن زمین ها جایز است؛ و حال این که نه حاکم شرع‏
‏‎

‎‏و نه امام جمعه آن جا نماینده ندارند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال داده شود که به وجه شرعی واگذار شده تصرف در‏‎ ‎‏آن جایز است.‏

‏‏[سؤال 9328]‏‏ ‏ ‏ 5150‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏1. آیا هیأت مدیرۀ شرکت های ملی شده، می توانند منازل سازمانی متعلق به‏‎ ‎‏شرکت را مجاناً در اختیار خود یا کارمندانی در ردۀ بالا از نظر حقوق، قرار دهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا علم به غصب بودن در بین نباشد، استفاده مانع ندارد، و‏‎ ‎‏نحوۀ استفاده، تابع مقررات دولت اسلامی است.‏

‏‏2. آیا خسارت وارده به اتومبیل شرکت ملی شده ـ که در اثر قصور استفاده کننده ایجاد شده است ـ به‏‎ ‎‏عهدۀ آن شرکت می باشد، یا شخص استفاده کننده؟‏

‏‏بسمه تعالی، عیب و نقص یا تلف اگر مستند به فعل استفاده کننده باشد، ضامن است.‏

‏‏[سؤال 9329]‏‏ ‏ ‏ 5151‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج آقا روح الله‌ خمینی،‏‎ ‎‏دامت برکاته، مسأله ای پیشامد نموده است؛ خواهشمندم جواب مشروح عطا نمایید.‏

‏‏مردم، یک هتل در خیابان کمال اسماعیل را مصادره نموده اند و اشیا و اجناس آن را‏‎ ‎‏به فروش می رسانند؛ آیا به نظر جناب عالی این اعمال صحیح است یا خیر؟ و آیا‏‎ ‎‏خریدار اجناس آن ـ از قبیل فرش و صندلی و غیره  ـ را که حراج کرده اند مالک می شود‏‎ ‎‏یا خیر؟ در خاتمه، سلامتی آن جناب را از خداوند متعال خواستارم.‏

‏‏بسمه تعالی، مصادرۀ هتل اگر از طرف محاکم صالحه بوده و فروش اشیا و‏‎ ‎‏اجناس مربوط به آن، به امر و اجازۀ محاکم صالحه، بر طبق موازین شرعیه‏‎ ‎‏صورت می گیرد، خرید آن اجناس و اشیا اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9330]‏‏ ‏ ‏ 5152‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پسر بزرگم که پس از گذراندن دورۀ مهندسی، از امریکا آمده و در سپاه پاسداران‏‎ ‎‏خدمت می کند. یک آپارتمان چند طبقه است که در تصرف سپاه پاسداران می باشد و‏‎ ‎‏صاحب آن از ایران رفته و بعضی ها می گویند بدهکار است، و دو اتاق و یک حمام و‏‎ ‎‏آشپزخانه از آن به دست پسرم داده اند. خواهش می کنم بفرمایید آیا این غصب نیست‏‎ ‎‏و نماز و غسل در آن صحیح است یا نه؟ گفته اند که اگر صاحبش آمد و حسابش را‏‎ ‎‏تصفیه کرد، اجارۀ آن را نصف سپاه و نصف خودش بدهد. در این صورت آیا صحیح‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال داده شود که کسانی که خانه را در اختیار او‏‎ ‎‏گذاشته اند، روی موازین شرعیه بوده، حکم غصب را ندارد.‏

‏‏[سؤال 9331]‏‏ ‏ ‏ 5153‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 5 / 1360‏

‏‏دفتر امام خمینی، مدّ ظله، متمنی است نظر مبارک امام را در مورد سؤال زیر بیان‏‎ ‎‏نمایید:‏

‏‏مأمورین انتظامی بنا به دستور، وارد کنندگان غیر مجاز گوشت را دستگیر و به‏‎ ‎‏سازمان سردخانه و کشتارگاه می آورند. و طبق مقررات گذشته ـ که هنوز تغییر نکرده ـ‏‎ ‎‏علاوه بر ضبط گوشت قاچاق، صاحب گوشت مقداری نیز جریمۀ نقدی می گردد.‏‎ ‎‏سپس گوشت مصادره شده توسط شرکت تعاونی و مصرف، به پرسنل سازمان‏‎ ‎‏فروخته شده و وجه آن به حساب سازمان گوشت واریز می گردد. حال با توجه به‏‎ ‎‏این که به صاحب کالا وجهی پرداخت نمی گردد، آیا مصرف این گوشت از نظر شرعی‏‎ ‎‏مجاز است یا خیر؟ والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید با مجوز شرعی اقدام می کنند، تصرف‏‎ ‎‏مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 9332]‏‏ ‏ ‏ 5154‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 5 / 1361 ‏

