ولایت فقیه

‏‏ ‏

‏‏6‏ ‏ولایت فقیه. ‏‏تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1373. 159 ص.‏‎ ‎‏این کتاب مجموعه در اصل سیزده سخنرانی بوده است که امام خمینی در فاصله‏‎ ‎‏اول بهمن 1348 تا بیستم همان ماه در ایام اقامت در نجف اشرف ایراد فرمودند‏‎[1]‎‏ و‏‎ ‎‏در پائیز سال 1349 پس از ویرایش و تأیید ایشان اولین بار در بیروت به چاپ‏‎ ‎‏رسید. ابتدا به نقشه های دشمنان برای نابودی اسلام اشاره شده و با بیانی مستدل به‏‎ ‎‏شبهاتی از قبیل اینکه اسلام در عصر تمدن و صنعت قادر نیست جامعه را اداره کند‏‎ ‎‏و یا اینکه موازین حقوقی آن برای حل مشکلات جامعه ضعیف و ناتوان است،‏‎ ‎‏پاسخ می دهد و به تحلیل القائات دشمنان در ایجاد زمینۀ لازم برای جدایی دین از‏‎ ‎‏سیاست حتی در حوزه های علمیه پرداخته است. آن القائات بگونه ای مؤثر افتاده‏‎ ‎‏که اگر کسی بخواهد دربارۀ حکومت اسلامی سخن بگوید، باید تقیه کند. امام‏‎ ‎‏خمینی با اشاره به ضعفهای داخلی و خود باختگی در برابر تمدن جدید که ره آورد‏‎ ‎‏تبلیغات استعمارگران بوده است، به حوزه ها و طلاب جوان و اندیشمندان اسلام‏‎ ‎‏هشدار می دهد که با جدیت تمام به وظایف سیاسی و اجتماعی خویش همت‏‎ ‎‏گمارند، و فریب این نقشه ها و شبهه ها را نخورند زیرا اسلام با پیشرفت مادی‏‎ ‎‏مخالف نیست و مشکلات اجتماعی، راه حلهای اخلاقی و اعتقادی می خواهد و‏‎ ‎‏اسلام دینی جامع است که قدرت حل تمامی مشکلات را دارد مشروط به آنکه‏‎ ‎‏اندیشمندان و علمای اسلام به تلاش برخیزند. ‏

‏‏امام خمینی با مسلّم انگاشتن این واقعیت تاریخی که پیامبر اکرم(ص) خلیفه تعیین‏‎ ‎‏کرده است، این سؤال را مطرح می کند که آیا تعیین خلیفه برای بیان احکام است؟‏‎ ‎‏بیان احکام که خلیفه نمی خواهد. خلیفه برای حکومت است، برای اجرای قوانین‏‎ ‎‏و مقررات است. در اینجا مهم این است که ما به ضرورت تشکیل حکومت اسلامی‏‎ ‎‏معتقد شویم و در این صورت است که جایگاه خلیفه روشن می شود. ‏

‏‏پس از آن مواردی را به عنوان دلائل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی ذکر‏‎ ‎‏می کنند که عبارتند از: ‏

‏
‏‎

‎‏1 - عمل پیامبر در تشکیل حکومت: ‏

‏‏2 - ضرورت استمرار اجرای احکام الهی که فقط در زمان پیامبر ضرورت ندارد‏‎ ‎‏بلکه برای همیشه است: ‏

‏‏3 - ماهیت و کیفیت قوانین اسلام که بدون حکومت قابل اجرا نیست. مثل احکام‏‎ ‎‏مالی، دفاع ملی، و احکام حقوقی و جزایی. ‏

