کشف الاسرار

3 - کشف الاسرار. 

‏این اثر در حدود 44 سالگی در پاسخ به رساله ‏«اسرار هزار ساله‎[1]‎»‏ علی اکبر‏‎ ‎‏حکمی زاده (منتشره در سال 1322 در 38 صفحه) به رشته تحریر درآمد.‏‎ ‎‏حکمی زاده در جزوه خویش علاوه بر طرح شبهاتی نسبت به مذهب تشیع و اهانت‏‎ ‎‏و تبلیغات سوء علیه روحانیت، درباره مسائل حکومتی اسلام نیز اظهار نظرها و‏‎ ‎‏خرده گیرهای نموده بود. امام پس از مشاهده این جزوه انحرافی دو ماه‏‎ ‎‏درس های خود را تعطیل نمودند تا در اسرع وقت پاسخی مناسب برای آن فراهم  و‏‎ ‎‏از حریم روحانیت و تشیع دفاع کنند. ‏کشف الاسرار‏ اولین بار در سال 1323 و‏‎ ‎‏چاپ سوم آن در سال 1327 در 334 صفحه توسط کتابفروشی علمیه اسلامیه‏‎ ‎‏تهران انجام شده و سپس بارها تجدید چاپ گردید. کتاب فوق از فصل بندی و‏‎ ‎‏نظم مشخص در مطالب برخوردار نبوده و ظاهراً به مقتضای مسائلی که در کتاب‏‎ ‎اسرار هزار ساله‏ نوشته شده پاسخگویی پرداخته است. کتاب ‏کشف الاسرار‎ ‎‏محتوی مطالب متنوع اعتقادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بوده و در عین حال‏‎ ‎‏خیانتهای رضاخان در آن با صراحت بیان شده است. نقدهای حکمی زاده درباره‏‎ ‎‏مسائل حکومتی اسلام بناچار امام را که متکفل پاسخ به همه اشکالات او بودند را‏‎ ‎‏به وادی مباحث ولایت فقیه و شأن فقها کشانده است. مطالب مربوط به ولایت فقیه‏‎ ‎‏را در صفحات 179 تا 192 و 221 تا 224 این کتاب می توان مورد مطالعه قرار‏‎ ‎‏داد. ولایت فقیه در عصر غیبت در این کتاب بدون توضیح وافی و پرداختن به‏‎ ‎‏فروع مسأله مطرح شده است و حتی با تردید همراه بوده است امام در این زمینه‏‎ ‎‏می فرمایند: «ولایت مجتهد که مورد سؤال است از روز اول میان خود مجتهدین‏‎ ‎‏مورد بحث بوده؛ هم در اصل داشتن ولایت و نداشتن و هم در حدود ولایت و دامنۀ‏‎ ‎‏حکومت او، این یکی از فروع فقهیه است که طرفین دلیلهائی می آورند که عمده‏‎ ‎‏آنها احادیثی است که از پیغمبر و امام وارد شده است.»‏‎[2]‎‏  امام با توجه به شرایط‏‎ ‎


کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 22
‏زمانی و حال و هوای تألیف کتاب و هوچیگریهای نویسنده کتاب ‏اسرار هزار ساله‎ ‎‏و وضع استثنائی کشور به نظریه نظارت فقها بر قوانین مجلس و حکومت پادشاهان‏‎ ‎‏صحه گذاشته‏‎[3]‎‏ تا بلکه از این طریق در حفظ و اجرای دستورات اسلام و نگاه‏‎ ‎‏داشتن حکومت از فساد موفق شوند. البته حضرت امام اشاراتی مبنی بر حداقل‏‎ ‎‏بودن این نظریه داشته و روایاتی که به شأن مطلوب فقها اشاره دارد را ذکر‏‎ ‎‏نموده اند. ‏

‏این کتاب مجموعاً سند گویایی از ظلم ستیزی و مبارزه با استعمار و افشای چهره‏‎ ‎‏رضاخان و عمال او بوده و نشان دهنده عمق تفکر ضد استبدادی و ضد استعماری‏‎ ‎‏امام خمینی می باشد. ‏

‏دربارۀ زمینه های نگارش این کتاب و شخصیت نویسنده کتاب ‏اسرار هزار‎ ‎ساله‏، نگاه کنید به مقالۀ سید حسین بُدلا با عنوان «‏کشف الاسرار‏ و زمینه های‏‎ ‎‏پیدایش آن» ( ‏مجله کیهان اندیشه‏ سال 69، شماره 29، ص 162). ‏

مشخصات چاپ ها

‏تهران، کتابفروشی علمیه اسلامیه، 1327، 334 ص. ‏

‏تهران، انتشارات محمد، بی تا، 334 ص. ‏

‏قم، انتشارات آزادی، بی تا، 334ص. ‏

ترجمه انگلیسی. 

Sayings of the Ayatollah Khomeini: political, philosophical,   social, and religious: extracts from three major works by the   Ayatollah, Valayate - Faghih (The kingdom of the learned),   Kashfol – asrar (The key to mysteries ), Towzihol – Masael.   English.  New York , Bantam, 1980. 125P. Internet. 

