نهضت سوادآموزی

‏‏نهضت سوادآموزی‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بسیج عمومی برای مبارزه با بیسوادی‏

‏‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏‏وَالْقَلَمِ وَمایَسْطُرُونَ‏‎[1]‎

‏‏ملت شریف ایران، شما می دانید که در رژیم گذشته آنچه بر ملت‏‎ ‎‏مبارز ایران سایه افکنده بود، علاوه بر دیکتاتوری و ظلم، تبلیغات‏‎ ‎‏بی محتوا و هیچ را همه چیز جلوه دادن بود. ملتی که در همۀ ابعاد از‏‎ ‎‏حوایج اولیه محروم بود وانمود می شد که در اوج ترقی است. از جمله‏‎ ‎‏حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از‏‎ ‎‏آنهاست آموزش برای همگان است. مع الأسف کشور ما وارث ملتی است‏‎ ‎‏که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم؛ و اکثر افراد کشور ما از نوشتن‏‎ ‎‏و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی. مایۀ بسی خجلت‏‎ ‎‏است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایۀ اسلام زندگی‏‎ ‎‏می کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم‏‎ ‎‏باشد. ما باید در برنامۀ دراز مدت، فرهنگ وابستۀ کشورمان را به فرهنگ‏‎ ‎‏مستقل و خودکفا تبدیل کنیم. و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون‏‎ ‎‏تشریفات خسته کننده، برای مبارزه با بیسوادی به طور ضربتی و بسیج‏‎ ‎
‏‎

‏‏عمومی قیام کنیم تا ان شاءالله در آیندۀ نزدیک هر کس نوشتن و خواندن‏‎ ‎‏ابتدایی را آموخته باشد. برای این امر، لازم است تمام بیسوادان برای‏‎ ‎‏یادگیری و تمام خواهران و برادران باسواد برای یاد دادن بپاخیزند، و‏‎ ‎‏وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات بپاخیزد و از قرطاسبازی‏‎[2]‎‏ و‏‎ ‎‏تشریفات اداری بپرهیزد. برادران و خواهران ایمانی، برای رفع این‏‎ ‎‏نقیصۀ درد آور بسیج شوید و ریشۀ این نقص را از بُن بر کنید. تعلیم و‏‎ ‎‏تعلم، عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده‏‎ ‎‏است. ائمۀ جماعات شهرستانها و روستاها مردم را دعوت نمایند و در‏‎ ‎‏مساجد و تکایا، باسوادان نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود‏‎ ‎‏یاد بدهند و منتظر اقدامات دولت نباشند، و در منازل شخصی، اعضای‏‎ ‎‏بیسواد را تعلیم کنند و بیسوادان از این امر سرپیچی نکنند. من از ملت‏‎ ‎‏عزیز امید دارم که با همت والای خود، بدون فوت وقت، ایران را به صورت‏‎ ‎‏مدرسه ای درآورند، و در هر شب و روز و در اوقات بیکاری یکی ـ دو‏‎ ‎‏ساعت را صرف این عمل شریف نمایند.‏

‏‏بپاخیزید که خداوند متعال با شماست. از خداوند تعالی سعادت و‏‎ ‎‏سلامت و رفاه ملت شریف را خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله و‏‎ ‎‏برکاته.(94)‏

‏‏روح الله الموسوی الخمینی‏

‏‏7 / 10 / 58‏

‏‏***‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏علم، مایۀ تأمین سعادت دنیا و آخرت‏

‏‏با علم است که انسان می تواند تأمین سعادت دنیا و آخرت را بکند. با‏‎ ‎‏آموزش است که انسان می تواند تربیت کند جوانها را به طوری که مصالح‏‎ ‎‏دنیا و آخرت خودشان را خودشان حفظ کنند. اگر کشور ما علم را‏‎ ‎
‏‎

‏‏بیاموزد، ادب بیاموزد، جهتیابی علم و عمل را بیاموزد، هیچ قدرتی‏‎ ‎‏نمی تواند بر او حکومت کند.‏

‏‏تمام گرفتاریهایی که ما در این طول مدت تاریخ داشتیم بهره برداری‏‎ ‎‏از جهالت مردم بوده است. جهالت مردم را آلت دست قرار دادند و بر‏‎ ‎‏خلاف مصالح خودشان تجهیز کردند. اگر علم داشتند؛ علم جهتدار‏‎ ‎‏داشتند، ممکن نبود که مخرّبین بتوانند آنها را به یک جهتی که بر خلاف‏‎ ‎‏آن مسیری است که مسیر خود ملت است تجهیز کنند. علم و سواد است‏‎ ‎‏با آن جهتی که باید به او توجه کرد، که می تواند ملت را از همۀ گرفتاریها‏‎ ‎‏نجات بدهد. و نمی توانند کسانی که می خواهند این نهضت را، این‏‎ ‎‏نهضت اسلامی را به خلل برسانند، و نمی توانند ببینند که اسلام در این‏‎ ‎‏مملکت پیاده دارد می شود. این علم است که می تواند جلوی این فسادها‏‎ ‎‏را بگیرد. اگر ملت ما علم را، آن علم جهتدار را یاد بگیرند، تربیت بشوند،‏‎ ‎‏در مقابل علم، در پهلویِ علم هم تربیت باشد؛ تربیت دینی، تربیت الهی،‏‎ ‎‏تربیت انسانی و هم علم، اگر این دو حربه در دست شما باشد، کسی‏‎ ‎‏نمی تواند به شما تعدّی کند، کسی نمی تواند استبداد را برگرداند. و اگر‏‎ ‎‏این علم نباشد مردم را توجیه می کنند به جایی که باز هم آن مسائل‏‎ ‎‏سابق برگردد، و آن استبداد سابق و آن وابستگیهای سابق.‏

