بسم الله الرّحمن الرّحیم
«و جعلنا منهم ائمة یهدون بامرنا لمّا صبروا و کانوا بایاتنا یوقنون»
سجده / 24
مقدّمه
بحث امامت و ولایت از دیرباز مورد توجّه محققان و عالمان اسلامی بوده و آثاری گرانمایه در این باب فراهم آمده است.
ولایت و امامت دارای ابعاد مختلف است که هر کس به فراخور خویش و علم و آگاهی و نیاز به آن دست یازیده و مطالبی را پیرامون آن به رشتۀ تحریر یا تبیین آورده است.
امام خمینی ـ سلام الله علیه ـ که از عارفان بالله و متمسّکان حقیقی ولایت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ می باشند در آثار بیانی و بنانی خویش پیرامون این بحث به اجمال و در پاره ای موارد به تفصیل مطالبی را آورده اند که مهمترین آن رسالۀ «مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة» است که در آن بحث ولایت با مشرب عرفانی نگارش شده است. و دیگر «کشف الاسرار» که پاسخ به شبهات و ترّهات نویسندۀ اسرار هزار ساله است و در آن به دفاع از امامت و اعتقادات تشیّع پرداخته اند. و غیر از این دو، در آثار دیگر ایشان نیز مطالب گوناگونی راجع به امامت و ولایت در ابعاد عرفانی و سیاسی و اجتماعی وجود دارد.
بررسی آثار ایشان در این موضوع بخوبی نشان می دهد که امام(س) در نهایت اعتقاد به مقامهای معنوی ائمه (ع) و اثبات ولایت کلیّه الهیّه و مظهریّت تام و تمام حق تعالی برای آنها، از شؤون اجتماعی و سیاسی ائمه ـ علیهم السلام ـ غافل نماندند و جهاد و
کتابامامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه ا
شهادت و حکومت آنان نیز مورد توجّه ایشان قرار گرفته است. نگاه عرفانی مانع نگاه اجتماعی و سیاسی نشده و همچنین نگاه اجتماعی موجب نگردیده است که امامان را از مقام و شأن والای الهی پایین آورند. ائمه ـ علیهم السلام ـ را در همه جا اعمّ از زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی و تربیت نفس و سیر و سلوک الگو و اسوه دانسته اند.
مجموعه ای که در اختیار دارید، تلاشی است در جهت گردآوری تمامی آثار ایشان در مبحث «امامت و انسان کامل»، تا برای خوانندگان و جویندگان این موضوع مفید فایده باشد.
***
ویژگیهای این مجموعه:
1. این مجموعه در گروه معارف اسلامی حوزۀ معاونت پژوهشی مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) استخراج گردیده و در هفت بخش و بیست و شش فصل تنظیم گردیده است.
2. برخی مطالب که در تبیانهای دیگر نیز گرد آمده است به دلیل ضرورت و ایجاد پیوستگی بین مطالب ـ در حدّ ضرورت ـ در این مجموعه تکرار شده است، و طالبان اطلاعات بیشتر و کاملتر باید به تبیانهای خاصّ هر موضوع رجوع نمایند.
3. متن تمامی مطالب از حضرت امام (س) می باشد، ولی مقدّمه، پاورقیها و فهرستها و ترجمه های متنهای عربی از تهیّه کنندگان می باشد.
4. ترتیب بابها و فصلها و عناوین آنها با توجّه به پیوستگی لازم بین مباحث امامت و مطالب موجود در آثار حضرت امام(س)، فراهم گشته است.
5. در گردآوری و تنظیم این مجموعه سعی بر استقرای تامّ مطالب یک عنوان از جمیع آثار حضرت امام(س) بوده است، امّا آنچه ارائه شده، جامع و نتیجه نظر ایشان در هر مورد است به نحوی که در بردارندۀ تمامی نکات اصلی دیدگاههای ایشان باشد. به این جهت ممکن است خواننده و محقق دیگری، در آثار امام به مطالبی با همین محتوا برخورد نماید که برای جلوگیری از تکرار در مجموعه ذکر نشده است.
کتابامامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه ب
6. در برخی فصلها، به طور صریح پاره ای از اشکالها و شبهه ها و سؤالها دربارۀ امامت آمده، و پاسخ آنها بیان گردیده است؛ امّا پاسخ برخی از مطالب در لابه لای مباحث حضرت امام(س) آورده شده، بدون اینکه به خود پرسش اشاره شده باشد، از آنجا که بنای مجموعه های «تبیان» بر ارائۀ خالص مطالب حضرت امام(س) است، چیزی بر متن اصلی افزوده نشده، و در اینگونه موارد با اشاره ای کوتاه در عناوین یا ـ در صورت لزوم ـ توضیح در پاورقی، برخی مطالب روشنتر شده است. لکن درک کامل مقصود به عهدۀ خوانندگان گرامی، و شرح و تفسیر بیشتر مطلب، به عهدۀ صاحبنظران و اسلام شناسان نهاده شده است.
7. برخی مباحث مشترک بین نبوت و امامت مانند بحث «عصمت»، «معجزه»، چون در تبیان نبوّت به تفصیل آمده در این مجموعه تکرار نشده است.
8. در پایان کتاب برای بهره برداری بهتر و افزونتر، افزون بر فهرست تفصیلی و اجمالی مطالب، فهرست آیات قرآن و روایات معصومین ـ علیهم السلام ـ و منابع و مآخذ متن و تعلیقات ذکر شده است.
در پایان لازم می دانیم از همۀ خواهران و برادرانی که در مراحل استخراج و تنظیم فهرستها و... ما را یاری کرده اند و به ویژه از خانم فروغ السادات رحیم پور که تدوین و تنظیم مجموعه و نگارش پاورقیها را به عهده داشته اند و در استخراج مطالب و تنظیم فهرستها نیز سهم بسزایی داشته اند، صمیمانه تشکّر نماییم و همچنین سپاس خود را از همکاران دفتر نظارت و ارزشیابی، انتشارات و چاپ اعلام نماییم.
معاونت پژوهشی
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
کتابامامت و انسان کامل از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه ج