فصل اول نهادهای تقنینی

مجمع تشخیص مصلحت نظام

مجمع تشخیص مصلحت نظام

‏ ‏

‏ ‏

فرمان تأسیس

‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏گرچه به نظر اینجانب پس از طی این مراحل زیر نظر کارشناسان، که‏‎ ‎‏در تشخیص این امور مرجع هستند، احتیاج به این مرحله نیست، لکن‏‎ ‎‏برای غایت احتیاط، در صورتی که بین مجلس شورای اسلامی و شورای‏‎ ‎

کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 17

‏نگهبان شرعاً و قانوناً توافق حاصل نشد، مجمعی مرکب از فقهای محترم‏‎ ‎‏شورای نگهبان و حضرات حجج اسلام: خامنه ای، هاشمی، اردبیلی،‏‎ ‎‏توسلی،‏‎[1]‎‏ موسوی خوئینی ها، و جناب آقای میرحسین موسوی، و وزیر‏‎ ‎‏مربوط، برای تشخیص مصلحت نظام اسلامی تشکیل گردد؛ و در صورت‏‎ ‎‏لزوم از کارشناسان دیگری هم دعوت به عمل آید و پس از مشورتهای‏‎ ‎‏لازم، رأی اکثریتِ اعضای حاضرِ این مجمع مورد عمل قرار گیرد. احمد‏‎[2]‎‎ ‎‏در این مجمع شرکت می نماید تا گزارش جلسات به اینجانب سریعتر‏‎ ‎‏برسد.‏

‏حضرات آقایان توجه داشته باشند که مصلحت نظام از امور مهمه ای‏‎ ‎‏است که گاهی غفلت از آن موجب شکست اسلام عزیز می گردد. امروز‏‎ ‎‏جهان اسلام نظام جمهوری اسلامی ایران را تابلوی تمام نمای حل‏‎ ‎‏معضلات خویش می دانند. مصلحت نظام و مردم از امور مهمه ای است‏‎ ‎‏که مقاومت در مقابل آن ممکن است اسلام پابرهنگان زمین را در‏‎ ‎‏زمانهای دور و نزدیک زیر سؤال برد، و اسلام امریکایی مستکبرین و‏‎ ‎‏متکبرین را با پشتوانۀ میلیاردها دلار توسط ایادی داخل و خارج آنان‏‎ ‎‏پیروز گرداند. از خدای متعال می خواهم تا در این مرحلۀ حساس آقایان‏‎ ‎‏را کمک فرماید.(21)‏

‏روح الله الموسوی الخمینی ‏

‏17 / 11 / 66‏

***

‏ ‏

‏ ‏

نظارت بر بازسازی

‏مسئلۀ بازسازی است که بسیار مهم است، در بازسازی اگر بخواهد‏‎ ‎‏ملت سر خود کار بکند، فساد ایجاد می شود. اگر بخواهد دولت مستقل‏‎ ‎

کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 18

‏اجرا کند، قدرت ندارد. باید مردم همراهی کنند و هر چه قدرت دارند‏‎ ‎‏برای این امر مهم به میدان بیاورند، لکن با نظارت دولت. و راجع به اینکه‏‎ ‎‏کجا مقدم، کجا مؤخر، این بالاخره صحبت پیش می آید و آن طوری که‏‎ ‎‏صلاح است این است که هیأت تشخیص مصلحت باشد مرکب از سران‏‎ ‎‏کشور و نخست وزیر و تشخیص بدهند، تشخیص مصلحت بدهند که کجا‏‎ ‎‏باید اول باشد، کجا باید بعد باشد، وضعش باید چه جور باشد. مردم‏‎ ‎‏خودشان داخل باشند، لکن مستقل نباشند. و دولت باید به مردم مجال‏‎ ‎‏بدهد به اینکه در کارها داخل بشوند. و مردم هم باید به دولت مجال‏‎ ‎‏بدهند که با تأ نّی و نقشه کشی این کار مهم را انجام بدهند؛ ممکن است‏‎ ‎‏دستهایی در کار باشند که بخواهند در همین مقوله هم راجع به بازسازی‏‎ ‎‏هم شلوغ کنند و فساد ایجاد کنند، این را باید خیلی متوجه باشند و این‏‎ ‎‏همان هیأت تشخیص مصلحت که مرکب از سران کشور است، آنها باید‏‎ ‎‏نظارت کنند در امور، لکن مردم را هم شرکت بدهند. چنانچه حالا بعد از‏‎ ‎‏جنگ است مردم باید در کارهای تجاری آزاد باشند لکن با نظارت‏‎ ‎‏دولت، که یک وقت ـ خدای نخواسته ـ دوباره از آن چیزهایی که از خارج‏‎ ‎‏می آوردند و آن چیزهای فاسدی که می آوردند دوباره شروع نکنند.‏‎ ‎‏دولت اجازه بدهد مردم از خارج چیز بیاورند، تجارت کنند، لکن نظارت‏‎ ‎‏داشته باشد که فساد ایجاد نشود. این هم یک مطلبی است که مهم است‏‎ ‎‏و باید خیلی در آن [دقت] کرد.(22)‏

