بخش اول دورۀ قاجاریه

گامهای نخستین استعمار در ایران

گامهای نخستین استعمار در ایران

‏ ‏

‏ابتلای ما اساسش اجانبند، و این ابتلایی نیست که تازه ما پیدا کرده‏‎ ‎‏باشیم؛ این خیلی تاریخ قدیمی دارد که از آن وقتی که اینها راه پیدا‏‎ ‎‏کردند به ایران، به شرق، و مطالعات کردند در حال شرق، از آن وقت‏‎ ‎‏اینها فهمیدند که یک لقمۀ چربی است شرق، و دارای مخازن و معادن‏‎ ‎‏است و باید این را به هر طوری که هست، این طعمه را به هر طوری که‏‎ ‎‏هست، باید اینها ببرند و نگذارند که مردمِ خود آن دیار استفاده از آن‏‎ ‎‏بکنند. و کارشناسانشان معادن ما را همه را می دانند در کجا چه معدنی‏‎ ‎‏هست. من در همدان بودم که نقشه ای را یکی از اهل علم آنجا ـ که بعد‏‎ ‎‏وارد در مسائل دیگر شده بود ـ آورد به من نشان داد که یک نقشۀ ‏‎ ‎‏بزرگی بود که در آن، آنطور که او می گفت اسم تمام دهات همدان در ‏‎ ‎‏آن بود. و نقطه های زیادی در آن بود که آن نقطه ها را من پرسیدم که ‏‎ ‎‏اینها چه هست؟ گفت که اینها این جاهایی است که یک چیزی در آن ‏‎ ‎‏هست؛ زیرزمینش یک چیزی پیدا می شود، حالا نفت یا سایر چیزها، ‏‎ ‎‏فلزات مثلاً. ایشان اینطور گفت که این کارشناسان اینها آمدند و ‏‎ ‎‏نقشه برداری کردند و مواردی که یک چیزی داشته است، اینها ثبت ‏‎ ‎‏کرده اند. این انحصار به آنجا نداشت، تمام بیابانهای ایران را اینها با ‏‎ ‎


کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 3
‏شتر رفته اند. آن وقتی که وسیله شتر بوده است، با شتر رفته اند و ‏‎ ‎‏گردیده اند و همۀ اینها را پیدا کرده اند که ما چه داریم که می توانند ‏‎ ‎‏استفاده از آن بکنند و همۀ دارایی ما را آنها ثبت کرده اند.(1)‏

30 / 7 / 57

*  *  *

‏ ‏

‏در دویست سال پیش از این، سیصد سال پیش از این، که خارجیها راه‏‎ ‎‏یافتند به اینجا و مطالعات کردند و همه چیز را بررسی کردند: روحیۀ‏‎ ‎‏مردم را بررسی کردند، زمینها را بررسی کردند، با شتر رفتند بیابانهای‏‎ ‎‏ما را بررسی کردند که چه دارد و چه ندارد؛ تاریخ را ببینید با شتر اینها‏‎ ‎‏آمدند رفتند ـ آن وقتی که اتومبیل و اینها نبوده است ـ با شتر رفتند ‏‎ ‎‏تمام این بیابانهای بی آب و علف را گردش کردند و مطالعه در آن ‏‎ ‎‏کردند، مطالعه در روحیۀ همۀ این مملکت و اشخاصی که در این‏‎ ‎‏ مملکت؛ یعنی طوایفی که در این مملکت هست، از بلوچ گرفته تا ‏‎ ‎‏عرض می کنم کُرد گرفته تا لُر گرفته، همه را مطالعه کرده اند که چه ‏‎ ‎‏جوری می شود اینها را نگهشان داشت به حال عقب ماندگی، و اینها را ‏‎ ‎‏قانع کرد به اینکه یک وقت انقلاب نکنند؛ از آن وقت تا حالا ما زیر ‏‎ ‎‏سلطۀ امریکا و اروپا هستیم. اولش اروپا بوده و انگلستان بوده و اینها،‏‎ ‎‏ و بعدش هم حالا امریکا آمده است در کار که بدتر از آنهاست. ‏‎ ‎‏شوروی و امریکا. هر کس از یک طرف! خوب، اینها می خواهندمخازن‏‎ ‎‏ ما را ببرند، همه چیز ما را می خواهند از بین ببرند، استفاده کنند و ما را به ‏‎ ‎‏یک حال عقب ماندۀ بیچاره نگه دارند. خوب، چه بکنند؟ مطالعه ‏‎ ‎‏کرده اند، به این رسیده اند که باید اینها را از هم جدا کرد.‏‏(2)‏

9 / 8 / 57

*  *  *


کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 4
‏دستها که در طول قریب سیصد سال ـ از آن وقتی که خارجیها راه پیدا‏‎ ‎‏کردند به شرق ـ دستهایشان و دسته هایشان به کار افتاد که قشرهای‏‎ ‎‏مملکت ما را ـ بلکه شرق را ـ از هم جدا کنند. مملکتهای اسلامی را از‏‎ ‎‏هم جدا کردند، در رأس هر یک یکی از نوکرهای خودشان را گذاشتند‏‎ ‎‏که نگذارند ملتها توجهی به مسائل خودشان بکنند.(3)‏

19 / 2 / 58

*  *  *

‏ ‏

‏ما باید از این کارشناس های قدرتهای بزرگ بعض مطالب را یاد‏‎ ‎‏بگیریم. اینها از طول مدتی که شاید قریب بیش از سیصد سال است‏‎ ‎‏در این ممالک راه پیدا کردند، همه چیز این ممالک را، خصوصاً‏‎ ‎‏آنهایی که مورد اهمیت است خیلی برای آنها، مثل ایران، مطالعه‏‎ ‎‏کرده اند. هر چه ما داریم از داراییهای زیرزمینی و از داراییهای روی‏‎ ‎‏زمینی و از چیزهایی که در رِقای یک کشور دخالت دارد مثل فرهنگ،‏‎ ‎‏اقتصاد، امثال ذلک، اینها مطالعه کرده اند و مطالعاتشان بیشتر از‏‎ ‎‏ماست. اینها در آن وقتی که این وسایل نقلیۀ فعلی نبوده است،‏‎ ‎‏می آمدند در ایران و با کاروانها راه می افتادند، سوار شتر می شدند و‏‎ ‎‏گردش می کردند اطراف ایران و تمام بیابانهایی که در ایران بود مطالعه‏‎ ‎‏می کردند و جاهایی که احتمال ذخایر بود عکسبرداری می کردند؛‏‎ ‎‏کشف می کردند. همۀ این چیزهایی که ما در زیرزمین داریم، آنها از ما‏‎ ‎‏بهتر مطلعند. در مسائل فرهنگی و سیاسی هم آنها مطالعات فراوان‏‎ ‎‏دارند. از ایلات عشایر اطراف ایران؛ همه جا. آنقدری که آنها مطالعه‏‎ ‎‏کرده اند در روحیات عشایر و مسائلی به دست آورده اند، ماها آنقدر‏‎ ‎‏مطالعه نکرده ایم. مطالعاتی که اینها از شهرهای ما و دهات ما و‏‎ ‎‏فرهنگ ما و عقاید ما و گرایشهای ما، آنها مطالعه کرده اند، بسیار‏‎ ‎


کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 5
‏است.(4)‏

14 / 8 / 59

*  *  *

 

کتابتاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 6