‏‏شما سوادآموزان در تمام کشور بدانید که یک خدمتی دارید به این‏‎ ‎‏انسان می کنید که بالاترین خدمتهاست. و روستاییان و سایر قشرهای‏‎ ‎‏بیسواد بدانند که این خدمت، خدمتی است که باید آنها به جان ودل‏‎ ‎‏قبول کنند. و این طور که گمان کنند ما نمی توانیم، این طور نیست. هر‏‎ ‎‏انسانی می تواند سوادآموزی کند و می تواند انسان بشود. علم از مَهْد تا‏‎ ‎‏لَحَد است.‏‎[3]‎‏ از بچگی تا نزدیک مردن. دنیا باید با علم و با علم جهتدار‏‎ ‎‏اداره بشود. پیرمرد و پیرزن هم می توانند آموزش ببینند، می توانند‏‎ ‎
‏‎

‏‏تحصیل کنند، مأیوس از خودشان نباشند. جوانها، پیرها، بچه ها،‏‎ ‎‏روستاییها، شهریها همه باید کمک کنند و این امر مهمی [است] که‏‎ ‎‏تمدن شما، اسلام شما، انسانیت شما و همه چیز شما تابع اوست و بسته‏‎ ‎‏به اوست، تربیت کنید اینها را. و همه چیز بسته به اوست. همه باید کمک‏‎ ‎‏کنند، و همه با هم ـ ان شاءالله ـ سال دیگر اگر من باشم ببینم که‏‎ ‎‏سوادآموزی به طور چشمگیری پیش رفته است. و اگر نباشم، خود شما‏‎ ‎‏ببینید. خداوند ـ ان شاءالله ـ به همۀ شما توفیق بدهد و به همۀ ملت ما‏‎ ‎‏توفیق بدهد که هم علم را یاد بگیرند و هم جهت علم را و هم مسلسل را‏‎ ‎‏برای آرامش دنیا به دست بگیرند و هم تربیت نظامی را. والسلام علیکم و‏‎ ‎‏رحمة الله و برکاته.(95)‏

‏‏6 / 10 / 59‏

‏‏***‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تربیت در کنار تعلیم‏

‏‏کوشش کنید که در این آموزشی که به مردم می دهید جهتدار باشد.‏‎ ‎‏در کلاسهایی که جوانها یا سالخوردگان برای آموزش می آیند، همان‏‎ ‎‏طوری که سواد را به آنها یاد می دهید، و همان طوری که نوشتن و‏‎ ‎‏خواندن را بر آنها یاد می دهید، جهت هم به آن بدهید که برای خدا‏‎ ‎‏بخوانند و برای خدا بنویسند. برای خدمت به خلق و برای خدمت به خدا‏‎ ‎‏و برای خدمت به اسلام.‏

‏‏... باید تمام کلاسهایی که در سرتاسر کشور ـ ان شاءالله ـ وجود پیدا‏‎ ‎‏می کند، و شما آقایان و کسان دیگری که در خدمت یک همچو امر بزرگی‏‎ ‎‏هستید و متکفّل یک همچو عبادت بزرگی هستید، توجه داشته باشید‏‎ ‎‏که آموزگاران را جهت به آنها بدهید، توجه به خدا بدهید، علمشان برای‏‎ ‎‏خدا باشد، برای اطاعت خدا.(96)‏

‏‏6 / 10 / 59‏

‏‏***‏

‏
‏‎

‏‏استقبال از سوادآموزی‏

‏‏من از همۀ ملت ایران می خواهم که در این امر بزرگ و این امر حیاتی‏‎ ‎‏کمک کنند. در روستاها که آقایان می روند اقبال کنند کسانی که سواد‏‎ ‎‏ندارند، وارد بشوند برای سوادآموزی. طَلَبُ الْعِلْمِ فَریضَةٌ‏‎[4]‎‏ خدای تبارک و‏‎ ‎‏تعالی به وسیله نبی اکرم فرموده است بنابراین حدیث، که طلب علم‏‎ ‎‏فریضه است و در بعض از روایات «فریضةٌ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة»‏‎[5]‎‏ برای‏‎ ‎‏همه زن و مردها فریضه است.(97)‏

‏‏6 / 10 / 59‏

‏‏***‏

‏‏ ‏

• ) بخشی از آیۀ 1 سورۀ قلم: «قسم به قلم و آنچه می نگارد».
• ) قرطاس به معنای کاغذ و قرطاس بازی، یعنی کاغذبازی و معنای مجازی آن، معطل کردن مردم در ادارات است.
• ) «اُطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ اِلَی اللَحَدِ»؛ ز گهواره تا گور دانش بجوی.
• ) «فراگیری دانش واجب است».
• ) بحارالانوار؛ ج 1، ص 177، ح 54، «فراگیری دانش بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است».