‏8 / 6 / 67‏

***

‏ ‏

تعیین حدود تعزیرات 

‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏جناب حجت الاسلام آقای حاج سیدعلی خامنه ای ـ دامت افاضاته‏

‏با اهدای سلام و دعای خیر برای اعضای محترم مجمع تشخیص‏‎ ‎

کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 19

‏مصلحت، در این زمان که بحمدالله تعالی کار جنگ بدین جا رسیده‏‎ ‎‏است، اینجانب حق تعزیرات حکومتی را لغو نمودم. ‏

‏حـدود تعزیـرات، چـه شـرعـی و چـه حکـومتـی، حـق فقهـای‏‎ ‎‏جامع الشرایط است؛ ولی برای جلوگیری از فساد، لازم است مجمع‏‎ ‎‏تشخیص مصلحت، تشخیص مصالح را در اجرا و عدم اجرا داده، و به‏‎ ‎‏نحوی که مصلحت را تشخیص می دهند عمل کنند. ان شاءالله موفق‏‎ ‎‏باشید.(23)‏

‏روح الله الموسوی الخمینی ‏

‏13 / 6 / 67 ‏

***

‏ ‏

مسئولیت تعزیرات حکومتی 

‏جناب آقای موسوی، نخست وزیر محترم‏

‏...تعزیرات از این پس در اختیار مجمع تشخیص مصلحت است، که‏‎ ‎‏اگر صلاح بداند به هر میزان که مایل باشد در اختیار دولت قرار خواهد‏‎ ‎‏داد.(24)‏

‏15 / 6 / 67‏

***

‏ ‏

‏ ‏

‏[رهنمود امام خمینی در پاسخ به استفسار جمعی از نمایندگان مجلس‏‎ ‎‏در خصوص کیفیت کار و محدوده اختیارات مجمع تشخیص مصلحت‏‎ ‎‏نظام]‏

‏ ‏

محدودۀ اختیارات 

‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏با سلام. مطلبی که نوشته اید کاملاً درست است. ان شاءالله تصمیم‏‎ ‎‏دارم در تمام زمینه ها وضع به صورتی درآید که همه طبق قانون اساسی‏‎ ‎

کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 20

‏حرکت کنیم. آنچه در این سالها انجام گرفته است در ارتباط با جنگ بوده‏‎ ‎‏است. مصلحت نظام و اسلام اقتضا می کرد تا گره های کور قانونی سریعاً به‏‎ ‎‏نفع مردم و اسلام باز گردد. از تذکرات همۀ شما سپاسگزارم و به همۀ شما‏‎ ‎‏دعا می کنم.(25)‏

‏روح الله الموسوی الخمینی ‏

‏7 / 9 / 67‏

***

‏ ‏

‏ ‏

دستورالعمل بعد از دوران جنگ

‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏خدمت حضرات آقایان اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت ـ دامت‏‎ ‎‏افاضاتهم‏

‏با سلام و دعا و آرزوی موفقیت برای آن مجمع محترم، از آنجا که‏‎ ‎‏وضعیت جنگ به صورتی در آمده است که هیچ مسئله ای آنچنان‏‎ ‎‏فوریتی ندارد که بدون طرح در مجلس و نظارت شورای محترم نگهبان‏‎ ‎‏مستقیماً در آن مجمع طرح گردد، لازم دیدم نکاتی را متذکر شوم:‏

‏1ـ آنچه تاکنون در مجمع تصویب شده است مادام المصلحة، به قوّت‏‎ ‎‏خود باقی است.‏

‏2ـ آنچه در دست تصویب است اختیار آن با خود مجمع است که در‏‎ ‎‏صورت صلاحدید تصویب می نمایند.‏

‏3ـ پس از آن، تنها در مواقعی که بین مجلس و شورای نگهبان‏‎ ‎‏اختلاف است، به همان صورتی که در آیین نامۀ مصوب آن مجمع طرح‏‎ ‎‏شده بود عمل گردد. البته مادۀ پنج به همان صورتی که اصلاح کرده بودم‏‎ ‎‏ـ جلسه با هفت نفر رسمیت پیدا می کند ـ باقی باشد. و مادۀ ده بدین‏‎ ‎‏صورت اصلاح گردد: کلمۀ «مجدداً» حذف گردد؛ و به جای آن «تنها یک‏‎ ‎‏بار» گذارده شود.‏


کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 21

‏... شما در عین اینکه باید تمام توان خودتان را بگذارید که خلاف‏‎ ‎‏شرعی صورت نگیرد ـ و خدا آن روز را نیاورد ـ باید تمام سعی خودتان را‏‎ ‎‏بنمایید که خدای ناکرده اسلام در پیچ و خمهای اقتصادی، نظامی،‏‎ ‎‏اجتماعی و سیاسی، متهم به عدم قدرت ادارۀ جهان نگردد. خداوند به‏‎ ‎‏همۀ اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت توفیق دهد تا هرچه بهتر‏‎ ‎‏به اسلام خدمت کنید.(26)‏

‏روح الله الموسوی الخمینی ‏

‏8 / 10 / 67‏

***

 

کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 22

  • ) آقای محمدرضا توسلی (محلاتی) از اعضای دفتر امام خمینی.
  • ) آقای سید احمد خمینی.