‏‏احتراماً؛ پس از عرض سلام و دعا برای سلامتی وجود رهبر انقلاب و پیروزی‏‎ ‎‏رزمندگان‏

‏‏اهالی کوی 22 بهمن با مراجعه به شورا، جویای این مطلبند که زمین هایی که از‏‎ ‎‏طرف ادارۀ عمران در سال 1359 به دستور شورای انقلاب اسلامی، به مردم واگذار‏‎ ‎‏گردیده و در آن ساختمان شده است. این زمین ها به صورت بایر متعلق به چند مالک‏‎ ‎‏بزرگ بوده که چند سال قبل در آن کشت می شده است و از طرف ادارۀ عمران تفکیک‏‎ ‎‏شده و در اختیار مردم مستضعف و کم درآمد، در صورت نداشتن خانه قرار گرفته، و‏‎ ‎‏زمینی هم که قبلاً از طرف پدر مالکین جهت مسجد وقف گردیده، عیناً از طرف ادارۀ‏‎ ‎‏عمران جهت ساختمان مسجد، در اختیار مردم قرار داده شده است: ‏

‏‏1. زمین های مزبور از نظر شرع چگونه است؟‏

‏‏2. آیا زمین مسجد مذکور را می توان جهت ساختن مسجد ـ بدون مراجعه به‏‎ ‎‏مالکین اصلی ـ شروع به ساختمان نمود؟ در ضمن از ادارۀ عمران مجدد سؤال شد که‏‎ ‎‏این زمین ها طبق قانون لغو مالکیت اراضی شهری، از مالکین بزرگ، مصادره گردیده‏‎ ‎‏است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می رود که مسئولین مطابق ضوابط شرعی رفتار‏‎ ‎‏نمودند، تصرفات بی اشکال است. ‏

‏‏[سؤال 9333]‏‏ ‏ ‏ 5155‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مرجع عالی قدر شیعه، حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی حاج آقا سیدروح الله‌‏‎ ‎‏موسوی خمینی، مدّ ظله العالی، خواهشمند است نظر مبارک را در مورد سؤالات زیر‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید:‏

‏
‏‎

‎‏در رشت محله ای به نام کوی شهید رجایی، نام گذاری شده است. صاحب قبلی‏‎ ‎‏زمین، یک فرد سرمایه دار جهود فراری است. این محل بیش از سه هزار خان‏‏ۀ‏‎ ‎‏مسکونی دارد و تمامی شهر او را شناخته اند و همه زمین های این محل را جهود‏‎ ‎‏فراری خریداری کرده بود و با این که در رژیم گذشته به ایشان مراجعه کرده بودند که‏‎ ‎‏زمین در اختیار مسلمانان قرار دهید، تا مسجدی بنا گردد، در جواب گفتند اگر‏‎ ‎‏مسلمانان می خواهند مسجد درست کنند، می بایستی زمین خریداری نمایند و از دادن‏‎ ‎‏زمین برای ساختمان مسجد خودداری می کرد. در حال حاضر شخص نامبرده فراری‏‎ ‎‏است و زمین های وی مصادره شده است. در حدود یک هزار متر مربع از همان‏‎ ‎‏زمین ها، جهت احداث مسجدی به نام امام موسی بن جعفر علیه السلام، از سازمان عمران‏‎ ‎‏اراضی دریافت شد و حاج آقا احسان بخش هم قبول زحمت فرمودند اولین کلنگ آن‏‎ ‎‏را به زمین زدند. توضیح این که جهود فراری در گذشته به اسرائیل کمک مالی می کرد.‏‎ ‎‏نظر شما در این مورد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال برود که مصادره مطابق ضوابط شرعی انجام‏‎ ‎‏گرفته است، اشکال ندارد. ‏

‏‏[سؤال 9334]‏‏ ‏ ‏ 5156‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 12 / 1358‏

‏‏محضر مبارک رهبر عظیم الشأن اسلام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ  ظله العالی، پس از اهدای عرض سلام و تحیّات وافره؛ استدعا داریم به چند سؤال‏‎ ‎‏ذیل پاسخ فرمایید:‏

‏‏1. اموال چه کسانی را می شود مصادره کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اموالی که از غیر طریق حلال در دست کسی باشد، بر طبق‏‎ ‎‏موازین شرعی از او گرفته می شود.‏

‏‏2. آیا تحصیل ثروت از راه حلال در اسلام حد معینی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حد آن تحصیل از راه حلال و مراعات وظایف شرعیه در مال است.‏

