دعوت اقشار مختلف به تهذیب
دعوت به تهذیب نفس
تهذیب کنید نفوس خودتان را. حب دنیا را از نَفْسِتان بیرون کنید، رأس کل خطیئه است. همۀ خطاها از حب دنیاست، از حب شهرت است. این حب را از دل خودتان بیرون کنید، بمیرانید این حب را؛ زنده بشوید به زندگانی اسلام: زندگانی الهی. شما الهی بشوید. وحدت پیدا بکنید. صفتان را واحد کنید.(19)
11 / 12 / 57
* * *
تفکر در چگونگی زیست خویش
باید ببینیم چطور از آنجا آمدیم و چطور در اینجا هستیم و چطور به آنجا می رویم. آیا در اینجا که هستیم، در خدمت حق تعالی و خدمت خلقیم، مجاهده می کنیم در راه خدا، به صراط مستقیم ربوبیت مشی می کنیم یا انحراف داریم؟ اگر انحراف داشته باشیم، چه به چپ و چه به راست، چه طرف چپ که تعبیر به مغضوب علیهم شده است و چه طرف راست که تعبیر به ضالّین شده است در مقابل طریق مستقیم و صراط مستقیم اگر از این راه مستقیم رفتیم، از اینجا که حرکت کردیم راه مستقیم باشد، منحرف نباشد، شرقی نباشیم غربی نباشیم، مستقیم باشیم، یمین و شمال نباشد در کار، مستقیم حرکت کنیم از اینجا به لانهایت، سعادتمندیم و ملتی را سعادتمند کردیم. و اگر چنانچه خدای نخواسته انحراف به چپ، انحراف به راست، انحراف به یمین، انحراف به یسار باشد، منحرف هستیم. و اگر چنانچه در بین ملت یک مقامی داشته باشیم، ملتی را منحرف می کنیم.(20)
22 / 6 / 58
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 11
سفارش به تحصیل روح و قلب قوی
هر عملی اولش فکر است. هر کاری اولش تفکر و تأمل در اطراف کار است. اگر مادر روحمان ضعف باشد نمی توانیم کاری بکنیم، روح را قوی کنید، قلب خودتان را قوی کنید، به خدا منقطع بشوید.(21)
23 / 2 / 63
* * *
نیاز همگانی به تربیت و تزکیه
جمهوری اسلامی محتاج به تربیت و تزکیه است. تمام قشرهای ملت ما و همۀ ملتها احتیاج به تربیت و تزکیه دارند، احتیاج به تعلیماتی که از ناحیۀ انبیا آمده است دارند. مجرد اینکه ما ادعا بکنیم که جمهوری ما اسلامی است این ادعا پذیرفته نیست. آن وقت جمهوری ما اسلامی می شود و به کمال خودش می رسد که خدای تبارک و تعالی در این ملت و در این کشور حاکم باشد؛ یعنی از آن نقطه اولی تا آن آخر حکومت، حکومت الهی باشد. سردمداران، همه الهی باشند. کسانی که در رأس حکومت هستند، کسانی که در رأس امور هستند الهی باشند، از نفسانیت خارج شده باشند، خود را نبینند، شخصیت خود را نبینند، چون نه خودی دارند و نه شخصیتی، هرچه هست از خداست.(22)
18 / 10 / 59
* * *
لزوم انقلاب نفوس
باید انقلاب باطنی بکنیم. باید نفوسمان هم منقلب بشود. اگر تا حالا در تحت سلطۀ شیطان و طاغوت بوده است، متحول بشویم و بیرون برویم از این پوشش شیطانی به پوشش رحمانی. آن به این است که ما مطابق نظام اسلام عمل کنیم.(23)
10 / 10 / 58
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 12
تقدم اصلاح بر دیگر کارها
همۀ مملکت باید مشغول بشوند برای اصلاح خودشان. اول اصلاح آدمها را بکنند که مقدم بر همه چیز است.(24)
14 / 10 / 58
* * *
پیشرفت در انسانیت
به روی پای خودتان بایستید و محکم و استوار با خدا باشید و سعی کنید تا قبل از هر پیشرفتی در انسانیت پیشرفت کنید.(25)
6 / 8 / 60
* * *
تلاش برای به کمال رساندن جهاد اکبر
