مطالب مهم قرآن

‏‏مطالب مهم قرآن‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏احوال کفّار و معاندین‏‏ ‏

‏‏از مطالب این صحیفۀ نورانیّه، بیان احوال کفّار و جاحدین و‏‎ ‎‏مخالفان با حقّ و حقیقت  و معاندین با انبیا و اولیا ـ علیهم السلام ـ‏‎ ‎‏و بیان کیفیّت عواقب امور آنها و چگونگی بوار و هلاک آنها، چون‏‎ ‎‏قضایای فرعون و قارون و نمرود و شدّاد و اصحاب فیل؛ و دیگر از‏‎ ‎‏کفره و فجره، که در هر یک از آنها موعظتها و حِکَم بلکه معارفی‏‎ ‎‏است برای اهلش؛ و در این قسمت داخل است قضایای ابلیس‏‎ ‎‏ملعون.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مجاهدات اصحاب پیغمبر(ص)‏

‏‏     ‏‏و در این قسمت نیز داخل است ـ یا قسمتی مستقل است ـ‏‎ ‎‏قضایای غزوات رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ که در آنها نیز‏‎ ‎‏مطالب شریفه مذکور است، که یکی از آنها کیفیّت مجاهدات‏‎ ‎‏اصحاب رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ است، برای بیدار کردن‏‎ ‎‏مسلمین از خواب غفلت و برانگیختن آنهاست، برای مجاهدت‏‎ ‎‏فی سبیل الله و تنفیذ کلمۀ حق و اماتۀ باطل.‏

‏‏     و یکی دیگر از مطالب قرآن شریف، بیان قوانین ظاهر شریعت‏‎ ‎‏و آداب و سنن الهیّه است، که در این کتاب نورانی، کلیّات و‏‎ ‎‏مهمات آن ذکر شده؛ و عمده در این قسمْ دعوت به اصول مطالب‏‎ ‎‏و ضوابط آن است؛ مثل باب صلات و زکات و خمس و حجّ و صوم‏
‏‎

‏‏قوانین و آداب و سنن‏

‏‏و جهاد و نکاح و ارث و قصاص و حدود و تجارت و امثال آن؛ و‏‎ ‎‏چون این قسم، که علم ظاهر شریعت است، عامّ المنفعه و برای‏‎ ‎‏جمیع طبقات از حیث تعمیر دنیا و آخرت مجعول است و تمام‏‎ ‎‏طبقات مردم از آن به مقدار خود استفادت کنند، از این جهت در‏‎ ‎‏کتاب خدا دعوت به آن بسیار است و در احادیث و اخبار نیز‏‎ ‎‏خصوصیّات و تفاصیل آنها به حدّ وافر است و تصانیف علمای‏‎ ‎‏شریعت در این قسمت بیشتر و بالاتر از سایر قسمتهاست.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏معاد و ثواب و عقاب‏

‏‏     ‏‏و یکی دیگر از مطالب قرآن شریف، احوال معاد و براهین بر‏‎ ‎‏اثبات آن و کیفیّت عذاب و عقاب و جزا و ثواب آن و تفاصیل جنّت‏‎ ‎‏و نار و تعذیب و تنعیم‏‏[‏‏است‏‏]‏‏؛ و در این قسمت حالات اهل سعادت‏‎ ‎‏و درجات آنها از اهل معرفت و مقرّبین و از اهل ریاضت و سالکین‏‎ ‎‏و از اهل عبادت و ناسکین و همین طور حالات و درجات اهل‏‎ ‎‏شقاوت از کفّار و محجوبین و منافقین و جاحدین و اهل معصیت و‏‎ ‎‏فاسقین مذکور است؛ ولی آنچه به حال عموم بیشتر فایده داشته‏‎ ‎‏بیشتر مذکور و با صراحت لهجه است؛ و آنچه برای یک طبقۀ‏‎ ‎‏خاصّه مفید است، به طریق رمز و اشاره مذکور است؛ مثل ‏‏و رِضْوانٌ‏‎ ‎‏مِنَ الله اَکْبَر‏‎[1]‎‏ و آیات لقاءالله برای آن دسته و مثل ‏‏کَلاّ اِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ‏‎ ‎‏لَمَحْجُوبُون‏‎[2]‎‏ برای دستۀ دیگر.(27)‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏کیفیت استدلالات قرآن ‏

