دخالت دولت انگلستان
گاهی وسوسه می کنند که احکام اسلام ناقص است. مثلاً آیین دادرسی و قوانین قضایی آن چنان که باید باشد نیست. به دنبال این وسوسه و تبلیغ، عمال انگلیس به دستور ارباب خود اساس مشروطه را به بازی می گیرند؛ و مردم را نیز (طبق شواهد و اسنادی که در دست است) فریب می دهند و از ماهیت جنایت سیاسی خود غافل می سازند.(84)
* * *
توطئه ای که دولت استعماری انگلیس در آغاز مشروطه کرد به دو منظور بود: یکی که در همان موقع فاش شد، این بود که نفوذ روسیۀ تزاری را در ایران از بین ببرد. و دیگری همینکه با آوردن قوانین غربی احکام اسلام را از میدان عمل و اجرا خارج کند.(85)
* * *
در صدر مشروطیت که احزاب مختلف پیدا شد دنبال آن پیروزی که ملت پیدا کرده بود، این احزاب مختلف به جان هم افتادند و این کشور
کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 45
را تباه کردند. شما گمان نکنید که احزابی که در ممالک دیگری هست، در صدر مشروطیت در انگلستان بود، آن احزاب با همان کاری که آنها می کردند و حزب بازی می کردند ماها را به اختلاف می کشیدند، و خود آنها با هم دشمنی نداشتند.(86)
15 / 11 / 59
* * *
کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 46