شما کوشش کنید که به ملت خدمت کنید، به اسلام خدمت کنید. و کوشش کنید که «جهاد اکبر» را ان شاءالله به آخر برسانید؛ و یک انسان کامل، یک انسان اسلامی، یک انسان متعهد بشوید که برای خودتان و برای کشور خودتان و برای ملت خودتان مفید واقع بشوید.(26)
5 / 4 / 58
* * *
سفارش ملت به تهذیب
آخر عرض من باز همان است که ملت ایران! حفظ بکنید نهضت خودتان را، حفظ بکنید وحدت خودتان را، حفظ بکنید جهت اسلامیت خودتان را. مهذب کنید خودتان را، و ارزش ندهید به غیر ارزنده های انسانی و به غیر اسلام.(27)
29 / 12 / 57
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 13
اصلاح نفس همراه تقویت جسم
قوّت روح و قوّت ایمان بود که شما را غلبه داد بر جنود شیطانی و بر طاغوت؛ و باید آن قوّت ایمان و قوّت باطنی، شما را غلبه بدهد بر جنود شیطانی که در باطن انسان، انسان را می خواهد اغوا کند. اصلاح کنید حال خودتان را، همان طوری که تقویت می کنید جسم خودتان را.(28)
12 / 4 / 58
* * *
قیام در برابر جنود ابلیس
الآن شما در یک شرکتی واقع شدید که در آن شرکت هم باید به طور امانت، به طور دیانت عمل کنید. و همان طوری که در این نهضت پیشبرد کردید، در نهضت مقابل جنود ابلیس هم پیشبرد کنید؛ جنودی که ما را می خواهد به فساد بکشاند، جنودی که ما را می خواهد به ظلم و به تاریکی بکشاند؛ در مقابل آنها هم باید نهضت کرد، قیام کرد. هرکس مکلف است که خودش را اصلاح کند قبل از اینکه دیگران را اصلاح بکند. همه موظفیم که خودمان را اصلاح کنیم. امروز ایران محتاج است به اینکه مردهای صالح در کارها دخالت کنند. هر جا هستید باید با صلاح و با سداد و با امانت و با دیانت مشغول کار باشید.
خداوند همۀ شما را تأیید کند؛ و خداوند مملکت شما را مستقل کند و از شرّ شیاطین حفظ کند.(29)
4 / 4 / 58
* * *
زدودن آثار طاغوتی
اینها باید اعمالشان هم، افعالشان هم، عقایدشان هم و اخلاقشان هم مناسب باشد با جمهوری اسلامی. آن اخلاقی که سابقاً مثلاً
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 14
بعضیها داشتند که مناسب بود با طاغوت، اگر خدای نخواسته از او در نفوس، آثاری هست، این آثار را باید مجاهده کنند تا زدوده بشود.(30)
16 / 10 / 58
* * *
اهمیت شکست طاغوت درونی
چنانچه در صدر اسلام با یک عدّۀ کمی آن فتحها و پیروزیها نصیبشان شد، ایران را، روم را شکست دادند. شما هم الحمدلله با روحیۀ قوی، ایمان به خدا، این طاغوت را شکست دادید. و طاغوتی که در باطن خودتان هست، شکست بدهید. مهم این است که آن طاغوت را شکست بدهید.(31)
2 / 5 / 58
* * *
توجه به ماه رمضان برای اصلاح خویش
من باز هم عرض می کنم به آقایان که ماه مبارک رمضان است و درهای رحمت خدای تبارک و تعالی به روی همۀ گناهکاران باز است و شما تا دیر نشده است در این ماه رمضان خودتان را اصلاح کنید. ما همه باید خودمان را اصلاح کنیم؛ ما هیچ کداممان یک آدم حسابی نیستیم. پناه به خدا باید ببریم و خودمان را اصلاح کنیم.(32)
11 / 4 / 60
* * *
سفارش به تهذیب در سال نو
و ما امیدواریم که ملت ما در این سال نو به طوری عمل بکند که سیرۀ انبیا بوده است. به طوری عمل بکند که سیرۀ اولیا بوده است. و عمده این است که هواهای نفس از بین برود. انسان در طول عمر
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 15