‏‏پس از بیان ضرورت حکومت اسلامی، به سابقۀ تاریخی انحراف از این اصل که به‏‎ ‎‏عصر بنی‏‏ ‏‏امیه باز می گردد و در دوران بنی عباس ادامه می یابد، اشاره شده است. با‏‎ ‎‏این بیان که روش آنان در حکومت شیوه ای ضد اسلامی و بصورت نظام‏‎ ‎‏شاهنشاهی ایران و امپراطوری روم و فراعنۀ مصر بود و در دورانهای بعد نیز به‏‎ ‎‏همان اشکال غیر اسلامی ادامه یافت. حضرت امام تأکید می کند که عقل و شرع بر‏‎ ‎‏قیام  برای تغییر این وضع حکم می کنند پس یک انقلاب سیاسی ضرورت می یابد‏‎ ‎‏و علاوه بر ضرورت جلوگیری از حکومت طاغوتی و لزوم ایجاد زمینه لازم برای‏‎ ‎‏حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام، لزوم وحدت امت اسلامی که بر اثر‏‎ ‎‏عوامل گوناگون داخلی و خارجی دچار تفرقه شده و نیز لزوم نجات مردم مظلوم و‏‎ ‎‏محروم که از تکالیف الهی مسلمین و بخصوص علما می باشد انجام یک انقلاب‏‎ ‎‏سیاسی را ضروری می سازد. امام خمینی در ادامه سپس با ذکر روایتی از فضل‏‎ ‎‏بن شاذان در فلسفه تشریع حکومت، به لزوم تشکیل حکومت از نظر اخبار و‏‎ ‎‏روایات می پردازد. ‏

‏‏بخش مهمی از کتاب ‏‏ولایت فقیه‏‏ به بیان فرق حکومت اسلامی با سایر حکومتها‏‎ ‎‏اختصاص یافته و به این نکته اشاره شده است که حکومت اسلامی نوع خاصی از‏‎ ‎‏حکومت مشروطه است یعنی مشروط به قوانین اسلام؛ بدین جهت از نظر امام‏‎ ‎‏خمینی وظیفه قوۀ مقننه و مجالس قانونگذاری در واقع برنامه ریزی برای‏‎ ‎‏وزارتخانه های مختلف و تشکیلات حکومت در محدودۀ احکام اسلامی است. نه‏‎ ‎‏قانونگذاری مصطلح در سایر حکومتها. ‏

‏‏نویسنده در ادامه مباحث ولایت فقیه به شرایط زمامدار که مستقیماً ناشی از‏‎ ‎‏طبیعت طرز حکومت اسلامی است اشاره می کند و چنین می نویسد: پس از شرایط‏‎ ‎‏عامه مثل عقل و تدبیر برای زمامدار دو شرط اساسی وجود دارد که عبارتند از:‏‎ ‎‏علم به قانون و عدالت. ‏

‏‏ولایت فقیه در عصر غیبت موضوع مباحث بعدی کتاب است. امام خمینی با تکیه‏‎ ‎‏برمطالب گذشته می فرمایند: «اکنون که دوران غیبت است و از طرفی بنا است‏‎ ‎‏احکام اسلامی اجرا شود و از سوی دیگر از طرف خدای متعال کسی برای اجرای‏‎ ‎‏احکام تعیین نشده است، تکلیف چیست؟» و سرانجام پس از بررسی این موضوع‏‎ ‎‏چنین نتیجه می گیرد که «خداوند خاصیت حکومتی را که از صدر اسلام تا زمان ‏

‏
‏‎

‎‏حضرت صاحب(ع) موجود بود برای غیبت هم قرار داده است. این خاصیت که‏‎ ‎‏عبارت از علم به قانون و عدالت باشد در عدّۀ بیشماری از فقهای عصر ما موجود‏‎ ‎‏است، اگر با هم اجتماع کنند می توانند حکومت عدل عمومی در عالم تشکیل‏‎ ‎‏دهند». بعد به این مطلب اشاره می کنند که ولایت فقیه یک امر اعتباری عقلایی‏‎ ‎‏است و تمام اختیاراتی که پیامبر و ائمه برای ادارۀ جامه داشته اند برای فقیه جامع‏‎ ‎‏الشرایط نیز ثابت است و این ولایت «واقعیتی جز جعل ندارد» و فی حدّ ذاته شأن‏‎ ‎‏و مقامی نیست بلکه وسیلۀ انجام وظیفه اجرای احکام است.»‏

