بخش سوم: منازل و مقامات سلوک

سفارش و نتایج توکل

سفارش و نتایج توکل

‏ ‏

تکیه بر قدرت بزرگ الهی

‏ما از باب اینکه متکی به یک قدرت بزرگی هستیم ‏‏[‏‏ان شاءالله ‏‎ ‎‏پیروزیم‏‎ ‎‏]‏‏ما خودمان هیچیم هیچ، ابدا. اگر یکیتان خیال بکنید که‏‎ ‎‏خودتان هم یک چیزی هستید، بدانید خطا کردید. خودمان هیچیم.‏‎ ‎‏این صداها هم که می کنند، خمینی کذا، اینها هم بیخود است، بیهوده‏‎ ‎‏است. خمینی هیچکاره است. کار دست یک قدرت بزرگی است که‏‎ ‎‏او انجام داد؛ آن است که کار دستش است. آن است که می تواند یک‏‎ ‎‏جمعیت بی سلاح را بر یک قدرت بزرگ موفق کند و پیروز کند. تا‏‎ ‎‏خودتان را، ‏‏[‏‏دائماً‏‏]‏‏ می بینید که من کذا و شما کذا، یک بشری را‏‎ ‎‏می بینید و چه می کنید، این فایده ندارد.(705)‏

4 / 10 / 58


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 698

اراده حق جاری در جهان

‏خودتان را متصل کنید به آن دریای بی پایان اُلوهیّت. قلبهایتان را‏‎ ‎‏متصل کنید به مبدأ خیر. همه چیز از اوست. او کس همه کس‏‎ ‎‏است. همۀ پیروزیها با ارادۀ او حاصل می شود. همۀ خوبیها با‏‎ ‎‏ارادۀ او تحقق پیدا می کند. هرچه بدی هست از ماست، و هرچه‏‎ ‎‏خوبی است از اوست. خودتان را به او متصل کنید. آن قطره های‏‎ ‎‏ضعیفی که ما هستیم؛ بلکه لاشی ءایم، هیچیم؛ اما اگر متصل‏‎ ‎‏بشویم به آن دریای رحمت الهی همه چیز می شویم؛ قدرت پیدا‏‎ ‎‏می کنیم.(706)‏

26 / 6 / 58

*  *  *

‏ ‏

اتصال به مبدأ قدرت

‏دلهایتان را به آن مبدأ قدرت متصل کنید. گمان نکنید که ما‏‎ ‎‏خودمان چیزی هستیم. از این وابستگیهای دنیایی بیرون بروید و‏‎ ‎‏وابسته کنید خودتان را به آن مبدأ قدرت. قطره ها خودتان را به‏‎ ‎‏دریا برسانید. ماها قطره ایم، از قطره هم کمتر. اما اگر متصل بشویم‏‎ ‎‏به آن دریا، کار ازمان خیلی می آید.(707)‏

12 / 10 / 58

*  *  *

‏ ‏

توکل نتیجه ایمان به تصرفات حق تعالی

‏مثلاً، ایمان به این که متصرّف در مملکت وجود و عوالم غیب و‏‎ ‎‏شهود حق تعالی است و دیگر موجودات را تصرّفی نیست مگر‏‎ ‎‏تصرّف اذنی ظلّی، موجب بسیاری از کمالات نفسانیّه و اخلاق‏‎ ‎‏فاضلۀ انسانیّه گردد، مثل توکّل و اعتماد به حق و قطع طمع از‏‎ ‎‏مخلوق که امّ الکمالات است؛ و موجب بسیاری از اعمال صالحه و‏‎ ‎‏افعال حسنه و ترک بسیاری از قبایح شود.(708)‏