مبتلای به این هوای نفس است که محتاج به ریاضت است. و من که گوینده ام موفق نشدم به این عمل. و من امیدوارم که ملت ایران و همۀ مسلمانان دنیا یک تحولی پیدا کنند در این سال نو که برای خدا کار کنند. برای سلطۀ خودشان نباشد. برای پیروزی خودشان نباشد. برای هواهای نفسانی نباشد. و خداوند ان شاءالله همه را توفیق بدهد که در راه خدای تبارک و تعالی مجاهدت کنند.(33)
1 / 1 / 68
* * *
رهایی از بند شیطان
برادران و خواهران اسلامی! اگر استقلال و آزادی و جمهوری اسلامی را می خواهید و همان را که در به دست آوردن آن جوانان عزیز خود را فدا کردید و رنج و فشار جنگ تحمیلی را تحمل کردید، کوشش کنید در این سال جدید از قید شیطان نفس بیرون آیید.(34)
29 / 12 / 59
* * *
جدیت در تطهیر باطن
و اگر حس آن نمود که جنود جهل و حزب شیطان در باطن ذات و مملکت روح او غالب است، با هر جدیت و ریاضتی شده، مملکت باطن خود را از جنود شیطانی خالی، و دست تصرف دیو پلید را از آن کوتاه کند.(35)
* * *
لزوم آموزش علوم معنوی
از بالاترین و والاترین حوزه هایی که لازم است به طور همگانی مورد تعلیم و تعلم قرار گیرد، علوم معنوی اسلامی [است]، از
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 16
قبیل علم اخلاق و تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله ـ رزقنا الله و ایاکم ـ که جهاد اکبر می باشد.(36)
15 / 3 / 68
* * *
غنیمت دانستن فرصتها
ای عزیز، ای مطالعه کنندۀ این اوراق، عبرت کن از حال این نویسنده که اکنون در زیر خاک و در عالم دیگر گرفتار اعمال زشت و اخلاق ناهنجار خویش است، و تا فرصت داشت به بطالت و هوی و هوس عمر عزیز را گذراند و آن سرمایۀ الهی را ضایع و باطل کرد؛ تو ملتفت خود باش که نیز روزی مثل مایی و خودت نمی دانی آن چه روز است؛ شاید الان که مشغول قرائتی باشد. اگر تعللی کنی، فرصت از دست می رود. ای برادر من، این امور را تعویق نینداز که تعویق انداختنی نیست. چقدر آدمهای صحیح و سالم با موت ناگهانی از این دنیا رفتند و ندانیم عاقبت آنها چیست؟ پس فرصت را از دست مده و یک دم را غنیمت شمار که کار خیلی اهمیت دارد و سفر خیلی خطرناک است. دستت از این عالم، که مزرعۀ آخرت است، اگر کوتاه شد، دیگر کار گذشته است و اصلاح مفاسد نفس را نتوانی کرد؛ جز حسرت و حیرت و عذاب و مذلت نتیجه نبری. اولیای خدا آنی راحت نبودند و از فکر این سفر پر خوف و خطر بیرون نمی رفتند.(37)
* * *
بهره برداری از رحمت های حق
رحمت خدا الآن به تو احاطه کرده: رحمت صحت و سلامت و
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 17
حیات و امنیت و هدایت و عقل و فرصت و راهنمایی اصلاح نفس. در هزاران رحمت گوناگون حق تعالی غوطه وری و استفاده از آنها نمی کنی و اطاعت شیطان می کنی. اگر از این رحمتها در این عالم استفاده نکنی، بدان که در آن عالم نیز بی بهره هستی از رحمتهای بی تناهی حق و از شفاعت شفیعان نیز محروم مانی. جلوۀ شفاعت شافعان در این عالم هدایت آنهاست، و در آن عالَمْ باطنِ هدایت شفاعت است. تو از هدایت اگر بی بهره شدی، از شفاعت بی بهره ای؛ و به هر قدر هدایت شدی، شفاعت شوی. شفاعت رسول اکرم، صلّی الله علیه و آله، مثل رحمت حق مطلق است، محل قابل باید از او استفاده