‏‏پس از این مباحث به هدفهای عالی حکومت و خصال لازم برای حاکم پرداخته و‏‎ ‎‏با ذکر اخبار و استدلالها به اثبات ولایت برای فقیه در معنای تصدی حکومت‏‎ ‎‏می پردازند که قسمت اعظم این کتاب را همین مباحث تشکیل می دهد. بخش‏‎ ‎‏پایانی کتاب به ضرورت برنامه ریزی مبارزۀ طولانی برای رسیدن به هدف الهی‏‎ ‎‏اختصاص یافته است. امام خمینی در این قسمت ابتدا به مسئله تبلیغات و تعلیمات‏‎ ‎‏و اهمیت و ضرورت آنها اشاره و می نویسد: باید اجتماعات در خدمت این دو امر‏‎ ‎‏قرار گیرد. باید در این مورد مثل عاشورا برخورد شود باید کاری کرد که راجع به‏‎ ‎‏حکومت اسلامی موج بوجود آید و اجتماعات برپا گردد. و نباید منتظر بود که زود‏‎ ‎‏به نتیجه برسد بلکه باید به یک مبارزۀ طولانی همت گماشت. ‏

‏‏لزوم پرداختن به امور آموزشی و تبلیغاتی، اصلاح حوزه ها، از بین بردن آثار‏‎ ‎‏فکری و اخلاقی استعماری، اصلاح مقدس نماها، تصفیه حوزه ها و طرد‏‎ ‎‏آخوندهای درباری و اقدامهای عملی برای بر اندازی حکومتهای جائر، از جمله‏‎ ‎‏مسائلی است که در قسمت نهایی کتاب مطرح شده است. ‏

‏‏چاپ های فارسی‏

‏‏درسهای امام خمینی: 1 - حکومت اسلامی، 2 - جهاد اکبر. ‏‏بی جا، بی نا، بی تا. 294 ص. ‏

‏‏نامه ای از امام موسوی کاشف الغطاء. ‏‏بی جاف بی نا، 1356. 294ص. تهران،‏‎ ‎‏انتشارات امیرکبیر، 1357. 208ص. ‏

‏‏ولایت فقیه (حکومت اسلامی). ‏‏تصحیح مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‏‎ ‎‏خمینی(ره). چاپ اول: تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1373. 160 ص. ‏

‏‏بخشی از آن‏

‏‏نهضت روحانیون ایران، ‏‏ج 5. علی دوانی. ص 265 - 303. ‏

‏‏«شناختی دربارۀ حکومت اسلامی». ‏‏حکومت جمهوری اسلامی ایران از ‏

‏
‏‎

‎‏دیدگاهها، ‏‏تهران، فدک. ص 5 - 48. ‏

‏‏علم ایمان، ‏‏ج 3، تهران، مؤسسه تحقیقاتی و علمی الغدیر، 1359.‏‎ ‎‏ص 12 - 62. ‏

‏‏«ضرورة تشکیل الحکومة الاسلامیة». ‏‏الحوار الفکری و السیاسی، ‏‏ش 34،‏‎ ‎‏خریف 1407. ص 22 - 38. ‏

‏‏این مقاله بخشی از کتاب ‏‏ولایت فقیه‏‏ امام در مورد ضرورت تشکیل حکومت اسلامی‏‎ ‎‏را به عربی ترجمه کرده و آورده است. ‏

‏‏چاپ های عربی‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏بی جا، وزارة الارشاد، بی تا. 154 ص. تهران، مؤسسه تنظیم‏‎ ‎‏و نشر آثار امام خمینی، 1996م. 245 ص. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏مقدمه علی اسلامی. [تهران]، کتابخانه بزرگ اسلامی و‏‎ ‎‏واحد تبلیغات خارج از کشور بنیاد بعثت، بی تا. 154ص. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏چاپ اول: بیروت، دارالطلیعة، 1979م. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏مقدمه و تعلیق  محمد احمد الخطیب. عمان (اردن)، دار‏‎ ‎‏عمار، 1409 ق. 132 ص. ‏

‏‏متن کتاب ‏‏حکومت اسلامی‏‏ یا ‏‏ولایت فقیه‏‏ امام همراه با پاورقی های نقدی است. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏النجف الاشرف، [1390 ق]. 150 ص. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏به کوشش و مقدمه حسن حنفی، القاهرة، 1979م. 32+150ص. ‏