‏‏از مطالب این صحیفۀ الهیّه، کیفیّت احتجاجات و براهینی است که‏‎ ‎‏ذات مقدس حق تعالی یا خود اقامه فرموده بر اثبات مطالب حقه و‏‎ ‎‏معارف الهیّه، مثل احتجاج بر اثبات حق و توحید و تنزیه و علم و‏
‏‎

‏‏قدرت و دیگر اوصاف کمالیّه؛ که در این قسمت گاهی براهین‏‎ ‎‏دقیقه ای پیدا شود که اهل معرفت از آن استفادۀ کامل نمایند، مثل‏‎ ‎‏شَهِدَ الله اَنَّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُو؛‏‎[3]‎‏ و گاهی براهینی است که حکما و‏‎ ‎‏دانشمندان طوری از آن استفاده کنند و اهل ظاهر و عامه مردم از‏‎ ‎‏آنطوری بهره بردارند، مثل کریمۀ ‏‏لَوْ کانَ فیهِما آلِهَةٌ اِلاّ الله لَفَسَدَتا‏‎[4]‎‏ و‏‎ ‎‏مثل کریمه ‏‏اذاً لَذَهَبَ کُلُّ اِلٰهٍ بِما خَلَقَ‏‎[5]‎‏ و مثل آیات اول سورۀ «حدید»‏‎ ‎‏و سورۀ مبارکۀ «توحید» و غیر آن؛ و مثل احتجاج بر اثبات معاد و‏‎ ‎‏رجوع ارواح و انشای نشئه اخری و احتجاج بر اثبات ملائکة الله و‏‎ ‎‏انبیای عظام، که در موارد مختلفۀ این کتاب شریف موجود است.‏‎ ‎‏این حال احتجاجات خود ذات مقدس؛ و یا آنکه حق تعالی نقل‏‎ ‎‏براهین انبیا و دانشمندان را فرموده بر اثبات معارف؛ مثل‏‎ ‎‏احتجاجات جناب خلیل الرّحمن ـ سلام الله علیه ـ و غیر آن.(28)‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تهذیب نفس ‏

‏‏از مقاصد و مطالب آن، دعوت به تهذیب نفوس و تطهیر بواطن از‏‎ ‎‏ارجاس طبیعت و تحصیل سعادت و بالجمله، کیفیّت سیر و سلوک‏‎ ‎‏الی الله  ‏‏[‏‏است‏‏]‏‏؛ و این مطلب شریف به دو شعبۀ مهمّه منقسم‏‎ ‎‏است: یکی تقوا به جمیع مراتب آن، که مندرج در آن است تقوا از‏‎ ‎‏غیر حق و اعراض مطلق از ماسوی الله ؛ و دیگر، ایمان به تمام‏‎ ‎‏مراتب و شئون، که در آن مندرج است اقبال به حق و رجوع و انابه‏‎ ‎‏به آن ذات مقدّس؛ و این از مقاصد مهمّۀ این کتاب شریف است که‏‎ ‎‏اکثر مطالب آن بلاواسطه یا مع الواسطه به این مقصد رجوع کند.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏قصص انبیا و اولیا‏

‏‏     و دیگر از مطالب این صحیفۀ الهیّه، قصص انبیا و اولیا و‏
‏‎

‏‏حکماست؛ و کیفیّت تربیت حق آنها را و تربیت آنها خلق را؛ که در‏‎ ‎‏این قصص فواید بیشمار و تعلیمات بسیار است و در آن قصص به‏‎ ‎‏قدری معارف الهیّه و تعلیمات و تربیتهای ربوبیّه مذکور و مرموز‏‎ ‎‏است که عقل را متحیّر کند.(29)‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) «رضایت خدا بزرگتر است»؛ (توبه / 72).
• )) «به تحقیق، آنان در آن روز از پروردگارشان محجوبند»؛ مطفّفین / 15.
• )) «خدا شهادت داد که خدایی جز او نیست»؛ (آل عمران / 18).
• )) «اگر جز خدا خدایانی بود، زمین و آسمان تباه می شدند»؛ (انبیاء / 22).
• )) «... در این هنگام هر خدایی به آنچه (خود) آفریده، می پرداخت»؛ (مؤمنون / 91).