‏
‏‎

‎‏3. اگر کسی زمینی را از مال حلال خریده باشد یا به ارث به او رسیده باشد، چه در شهر چه خارج شهر،‏‎ ‎‏آیا بالاجبار می شود از او گرفت؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏4. اگر کسی زمین موات را احیا کرد و به صورت باغ یا زراعت درآورد، می توان بالاجبار از او گرفت؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و رسیدگی موکول است به دولت اسلامی و مراعات مقررات لازم‏‎ ‎‏است.‏

‏‏5. اگر کسی دو عدد منزل داشته باشد و به یکی از آن دو احتیاج داشته باشد، آیا منزل دیگر را جبراً‏‎ ‎‏می شود از او خرید یا اجاره کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏6. اگر کسی مثلاً ده جریب زمین دارد و خودش یا قدرت زراعت کردن ندارد یا نمی خواهد مباشرت‏‎ ‎‏کند، آیا می تواند کسی را اجیر کند برای زراعت یا به کسی اجاره دهد و مال الاجاره دریافت نماید یا‏‎ ‎‏باید به او گفته شود حتماً باید اجرت المثل را دریافت کنی؟‏

‏‏بسمه تعالی، موقوف به رضایت مالک است.‏

‏‏7. چه نوع موسیقی در اسلام حرام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطلقاً حرام است.‏

‏‏8. در مساجد یا غیر مساجد، غیر از اهل علم کسی حق دارد امام جماعت بشود؟‏

‏‏بسمه تعالی، این عمل تضعیف مقام روحانیت است و نباید بشود.‏

‏‏9. آیا زمین هایی که مالک معین داشته و قنات های آن ها خشک شده، بدون رضایت مالک آن، می تواند‏‎ ‎‏کسی تصرف کند و در آن خانه بسازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باقی بر ملک مالک است؛ مگر از آن اعراض کرده باشد.‏

‏‏[سؤال 9335]‏‏ ‏ ‏ 5157‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی، زید عزّه‏

‏‏پس از عرض سلام، خواهشمند است که به سؤال زیر پاسخ مرقوم فرمایید.‏

‏‏در خیابان فردوسی تهران، کوچۀ برلن زمینی است متعلق به مرد یهودی که فراری‏‎ ‎‏می باشد و بنیاد مستضعفان در اختیار گرفته و مغازه های متعددی ساخته و سرقفلی‏
‏‎

‎‏دریافت داشته و اجاره می دهد؛ این جانب هم یکی از آن مغازه ها را اجاره نموده ام. آیا‏‎ ‎‏اجازه تصرف و کسب در آن مغازه می فرمایید یا خیر؟ در هر صورت، جواب را مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید که مسئولین مربوطه بر طبق ضوابط‏‎ ‎‏شرعی در مورد زمین و مغازه های مذکوره رفتار نموده باشند، تصرفات‏‎ ‎‏برای شما اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 9336]‏‏ ‏ ‏ 5158‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏احتراماً؛ به عرض می رساند زنی هستم با پنج فرزند، که چند سال است شوهرم‏‎ ‎‏زندگی خانوادگی را ترک کرده و عیال دیگری گرفته، حتی خرجی هم به ما نمی دهد. ‏

‏‏به واسطۀ نداشتن محل سکونت، به سازمان اراضی شهری استان فارس مراجعه‏‎ ‎‏کردم. پس از مدتی قطعه زمینی را به ما دادند، که برای مبلغ پولی که می خواستند‏‎ ‎‏احتیاج به کمک داشتم، تا بالاخره به هر ناراحتی بود آن مقدار پول را تهیه کرده و زمین‏‎ ‎‏مذکور را تحویل گرفتم. بعد از تحویل گرفتن، متوجه شدم که زمین مذکور از نوع‏‎ ‎‏مصادره است. بعضی از مؤمنین اظهار می کردند که زمین مصادره ای اشکال دارد، فلذا‏‎ ‎‏دنبال صاحب زمین رفته و پس از مدتی صاحب زمین را پیدا کردم. اظهار نموده که‏‎ ‎‏زمین متعلق به هجده نفر است و اظهار نارضایتی کرده است. خواهشمند است مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید که زمین مذکور برای من مباح است یا خیر؟ و در صورتی که مباح نیست، آیا‏‎ ‎‏راه شرعی برای تصرّف زمین وجود دارد؟ ‏

‏‏خداوند سایه مبارکتان را بر سر همه مسلمین جهان مستدام بدارد. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتمال می دهید که مصادره، بر طبق موازین شرعی انجام‏‎ ‎‏گرفته، تصرفات شما اشکال ندارد. ‏

‏‎ ‎

‏‎

‎