‏‏وحدة المرجعیة و القیادة، موقع القیادة السیاسیة فی حیاة الامة، ‏‏عباس کاظم‏‎ ‎‏نورالدین. بیروت، دارالمراد للنشر، 1996 م. 113ص. ‏

‏‏بخش دوم این کتاب ترجمه عربی کتاب ‏‏ولایت فقیه‏‏ است. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏ع. ترجمه محمد تقی طباطبایی تبریزی. تهران، کتابخانه‏‎ ‎‏بزرگ اسلامی، 154 ص. ‏

‏‏توصیف، بررسی و شرح ها‏

‏‏ثلاث رسائل. ‏‏ع. سید مصطفی خمینی. چاپ اول: تهران و قم، مؤسسه تنظیم و‏‎ ‎‏نشر آثار امام خمینی، 1418 ق. 81ص. ‏

‏‏این اثر مشتمل به سه نوشتار ولایة الفقیه، العوائد و الفوائد و دروس الاعلام و نقدها‏‎ ‎‏است که فقط در نوشتار اول به بررسی آراء سیاسی پرداخته است. این نوشتار در‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏اصل جزئی از ‏‏تحریرات فی الفقه‏‏ کتاب بیع است. کتاب ‏‏تحریرات فی الفقه‏‏ که در‏‎ ‎‏چند جلد منتشر شده است و دو جلد آن به بیع اختصاص دارد، حاوی همۀ مباحث‏‎ ‎‏بیع نیست بلکه نیمی از آن مفقود است و آنچه چاپ شده نیمی از آن در دو جلد‏‎ ‎‏است. از بخش مفقود شده مبحث ولایت فقیه که استنساخ آقای سید محمد‏‎ ‎‏سجادی از نسخه اصلی مؤلف بوده در کتاب ‏‏ثلاث رسائل‏‏ آمده است. و توسط‏‎ ‎‏محققان مؤسسه تنظیم و نشر آثار، تحقیق و تصحیح شده است. روش آقا مصطفی‏‎ ‎‏تقریر عین گفته های پدرشان (امام خمینی) نبوده است بلکه با توجه به افادات والد‏‎ ‎‏استاد، تحریری نو همراه با شرح و بسط بیشتر، نقدها، نقل اقوال دیگران و گاهی‏‎ ‎‏با تغییر طرز استدلال و سبک ورود و خروج در مباحث ارائه می کرده اند. از اینرو‏‎ ‎‏این اثر را می توان شرح آرای امام خمینی در زمینه حکومت اسلامی و ولایت فقیه‏‎ ‎‏دانست. ‏

‏‏تاریخ فراغت امام خمینی از تسوید ‏‏کتاب بیع‏‏ 15 جمادی الاولی 1396 در نجف‏‎ ‎‏اشرف است و تاریخ ‏‏تحریرات فی الفقه، کتاب الخیارات‏‏ آقا مصطفی محرم الحرام‏‎ ‎‏1396 می باشد که نشانگر تقارن زمانی تقریر و تدریس است. ‏

‏‏آقا مصطفی غیر از رساله «ولایة الفقیه» در آثار منتشره، جایی دیگر را سراغ‏‎ ‎‏نداریم که به مبحث ولایت فقیه پرداخته باشد البته تک جمله هایی نه به صورت‏‎ ‎‏مبحث مستقل از ایشان سراغ داریم: یکی در ص 14 ‏‏تحریر العروة الوثقی‏‏ در‏‎ ‎‏پنج جمله به تقدم شرائط زعیم مرجع بر مرجع به هنگام تهافت شرایط و دوم در‏‎ ‎‏پایان ‏‏تحریرات فی الفقه: کتاب الخیارات‏‏ به تفکیک شرائط زعیم از مرجع‏‎ ‎‏پرداخته است. ‏

‏‏و ذیل مباحث حرمة اعانة الظالمین در کتاب ‏‏مستند تحریر الوسیله‏‏، ‏‏حرمة‏‎ ‎‏الولایة من قبل الجائر و حکم ما تأخذه الحکومة من الضریبة علی الاراضی‏‏ در‏‎ ‎‏همان کتاب به مباحث ولایت فقیه پرداخته است. ‏