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 699

پیروزی در پرتو توکل

‏اینطور می دیدند که اگر پیغمبر اسلام غلبه کند، آنها دیگر آن ظلمها‏‎ ‎‏را، آن غارتگریها را نمی توانند بکنند. از این جهت، مجهز شدند و‏‎ ‎‏همه قشرها را تجهیز کردند بر ضد رسول خدا، و بحمدالله موفق‏‎ ‎‏نشدند. و امروز همان معنی است. همان معنایی که در صدر اسلام‏‎ ‎‏بود و مواجهۀ اسلام بود با کفر. و پیغمبر اکرم تجهیزاتی نداشتند.‏‎ ‎‏اینها عددشان کم، تجهیزاتشان کم و آن طرف دارای ثروتهای زیاد،‏‎ ‎‏تجهیزات زیاد. مع ذلک چون خدا می خواست، چون اتکالشان به‏‎ ‎‏خدا بود، از این جهت غلبه کردند. افراد کم بر افراد زیاد غلبه‏‎ ‎‏کردند. و افرادی که هیچ تجهیزات صحیحی نداشتند، بر افرادی‏‎ ‎‏که قشرهای مختلفی که از اطراف جزیرة العرب جمع شده بودند‏‎ ‎‏که نگذارند اسلام محقق بشود، افراد کم و تجهیزات کم، بر افراد‏‎ ‎‏زیاد و تجهیزات زیاد غلبه کردند. برای اینکه، اتکالشان به خدا‏‎ ‎‏بود. یک نفر از اینهایی که با ارادۀ تابع اراده خدا می رفت، عده ای‏‎ ‎‏از آنها را از بین می برد. ‏

‏     شما الحمدلله الآن جمعیتتان زیاد است. جمعیت بحمدالله زیاد‏‎ ‎‏است. قدرت ایمانیتان هم الحمدلله زیاد است. و باید طوری کنید‏‎ ‎‏که قدرت ایمانی هر روز زیاد بشود. با توجه به خدای تبارک و‏‎ ‎‏تعالی خودتان را تربیت کنید که یک انسانی بشوید متقی، و یک‏‎ ‎‏انسانی بشوید مجاهد برای خدای تبارک و تعالی؛ با تقوا. اگر اتکال‏‎ ‎‏به خدای تبارک و تعالی بکنید، و تربیت روحی خودتان، خودتان‏‎ ‎‏را بکنید شما پیروز هستید.(709)‏

30 / 9 / 58

*  *  *

‏ ‏

تکیه و توکل بر قدرت مافوق الطبیعة

‏از خدا غافل نباشید.از یک قدرت مافوق الطبیعه، قدرت بزرگ،‏‎ ‎


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 700

‏غافل نباشید. اتّکا کنید به آن قدرت. پشتوانۀ شما یک همچو‏‎ ‎‏قدرتی است. پشتوانۀ شما یک همچو قدرتی است که الآن با تمام‏‎ ‎‏قدرتی که امریکا دارد و با تمام تجهیزاتی که امریکا دارد و شاید‏‎ ‎‏هیچ قدرت دیگری مقابل او نباشد، حتی قدرت شوروی، با تمام‏‎ ‎‏قدرت حالا دارد مخالفت با شما می کند؛ با شمایی که اینجا‏‎ ‎‏نشستید و هیچ هم ندارید، وقتی هم دست به تفنگ بشوید، یک‏‎ ‎‏تفنگ ـ مثلاً ـ معمولی سابقی را دارید، با تمام قدرتش دارد همه را‏‎ ‎‏تجهیز می کند بر ضد شماها و باز زورش نمی رسد. این چیست؟ ما‏‎ ‎‏همچو قدرت بزرگی داریم که امریکا، که دنیا را می تواند بخورد،‏‎ ‎‏از ما وحشت بکند؟ ماییم که این کار را کردیم؟.(710)‏

14 / 3 / 59

*  *  *

‏ ‏

علت پیروزی جمعیت کم

‏چند نفر معدود در یک پایگاهی هستند و بودند آن وقت، و از آن‏‎ ‎‏طرف آن جمعیت زیادی که در کردستان بود و حمله می کرد. اینها‏‎ ‎‏با جمعیت کمی جواب آنها را می دادند. برای اینکه، اینها اتکال به‏‎ ‎‏خدا داشتند و آنها اتکال بر خدا نداشتند.(711)‏