کند. اگر خدای نخواسته شیطان با این وسایل ایمان را از چنگ تو ربود، دیگر قابلیت رحمت و شفاعت نخواهی داشت. بلی، رحمت حق سرشار است در دو دنیا؛ تو اگر طالب رحمتی، چرا از این رحمتهای پیاپی که در این عالم مرحمت فرموده و بذر رحمتهای عوالم دیگر است برخوردار نمی شوی. این همه انبیا و اولیای خدا تو را دعوت کردند به خوان نعمت و مهمانخانۀ الهی، نپذیرفتی و با یک وسوسۀ خناس و القای شیطانی همه را کنار گذاشتی. محکمات کتاب خدا و متواترات احادیث انبیا و اولیا و ضروریات عقول عقلا و براهین قطعیۀ حکما را فدای خطرات شیطانی و هواهای نفسانی کردی. ای وای به حال من و تو از این غفلت و کوری و کری و جهالت.(38)
* * *
پیاده کردن قوانین اسلام در خویش
الآن وظیفۀ ما این است که هر کداممان، در هر جا که هستیم و در حدی که هستیم، ما جدیت کنیم که قوانین اسلام را از خودمان
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 18
شروع کنیم. اگر چنانچه ما خودمان خودمان را اصلاح نکنیم و قوانین اسلام را در خودمان اجرا نکنیم، نمی توانیم یک حکومت اسلامی تشکیل بدهیم. اگر آن کسی که در رأس حکومت است، مثلِ مثلاً رئیس جمهور یا نخست وزیر، اگر خودش اصلاح نکند خودش را و اگر خودش تابع قوانین اسلام نباشد، قوانین اسلام را در مملکت وجود خودش اجرا نکند، این نمی تواند حکومت اسلامی باشد و حاکم اسلام باشد.(39)
4 / 4 / 58
* * *
لزوم تهذیب مسئولین
این شیطانی است که در انسان هست و ممکن است که هر کس را منحرف کند و لازم است که انسان خودش را مهذب کند.
شمایی که می خواهید خدمت به این مردم بکنید و دولت که می خواهد خدمت به این مردم بکند و رئیس جمهور و امثال اینها که می خواهند خدمت به این مردم بکنند، توجه بکنند که خدمتگزارند، در دل خودشان این مطلب را ایمان بیاورند به آن که ما خدمت می خواهیم به این مردم بکنیم.(40)
19 / 11 / 60
* * *
لزوم دوری مسئولین از جاه و مقام
الآن این مسائل بحمدالله نیست. اختیار دست خود شماهاست و شماها باید برای این ملت خدمت کنید و خودتان را خدمتگزار مردم بدانید. اگر در ذهنتان بیاورید که من وزیرم و باید مردم از من [اطاعت] بکنند بدانید اصلاح نشدید. در ذهنتان حتی خلجان بکند، آقای رئیس جمهور در ذهنش خلجان بکند که من شخص
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 19
اول مملکت هستم و چه و کذا، این اصلاح نشده است. خلجانش هم از شیطان است. این خلجانش هم، او عمل نمی کند اما در ذهنش این خلجان را هم بیرون کند.(41)
31 / 5 / 60
* * *
تهذیب نفس همراه با خدمت به مردم
امیدوارم که در محلی که هستید با حسن نیت برای اسلام، برای سربلندی اسلام عمل کنید. و همان طوری که مشغول یک کار ارجمندی هستید، مشغول تهذیب نفس خودتان هم باشید، که از شما به کسانی که آنجا مراجعه به شما می کنند سرایت کند، خُلق خوب، نفسانیت خوب، اعمال خوب.(42)
20 / 10 / 58
* * *
تقدم سازندگی روح بر سازندگی جسم
امیدوارم همان گونه که در راه سازندگی کشور تمام نیروهای مادی و معنوی خود را به کار بسته اید، از سازندگی خود و دیگران نیز که مقدّم بر همۀ سازندگیهاست، غفلت نکنید، و همان گونه که بارها یادآوری کرده ام سازندگی روح را بر سازندگی جسم مقدّم دارید تا به خواست خدای تعالی با نیروی ایمان، کارها به بهترین و سریعترین وجه پیش رود، و هر چه زودتر با کمک خداوند و یکدیگر این کشور را به خودکفایی و آبادی کامل برسانیم، ان شاءالله تعالی.(43)