‏‏الخمینی والدولة الاسلامیة‏‏. ع. محمد جواد مغنیه. بیروت، دارالعلم للملایین، 1979م.‏‎ ‎‏184 ص. ‏

‏‏نقدی است برکتاب ‏‏ولایت فقیه (الحکومة الاسلامیة)‏‏ امام خمینی که در دو‏‎ ‎‏مسألۀ مساوات ولایت معصوم و ولایت ولی فقیه در زمان غیبت و مسأله خمس و‏‎ ‎‏زکات که آیا از بودجه ها و مالیات های دولتی محسوب می شود یا از آن فقراء و‏‎ ‎‏مساکین است. در هر دو مسأله با رأی امام خمینی مخالفت کرده است. ‏

‏‏«حکومت اسلامی یا ولایت فقیه». ‏‏حضور‏‏، ش 8، پائیز 73. ص 81. ‏

‏‏الحکومة الاسلامیة. ‏‏مقدمه و تعلیق محمد احمد الخطیب. عمان(اردن)، دار‏‎ ‎‏عمار، 1409 ق. 132 ص. ‏

‏‏متن کتاب ‏‏حکومت اسلامی (ولایت فقیه)‏‏ همراه با مقدمه نقدی و پاورقی های‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏نقادانه ارائه شده است. ‏

‏‏«مرروی بر کتاب ‏‏ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة‏‏». احمد بهشتی.‏‎ ‎‏اطلاعات‏‏، 4مراداد تا 8شهریور 1367. ‏

‏‏نقد کتاب الحکومة الاسلامیة الخمینی: دراسة تحلیلیة نقدیة. ع. ‏‏محمد‏‎ ‎‏عبدالمجید الخالدی. عمان(اردن)، 1983م. 71ص. ‏

‏‏وحدة المرجعیة والقیادة، موقع القیادة السیاسیة فی حیاة الامة، ‏‏عباس کاظم‏‎ ‎‏نورالدین. بیروت، دارالمراد للنشر، 1996م. 113ص. ‏

‏‏این کتاب مشتمل بردو قسمت است. قسمت اول به وحدت مرجعیت و رهبری از‏‎ ‎‏دیدگاه امام خمینی پرداخته است و بخش دوم ترجمه ولایت فقیه توسط جعفر‏‎ ‎‏کریمی است. ‏

Folosofiska, polita, Religiora obc sociala pricncipel Samantollda   och overstta fran persiskan till franskan av Jean - 

‏‎Mariexaviere. ‎‎Stockholm‎‎: Akademi Leterator, 1980‎‏. ‏

‏»‏ Hashia Btorato Hapolitit shel Humeini ‏«‏ . by Yafeh Hava Lazarus. 

Hanizrah Hehadash  ( Israel ),30, 1 - 4(1981). P. 99 - 106. 

‏‏ترجمه عنوان: ابعاد شیعی، تئوری سیاسی [امام] خمینی نوشته یاند ها و لذاروس ‏

Velayat - E - Faqih: Imam Khomeini and Islamic Revolutoin. By   Seyd Afzal Heidar .  Lahore , Gutam, 1960. 

‏‏ترجمه عنوان: ولایت فقیه: امام خمینی و انقلاب اسلامی، سید افضل حیدر ‏

‏‏ترجمه اردو‏

‏‏ولایت فقیه. ‏‏ترجمه اردو سید افضل حیدر. لاهور، 1375. ‏

‏‏ولایت فقیه. ‏‏ترجمه مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. تهران، 1996 م. 208ص. ‏

‏‏ترجمه روسی‏

‏‏«چاپ کتابی از امام خمینی در قزاقستان». ‏‏کیهان فرهنگی‏‏، سال دهم (دی 1372). ص 10. ‏

‏‏حضور، ش 8 (پاییز 1373). ص 267 - 281. ‏

‏‏گزارش ترجمه و چاپ کتاب حکومت اسلامی  به روسی است که توسط انتشارات‏‎ ‎‏آتامور در پایتخت قزاقستان(آلمانات) انجام یافته است. ‏

‏‏ترجمه آلمانی‏

‎

Die deutsche ubersetzung vom Islamischen staat des Iamm   Khomeini.  Tr. Hasan Itchernika.  Germany  Navid, 1983.   188P. 