4 / 7 / 59

*  *  *

‏ ‏

آرامش در سایۀ توکل

‏ملت ایران الآن آرامش را در کشور ایجاد کرده است و خود آرامش‏‎ ‎‏را ایجاد می کند، بدون اتکال به یک قدرت دیگری. دولت هم‏‎ ‎‏اتکال از سرنیزه را برداشته و اتکال به خدا و به ملت کرده است. از‏‎ ‎‏این جهت، هیچ اتفاقی نمی افتد از کشته شدن و شهید شدن‏‎ ‎‏رئیس جمهور یا شهید شدن نخست وزیر. اینها برای این است که ما‏‎ ‎


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 701

‏در زیر پرچم مبارک اسلام ‏‏[‏‏هستیم‏‏]‏‏ و اتکال به خدای تبارک و‏‎ ‎‏تعالی ‏‏[‏‏داریم‏‏]‏‏ و ملت ما وفادار به اسلام است.(712)‏

17 / 7 / 60

*  *  *

‏ ‏

فرق اتکال به قدرت مادی و الهی

‏ما خود ایستادیم و از هیچ کشوری پشتیبانی نشد و ما اتکال به غیر‏‎ ‎‏خدا، به کشوری پیدا نکردیم. و این قدرت معنوی و الهی است که‏‎ ‎‏در همه پیدا شده است و در شما جوانان عزیزی که الآن در اینجا‏‎ ‎‏حاضر هستید، با سند جنایت امریکا، قدرت روحی خودتان از‏‎ ‎‏حسین و صدام بیشتر است. آنها به قدرت مادی اتکال دارند و شما‏‎ ‎‏به قدرت الهی اتکال دارید.(713)‏

15 / 11 / 60

*  *  *

‏ ‏

توکل رمز پیروزی

‏همه با هم بودند و همه با هم طرد کردند این طاغوت را. رمز‏‎ ‎‏پیروزی ایران همین بود؛ اتکال به خدا، برای خدا و وحدت کلمه،‏‎ ‎‏وحدت کلمه و وحدت غرض ‏‏[‏‏و‏‏]‏‏ مقصد.(714)‏

16 / 12 / 57

*  *  *

‏ ‏

ادامۀ نهضت با توکل

‏در اعتصابات خود پشتکار به خرج دهید و شعارهای اسلامی‏‎ ‎‏خود را هر چه بیشتر گسترش دهید، و اتکال به خدای تعالی نموده‏‎ ‎‏و مطمئن باشید پیروزمندانه به حقوق حقۀ خود می رسید.(715)‏

16 / 7 / 57

*  *  *


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 702

پیروزی فلسطین در سایۀ توکل

‏باید ملت عزیز «فلسطینِ ما» با وحدت کلمه و اتکال به خدای‏‎ ‎‏تبارک و تعالی، توجه به روحانیت، توجه به معنویت، توجه به‏‎ ‎‏خدای تبارک و تعالی کنند تا پیروز شوند.(716)‏

13 / 1 / 58

*  *  *

‏ ‏

آزادی و مجد اسلام در توکل

‏بر عموم دولتهای ممالک اسلامی و خصوصْ دوَل عربی لازم است‏‎ ‎‏که با توکل به خدای متعال و تکیه بر قدرت لایزال، همۀ قوا و نیروی‏‎ ‎‏خویش را بسیج ساخته به یاری مردان فداکاری که در خط اول جبهه‏‎ ‎‏چشم امید به ملت اسلام دوخته اند بشتابند، برای آزادی فلسطین و‏‎ ‎‏احیای مجد و شرف و عظمت اسلامی در این جهاد مقدس شرکت‏‎ ‎‏کنند.(717)‏

16 / 7 / 52

*  *  *

‏ ‏

سفارش به توکل بر خدا

‏آن تکیه گاهی غیرسست و سنگین و مستحکم است که خدا باشد.‏‎ ‎‏خدا تکیه گاه است. و من به ایشان ‏‏[‏‏یاسر عرفات‏‏]‏‏ و به ملت خودم و‏‎ ‎‏به ملت ایشان این توصیه را می کنم همیشه، به اینکه همیشه خدا را‏‎ ‎‏در نظر داشته باشند و نظر به این قدرتها نداشته باشند؛ اعتماد بر‏‎ ‎‏مادیات نکنند بلکه اعتماد بر معنویات بکنند. قدرت خدا فوق‏‎ ‎‏همۀ قدرتهاست. و لهذا ما دیدیم که ملتی که مستضعف بود و هیچ‏‎ ‎‏نداشت بر تمام قوا غلبه کرد، و ان شاءالله می کند. و ما از هیچ چیز‏‎ ‎‏نمی ترسیم وقتی که با خدا باشیم؛ برای اینکه اگر کشته بشویم و با‏‎ ‎‏خدا باشیم سعادتمندیم و اگر بکشیم هم سعادتمندیم.(718)‏