27 / 3 / 61
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 20
جهاد نفس همراه با جهاد سازندگی
لکن از شما می خواهم که در ضمن جهاد سازندگی جهاد نفس هم داشته باشید. اگر این کاری را که انجام می دهید برای خدا خالص بشود جهاد نفس هم تحقق پیدا کرده است.(44)
27 / 3 / 59
* * *
مبارزه با امیال نفس
کسانی که جان خودشان را که سرمایۀ همه چیز است دیگر برای انسان، این را فدا دارند می کنند برای اسلام و ماها این توفیق را نداریم، نمی توانیم، منتها دعا می کنیم به شما. وقتی بنا شد که شما یک همچو تحفه ای را دارید به اسلام تقدیم می کنید، آن وقت اگر ـ فرض کن ـ یک چیزی مخالف میلتان شد باید با آن مخالف میل خودتان قدری مبارزه کنید. این مبارزۀ باطنی است که لازم است انسان داشته باشد همیشه و همیشه مواظب باشد.(45)
13 / 3 / 61
* * *
لزوم تهذیب برای نیروهای مسلح
اول باید خودتان را اصلاح کنید. خیال نکنید که ما حالا آزاد هستیم، تفنگ هم داریم، حالا باید به مردم اذیت بکنیم. شما الآن تکلیف دارید. شما الآن تحت نظر هستید. تحت نظر خدا هستید. تحت نظر امام زمان ـ سلام الله علیه ـ هستید. شما را مراقبت می کنند. نامۀ اعمال شما را به امام زمان عرضه می دارند.(46)
4 / 4 / 58
* * *
لزوم مهار نفس برای پاسداران
من امیدوارم که همان طوری که شما پاسدارهای اسلام هستید،
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 21
پاسداری از خودتان هم بکنید، پاسداری از نفس خودتان بکنید؛ نگذارید نفس سرکشی بکند، هر کاری می خواهد بکند. مهار کنید نفس خودتان را که تابع اسلام باشد. هرچه خدا می خواهد عمل بکنید.(47)
23 / 3 / 58
* * *
سفارش پاسداران به پاسداری نفس
ای پاسدارهای عزیز و ای سربازهای اسلام، در هر جا هستید از خودتان هم پاسداری کنید تا به پیروزی بر نفْس خودتان، و پیروزی بر همۀ شیاطین نایل شوید.(48)
6 / 3 / 59
* * *
پاسداری اسلام در پرتو پاسداری نفس
شما آقایان که الآن پاسدار انقلاب هستید، یعنی «انقلاب اسلامی»، همان طوری که از انقلاب پاسداری می کنید، تکلیف بالاتر این است که از اسلام پاسداری بکنید؛ و آن به این است که از خودتان پاسداری بکنید. از هواهای نفسانی خودتان، از شهوات خودتان، از میلهایی که میلهایی است که در هر انسانی هست و میل شیطانی است، از اینها پاسداری کنید؛ به طوری که وقتی که شما پاسدارها را مردم می بینند، یا آن چشمهایی که می خواهند یک اشکالی بکنند ببینند، ببینند که شما مردمی هستید که سلامت هستید؛ در عین حالی که قدرت دارید، در عین حالی که با اشخاصی که فاسدند قدرتمندی هم نشان می دهید، لکن با مردم رحیم هستید، با مردم رفیق هستید.(49)
12 / 4 / 58
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 22
وظیفه اصلاح دیگران
همان طوری که هر شخص و هر فردی موظف است که خودش را اصلاح کند، موظف است که دیگران را هم اصلاح کند.(50)
20 / 7 / 58
* * *
سفارش به تهذیب کودکان
خانمهای محترم! خودتان را تهذیب کنید؛ و کودکان خودتان را تهذیب کنید. کودکان خودتان را اسلامی بار بیاورید، که در اسلام همه چیز است. خودتان در پناه اسلام و به اخلاق اسلامی متخلق بشوید، که همه چیز در اسلام است. آقایان محترم! خانمهای محترمات! ندای اسلام را لبیک بگویید.(51)
