بخش اول دورۀ قاجاریه

اختلاف علما و روحانیون

اختلاف علما و روحانیون

‏شما وقتی که تاریخ مشروطیت را بخوانید می بینید که در مشروطه‏‎ ‎‏بعد از اینکه ابتدا پیش رفت، دست هایی آمد و تمام مردم ایران را به دو‏‎ ‎‏طبقه تقسیم بندی کرد. نه ایران تنها، از روحانیون بزرگ نجف یک‏‎ ‎‏دسته طرفدار مشروطیت، یک دسته دشمن مشروطه، علمای خود‏‎ ‎‏ایران یک دسته طرفدار مشروطه، یک دسته مخالف مشروطه. اهل‏‎ ‎‏منبر یک دسته بر ضد مشروطه صحبت می کردند، یک دسته بر ضد‏‎ ‎‏استبداد. در هر خانه ای دو تا برادر اگر بودند، مثلا در بسیاری از جاها‏‎ ‎‏این مشروطه ای بود، آن مستبد. و این یک نقشه ای بود که نقشه هم‏‎ ‎‏تأثیر کرد و نگذاشت که مشروطه به آن طوری که علماء بزرگ‏‎ ‎‏طرحش را ریخته بودند، عملی بشود. به آنجا رساندند که آنهایی که‏‎ ‎‏مشروطه خواه بودند به دست یک عده کوبیده شدند. تا آنجا که مثل‏‎ ‎‏مرحوم «حاج شیخ فضل الله نوری»‏‎[1]‎‏ در ایران برای خاطر اینکه‏‎ ‎


کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 49
‏می گفت باید «مشروطه مشروعه» باشد و آن مشروطه ای که از غرب و‏‎ ‎‏شرق به ما برسد قبول نداریم، در همین تهران به دار زدند و مردم هم‏‎ ‎‏پای او رقصیدند یا کف زدند. در مشروطه در عین حالی که ابتدائش‏‎ ‎‏نبود این مسائل.(96)‏

13 / 7 / 62

*  *  *

‏ ‏

‏در مشروطه اینطور نبود، در مشروطه هر دو طرف قوی بودند. نجف‏‎ ‎‏بعضی علمای درجه اول مخالف بودند، بعضی علمای درجه اول‏‎ ‎‏موافق بودند. در ایران هم بین علما همین جور اختلافات را ایجاد‏‎ ‎‏کردند و این، اینطور نبود که خود به خود ایجاد شد، ایجاد کردند در‏‎ ‎‏بین آنها. ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم که مبادا یک وقتی در بین‏‎ ‎‏شما آقایان روحانیون، بیفتند اشخاصی، یا در بین مردم وسوسه کنند و‏‎ ‎‏خدای نخواسته آن امری که در مشروطه اتفاق افتاد در ایران اتفاق‏‎ ‎‏بیفتد... ممکن است که اگر اشخاص هوشمند تنبّه ندهند و بیدار‏‎ ‎‏نشوند، این انتخابات موجب این بشود که دودستگی های زیادی‏‎ ‎‏ایجاد بشود و این همان مسأله مشروطه است... البته تبلیغ هیچ مانعی‏‎ ‎‏ندارد، لکن مثل مشروطه نشود. آن طور نشود که هر کدام دیگری را‏‎ ‎‏بکوبند و آنی که دشمن ما می خواهد، خطوط مختلفه را در انتخابات‏‎ ‎‏عملی کند... عبرت بگیرید از آنجا، اگر مثل او بشود، آنهایی که مخالف‏‎ ‎‏با اسلام و جمهوری اسلامی هستند و بازیگر هستند، آنها می آیند‏‎ ‎‏قبضه می کنند...‏

‏     این توطئه را که می خواهند با اسم خطوط مختلفه، یک دسته را‏‎ ‎‏طرفدار یک جبهه بکنند و یک دسته را طرفدار یک جبهه بکنند، و در‏‎ ‎‏صورتی که خود آنها با هم اختلاف ندارند، مریدها به اختلاف بیفتند‏‎ ‎


کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 50
‏و کم کم در همه جا همان حرف هایی که در مشروطه بود که در یک‏‎ ‎‏شهر یک دسته اهل منبر مشروطه بودند، یک دسته اهل منبر مستبد‏‎ ‎‏بودند، و در خانه ها همین مسائل بود و در بازار همین مسائل بود، یک‏‎ ‎‏وقت اینطور نشود که مردم را به جان هم بیندازند، این برای طرفداری‏‎ ‎‏از فلان شخصیت و آن برای طرفداری از فلان شخصیت، در صورتی‏‎ ‎‏که همه اش توهّم بیشتر نیست.(97)‏

13 / 7 / 62

*  *  *

 

کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 51

  • - حاج شیخ فضل الله کجوری، معروف به نوری متولد 1259 ه . ق، از شاگردان درجه اول میرزا محمدحسن شیرازی و از مجتهدین طراز اول و از پیشوایان نهضت مشروطه بود که بعد از فتح تهران، به دست فاتحین تهران به شهادت رسید.