28 / 11 / 57


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 703

تکیه بر مادیات موجب شکست

‏وظیفه ای که از همۀ وظایف بالاتر است این است که اخلاص‏‎ ‎‏داشته باشیم برای کارهایی که می کنیم.‏

‏     شما گمان نکنید که اتکا به ماورای خدا برای ما بتواند یک‏‎ ‎‏کارگشایی بکند، اتکا به خدا بکنید. اگر ما یک روز اتکای خودمان‏‎ ‎‏را از خدا برداشتیم و روی نفت گذاشتیم یا روی سلاح گذاشتیم،‏‎ ‎‏بدانید که آن روز، روزی است که ما رو به شکست خواهیم رفت.‏‎ ‎‏شما امروز بحمدالله ، موجب سرافرازی ملت ایران شدید و ملت‏‎ ‎‏ایران هم موجب سرافرازی اسلام. و اخلاص پیدا کنید در کارهای‏‎ ‎‏خودتان، اتکای خودتان را به خدای تبارک و تعالی قوی کنید که‏‎ ‎‏نصر و نصرت بدون اتکا به او حاصل نمی شود.(719)‏

28 / 4 / 65

*  *  *

‏ ‏

عدم ترس با توکل به خدا

‏از هیچ چیز نترسید، هیچ. هیچ، خوف به خودتان راه ندهید. تا‏‎ ‎‏اتکال به خدا دارید، تا اتکال به خدا دارید، تا شما اسلام را‏‎ ‎‏سرمشق خودتان قرار می دهید، کسی نمی تواند به شما تعدی‏‎ ‎‏کند.(720)‏

30 / 7 / 58

*  *  *

‏ ‏

توکل بر حق و دوری از دلسردی

‏اتکال کنید به خدای تبارک و تعالی، اتکال کنید به قرآن و اسلام، و‏‎ ‎‏پیش بروید. اینکه یک کسی، مثلاً فرض کنید، سردی با شما‏‎ ‎‏می کند، همراهی با شما نمی کند، اینها چیز مهمی نیست؛ خدا‏‎ ‎‏همراه شماست؛ ولو حالا با شما یک قدری هم فرض کنید سردی‏‎ ‎‏می کنند، یا یک قدری همراهی نمی کنند، یا دلجویی نمی کنند.‏


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 704

‏     کار وقتی برای خدا باشد، دیگر انسان خوف از چیزی ندارد.‏‎ ‎‏حضرت علی بن الحسین ـ سلام الله علیه ـ در آن بحبوحه که بود و‏‎ ‎‏چه می شد، راجع به اینکه همه حاصل مُقدَّر است که باید کشته‏‎ ‎‏بشوید، این طور نقل می کنند اهل منبر که عرض کرد به امام‏‎ ‎‏ـ علیه السلام ـ که أَوَلَسْنَا عَلَی الحَقِّ؟ ما بحق نیستیم؟ فرمود: چرا.‏‎ ‎‏گفت: پس چرا بترسیم از مُردن: فَإِذاً لا نُبَالی بِالمَوتِ.‏‎[1]‎‏ وقتی ما‏‎ ‎‏بحقّیم، ما بحقّیم. هیچ اشکال در این نیست که ما بحقّیم، ما در‏‎ ‎‏مقابل باطل ایستاده ایم.(721)‏

13 / 6 / 58

*  *  *

‏ ‏

پیمودن راه نهضت با توکل

‏از این به بعد هم با وحدت کلمه و با اتکال به خدای تبارک و تعالی،‏‎ ‎‏این نهضت را ادامه دهید. ما در بین راه هستیم، و باید راه طولانی‏‎ ‎‏را طی کنیم و آن راه طولانی این است که بیرق اسلام را در همۀ‏‎ ‎‏قطبهای زمین به اهتزاز درآوریم. من امیدوارم که موفق شویم و با‏‎ ‎‏همت و اتکال به خدای تبارک و تعالی، این راه طولانی را به آسانی‏‎ ‎‏طی کنیم.(722)‏