8 / 3 / 58
* * *
لزوم مهار هوای نفس
یک قدری آرام باشید. یک قدری توجه کنید به مسائل. هر وقت هر کدام صحبت [می]کنید به ضد دیگری نباشد که این خلاف آداب اسلام است، خلاف آداب مسلمین است، خلاف انسانیت است، خلاف مشی انبیا و مشی اولیاست. نکنید این کار را. یک قدری آرام باشید. یک قدری هوای نفس را کنار بگذارید، اشتهار را کنار بگذارید. تمام گرفتاریهای ما سر این هوای نفسی است که ما داریم. اعدا عدوّ انسان این نفْس انسان است که در بین جنبیه است. این اعدا عدوّ انسان است. یک قدری جلویش را بگیرید، یک قدر مهار کنید.(52)
15 / 5 / 59
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 23
لزوم کنترل قلم ها
یک قدری قلمها را کنترل کنید. یک قدری حفظ کنید خودتان را. این قدر تبعیت از هوای نفس نکنید. این قدر تبعیت از شیطان نکنید. مسائل را یک مسائل صحیح طرح بکنید. مسائل فاسد طرح نکنید.(53)
6 / 3 / 60
* * *
لزوم توجه اصحاب مطبوعات به تهذیب
شما که مسئولید در ـ مثل ـ روزنامۀ اطلاعات و دیگران که در سایر روزنامه های مملکت و مطبوعات مملکت هستند، توجه بکنند به این معنا که باید همه شان در این راه باشند که بخواهند کشور خودشان را از همۀ چیزهایی که غیرانسانی است تصفیه بکنند ـ همه به فکر تصفیه باشند، همه به فکر تهذیب باشند ـ اگر اینطور بشود و امید است که باشند، مطمئن باشید که کشور شما دیگر آسیب نخواهد دید.(54)
5 / 6 / 59
* * *
تربیت الهی از کودکی
شما اگر بتوانید این بچه ها را تربیت کنید به طوری که از اول بار بیایند به اینکه خداخواه باشند، توجه به خدا داشته باشند، شما اگر عبودیت الله را و پیوند با خدا را به این بچه ها تزریق کنید، و بچه ها زود قبول می کنند امر را، اگر عبودیت خدا را به اینها و تربیت الهی را و آنکه هر چه هست از اوست به اینها القا کنید، و آنها بپذیرند، خدمت کردید به این جامعه.(55)
10 / 11 / 59
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 24
سفارش مادر و معلم به تهذیب بچه ها
در مادری تان باید بچه ها را تهذیب کنید؛ در معلمی تان هم باید تهذیب کنید؛ یک افراد صحیح تحویل جامعه بدهید، یک جامعه را صحیح کنید.(56)
24 / 2 / 58
* * *
سفارش فرزندان شهدا به تهذیب
نورچشمان عزیزم توجه خواهند داشت اکنون که رسالت بزرگ پدران بزرگوار خود را به دوش می کشند، در راه تهذیب و تحصیل خود، با الهام از روح پرفتوح سربازان امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ تلاش وافر نمایند، تا با کسب دانش و معنویت اسلامی امور جامعۀ خویش را به دست گیرند.(57)
6 / 1 / 65
* * *
سفارش ورزشکاران به تهذیب
امیدوارم که پهلوانهای عزیز ما همه جا سربلند باشند، و همه جا با یک روح انسانی، یک روح اسلامی، یک نفس مهذب عمل کنند که هر جا بروند علاوه بر اینکه در پهلوانی مقدم بر دیگران بشوند در اخلاق و در آداب و در انسانیت مقدم بر همه باشند.(58)
20 / 10 / 58
* * *
سفارش اقشار جامعه به دوری از حبّ نفس
نظرها را نظرهای بدبینی نکنید. و حُبّ و بُغض در دل شما آنجور نباشد که به خلاف واقع حکم کنید و بنویسید و بگویید. آنچه که هست بگویید.