‏ترجمه عنوان: ‏بیانات آیت الله خمینی، سیاسی، فلسفی، اجتماعی و مذهبی‎ ‎به اضافه کتابهای ولایت فقیه، کشف الاسرار و توضیح المسائل‏. ‏

ترجمه عربی

کشف الاسرار، ‏مقدمه محمد احمد الخطیب، ترجمۀ محمد البنداری، تعلیق سلیم‏‎ ‎‏الهلالی. عمان(اردن)، دار عمّار، 1408 ق / 1987 م. 344 ص‏‎[4]‎‏.‏‎ ‎


کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 23
بررسی و نقدها

الخمینیة و ریثة الحرکات الحاقده و الافکار الفاسدة. ‏ع. تقدیم سعید حوی. اردن‏‎ ‎‏(عمان). دار عمار، 1408 ق. 175ص. ‏

‏این کتاب به بررسی کلامی شیعه از دیدگاه اهل سنت پرداخته و در موارد مختلف با‏‎ ‎‏استناد به کلمات امام خمینی در ‏کشف الاسرار‏ آن را از دیدگاه فوق مورد نقد قرار‏‎ ‎‏داده است. ‏

مع الخمینی فی کشف الاسرار‏. ع. احمد کمال شحات. قاهره. مطابع الاهرام‏‎ ‎‏التجاریة. 1989م. 286 ص (مصور). ‏

کشف الاسرار‏. مقدمه محمد احمد الخطیب، ترجمۀ محمد البنداری، تعلیق سلیم‏‎ ‎‏الهلالی. عمان (اردن)، دار عمّار، 1408 ق / 1987 م. 344ص. ‏

‏محشی و مقدمه نویس چاپ عربی به نقد آراء کلامی و سیاسی امام خمینی‏‎ ‎‏ُپرداخته اند. غیر از این کتاب، گاهی از موضع دفاع از ملی گرایی عربی و در‏‎ ‎‏راستای تهافت شعوبیه به نقد آراء سیاسی و فلسفه سیاسی امام خمینی که در ‏کشف‎ ‎الاسرار‏ مطرح شده، پرداخته اند. نمونۀ آن تحلیلی است که حسن حمید عبید‏‎ ‎‏الغرباوی در کتاب ‏الشعوبیة و دورها التخریبی فی مجال العقیدة الاسلامیة‎ ‎‏(ص 206 به بعد) آورده است. ‏

‏البته اینگونه بررسی ها چون از پایگاه ناسیونالیسم عربی و ضدیت با شعوب غیر‏‎ ‎‏عرب است، خالی از غرض ورزی نیست. ‏

ناآگاهی و پوسیدگی، سیری در نوشته های سید روح الله خمینی، کتاب تحت‎ ‎کشف الاسرار‏. مرزبان توانگر. لندن، نشر نوآوران، 1369. 157 ص. ‏

‏نویسنده کتاب را در پنج فصل تبویب نموده است: فصل نخست: شکل کتاب و‏‎ ‎‏ُمعرفی نسخه مورد استناد، فصل دوم: منابع کتاب، فصل سوم: نحوه بیان کتاب‏‎ ‎‏(بخشی در شکل و قالب)، فصل چهارم: روش استدلال و محتوای کتاب (بحثی در‏‎ ‎‏مضمون و معنی)، فصل پنجم: ختام و نتیجه؛ نویسنده به نقدی غیر علمی از کتاب‏‎ ‎‏پرداخته و در آن به خطاهای نگارش و دستوری و آوردن لغات عربی در کتاب‏‎ ‎‏فارسی پرداخته و از دیدگاه روش شناسی و تحقیقات امروزی به نقد سخنان‏‎ ‎‏می پردازد و گاه مطالبی که در شرایط زمانی خود مورد نظر بوده و امروزه مد نظر‏‎ ‎‏نیست را با ملاک امروزی و دیدگاه امروز به نقد می کشد. ‏

‏»‏ Religion and state in khumainis kashf al - asrar ‏«‏ . By V. Martin. 

Bulletin of the school of oriental and African Studies, 56 i   (1993). P. 34 - 45. 

معرفی و توصیف


کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 24
‏«دین و سیاست در کتاب ‏کشف الاسرار‏ امام خمینی». و نیسا مارتین‏‎ ‎‏ ‏حضور‏، ش 18 (زمستان 1375)، ص 181. ‏

‎ ‎

کتابامام خمینی و حکومت اسلامی: مأخذشناسی اندیشه سیاسی امامصفحه 25

  • - دارای شش فصل است: خدا، امامت، حکومت، روحانی، قانون، حدیث، ردّیه های مختلف بر این اثر نوشته اند از جمله محمد خالصی زاده،  کشف الاستار را منتشر کرد.
  • - کشف الاسرار، ص 185.
  • - همان، ص 187.
  • - این چاپ در اینترنت با مشخصات ذیل آمده است: Kashf al - asrar , 1987.