29 / 2 / 59

*  *  *

‏ ‏

ایستادگی در برابر جهانخواران با توکل

‏من به تمام دنیا با قاطعیت اعلام می کنم که اگر جهانخواران‏‎ ‎‏بخواهند در مقابلِ دین ما بایستند، ما در مقابل همۀ دنیای آنان‏‎ ‎‏خواهیم ایستاد و تا نابودی تمام آنان از پای نخواهیم نشست، یا‏‎ ‎‏همه آزاد می شویم و یا به آزادی بزرگتری که شهادت است‏‎ ‎


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 705

‏می رسیم و همان گونه که در تنهایی و غربت و بدون کمک و‏‎ ‎‏رضایت احدی از کشورها و سازمانها و تشکیلات جهانی، انقلاب‏‎ ‎‏را به پیروزی رساندیم، و همان گونه که در جنگ نیز مظلومانه تر از‏‎ ‎‏انقلاب جنگیدیم و بدون کمک حتی یک کشور خارجی متجاوزان‏‎ ‎‏را شکست دادیم، به یاری خدا باقیماندۀ راه پر نشیب و فراز رابا‏‎ ‎‏اتکای به خدا، تنها خواهیم پیمود و به وظیفۀ خویش عمل خواهیم‏‎ ‎‏کرد، یا دست یکدیگر را در شادی پیروزی جهان اسلام در کل‏‎ ‎‏گیتی می فشاریم و یا همه به حیات ابدی و شهادت روی می آوریم‏‎ ‎‏و از مرگِ شرافتمندانه استقبال می کنیم ولی در هر حال پیروزی و‏‎ ‎‏موفقیت با ما است و دعا را هم فراموش نمی کنیم.(723)‏

6 / 5 / 66

*  *  *

‏ ‏

تداوم تحصیل و تهذیب با توکل

‏و با کمال دلگرمی و اتکال به خداوند متعال و استمداد از ارواح‏‎ ‎‏مقدسۀ صاحبان شریعت و حُفاظ قرآن، به کار خود که تحصیل فقه‏‎ ‎‏اسلام، تهذیب اخلاق، تنویر افکار و هدایت ملت ستمدیده است،‏‎ ‎‏ادامه دهید که خدای متعال با شماست.(724)‏

20 / 6 / 51

*  *  *

‏ ‏

پیشرفت در سایۀ توکل

‏باید هوشیار و بیدار و مراقب باشید که سیاست بازان پیوسته به‏‎ ‎‏غرب و شرق با وسوسه های شیطانی شما را به سوی این‏‎ ‎‏چپاولگران بین المللی نکشند؛ و با ارادۀ مصمم و فعالیت و پشتکار‏‎ ‎‏خود به رفع وابستگیها قیام کنید.‏

‏     و بدانید که نژاد آریا و عرب از نژاد اروپا و امریکا و شوروی کم‏‎ ‎


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 706
‏ ندارد و اگر خودیِ خود را بیابد و یأس را از خود دور کند و‏‎ ‎‏چشمداشت به غیر خود نداشته باشد، در درازمدت قدرت همه‏‎ ‎‏کار و ساختن همه چیز را دارد. و آنچه انسانهای شبیه به اینان به آن‏‎ ‎‏رسیده اند شما هم خواهید رسید به شرط اتکال به خداوند تعالی‏‎ ‎‏و اتکا به نفس، و قطع وابستگی به دیگران و تحمل سختیها برای‏‎ ‎‏رسیدن به زندگی شرافتمندانه و خارج شدن از تحت سلطۀ‏‎ ‎‏اجانب.(725)‏

15 / 3 / 68

*  *  *


کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 707

‎ ‎

کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 708

  • . «پس در این هنگام از مرگ نمی هراسیم»؛ ابن شهر آشوب؛ المناقب؛ ج 4، ص 95؛ تاریخ الطبری؛ ج 5، ص 408.