البته نه، من نمی گویم تأیید کنید و فحشا را [ترویج] بکنید. این
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 25
خلاف شرع هست و از گناهان کبیره هست این. لکن برای موعظه، برای بیدار کردن، نقاط ضعف را بگویید، لکن به آرامی. نه اینکه آن کسی که می شنود که از قلم شما چه بیرون آمده بدتر کند مطلب را. اگر شما یک مطلبی را بگویید که غرض آلود باشد و به کسی بربخورد، آن آدم هم آن طور مهذّب نیست که این را غَمْضِ عین بکند. آن هم مطلبی را می گوید غرض آلود. یک مقدار بالاتر، آن یک مقدار بالاتر می رود، اینکه مقابلش ایستاده است فردا یک مقدار از او بالاتر می رود. ما اگر بخواهیم که واقعاً کشور خودمان یک کشوری باشد که برای خودمان باشد، دیگران نتوانند به او تسلط پیدا کنند، حالا باید همه قشرهایی که هستند، با هم دست به دست هم بدهند. دست بردارند از این حُبّ و بُغضهایی که اساسش هم همان حُبِّ نفس است. یک مقدار حُبِّ نفس را کنترلش کنند، نمی توانند خارجش کنند، کَمَش کنند، موقتاً کَمَش کنند تا این پیروزی حاصل بشود. موقتاً جلوی قلمها را بگیرند، و اگر می خواهند نصیحت کنند، نصیحت باشد، نصیحت را آدم ممکن است قبول کند، اما تندگویی را همان آدمی هم که هر چه باشد، تندگویی را نمی تواند تحمل کند. ما باید از این بزرگان چیز یاد بگیریم. خوب، مالک اشتر را که قصه اش را شنیده اید که فحش به او دادند و بعد که آن مرد فهمید که این مالک اشتر بود رفت دنبالش. ایشان مسجد رفته بود و مشغول نماز بود و رفت عذرخواهی کرد. گفت من نیامدم ـ اینطور نقل می کنند ـ در مسجد الاّ اینکه برای تو طلب مغفرت کنم. ببینید چطور تربیت می کند. یک همچو امری چطور تربیت می کند. یک کسی به خواجه نصیرالدین ـ رضوان الله علیه ـ کاغذی می گویند نوشته بود و مسائلی. و در ضمن او جسارت کرده بود به ایشان و اسم «کلب»
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 26
روی ایشان گذاشته بود. ایشان جواب وقتی که نوشتند ـ از قراری که نقل می شود ـ مسائلی که او اشکال داشت یکی یکی به طور حکیمانه دفع کرده بودند تا رسیده بود به اینجایی که به ایشان گفته بود تو سگ هستی. ایشان گفته بود که نه، اوصاف و خواص و آثار من با اوصاف و خواص و آثار کلب دوتاست. کلب فلان صفت را دارد من آن صفت را ندارم، من فلان صفت را دارم او ندارد. حکیمانه این طوری حل کرده بود قضیه را. خوب، اگر خواجه هم یک کاغذ نوشته بود به اینکه نه، تو سگی و پدرت هم سگ است، فردا یک کاغذی دریافت می کرد او سه تاچیز رویش گذاشته بود. وقتی ما بتوانیم با زبان نرم، با نصیحت، با قول سالم بدون نیش، بدون اظهار غرض مردم را اصلاح کنیم، دوستان خودمان را زیاد کنیم، برای خدا همین معنا باشد، خوب، چه داعی هست که آدم با قلم خودش به ضد خودش عمل کند. خیلیها خیال می کنند که این حرفی که من می زنم، ضد فلان است و سرکوب می شود فلان. لکن اول خودش سرکوب می شود. اینها توجهی به این معنا ندارند. اول یک وقتی که یک همچو شد که دیدند قلم، قلم آلوده است، این مورد نفرت واقع می شود.
چه ادعایی دارد انسان که می تواند یک انسانی را دعوت به خیر بکند با زبان ملایم، با قلم ملایم، با نصیحت، با دوستی او را به راه راست ببرد آنطور که انبیا می کردند.(59)
4 / 11 / 59
* * *
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 27
کتابتهذیب نفس وسیروسلوک ازدیدگاه امام خمینی(س)صفحه 28