علل نهضت

‏‏علل نهضت‏

‏‏ ‏

‏‏جنبش مشروطه بر ضد رژیم بود؛ البته با قبول داشتن رژیم، عدالت‏‎ ‎‏می خواسته اند ایجاد کنند.(53)‏

‏‏5 / 4 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏شما تاریخ انقلاب مشروطه را بخوانید و ببینید در انقلاب مشروطه چه ‏‎ ‎‏بساطی بوده است، چه آن وقتی که انقلاب شد و مشروطه را بپاکرد، با‏‎ ‎‏ اینکه انقلاب تغییر رژیم سلطنتی نبود، فقط این بود که سلطنت ‏‎ ‎‏استبدادی یک قدری محدود بشود و روی قوانین مشروطه باشد. شما ‏‎ ‎‏توجه کنید که در آذربایجان، در تهران، در شمال چقدر جنایات واقع‏‎ ‎‏ شد و چه قدر کشتار از مردم صالح و از مردم دیگر واقع شد.(54)‏

‏‏19 / 5 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏علمای اسلام در صدر مشروطیت، در مقابل استبداد سیاه ایستادند و‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏26 / 1 / 43‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏مشروطیت؛ این نهضت از نجف شروع شد به دست علما. در ایران‏‎ ‎‏هم با دست علما بود که آن استبداد سخت که هر کاری می خواهد‏‎ ‎‏بکند، هرکس را بکشد... در مقابل این استبداد، علما قیام کردند و یک‏‎ ‎‏نهضتی به وجود آوردند. و در صف اول علما بودند که می خواستند‏‎ ‎‏بشود، نشد؛ نه اینکه شد. اگر شده بود خوب بود. نتوانستند. خوب‏‎ ‎‏وقتی نتوانستند چه بکنند آنها؟ اما بهتر شده از آن وقت ـ از آن وقت که‏‎ ‎‏یک مردکه ای هر کاری بکند «لا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَل» ـ از آن وقت بهتر ‏‎ ‎‏شد. منتها نماسید آنی که می خواستند. خوب، متمم قانون اساسی با‏‎ ‎‏زحمت علما درست شد لکن عمل نکردند ‏‏[‏‏به‏‏]‏‏ متمم قانون.(56)‏

‏‏10 / 8 / 56‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏در جنبش مشروطیت هم همین طور بود ـ که از روحانیون نجف و‏‎ ‎‏ایران شروع شد؛ مردم هم تبعیت کردند و کار را تا آن حدود که‏‎ ‎‏توانستند آن وقت انجام دادند و رژیم استبدادی را به مشروطه‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏30 / 4 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏قانون سابق که در صدر مشروطیت تصویب شده بود به وسیلۀ ملت،‏‎ ‎‏ومتمم قانون را، با جدیت مرحوم شیخ فضل الله نوری، به آن ضم‏‎ ‎‏کردند و ملت به او رأی دادند.(58)‏

‏‏25 / 3 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏علمای ما در طول تاریخ این طور نبود که منعزل از سیاست باشند.‏‎ ‎‏مسأله مشروطیت یک مسأله سیاسی بود و بزرگان علمای ما درش‏‎ ‎‏دخالت داشتند، تأسیسش کردند.(59)‏

‏‏2 / 6 / 65‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏باعث تعجب و تأسف است که نظام آموزشی کشور اسلامی ایران‏‎ ‎‏نسبتی به مرحوم بهبهانی‏‎[1]‎‏ ـ رحمة الله علیه ـ دهد که حتی کسروی‏‎[2]‎‏ با‏‎ ‎‏ آن سوابق ضداسلامی دربارۀ ایشان نمی دهد. کسرویِ ضد دین پس از‏‎ ‎‏تجلیل از آقایان: بهبهانی و طباطبایی دستور بهبهانی و طباطبایی‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏4 / 12 / 67‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

• - سید عبدالله بهبهانی (1262 ـ 1328 ه. ق.) یکی از پیشوایان بزرگ مشروطیت بود که به وسیلۀ عوامل حزب دموکرات به قتل رسید.
• - احمد کسروی (1269 ـ 1324 ه. ش.) اعتقاداتی مخالف مذهب، تشیع و متأثر از آرای وهابیت داشت و از طرفداران رضاشاه بود. تاریخ مشروطۀ ایران مهمترین اثر تاریخی اوست. وی سرانجام توسط یکی از اعضای فداییان اسلام ترور شد.