‏‏ترجمه آلمانی کتاب ‏‏حکومت‏‏ ‏‏اسلامی‏‏ امام خمینی‏

Wilayat Faqih (Isamisches Government).  Theran, Isntitution   zur koordination Und publikation der werke Imam   Khomeinis, 245P. 

‏‏ترجمه های انگلیسی ‏

Imam and revolution.  Tr. from the Persian by H. Algar. 

Berkeley, Ca: Mizan Press, 1980. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏امام و انقلاب‏‏، ترجمه از فارسی توسط حامد الگار. ‏

‏‏چاپ دیگر‏

‏»‏ Islam and revolution / Imam Khomeini ‏«‏ . Tr. Hamid Algar. 

Comtenporary Political ideologies: a reader.  A.  U .  S .  , 1990. 

P. 256 - 265. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏اسلام‏‏ ‏‏و‏‏ ‏‏انقلاب،‏‏ ‏‏امام‏‏ ‏‏خمینی‏

Islam and Revolution (Imam khomeinis  writings and   declarations).  England , 1981. 

‏‏بخش عمده این کتاب ترجمه کتاب ‏‏ولایت فقیه‏‏ امام خمینی برپایه متن فارسی آن‏‎ ‎‏است. البته در موارد زیادی به تحلیل و توضیح نکات و مطالب پرداخته است. ‏

‏‏نقد و بررسی‏

‏»‏ Review of Algar translation of khomeinis vilayat - e Faqih ‏«‏ . Michael   fisher,  Iranian Studies,  No. 14 (1982). P. 263 - 266. 

Islamic government.  Tr. by Joint Publications Research   Service.  [2]   New York , Manor Books, 1979. 154P. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏دولت اسلامی‏‏، ترجمه سازمان سیا‏

Islamic Government.  Spiring Field, National Technical   information, Service, 1979. 

‎

Sayings of the Ayatallah Khomeini: political, philosophical,   social and religious: extracts from three major works by the   Ayatollah, Valayate - Faghih (The kingdom of the learned),   Kashfol - asrar (The key to mysteries), Towzihol - Masael. 

English.  New York , Bantam, 1980. 125P. Internet. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏بیانات آیت الله خمینی، سیاسی، فلسفی، اجتماعی و مذهبی‏‎ ‎‏به اضافه کتابهای ولایت فقیه، کشف الاسرار و توضیح المسائل. ‏

‏‏ترجمه ترکی‏

‏‏ترجمه ترکی استانبولی توسط حسین حاتمی. ترکیه، [بی نا، بی تا]. ‏

‏‏ترجمه های فرانسه ‏

Le Covvernment Islamique. Ed. Institut pour I,edition et la   publication des oeuvres.  Tehran , de L, Imam Khomeini   Services des affaires internationals, 1996. 171P. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏دولت اسلامی‏

Pensee politiques.  Tr. Par Y. A. Henry.  Paris : Ed. ADPF,   1980 (Recherche surles grandes civlisations. Memorie,   no. 3. )78P. 

‏‏ترجمه عنوان: ‏‏اندیشه سیاسی، ‏‏ترجمۀ هنری ‏

‏‏ترجمه ایتالیایی‏

Il eovernd Islamaico , Roma. Centro Culturale Europeo, 1983. 195P. 

‏‏ترجمه صربوکرواتی‏

Islamska Vlast.  Beograd , Ambasada Islamske Republike   Irana. 

‏
‏‎

‎

‏‎

‎

• - در یک کتابشناسی اینچنین آمده است: این کتاب مجموعه ای از 20 جلسه درس در نجف اشرف است که به تحریک مرتجعین به تعطیل درس انجامید («کتابشناسی آثار حضرت امام خمینی»، امیرحسین کفایی، کتاب ماه، ویژه نامه یکصدمین سالگرد تولد امام خمینی، ص 39).
• - جانت پابلیکیشن بخشی از سازمان سیا است.