قانون اساسی مشروطه
وقتی که می خواستند در اوایل مشروطه قانون بنویسند و قانون اساسی را تدوین کنند، مجموعۀ حقوقی بلژیکی ها را از سفارت بلژیک قرض کردند، و چند نفری (که من اینجا نمی خواهم اسم ببرم)
کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 38
قانون اساسی را از روی آن نوشتند؛ و نقایص آن را از مجموعه های حقوقی فرانسه و انگلیس به اصطلاح «ترمیم» نمودند! و برای گول زدن ملت بعضی از احکام اسلام را ضمیمه کردند! اساس قوانین را از آنها اقتباس کردند و به خورد ملت ما دادند.(70)
* * *
سؤال: [حضرت آیت الله ، لطفاً دربارۀ آن قسمت از قانون اساسی 1906 که طبق نظرتان باید تغییر پیدا کند و جمهوری اسلامی به وجود آید، توضیحاتی بفرمایید.]
جواب: قانون اساسی دو مرحله داشته است:
1. مرحلۀ پیش از کودتای رضاخان: در آن وقت طوری بوده است که ایرانی ها و مسلمین نمی توانسته اند طرح حکومت اسلامی را بدهند. از این جهت برای تقلیل ظلم و استبدادهای قاجار و پیش از قاجار، بر این شدند که قوانین وضع شود و سلطنت به صورت سلطنت مشروطه درآید. در عین حال در قوانین پیش بینی این مسائل شده است. تمام مسائلی را که الآن ما مطرح می کنیم، می توانیم به متمم قانون اساسی استناد کنیم. این یک مرحله است از قانون اساسی.
2. مرحله ای بود که پس از کودتای رضاشاه انجام گرفت و به قانون اساسی اضافه شد. در آن وقت رضاشاه کودتا کرد و به دنبال او قضایایی واقع شد و بالاخره به این منتهی گردید که رضاشاه با قدرت سرنیزه و قلدری، قانون اساسی را تغییر دهد و یک مجلس مؤسسان با زور و قلدری تأسیس کرد و ملت به هیچ وجه با او موافق نبود. در مجلسی که ملت هیچ گونه دخالتی در آن نداشت، موادی از قانون اساسی را تغییر داد، سلطنت قاجار را منقرض و سلطنت پهلوی را
کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 39
تصویب نمود. بنابراین، قانون اساسی در مرحلۀ اول با حفظ متمم آن، برای همین مسائلی که ما طرح کرده ایم می تواند مستند ما باشد. در مرحلۀ دوم، مسأله سلطنت رضاشاه و سلسلۀ پهلوی اصلاً قانونیت نداشته و این سلسله برخلاف قانون اساسی بر این مملکت تحمیل شده است. رضاشاه را انگلیسی ها بر ما تحمیل کردند و بعد هم که متفقین به ایران آمدند محمدرضا شاه را تحمیل نمودند.(71)
19 / 8 / 57
* * *
آن وقت هم که قانون اساسی را نوشتند، از بلژیک و بعضی جاهای دیگر گرفتند و نوشتند.(72)
23 / 4 / 58
* * *
کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 40